Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Στέφανος ο πρωτομάρτυρας

[[Image:Stephen the Protomartyr.jpg|right|thumb|Ο Άγιος Στέφανος]]
Ο '''Άγιος Στέφανος''', αποτελεί τον πρωτομάρτυρα του χριστιανισμού. Έζησε στα χρόνια του [[Χριστός|Ιησού Χριστού]], ακολουθώντας τον πιθανώς ως μαθητής, ενώ τέλεσε και [[Διάκονος]] της [[Εκκλησία|εκκλησίας]] Του. Τελικώς παρέδωσε μαρτυρικώς τη ζωή του όταν λιθοβολήθηκε από Εβραϊκό όχλο. Οι πληροφορίες σχετικά με το βίο του Αγίου είναι ελάχιστες και περιέχονται στο βιβλίο της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]], [[Πράξεις των Αποστόλων]].

==Ο βίος του==

Το πότε και που γεννήθηκε ο πρωτομάρτυρας Στέφανος, δε γίνεται γνωστό μέσα από τις Πράξεις των Αποστόλων. Η πρώτη αναφορά που γίνεται προς το πρόσωπό του είναι κατά την εκλογή των διακόνων (''Πράξεις 6, 1-7''). Σύμφωνα με την Αγιογραφική περιγραφή, εξ αιτίας της αύξησης των μαθητών, οι Ελληνόφωνοι πιστοί άρχισαν να διαμαρτύρονται πως οι χήρες τους δε δέχονταν την αρμόζουσα προσοχή κατά τη διανομή των τροφίμων. Έτσι οι [[Απόστολοι]] σύναξαν όλους τους μαθητές, με σκοπό να εκλέξουν ανάμεσά τους επτά βοηθούς<ref>Διάκονος σημαίνει βοηθός</ref>, ώστε να πραγματοποιούν το έργο της διανομής. Ένας από τους εκλεγέντες ήταν και ο Στέφανος. Ο Στέφανος όμως εκτός της αποστολής που του είχε ανατεθεί έβρισκε χρόνο να κηρύσσει και το θείο Λόγο, ενώ πραγματοποιούσε και [[Θαύμα|θαύματα]]. 

Οι Ιουδαίοι σύντομα συκοφάντησαν τον Στέφανο ότι βλασφήμησε το [[Μωυσής|Μωυσή]] και το Θεό με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο Συνέδριο προς Απολογία (''Πράξεις 6, 11''). Ο Στέφανος τότε έλεγξε με σκληρούς λόγους τους [[Φαρισαίοι|Φαρισαίους]], κατηγορώντας τους για την υποκρισία τους, συνάμα δε έπραξε και μία θαρραλέα ομολογία πίστεως. Οι σύνεδροι τελικά τον εξέβαλαν τη συναγωγής και έτσι θανατώθηκε δια λιθοβολισμού από φανατισμένο όχλο (''Πράξεις 8:1''). Ο Στέφανος λίγο πριν το τέλος ζήτησε από το Θεό να συγχωρήσει τους διώκτες του.

Τον νεκρό πλέον Στέφανο τον έθαψαν και τον θρήνησαν (Πράξεις 8, 2), ενώ μετά το θάνατό του ακολούθησε διωγμός. Κατά την παράδοση το λειψανό του μεταφέρθηκε από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο στην Κωνσταντινούπολη. Η μνήμη του εορτάζεται στις [[Πρότυπο:27 Δεκέμβριος|27 Δεκεμβρίου]], η εύρεσις των λειψάνων του στις [[Πρότυπο:15 Σεπτέμβριος|15 Σεπτεμβρίου]], ενώ η ανακομιδή των λειψάνων του στις [[Πρότυπο:2 Αύγουστος|2 Αυγούστου]].

==Η εμφάνισή του στην πρωτοχριστιανική γραμματεία==

Ο Άγιος Στέφανος δεν αναφέρεται σε κάποιο άλλο βιβλίο της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]]. Το ίδιο συμβαίνει και στους [[Αποστολικοί Πατέρες|Αποστολικούς Πατέρες]] και τους [[Απολογητές]]. Την πρώτη μαρτυρία του τη βρίσκουμε στην αίρεση των [[Νικολαΐτες|Νικολαϊτών]], οι οποίοι τον θεωρούσαν ως προστάτη Άγιό τους<ref>Ευσέβιος Καισαρείας, Εκκλ. Ιστορία, 5.2.5</ref>. Ο [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίος της Λυών]] αναφέρει ότι ήταν ο πρωτοδιάκονος και κλήθηκε από τους Αποστόλους να διδάσκει το θείο νόμο, φτάνοντας τελικά στην τελείωση μέσω του μαρτυρίου<ref>Adv. Haer. 3.12.10-3.12.13-4.15.1</ref>. Ο [[Τερτυλλιανός]] επίσης αναφέρει τον Στέφανο, τοποθετώντας δίπλα στον [[Ησαΐας, προφήτης|προφήτη Ησαΐα]]<ref>De patientia 14.1</ref>. Αργότερα ο [[Εφραίμ ο Σύρος|Εφραίμ ο Σύρος]] σε ένα εξηγητικό του έργο πάνω στις Πράξεις, μας αναφέρει για πρώτη φορά εξωγραφική πληροφορία καθώς μας αναφέρει πως ήταν στενός φίλος του [[Γαμαλιήλ]]<ref>F. Conybear, The commentary of Ephrem in Acts, McMillan,London 1926, σελ. 373-409</ref>. Από τον 4ο αιώνα και μετά έχουμε αρκετές αναφορές, όπως από το [[Δίδυμος ο Τυφλός|Δίδυμο Τυφλό]], τον [[Γρηγόριο Νύσσης|Γρηγόριο Νύσσης]], τον [[Αστέριος Αμάσειας|Αστέριο Αμασείας]]. Κατά τον 5ο έχουμε επίσης τον [[Ησύχιος Ιερουσαλήμ|Ησύχιο Ιερουσαλήμ]], τον [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος|Ιωάννη τον Χρυσόστομο]] κ.α. Επιπρόσθετες όμως εξωγραφικές μαρτυρίες δε βρίσκονται σε όλους αυτούς πατέρες. Προφανώς η καταστροφή της Ιερουσαλήμ (132-135) για δεύτερη φορά, δεν επέτρεψε να διασωθούν προφορικές παραδόσεις<ref>François Bovon, ''"The Dossier on Stephen, the First Martyr"'', The Harvard Theological Review, σελ. 290</ref>. Ο Αυγουστίνος πάντως σε μερικές ομιλίες του αναφέρει πολλά θαύματα από τον Άγιο Στέφανο, μέσω των λειψάνων του<ref>Sermo 322</ref>.

==Αγιογράφηση==

Κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο ο Στέφανος αγιογραφείται ως νεαρός διάκονος, φορώντας ωμοφόριο και ιερατικό χιτώνα. Σε παλαιότερες αναπαραστάσεις όμως φορά απλά ένα ιερατικό χιτώνα για διάκονο της ύστερης αρχαιότητας. Σε μία από τις αρχαιότερες αναπαραστάσεις στο Σαν Λορέντζο της Ρώμης με το βιβλίο του Ευαγγελίου, αργότερα εμφανίζεται σε αναπαραστάσεις με βράχο στο κεφάλι του, σαν σύμβολο της κατάληξής του. Στη Δύση πολλές φορές απεικονίζεται μαζί με ένα ακόμα διάκονο και μάρτυρα, τον Άγιο Λαυρέντιο της Ρώμης (+258).

==Υποσημειώσεις==

<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>

==Πηγές==

*Ευαγγέλου Λέκκου, ''"Άγιος Στέφανος"'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα.
*Τσολακίδης Χρήστος, ''"Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας"'', Χ.Δ. Τσολακίδης, Αθήνα 2001.
*François Bovon, ''"The Dossier on Stephen, the First Martyr"'', The Harvard Theological Review, Vol. 96, No. 3 (Jul., 2003), Cambridge University Press on behalf of the Harvard Divinity School.

[[κατηγορία:Άγιοι|Σ]]
[[κατηγορία:Μάρτυρες|Σ]]
[[Κατηγορία:1ος αιώνας|Σ]]

[[en:Apostle Stephen the Protomartyr]]
[[pt:Apóstolo Estêvão]]
[[ro:Apostolul Ștefan (Întâiul-mucenic)]]