Αλλαγές

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
μ
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Ο '''Ναός της Παναγίας της Κατακεκρυμμένης ή Πορτοκαλούσας''', ευρίσκεται στη ΒΑ πλευρά της Λάρισας επάνω στον βράχο, όπου την αρχαία εποχή υπήρχε ιερό της ''Ακραίας Ήρας''<ref>Παυσ. ΙΙ 24,1</ref>. Η ''Παναγία'' αρχικώς λειτουργούσε ως μοναστήρι και η ιστορία της ξεκινάει από το 1700 περίπου<ref>Η θέση του Ι. Ζεγκίνη για την παλαιότητα της Μονής (9ος ή 10ος αι.)''' και η αντίστοιχη παραπομπή στην Ιστορία της Βυζαντινής λογοτεχνίας του Κρουμβάχερ ελέγχονται. Στο παραπάνω έργο του Κρουμβάχερ δεν γίνεται καμιά αναφορά «περί αναχωρητριών εκ Μικράς Ασίας και περί της Μάρθας, ηγουμενίσσης της εν Άργει Ιεράς Μονής της Θεοτόκου» (Ι. Ζεγκίνη, σελ. 331).</ref>. Η Μονή από πολύ νωρίς έγινε πλούσια και άκμασε τόσο, ώστε αναφέρεται σε εφημερίδες της Κυβέρνησης του 1835 ως χωρίον του Δήμου Αργείων<ref>''Αρχική σύσταση Δήμου: Άργους'' (6.644), Μονή Κατακεκρυμμένη, Κεφαλάρι (Μύλοι Ερασίνου) (50), από το βιβλίο του Ελ. Γ. Σκιαδά, Ιστορικό διάγραμμα Δήμων κ.λπ. σ. 265.</ref>. Προεπαναστατικά μνημονεύεται ως ηγούμενος της Μονής ο ''Βενέδικτος'' (1803) και κατόπιν ο ''Παρθένιος'' μέχρι το 1845. Ο αξιολογότερος και τελευταίος ήταν ο παπα-''Ανανίας Δαγρές'' από το ''Κουρτάκι'', ο οποίος άνοιξε τον δρόμο που οδηγεί από τις ''Πορτίτσες'' στη Μονή και μεγάλωσε το κτιριακό συγκρότημα. Αναγκάστηκε όμως από τον ''Στρατηγό Δημήτριο Τσώκρη'', με τον ο ποίο προφανώς δεν είχε καλές σχέσεις, να εγκαταλείψει το Άργος το 1855 και να μεταβεί σε μοναστήρι της Κοιλάδας. Κατόπιν τούτου, το 1856 η Μονή έγινε ενοριακός ναός και παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη. Το 1906, το ''Μεγάλο Σάββατο'' προς Κυριακή του [[Πάσχα]], 4 Απριλίου, καταστράφηκε από πυρκαγιά, που προήλθε πιθανότατα από πυροτέχνημα.
Ευρίσκεται στη ΒΑ πλευρά της Λάρισας, επάνω στον βράχο, εκεί όπου την αρχαία εποχή υπήρχε ιερό Η [[Μονή]] συνδέθηκε με διάφορα γεγονότα της προεπαναστατικής και επαναστατικής περιόδου. Λειτούργησε το πρώτο σχολείο του Άργους (1798) με πρωτοβουλία των ''Περουκαίων''<ref>''Ακραίας Ήρας (ΠαυσΣτη Μονή δεν λειτούργησε ποτέ «Κρυφό Σχολειό». ΙΙ 24Εξάλλου,1).η ιστορική επιστήμη δέχεται ότι ο θεσμός του «Κρυφού Σχολειού» επί τουρκοκρατίας ανήκει στους χώρους της παράδοσης και ως θρύλος δεν έχει ιστορική βάση'' Η Παναγία είναι πολύ παλιά και λειτουργούσε αρχικά ως μοναστήρι. Η ιστορία της όμως ξεκινάει από το 1700 περίπου.</ref>. Εκεί δίδαξε ο ''Ησαΐας Καλαμαράς''από το Αγιονόρι, που ήταν σχολάρχης την περίοδο 1805-1821, ο ιερομόναχος 'Η θέση του Ι'Νικηφόρος Παμπούκης'' από τα Καλάβρυτα και οι μοναχοί Ιερεμίας και Ραφαήλ. Ως σχολείο λειτούργησε και μετά το 1821. Ζεγκίνη για Μετά την παλαιότητα της Μονής ήττα των Ελλήνων στον Ξεριά (9ος ή 10ος αι.25-4-1821)ο άμαχος πληθυσμός αλλά και αρκετοί μάχιμοι, όπως ο ''Παπαρσένης Κρέστας'' και η αντίστοιχη παραπομπή στην Ιστορία της Βυζαντινής λογοτεχνίας από το Κρανίδι, κατέφυγαν στη Μονή, για να αποφύγουν την οργή του Κρουμβάχερ ελέγχονταιΚεχαγιάμπεη. Στο παραπάνω έργο του Κρουμβάχερ δεν γίνεται καμιά αναφορά «περί αναχωρητριών εκ Μικράς Ασίας και περί της ΜάρθαςΕπίσης, ηγουμενίσσης της εν Άργει Ιεράς Μονής της Θεοτόκου» (Ι. Ζεγκίνηιδρύθηκε εκεί το 1822 το πρώτο ελληνικό νομισματοκοπείο, σελ. 331).το οποίο όμως δεν πρόλαβε να λειτουργήσει</ref>''Η Μονή από πολύ νωρίς έγινε πλούσια Για την Πορτοκαλούσα βλ. και εφ. «Ασπίς» φ. 1/23-10-1932 και άκμασε τόσο, ώστε αναφέρεται σε εφημερίδες της Κυβέρνησης του 1835 ως χωρίον μελέτη του Δήμου ΑργείωνΑν.<ref>'''''Αρχική σύσταση Δήμου: Άργους''' Τσακόπουλου στην ίδια εφημερίδα (6φ. 214/22-11-1936 κ.ε.644). Επίσης, Μονή ΚατακεκρυμμένηΣοφία Πανταζή, Κεφαλάρι Παλαίτυπα της Μονής Κατακεκρυμμένης (Μύλοι Ερασίνου) (50)περ. «Αργειακή Γη», από το βιβλίο του Ελτχ. Γ2, 2004, σ. Σκιαδά, Ιστορικό διάγραμμα Δήμων 165 κ.λπε. σ. 265).''</ref>''Προεπαναστατικά μνημονεύεται ως ηγούμενος . Τα σημαντικότερα από τα σωζόμενα ιερά κειμήλια είναι ένα [[Ευαγγέλιο]] έκδοσης Βενετίας (1776) και δύο εικόνες, μία των [[Εισόδια της Θεοτόκου|Εισοδίων της Μονής ο Βενέδικτος Θεοτόκου]] (18031705) και κατόπιν ο Παρθένιος μέχρι το 1845άλλη μία, της [[Παναγία Γλυκοφιλούσα|Παναγίας Γλυκοφιλούσας]]. Ο αξιολογότερος και τελευταίος ήταν ο παπα-Ανανίας Δαγρές από το Κουρτάκι, ο οποίος άνοιξε τον δρόμο που οδηγεί από τις Πορτίτσες στη Μονή και μεγάλωσε το κτιριακό συγκρότημα. Αναγκάστηκε όμως από τον Ναός της ''Στρατηγό Δημήτριο ΤσώκρηΠαναγίας της Κατακεκρυμμένης ή Πορτοκαλούσας'', με τον ο ποίο προφανώς δεν είχε καλές σχέσεις, να εγκαταλείψει το Άργος το 1855 και να μεταβεί σε μοναστήρι είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Κοιλάδας. Κατόπιν τούτου, το 1856 η Μονή έγινε ενοριακός ναός και παρεκκλήσι του Αϊ-Γιάννη. Το 1906, το Μ. Σάββατο προς Κυριακή του Πάσχα, 4 Απριλίου, καταστράφηκε από πυρκαγιά, που προήλθε πιθανότατα από πυροτέχνημαΘεοτόκου<ref>21 Νοεμβρίου –ΦΕΚ 321 Α/1938</ref>.
Η Μονή συνδέθηκε με διάφορα γεγονότα της προεπαναστατικής καιεπαναστατικής περιόδου. Εκεί λειτούργησε το πρώτο σχολείο του Άργους (1798) με πρωτοβουλία των ''Περουκαίων'''''''''''.<ref>''Στη Μονή δεν λειτούργησε ποτέ «Κρυφό Σχολειό». Εξάλλου, η ιστορική επιστήμη δέχεται ότι ο θεσμός του «Κρυφού Σχολειού» επί τουρκοκρατίας ανήκει στους χώρους της παράδοσης και ως θρύλος δεν έχει ιστορική βάση''.</ref>'''''''''Εκεί δίδαξε ο Ησαΐας Καλαμαράς από το Αγιονόρι, που ήταν σχολάρχης την περίοδο 1805-1821,ο ιερομόναχος Νικηφόρος Παμπούκης από τα Καλάβρυτα και οι μοναχοίΙερεμίας και Ραφαήλ. Ως σχολείο λειτούργησε και μετά το 1821. Μετά την ήττα των Ελλήνων στον Ξεριά (25-4-1821) ο άμαχος πληθυσμός αλλά και αρκετοί μάχιμοι, όπως ο Παπαρσένης Κρέστας από το Κρανίδι, κατέφυγαν στη Μονή, για να αποφύγουν την οργή του Κεχαγιάμπεη.== Παναγία Πορτοκαλούσα ==
ΕπίσηςΟ ναός ονομάστηκε [[Παναγία]] Πορτοκαλούσα, ιδρύθηκε εκεί επειδή παλιότερα οι Αργείοι έριχναν πορτοκάλια μεταξύ τους και προπαντός προς τα νιόπαντραζευγάρια κατά την ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου). Το μοναδικό αυτό αργείτικο έθιμο μας θυμίζει το 1822 έθιμο της «μηλοβολίας», το πρώτο ελληνικό νομισματοκοπείο, οποίο συναντούσαμε σε πολλά χωριά της Ελλάδας και σύμφωνα με το οποίο όμως δεν πρόλαβε οι νέοι έριχναν μήλα στις νέες που αγαπούσαν, για να λειτουργήσειτουςδείξουν τον κρυφό τους έρωτα.<ref>''Για την Πορτοκαλούσα βλ. και εφ. «Ασπίς» φ. 1/23-10-1932 και μελέτη του Αν. Τσακόπουλου στην ίδια εφημερίδα (φ. 214/22-11-1936 κ.ε.). ΕπίσηςΠιο πολύ, Σοφία Πανταζήόμως,Παλαίτυπα συνηθιζόταν να ρίχνει η κοπέλα κρυφά ένα μήλο από το μπαλκόνι της ή την αυλή της Μονής Κατακεκρυμμένης (περστον εκλεκτό νέο που θα ήθελε να παντρευτεί. «Αργειακή Γη»''<ref>Κώστα Ρωμαίου, τχΚοντά στις ρίζες, εκδ. 2«ΕΣΤΙΑ», 20041980, σ. 165 κ.ε.)313.''</ref>
Τα σημαντικότερα από τα σωζόμενα ιερά κειμήλια είναι ένα Ευαγγέλιο έκδοσης Βενετίας (1776) και δύο εικόνες, μία των Εισοδίων τηςΘεοτόκου (1705) και άλλη μία, της Παναγίας Γλυκοφιλούσας.== Παναγία Κατακεκρυμμένη ==
Ο ναός επίσης ονομάζετε ''Παναγία Κατακεκρυμμένη'' από την παλιά εικόνα που ήταν κρυμμένη στη σπηλιά του βράχου και η οποία βρέθηκε σύμφωνα με την παράδοση κατά τρόπο θαυματουργικό. Μια ισχυρή λάμψη μέσα στη νύχτα οδήγησε τους χριστιανούς στη σπηλιά ή κάποιος ευσεβής χριστιανός, ύστερα από σχετικό όνειρο, οδήγησε κληρικούς και λαϊκούς στο ίδιο σημείο, όπου βρήκαν την εικόνα και αποφάσισαν στη συνέχεια να κτίσουν εκκλησία.
Η εικόνα ευρίσκεται μετά το νάρθηκα, αριστερά σε ξυλόγλυπτο κουβούκλιο και πρέπει να τη θεωρήσουμε έργο τέχνης ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας. Η όλη «κατασκευή» είναι εντυπωσιακή, διότι πρόκειται για μια «δίφυλλη» δημιουργία. Στο αριστερό φύλλο εικονίζεται η Παναγία Γλυκοφιλούσα, η οποία σαν τρυφερή και στοργική μάνα σκύβει στο παιδί της με αγάπη. Το δεξιό φύλλο φέρει την ίδια επικάλυψη και επάνω ψηλά την επιγραφή «''Αγίου Δημητρίου του Νέου''» και σε δεύτερο επίπεδο (στο βάθος) δύο ανάγλυφες μορφές. Το ανάγλυφο αυτό είναι «αρνητικό» όπως τα καλούπια δηλαδή των γλυπτών. Οι δύο μορφές δεν διακρίνονται καθαρά, γιατί υπάρχει στο μέσο του φύλλου ένας σταυρός, προφανώς μεταγενέστερη προσθήκη. Πιθανότατα και με βάση την επιγραφή, η μία ανάγλυφη μορφή παριστάνει το ''Νεομάρτυρα Δημήτριο'' από το χωριό Λιγουδίτσα Τριφυλλίας, ο οποίος αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους στην Τρίπολη το 1803 και του οποίου η μνήμη εορτάζεται στις [[:Πρότυπο:14 Απρίλιος|14 Απριλίου]]. Η άλλη μορφή παριστά πιθανότατα τον ''Οσιομάρτυρα Παύλο'', ο οποίος καταγόταν από το ''Σοπωτό Καλαβρύτων'' και μαρτύρησε επίσης στην Τρίπολη το 1818 και του οποίου η μνήμη εορτάζεται στις 22 Μαΐου. Η κάρα του Αγ. Δημητρίου του νέου φυλάσσεται στο μητροπολιτικό ναό ''Αγίου Βασιλείου Τρίπολης'', ενώ τα υπόλοιπα λείψανά του και ορισμένα από τα λείψανα του οσίου Παύλου φυλάσσονται στη ''Ιερα Μονή Βαρσών Μαντινείας''<ref>''Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας βρέθηκε στα μέσα του 9ου αι., μετά την οριστική αναστήλωση των εικόνων (843) και ότι αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά (Ι. Χαβιαρλή, ό.π., σ. 12). Οι θέσεις αυτές και ιδίως εκείνη της ταυτότητας του αγιογράφου είναι ιδιαίτερα κολακευτικές και προκαλούν την ανάλογη συγκίνηση, αλλά δεν τεκμηριώνονται ιστορικά.''</ref>. Ο ναός συγκαταλέγεται στα παραδοσιακά διατηρητέα μνημεία του Άργους.<ref>21 Νοεμβρίου - ΦΕΚ 321 Α/1938</ref>
==Υποσημειώσεις==
<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references/></div>
== Βιβλιογραφία ==
* Οδυσσέας Κουμαδωράκης. «''Άργος τό πολυδίψιον''». Εκδόσεις ''"Εκ Προοιμίου"''. Άργος 2007.
 ==Υποσημειώσεις==<div style="font-size[[Κατηγορία:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references/></div>Ναοί|Π]]
212
επεξεργασίες

Μενού πλοήγησης