Ο '''Άγιος Προκόπιος''' είναι [[μάρτυρας ]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]]. Γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα, όπου έδρασε , και παρέδωσε μαρτυρικώς της ζωή του κατά τις αρχές του 4ου αιώνα στη Σκυθόπολη. Ο βίος προέρχεται από δύο πηγές. Η πρώτη βρίσκεται στην [[Εκκλησιαστική Ιστορία]] σε κάποιο μαρτυρολόγιο του [[Ευσέβιος Καισαρείας|Ευσεβίου Καισαρείας]], ενώ οι υπόλοιπες προέρχονται από μεταγενέστερα συναξάρια. Οι διαφορές μάλιστα που προκύπτουν είναι ουσιαστικές.

Σύμφωνα με τον Ευσέβιο Καισαρείας, ο Προκόπιος ήταν [[αναγνώστης]] και μεταφραστής της Συριακής γλώσσας. Γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα, αλλά έδρασε στη Σκυθόπολη, όπου κρατούσε διακονούσε τρεις ενορίες. Είχε μάλιστα το χάρισμα να εκδιώκει δαιμόνια. Κάποια στιγμή κατά τη μεταφορά του από τη Σκυθόπολη στη Καισάρεια της Παλαιστίνης, συνελήφθη με τη συνοδεία του, από διώκτες του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, με αποτέλεσμα να τον αποκεφαλίσουν.

Σύμφωνα με νεότερα [[Συναξάρι|συναξάρια]], ο Προκόπιος <ref>Το πατρονυμικό του ήταν Νεανίας</ref> γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ από πατέρα χριστιανό (Χριστόφορος) και μητέρα ειδωλολάτρισσα (Θεοδοσία). Κατά την ενηλικίωσή του, εξ αιτίας της υψηλής κοινωνικής θέσης που είχε η οικογένειά του, πήγε στην Αντιόχεια μετά από κλήση του Διοκλητιανού, για να αναλάβει τα καθήκοντα του Δούκα<ref>Ο Δούκας ήταν ο ανώτατος στρατιωτικός βαθμός</ref> της Αλεξάνδρειας της Συρίας. Του ανατέθηκε μάλιστα ο διωγμός Ο Αυτοκράτορας εκεί κάλεσε το Νεανία και του ανέθεσε το διωγμό των χριστιανών. Τη νύκτα όμως που ταξίδευε προς την Αλεξάνδρεια με σκοπό να αναλάβει τα καθήκοντά του, άκουσε φωνή Κυρίου, που τον καλούσε στο χριστιανισμό. Έτσι φτάνοντας στην Αλεξάνδρεια θέλησε να δει τον [[Επίσκοπος|επίσκοπο]], όπου τελικά πείστηκε για την αλήθεια του [[Χριστός|Χριστού]], με αποτέλεσμα να [[Βάπτισμα|βαπτιστεί]]. Για το λόγο αυτό, αρνήθηκε να εκτελέσει τα καθήκοντά του και παραιτήθηκε, παρότι είχε επιτύχει σημαντικές νίκες κατά των Αγαρηνών.

Έτσι πήγε στην ΙερουσαλήμΣτο σημείο αυτό εγείρεται διχογνωμία. Σύμφωνα με κάποια συναξάρια προχώρησε προς την Αλεξάνδρεια, όπου συνάντησε τον τοπικό [[Επίσκοπος|επίσκοπο]], όπου έγινε κήρυκας και τελικά τον έπεισε για την αλήθεια του [[ΕυαγγέλιοΧριστός|Χριστού]], με αποτέλεσμα να [[Βάπτισμα|ευαγγελίουβαπτιστεί]]. Για το λόγο αυτό, αρνήθηκε να εκτελέσει τα καθήκοντά του και παραιτήθηκε, παρότι είχε επιτύχει σημαντικές νίκες κατά των Αγαρηνών<ref>Ε. Λέκκος, Αγιολόγιο..., σελ. 52-53</ref>. Κατά μία άλλη άποψη, μετά το όραμα πήγε προς τη Σκυθόπολη και από εκεί στα Ιεροσόλυμα, όπου κατατρόπωσε τους Αγαρηνούς (Σαρακηνούς), αφιερώνοντας τη νίκη του στον Ιησού<ref>Γ. Μεταλληνός,Ο Άγιος Προκόπιος (ΘΗΕ), στ. 614-616</ref>. Η μητέρα του όμως που διαφωνούσε και με την [[πίστη]] του πατέρα του, ο οποίος είχε και αυτός μεταστραφεί στο χριστιανισμό, τον κατήγγειλε στις αρχές, με αποτέλεσμα να συλληφθεί από τον ηγεμόνα της Καισαρείας Ουλβιανό και να βασανιστεί. Η ίδια τελικά βλέποντας την υπομονή στα μαρτύρια που υποβλήθηκε ο γιος της, μεταστράφηκε στο χριστιανισμό και βαπτίστηκε την επόμενη νύχτα. Αποκεφαλίστηκε δε μία ημέρα μετά, μαζί με άλλες δώδεκα γυναίκες εξ αιτίας της πίστης της. Όπως μαρτυρικώς παρέδωσε τη ζωή της η Θεοδοσία, έτσι τελικά παρέδωσε τη ζωή του και ο Προκόπιος περί το 303, υπό του νέου τοπικού άρχοντα του Φλαβιανού. Η μνήμη του εορτάζεται στις [[Πρότυπο:8 Ιουλίου|8 Ιουλίου]].