Αλλαγές

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Χρήστης:Papyrus/Πηγές

6.286 bytes προστέθηκαν, 17:49, 18 Ιουλίου 2009
μ
Προβλήματα κακοπιστίας και σύγκριση ιστότοπων
==Εισαγωγή==
Οι σκέψεις αυτές προέκυψαν ως αποτέλεσμα εμπειριών, από διάφορες προσπάθειες σύνταξης κειμένων, όταν με τον καιρό διαπιστώθηκαν κάποια προβλήματα που σχετίζονται με την ποιότητα και αξιοπιστία των κειμένων. Πάντα γίνονται λάθη μέχρι κάποιος να συνειδητοποιήσει τα στοιχεία που συνθέτουν το νέο, σχετικά, περιβάλλον του διαδικτύου<ref>Σε άρθρο του περιοδικού πληροφορικής ''PC WORLD'', διάβασα με ενδιαφέρον τα παρακάτω: :''"Το έχουμε γράψει όλοι. Πριν από λίγους μήνες το είχα γράψει και σε αυτήν τη σελίδα με αφορμή τα άχρηστα blogs που δεν μας επέτρεπαν να εντοπίσουμε τις αξιόλογες σελίδες αλλά και τα αξιόλογα blogs'' [...] ''Δυστυχώς το Web είναι ανυπεράσπιστο απέναντι στην κακοποίηση που δέχεται από κάποιους. Θα το εκτιμούσα, λοιπόν, ιδιαίτερα εάν μπορούσα να έχω ένα directory από πιστοποιημένες πηγές"'' και συνεχίζει ο αρθρογράφος: :''"Χάρηκα ιδιαίτερα όταν πρόσφατα στο BBC ο μεγάλος Sir Tim Berners-Lee'' [...] ''υπεραμύνθηκε του έγκυρου και σοβαρού περιεχομένου'' [...] ''Είπε στο BBC μεταξύ άλλων, ότι χρειάζονται νέα συστήματα που θα δίνουν στα web sites μία ετικέτα αξιοπιστίας από τη στιγμή που θα αποδεικνύονται έγκυρες πηγές'' [...] ''Μόνος σκοπός είναι να περιοριστούν οι ανυπόστατες φήμες και να επικρατήαει η πραγματική επιστήμη'' [...] ''Με χαροποίησε και μόνο η αναφορά στο μεγάλο αυτό πρόβλημα από τον ίδιο τον ιδρυτή του Web"'' '''(περιοδ. ''PC WORLD'', τεύχ. 45, Οκτώβριος 2008, σελ. 36)'''.<br><br>Αυτή τη σημαντική παρατήρηση έκανε και πάλι ''"ο «πατέρας» του Ιστού, σερ Τιμ Μπέρνερς - Λι"'', όταν ''"βρέθηκε στη χώρα μας στο πλαίσιο του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Επιστήμη του Ιστού"'': ''"Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντοτε ότι η πληροφορία είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλούς ή κακούς σκοπούς. Θα πρέπει με διάφορους τρόπους να βεβαιωθούμε ότι ο Ιστός θα παραμείνει ένα αξιόπιστο μέσο"'' ([http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_18/03/2009_271615 ''"Τιμ Μπέρνερς-Λι: «Ο Παγκόσμιος Ιστός να παραμείνει αξιόπιστος»"'' (18-03-09), ιστοσελίδα εφημ. «Καθημερινή»], τελευταία επίσκεψη 23-3-2009).</ref>, και καλό είναι να διορθώνονται κατά το δυνατό.
Όλες οι αναφορές σε «ψηφιακά κείμενα» αναφέρονται σε επεξεργάσιμα, πληκτρολογημένα κείμενα που υπάρχουν σε ιστοσελίδες και μπορούν να αντληθούν με Αντιγραφή - Επικόλληση, και όχι σκαναρισμένες (δηλ. περασμένες από scanner) σελίδες βιβλίων ή κείμενα από άλλα μέσα, όπως εμπορικοί τίτλοι CD-ROM ή DVD-ROM.
Η εφαρμογή αυτού του σημαντικού, κατά την άποψή μου, κανόνα, από την οποία θα βγαίνουμε πάντα κερδισμένοι και ποτέ χαμένοι, ορίζει ότι '''κάθε πληροφορία που έχει τα παραπάνω χαρακτηριστικά, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ΠΑΝΤΑ ως ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ, μέχρι να βρεθούν οι αποδείξεις για το αντίθετο'''.
Προς ενίσχυση της άποψης αυτής, παραθέτω την άποψη τις θέσεις του καθηγητή ''Ιωάννη Καραγιαννόπουλου'':
:''"'''Ο ερευνητής οφείλει να έχει δει το δημοσίευμα στο οποίο παραπέμπει, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιεί παραθέματα ή απλώς δίνει παραπεμπτική βιβλιογραφική ένδειξη. Διαφορετικά ο ερευνητής εκτίθεται στο μεγάλο κίνδυνο να παραλάβει και να διαιωνίσει στα παραθέματα ή παραπομπές τα λάθη, που τυχόν έκανε ο συγγραφέας, από τον οποίο άντλησε'''. Εκτός από αυτό, εκτίθεται και στον άλλο κίνδυνο, να παραλάβει δηλ. χωρία που φαινομενικά στηρίζουν την άποψη του, έχουν αποσπασθεί όμως από τον παλαιότερο ερευνητή από άλλη συσχέτιση, που στο σύνολο της αντιστρατεύται τα επιχειρήματα του ερευνητή μας. Για το λόγο τούτο παραπομπές από δεύτερο χέρι είναι αντιεπιστημονικές και πρέπει να αποφεύγονται. Μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις, όταν δεν υπάρχει τρόπος να δούμε το δημοσίευμα που αναζητούμε, θα παραπέμψουμε από δεύτερο χέρι. Τότε όμως θα σπεύσουμε να σημειώσουμε: «το παράθεμα (ή η παραπομπή) από τον Τάδε (με πλήρη βιβλιογραφική παραπομπή στο συγγραφέα και το έργο του)»"''. <small>'''(Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στην Τεχνική της Επιστημονικής Ιστορικής Εργασίας'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993, σελ. 58)'''</small>.
Το πρώτο και σημαντικότερο ζήτημα της διαδικτυακής μας παρουσίας, σχετίζεται με το φαινόμενο της ανωνυμίας. Ακόμη κι αν είμαστε κάποιοι ειδικοί στο αντικείμενο, κανείς δεν μπορεί να το ξέρει. Αυτό έχει και τα καλά του: μπορεί να μας δώσει μεγαλύτερη ώθηση στην προσπάθεια που κάνουμε για σύνταξη καλών και αξιόπιστων κειμένων, ώστε να καταφέρουμε, το ψευδώνυμο που χρησιμοποιούμε, να μπορέσει κάποια στιγμή να συνδυαστεί με την αξιοπιστία. Την αξιοπιστία ενός ανώνυμου συντάκτη η οποία προέρχεται από τη συνεχή χρήση έγκυρης και αξιόπιστης βιβλιογραφίας και πηγών. '''Δεν είναι δυνατόν ένα "ψευδώνυμο" να επιτύχει τίποτε άλλο, παρά να βεβαιώσει με την πάροδο του χρόνου ότι κάθε τι που γράφει προέρχεται όντως από κάποια έγκυρη πηγή και όχι από το κεφάλι του'''. Μόνο τότε είναι πιθανόν να βρει αναγνώστες.
Η Είναι επίσης προφανές ότι, κάθε φορά που σε άρθρο μας θα παραπέμψουμε σε μια ιστοσελίδα για άντληση πληροφοριών, θα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα είναι πως ότι είμαστε πολύ ...ανώνυμοι για να δώσουμε εμείς κύρος σε οποιαδήποτε ιστοσελίδαστο περιεχόμενο της. Πρέπει υποχρεωτικά να συμβαίνει το αντίστροφο: η ιστοσελίδα θα πρέπει να έχει ήδη το αυξημένο κύρος ώστε να χρησιμοποιηθεί από εμάς''', και να δώσει έτσι μια αίσθηση αξιοπιστίας στο κείμενό μας. Δεν είμαστε το ίδιο με τον ειδικό επιστήμονα-συγγραφέα που τυχόν μας οδηγεί μέσα από το βιβλίο ή το άρθρο του σε κάποιες ιστοσελίδες. Στην περίπτωση αυτή, δίνει ο ίδιος κύρος σε αυτές, αφού με τη χρήση τους, ταυτόχρονα όταν τις χρησιμοποιεί στο έργο του είναι σαν να μας «ενημερώνει» και ταυτόχρονα ότι οι διευθύνσεις είναι ελεγμένες από τον ίδιο. Εμείς όμως, ως ανώνυμοι, δεν μπορούμε να εγγυηθούμε σε κανέναν την αξιοπιστία του οποιουδήποτε.
'''Με λίγα λόγια, έχουμε ανάγκη από το εγγυημένο κύρος των άλλων'''.
==Προβλήματα αξιοπιστίας των διαδικτυακών πληροφοριών==
Μια μικρή προσωπική έρευνα, μου έδειξε τα εξής:
Ανάμεσα σε 100 βιβλία ελλήνων συγγραφέων των τελευταίων χρόνων, τέσσερα μόνο περιείχαν αρκετές αναφορές σε διαδικτυακές πηγές, ενώ ανάμεσα σε 100 ξενόγλωσσα βιβλία, αυτά που αναφέρονταν συχνά σε διαδικτυακούς τόπους ήταν δώδεκα. Μάλιστα, οι αναφορές σε ιστότοπους, είναι αριθμητικά ελάχιστες σε σχέση με τις αντίστοιχες παραπομπές σε έντυπα κάθε είδους (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ.) σε σημείο που ακόμη κι αν έλειπαν οι διευθύνσεις web, το κείμενο δεν θα υστερούσε καθόλου σε αξιοπιστία. Επίσης, εκτός ότι οι συγγραφείς δεν χρησιμοποιούν ευρέως κείμενα από το διαδίκτυο για τη στήριξη των γραπτών τους, όταν το κάνουν, χρησιμοποιούν συνήθως τα πιο επίσημα website''': οργανισμών (διευθύνσεις που συχνά αλλά όχι πάντα, έχουν κατάληξη ''.org''), εκπαιδευτικών οργανισμών (κατάληξη ''.edu''), κυβερνητικών οργανισμών (κατάληξη ''.gov'') κ.λπ. Ασφαλώς, στην σημερινή εποχή της διαδεδομένης ευκολίας των blogs (ιστολογίων), είναι συχνό το φαινόμενο, [http://biblicalstudiesblog.blogspot.com/ ειδικοί επιστήμονες να αναρτούν αξιόπιστο υλικό] στις ηλεκτρονικές σελίδες τους.
Οι λόγοι για τους οποίους βλέπουμε η έντυπη βιβλιογραφία να μην χρησιμοποιεί συχνά παραπομπές σε μη εγγυημένους δικτυακούς τόπους μπορεί να είναι πολλοί:
::'''1ον''' ο κίνδυνος που εμπεριέχει η στήριξη εξ’ ολοκλήρου σε ψηφιακά κείμενα: δεν είναι απίθανο, όταν προσπαθήσει κάποιος αναγνώστης να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες, να έχει αλλάξει η διεύθυνση του δικτυακού τόπου, ή να έχει καταργηθεί εντελώς, και το περιεχόμενο να μην είναι πλέον διαθέσιμο. Για το λόγο αυτό, ο ρόλος της αναφοράς τέτοιων τοποθεσιών είναι συνήθως βοηθητικός-συμπληρωματικός. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των πατερικών κειμένων που είχε ανεβάσει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (που θεωρητικά είναι και αξιόπιστος φορέας), στη διεύθυνση [http://patrologia.ct.aegean.gr/PG_Migne/ http://patrologia.ct.aegean.gr/PG_Migne] η οποία εδώ και πολύ καιρό δεν λειτουργεί. Προφανώς, αν κάποιος είχε στηρίξει τις παραθέσεις του εκεί, θα είχε πρόβλημα.
Αυτό θα μπορούσε να μην συμβαίνει με τα δημοσιευμένα, επεξεργάσιμα ψηφιακά κείμενα. Όπως ακριβώς στη σημερινή εποχή της επεξεργασίας κειμένου, τα διάφορα μικρο-λάθη πληκτρολόγησης διορθώνονται εύκολα και έτσι δεν απασχολούν όσο απασχολούσαν τους χρήστες γραφομηχανής, το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και στην γενικότερη επιμέλεια ενός δημοσιευμένου ψηφιακού κειμένου, ειδικά όταν ο συντάκτης του και ο ιστοχώρος όπου αυτό δημοσιεύεται είναι παντελώς άγνωστοι. Δεν υπάρχει η επιτακτική ανάγκη για άψογη επιμέλεια, όπως στην περίπτωση του τυπογραφείου.
Το ψηφιακό κείμενο μπορεί να είναι εξίσου σεβαστό με το έντυπο, στις ελάχιστες περιπτώσεις που μερικοί σύγχρονοι συγγραφείς παρέχουν δωρεάν όλο το κείμενο που χρησιμοποιήθηκε για την εκτύπωση του ήδη δημοσιευμένου εντύπου. Το ίδιο συμβαίνει και με το ψηφιακό κείμενο που παρέχεται από πολλές εφημερίδες σήμερα. Είναι το ίδιο ακριβώς που μια μέρα πριν ή και λιγότερο, είχε δημοσιευτεί στην έντυπη έκδοση. Για το λόγο αυτό, ένα ιστορικό, θρησκειολογικό ή άλλο αφιέρωμα που προσφέρει μια έγκριτη εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας σε ψηφιακή μορφή, έχει περάσει από την ίδια επιμέλεια με το έντυπο. Ως άξια αναφοράς, παραθέτουμε μία παράγραφο από τη σύντομη εξιστόριση του ''Δημητρίου Δημητράκου'', για την εκδοτική πορεία του μνημειώδους έργου ''"Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης"''. Το παράθεμα βρίσκεται στις πρώτες σελίδες του Α΄ τόμου και αφορά τα σχετικά με τους ελέγχους που διενεργήθηκαν πριν πάρει την τελική μορφή του: ''"δ) Συνεργεία ελέγχου. Τας ετοίμους πλέον ερμηνείας των λημμάτων ο έλεγχος συνεπλήρωνε διά προσθηκών και αφαιρέσεων, ανάλογα με την έκτασιν την οποίαν ήθελε να δώση εις έκαστον λήμμα. Ήλεγχε τα ονόματα των συγγραφέων και την χρονολογικήν τάξιν των, τας παραπομπάς και τας χρονολογίας, και παρέδιδε την ύλην προς στοιχειοθεσίαν. '''Αι εργασίαι αύται εγίνοντο με τόσην προσοχήν, ώστε πολλάκις μία χρονολογία μας έτρωγε την ημέραν και πολλά λήμματα διά να οδηγηθεί πρώτα στο τυπογραφείο ολοκληρωθούν εχρειάσθη εργασία πολλών ήμερων και έτσι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθείκάποτε και μηνός δι' έκαστον. Η αυτή προσοχή κατεβάλλετο και εις το τυπογραφείον. Ετυπώναμεν συχνά μετά την 7ην διόρθωσιν και πολλάκις μετά την 10ην, με πολύωρον παραβολήν επί του πιεστηρίου'''..."''.
==Προβλήματα κακοπιστίας και σύγκριση ιστότοπων==
:* Είναι το κείμενο επιθετικό, εριστικό;
Μία ανώνυμη διαδικτυακή πηγή, η οποία γράφει πράγματα που πρωτίστως δεν συγκρούονται με την κοινή λογική, θα μπορούσε να θεωρηθεί αξιόπιστη, όταν πάντα χρησιμοποιεί την κατάλληλη για το περιεχόμενο βιβλιογραφία, δηλ. την προερχόμενη από το χέρι των ειδικών στο αντικείμενο συγγραφέων. Επιπρόσθετα, η βιβλιογραφία αυτή θα πρέπει να αξιοποιείται μέσω υποσημειώσεων και παραπομπών. '''Πριν όμως αρχίσουμε να εμπιστευόμαστε όλο και περισσότερο τα κείμενα κάποιου άγνωστου συντάκτη, είναι απαραίτητος ένας δειγματοληπτικός έλεγχος σε κάποιες από τις παραπομπές και υποσημειώσεις που χρησιμοποιεί. Εκτυπώνουμε 2-3 διαφορετικά κείμενα και πηγαίνοντας σε μια βιβλιοθήκη ή σε ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο, εξετάζουμε δειγματοληπτικά τις πηγές'''. Προφανώς, αν ανακαλύψουμε ότι πολλές από αυτές είναι ανύπαρκτες ή γράφουν πράγματα εντελώς διαφορετικάή αποδίδονται με νόημα διαφορετικό από αυτό που επιθυμεί ο συγγραφέας (στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να μελετηθούν εκτενέστερα αποσπάσματα του βιβλίου ώστε να κατανοηθεί το "κλίμα" που προσπαθεί να μεταφέρει ο συγγραφέας), τότε ο συντάκτης μας έχει πρόβλημα αξιοπιστίας. Δεν χρειάζεται βέβαια να υπερβάλουμε: ακόμα και σε βιβλία υπάρχει περίπτωση να γράφεται λάθος αριθμός σελίδας, ή να υπάρχει κάποιο ορθογραφικό λάθος. Αρκεί να μην γίνεται αυτό συστηματικά, γεγονός που δείχνει παραπληροφόρηση.
==Έγκυρες ψηφιακές πηγές==
::'''1ο''' Κείμενα αγνώστων συντακτών (έστω και χωρίς ιδιαίτερη τεκμηρίωση), εφόσον όμως αυτά δημοσιεύονται σε αναγνωρισμένους ιστότοπους οι οποίοι με κάποιον τρόπο σχετίζονται με το γνωστικό αντικείμενο του άρθρου μας. Για παράδειγμα, λογικό είναι να αναζητήσουμε θεολογικού περιεχομένου πληροφορίες στις ιστοσελίδες της Εκκλησίας της Ελλάδας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου ή ιστορικά στοιχεία για τον νεώτερο ελληνισμό στο σάιτ που διατηρεί το ''Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού''. Σ' αυτό ας είναι οδηγός μας και η κοινή λογική. Για παράδειγμα, οι δικτυακές σελίδες που διατηρεί μια Νομαρχία, όσο και αν αποτελεί επίσημο ιστότοπο, δεν είναι οι κατάλληλες για να αντλήσουμε περιεχόμενο εκκλησιαστικής ιστορίας. Σε κάθε περίπτωση, υποχρεωτική είναι η χρήση ημερομηνίας επίσκεψης του ιστότοπου και αν είναι δυνατό, η αποθήκευση ή εκτύπωση των κειμένων, ώστε να τα έχουμε διαθέσιμα για κάθε ενδεχόμενο.
::'''2ο''' Κείμενα αγνώστων συντακτών, από μη αναγνωρισμένους ιστότοπους '''όταν και μόνο όταν χρησιμοποιούν πάντα έγκυρη και σχετική με το εντικείμενο αντικείμενο βιβλιογραφία, τη χρήση της οποίας (μέρους έστω) επιβεβαιώνουν μέσα από υποσημειώσεις και παραπομπές'''. Ταυτόχρονα, τα κείμενα πρέπει να είναι διατυπωμένα με σοβαρότητα, χωρίς "τάσεις", υπερβολές και θριαμβολογίες. '''Απαραίτητο είναι Είναι απαραίτητο να βεβαιωθούμε πρώτα για την εγκυρότητα του συντάκτη, ελέγχοντας δειγματοληπτικά πρώτα (βλ. [http://el.orthodoxwiki.org/%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82:Papyrus/%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82#.CE.A0.CF.81.CE.BF.CE.B2.CE.BB.CE.AE.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B1_.CE.BA.CE.B1.CE.BA.CE.BF.CF.80.CE.B9.CF.83.CF.84.CE.AF.CE.B1.CF.82_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CF.83.CF.8D.CE.B3.CE.BA.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.B7_.CE.B9.CF.83.CF.84.CF.8C.CF.84.CE.BF.CF.80.CF.89.CE.BD πιο πάνω]) κάποια από τα βιβλιογραφικά στοιχεία που παρέχει'''. ==Υποσημειώσεις==<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>
==Δες επίσης==
4.720
επεξεργασίες

Μενού πλοήγησης