18.237
επεξεργασίες
Αλλαγές
ro
Ως '''Έτος Κόσμου''' ή '''έτος κτίσης κόσμου''', προσδιορίζεται το έτος που έγινε αποδεκτό ως η αφετηρία του χρονολογικού συστήματος του [[Βυζαντινή αυτοκρατορίαΒυζάντιο|Βυζαντίου]]<ref>"Κτίσις κόσμου", Εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 36, εκδ. Δίας, Αθήνα 2004</ref>, το οποίο υιοθέτησε και διατήρησε και η [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] από το [[691]] μ.Χ. μέχρι το [[1728]]. Ονομάζεται και ''"χρονολογικό σύστημα Κωνσταντινουπόλεως"'' σε αντιδιαστολή με το ''"Αλεξανδρινό σύστημα"'' του [[412]] μ.Χ.<ref>"Βυζάντιο" > "Χρονολογικό σύστημα", ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 15</ref>.
==Ιστορικό==
==Η Θεολογική-Δογματική αξία της Χρονολόγησης στην Ορθόδοξη Εκκλησία==
Σύμφωνα με τις θεολογικές τοποθετήσεις που σημειώνονται παρακάτω, για το γεγονός αν ο κόσμος δημιουργήθηκε κατά τα έτη 5.509/5.492 ή όχι, δεν υπάρχει είτε δογματική κατοχύρωση, είτε δογματική σύγκρουση στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ούτε θα έπρεπε να τίθεται θέμα θεοπνευστίας για ζητήματα καθαρά επιστημονικού περιεχομένου. Για την αντίληψη της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξης Εκκλησίας]], ''"αι επτά...Οικουμενικαί Σύνοδοι"'' είναι ''"θεόπνευστοι"''<ref>Παπαδόπουλος Χρυσόστομος, ''Ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος'', εν Αθήναις 1920, σελ. 288</ref>, αλλά θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι ''"η θεοπνευστία...επεκτείνεται...κατ' εξοχήν...επί των δογματικών και ηθικών αληθειών"'' και δεν ζητάμε από αυτή ''"λύσιν επιστημονικών προβλημάτων, αστρονομικών, γεωλογικών..."''<ref>Ξεξάκης Γ. Νικόλαος, ''Προλεγόμενα εις την Ορθόδοξον Δογματικήν'', Αθήνα 2000, σελ. 97.</ref>. Δηλαδή ''"η θεοπνευστία"'' αφορά ''"τις θείες...αιώνιες αλήθειες...και όχι...στα μέσα με τα οποία αυτές εκφράζονται ή στις αντιλήψεις της εποχής για τη δομή του σύμπαντος"''<ref>Κωνσταντίνου Μιλτιάδης, ''Η Παλαιά Διαθήκη Μυθολογία των Εβραίων ή Βίβλος της Εκκλησίας;'', Αποστολική Διακονία, σελ. 8-9.</ref> που στερούνται ''"δογματικής σημασίας"''<ref>Ανδρούτσος Χρήστος, ''Δογματική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας'', Αστήρ, Αθήνα 1956 (c1907), σελ. 111.</ref>. Έτσι, η Ορθόδοξη Εκκλησία ''"μόνον τους οικουμενικούς...δογματικούς όρους χρησιμοποιεί ως κυρίαν και πρωτεύουσαν πηγήν της δογματικής διδασκαλίας της"''<ref>Ιω. Ν. Καρμίρης, "Οικουμενικαί Σύνοδοι", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (Θ.Η.Ε.), τόμ. 09, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 693.</ref>.
Ακόμη και στην περίπτωση του γνωστού διαλόγου που αφορά την [[Αγία Γραφή]], αν η θεοπνευστία ''"επεκτείνεται μόνον επί δογματικών και ηθικών αληθειών"'' ή αν ''"επεκτείνεται εφ' όλης της Αγίας Γραφής"'' θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι ''"αμφότεραι...αι εκδοχαί...ήρχισαν...συγκλίνουσαι προς αλλήλας"''<ref>Κρικώνης Θ. Χρίστος, ''Η Αυθεντία της Εκκλησίας, το Κύρος της Παραδόσεως της και η Διδασκαλία των Πατέρων'', Univercity Studio Press, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 144-145.</ref>. H [[Αγία Γραφή]] είναι ''"ελευθέρα πάσης πλάνης"'' αφού ο ''"πανταχού κυριαρχών σκοπός της...δεν είναι να διδάξη ανθρωπίνην επιστήμην...αλλ' υπερφυή και σώζουσαν αλήθειαν...Εξετάζει...πάντα τα φυσικά φαινόμενα εξ όλως διαφόρου επόψεως της των ανθρωπίνων επιστημών...αποκλειστικώς και μόνον περί την...αποσάφησιν της θέσεως, την οποίαν ταύτα πάντα ως δημιουργήματα του ενός αληθινού θεού κατέχουν εν τω θείω σχεδίω της δημιουργίας"''<ref>"Γραφή Αγία", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (Θ.Η.Ε.), τόμ. 4, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 665.</ref>. Το γεγονός ότι ''"προκειμένου περί φυσικών φαινομένων και επιστημονικών αληθειών, η Γραφή χρησιμοποιή φράσεις και όρους της εποχής εκείνης, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται εις την σημερινήν επιστημονικήν ορολογίαν"''<ref>"Αγ. Γραφή", Κολιτσάρας Θ. Ιωάννης, ''Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν της Αγίας Γραφής'', Η Ζωή, 2η έκδ., Αθήναι 1998, σελ. 18.</ref> έχει να κάνει με το ότι δεν σκοπεύει να περιγράψει τους φυσικούς νόμους, αλλά τη σχέση του Θεού με τον κόσμο<ref>Βλ. ό.π., σελ. 18-19.</ref>. Κατά συνέπεια, εφόσον η [[Αγία Γραφή]] αποτελεί κομμάτι της Ιεράς Παράδοσης<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, Δογματική και Συμβολική θεολογία, τόμ. Γ', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 151.</ref>, δεν αναμένουμε από την Θεοπνευστία της Εκκλησίας επιστημονικές διαπιστώσεις, αλλά σωτηριώδεις, ηθικοδογματικές αλήθειες<ref>Κρικώνης, ό.π., σελ. 146.</ref>.
Η Εκκλησία, πάνω απ' όλα, βλέπει στην [[Παλαιά Διαθήκη|ΠΔ]] ''"την αφετηρία της θείας οικονομίας και της ιστορίας της σωτηρίας"'' και δεν την ενδιαφέρει να βρει λύσεις στην Παλαιοδιαθηκική δημιουργία ''"για να ικανοποιήσει την ανθρώπινη περιέργεια λύνοντας το πρόβλημα της αρχής του κόσμου"''<ref>''Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας'' (μτφρ. από τα Γαλλικά με εποπτεία Σάββα Αγουρίδη, Σταύρου Βαρτανιάν), Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980, στ. 245.</ref>. Στα κείμενα αυτά ''"δεν έχουμε κάποια επιστημονική διερεύνηση, έστω με τα δεδομένα της εποχής εκείνης, αλλά θεολογική καθαρά προσέγγιση..."''<ref>Πατρώνος Π. Γεώργιος, ''Θεολογία και Ορθόδοξο βίωμα'', Δόμος, Αθήνα 1994, σελ. 65.</ref>. Είναι ενδεικτικό ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ''"ιδιαίτερα στην εικονογραφία και την υμνολογία της, προτιμά να βλέπει τον Μωυσή, τον ιερό συγγραφέα του βιβλίου της Γένεσης, περισσότερο ως προφήτη, ως αρχιερέα και ποιμένα, παρά ως ιστορικό συγγραφέα, με τη σημερινή κοσμική έννοια, ή ως θεωρητικό διερευνητή του προβλήματος της δημιουργίας"''<ref>Πατρώνος, ό.π.</ref>.
Κατά συνέπεια, η χρονολόγηση με βάση το έτος 5.508 π.Χ. αποτελούσε ''"το χρονολογικόν σύστημα της εποχής εκείνης"''<ref>Φούντας Ιερεμίας (Αρχιμ.), ''Η περί Προϋπάρξεως του Ιησού Χριστού Διδασκαλία της Αγίας Γραφής κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον'', Αθήνα 2002, σελ. 306.</ref> ο υπολογισμός του οποίου με βάση το έτος ''"'από κτίσεως κόσμου'"'' αντικαταστάθηκε σταδιακά από την ''"μετά Χριστόν χρονολογίαν"'' η οποία χρησιμοποιείται αρχικά ''"υπό του πατριάρχου Θεοφάνους Α' κατά Φεβρ. [[1597]], κατόπιν υπό Κυρίλλου του Λουκάρεως το [[1626]], καθιερούται δε επισήμως υπό της Εκκλησίας το [[1728]]"''<ref>"Οικουμενικόν Πατριαρχείον", ''ΘHE'', τόμ. 09, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 778.</ref>.
Η Ορθόδοξη θεολογία , σύμφωνα με τον δογματολόγο ''Νικόλαο Ματσούκα'', ''"μπορεί να μη ενοχλείται από καμιά άλλη επιστημονική γνώση ή υπόθεση (όπως είναι η θεωρία της εξελίξεως)"''<ref>Σχόλιο του μεταφραστή, δογματολόγου Ν. Ματσούκα στο Δαμασκηνός Ιωάννης, ''Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 467-468.</ref> αφού ''"ο θαυμασμός μας, λέγει ο Μ. Βασίλειος<ref>Μ. Βασιλείου, ''Εις την Εξαήμερον'', PG 29,25Α: ''"Ου γαρ ελαττούται η επί τοις μεγίστοις έκπληξις, επειδάν ο τρόπος καθ' ον γίνεται τι των παραδόξων εξευρεθή"''.</ref>, για το μεγαλείο της δημιουργίας δεν μειώνεται διόλου, αν μάθουμε με την έρευνα τον τρόπο με τον οποίο έγιναν όλα τα θαυμαστά έργα"''<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'' Α', σελ. 143.</ref><ref>Βλ. Μ. Βασιλείου, ''Εις την Εξαήμερον'', PG 29,25Α: ''"Ου γαρ ελαττούται η επί τοις μεγίστοις έκπληξις, επειδάν ο τρόπος καθ' ον γίνεται τι των παραδόξων εξευρεθή"''.</ref>. Έτσι, ''"η μωσαϊκή κοσμογονία οιαδήποτε και αν πρόκειται να είναι τα απροσδόκητα φαινόμενα του μέλλοντος των θετικών επιστημών"'' θα παραμείνη στην Εκκλησία όχι ως επιστημονική γνώση αλλά ως ''"η κλεις της ερμηνείας και κατανοήσεως της αρχής του κόσμου και του ανθρώπου"''<ref>"Δημιουργία", ''Θ.H.E.'', τόμ. 04, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 1087-1088.</ref>.
==Υποσημειώσεις==
[[Κατηγορία:Θεολογία]]
[[en:Byzantine Calendar]]
[[ro:Cronologia Creaţiei în Imperiul Bizantin]]