Τεσσαρακοστή

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Τεσσαρακοστή ή απλά Σαρακοστή ονομάζεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία η περίοδος νηστείας διάρκειας σαράντα ημερών. Αν και υπάρχει αντίστοιχη περίοδος νηστείας πριν από τα Χριστούγεννα η οποία ονομάζεται Μικρή Τεσσαρακοστή[1] ή Σαρανταήμερο[2], με τον όρο Τεσσαρακοστή αναφερόμαστε κυρίως στην νηστεία της περίοδου πριν το Πάσχα που είναι αρχαιότερη και αυστηρότερη και ονομάζεται Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή και Αγία Τεσσαρακοστή[3].

H νηστεία αυτή έχει θεσπιστεί κατά μίμηση της νηστείας του Χριστού στην έρημο[4] όπως και ο αριθμός των σαράντα ημερών σχετίζεται με την χρονική διάρκεια της νηστείας εκείνης (Ματθ. 4,2). Σταδιακά, κάθε πολυήμερη περίοδος νηστείας άρχισε να ονομάζεται Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή (και από την ονομασία αυτή, τα επιτρεπτά προς κατανάλωση τρόφιμα ονομάστηκαν "σαρακοστιανά")[5]. Ο Αναστάσιος ο Σιναΐτης αναφέρεται σε τρεις τεσσαρακοστές όπου σε αυτές του Πάσχα (49 ημέρες μαζί με τη Μεγάλη εβδομάδα όπου νηστεύουμε σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού[6]) και των Χριστουγέννων (40 ημέρες) εντάσσει και αυτή των Αγίων Αποστόλων[7] (από την επομένη των Αγίων Πάντων μέχρι την 28η Ιουνίου[8]). Σε αυτές θα πρέπει να προστεθεί και μία ακόμη σημαντική περίοδος νηστείας, αυτή του Δεκαπενταύγουστου (15 μέρες) όπου εορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου[9].

Υποσημειώσεις

  1. Μαλαβάκης Νίκος, Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων, Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 137.
  2. "Τεσσαρακοστή", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 57, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
  3. "Τεσσαρακοστή", ΘΗΕ, τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 729.
  4. Γεωργιάδης Βαρθολομαίος (Αρχιεπισκ. Κορινθίας), Επιτομή Λειτουργικής, εκδ. 4η, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, 1995 (c1909), σελ. 71.
  5. ΘΗΕ, τόμ. 11 (1967), στ. 730.
  6. ΘHE, τόμ. 9 (1966), στ. 449.
  7. Γ. Ράλλη - Μ. Ποτλή, Σύνταγμα των θείων και Ιερών κανόνων, τόμ. Δ΄, Αθήνησιν 1854, σελ. 580.
  8. Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1998, σελ. 141.
  9. ΘΗΕ, ό.π.

Βιβλιογραφία

  • "Τεσσαρακοστή", e-δομή (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM].
  • "Τεσσαρακοστή", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 728-730.
  • "Τεσσαρακοστή", Βεργωτής Γεώργιος, Λεξικόν Λειτουργικών και Τελετουργικών Όρων, 3η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 211.
  • "Τεσσαρακοστή", Μαλαβάκης Νίκος, Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων, Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 137.
  • "Τεσσαρακοστή", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 57, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
  • Γεωργιάδης Βαρθολομαίος (Αρχιεπισκ. Κορινθίας), Επιτομή Λειτουργικής, εκδ. 4η, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, 1995 (c1909), σελ. 71 κ.ε.