Αλλαγές

Η '''ρωσική ορθόδοξη εκκλησία''' είναι [[θρησκεία|θρησκευτικό]] σώμα πιστών με χιλιετή ιστορία ισχυρής πνευματικής και [[πολιτική|πολιτικής]] επιρροής στα τεκταινόμενα της ρωσικής ιστορίας. Επιβιώνοντας στη εποχή των σοβιετικών σοσιαλιστικών δημοκρατιών απλώς ως ελεγχόμενο σώμα, η ρωσική ορθόδοξη εκκλησία ανέκτησε τους πιστούς της αλλά και την πολιτική της επιρροή στις αρχές της δεκαετίας του '90. Είναι αυτοκέφαλης ανατολική ορθόδοξη εκκλησία υπό τη δικαιοδοσία του [[Πατριαρχείο Μόσχας|Πατριαρχείου Μόσχας]] και πασών των Ρωσιών, σε κοινωνία με τις υπόλοιπες ανατολικές ορθόδοξες εκκλησίες.

Η καταγωγή της ρωσικής [[Ορθοδοξία|ορθόδοξης]] εκκλησίας ανιχνεύεται πίσω στην περίοδο της χρυσής εποχής του [[Κράτος των Ρως|κράτους των Ρως]], τον πρόδρομο ουσιαστικά του ρωσικού κράτους. και την απόφαση του πρίγκιπα [[Βλαδίμηρος Βλαδίμηρου Α' του Κιέβου|Βλαδίμηρου]] το [[988]] να κάνει τη [[βυζαντινή αυτοκρατορία|βυζαντινή παραλλαγή]] εκδοχή του [[χριστιανισμός|χριστιανισμού]] θρησκεία του κράτους της Ρωσίας<ref>Ουσιαστικά η αμφισβητούμενη ημερομηνία 988, αφορά στην έναρξη της διαδικασίας. Βλ. [http://www.shsu.edu/~his_ncp/Kievan.html «Kievan Rus' and Mongol Periods»] στο ''[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/rutoc.html#ru0004 Russia: A Country Study]'', Glenn E. Curtis, ed. (Washington, DC: Federal Research Division of the Library of Congress, 1996).</ref>. Η ρωσική εκκλησία υπαγόταν τότε στο [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως]] και η πρώτη γνωστή μητροπολιτική έδρα ήταν το [[Κίεβο]]. Όταν η πολιτική δύναμη μετακινήθηκε από το Κίεβο στη [[Μόσχα]] κατά τον [[14ος αιώνας|14ο αιώνα]], μεταφέρθηκε και η έδρα. Έκτοτε διαμορφώθηκε η παράδοση ότι ο μητροπολίτης Μόσχας είναι και η κεφαλή της εκκλησίας.

Διαμορφώνοντας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της μέσα στον [[μεσαίωνας|μεσαίωνα]], η ρωσική εκκλησία έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον [[μοναχισμός|ασκητισμό]], που εξελίχθηκε εντέλει σε μια ευρέως διαδεδομένη μοναστική παράδοση<ref>[http://www.cs.toronto.edu/~mes/russia/moscow/history.html Russian Orthodox church: early history and art] στο Univ. of Toronto, ανάκτ 1.11.08</ref>. Πολλές είναι οι μονές (Λαύρες) που ιδρύθηκαν σε τούτη την περίοδο στην επικράτεια της [[Μοσχοβία|Μοσχοβίας]], οι οποίες επεκτάθηκαν [[πληθυσμός|πληθυσμιακά]], αναδεικνύοντας το μοναστικό κίνημα ως βάση της [[κοινωνία|κοινωνικής]], [[οικονομία|οικονομικής]] και πνευματικής ζωής<ref>http://www.orthodoxphotos.com/Orthodox_Elders/Russian/index.shtml «Russian Orthodox Church. Historical background in brief» ανάκτηση 1.11.08.</ref>.

Μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το [[1453]], η ρωσική ορθόδοξη εκκλησία έγινε αυτοκέφαλο τμήμα του ανατολικού χριστιανισμού και το [[1589]] ο μητροπολίτης Μόσχας διεκδίκησε και πήρε τον τίτλο του πατριάρχη. Εν τη γενέσει της η ρωσική εκκλησία διατήρησε τη βυζαντινή παράδοση της αλληλεπίδρασης με την κοσμική εξουσία επιτρέποντας στην κρατική γραφειοκρατία να συμμετέχει ενεργά στις διοικητικές υποθέσεις της εκκλησίας. Τούτος ο έντονος βυζαντινισμός μαζί με το γεγονός ότι η Ρωσία παρέμεινε μετά τον μεσαίωνα για μακρό χρονικό διάστημα απομονωμένη από τη Δύση, κράτησε ουσιαστικά τη ρωσική εκκλησία ανέπαφη από τις ιστορικές εξελίξεις της [[Αναγέννηση|Αναγέννησης]] και της [[Μεταρρύθμιση|Μεταρρύθμισης]]. Η εμμονή δε στο παραδοσιακό τυπικό προκάλεσε ισχυρές αντιδράσεις στη νεοτερικότητα [[ουκρανία|ουκρανών]] κληρικών κατά τον [[17ος αιώνας|17ο αιώνα]] να εισάγουν δογματικές και λειτουργικές μεταρρυθμίσεις με αποτέλεσμα την εκδήλωση [[σχίσμα|σχίσματος]] στην εκκλησία<ref>Βλ. συνοπτική ανάλυση επί του θέματος στο [http://www2.sptimes.com/Treasures/TC.5.4.7.html «The Russian Church: An Overview»]</ref> και την εμφάνιση του κινήματος των [[Παλαιοί Πιστοί|Παλαιών Πιστών]].

Στις αρχές του [[20ος αιώνας|20ου αιώνα]], η ρωσική εκκλησία, όπως και κάθε άλλη θρησκευτική έκφραση, ακολούθησε το άρμα της αντίληψης και κυριολεκτικής ερμηνείας της ρήσης του [[Καρλ Μαρξ]] πως «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». Πέραν του ότι έγινε αναστολή των προνομίων που παρείχε η μετριοπαθής προσωρινή κυβέρνηση λίγο πριν το 1917 και τα οποία αποκαθιστούσαν την εκκλησία στο προ Πέτρου Μεγάλου καθεστώς της, η εκκλησιαστική περιουσία κρατικοποιήθηκε και εκτελέστηκαν με διάφορες αιτιολογήσεις πάνω από 1200 απλοί ιερείς και αξιωματούχοι στην περίοδο 1922-26. Στην πραγματικότητα βέβαια η όλη αντιθρησκευτική πολιτική και προπαγάνδα δεν στόχευε αποκλειστικά στον χριστιανισμό, αλλά σε όλες τις πίστεις. Με έναρξη τη δεκαετία του 1920, [[βουδισμός|βουδιστικοί]] και [[σαμανισμός|σαμανιστικοί]] τόποι λατρείας στην Μπουρυατία στην περιοχή της [[Βαϊκάλη|Βαϊκάλης]] καταστράφηκαν, ενώ οι Λάμα και οι σαμάνοι συλλαμβάνονταν και είτε οδηγούνταν στην εξορία είτε απειλούνταν με ποινή θανάτου<ref>[http://www.cddc.vt.edu/host/weishaus/Interv/noel.htm THE SOUL OF SHAMANISM A Conversation with Daniel C. Noel]</ref>.

Το 1925, ιδιαίτερα ιδρύθηκε στη [[Σοβιετική Ένωση]] ο Σύνδεσμος των Άθεων Μαχητών ο οποίος κατεύθυνε μια πανσοβιετική εκστρατεία κατά των οργανωμένων θρησκειών. Οι ακραίες θέσεις της οργάνωσης οδήγησαν ακόμη και τη σοβιετική κυβέρνηση να αρνηθεί οποιαδήποτε άμεση σχέση με τις πρακτικές της<ref>[http://www.answers.com/topic/league-of-the-militant-godless Russian History Encyclopedia: League of The Militant Godless]</ref>. Τούτο βέβαια όταν ο [[Ιωσήφ Στάλιν]] εκτίμησε ότι έπρεπε να χαλαρώσει την αντιθρησκευτική του πολιτική και να χρησιμοποιήσει την εκκλησία προς όφελός του για την απαιτούμενη εθνεγερσία εν όψει των πολεμικών συγκρούσεων του [[Β' Π.Π.]]. Χάριν εθνικής άμυνας χιλιάδες εκκλησίας άνοιξαν εκ νέου στη Σοβιετική Ένωση, για να κλείσουν και πάλι χάριν της πολιτικής που ακολούθησαν ο [[Νικήτα Χρουτσώφ]] και ο [[Λεονίντ Μπρέζνιεφ]] στην περίοδο [[1953]]-[[1982]].

Μία εκ νέου αλλαγή της σοβιετικής πολιτικής συνέβη ενόψει της [[Γκλάστνοστ]] και την προσέγγιση των αξιωματούχων της εκκλησίας από τον [[Μιχαήλ Γκορμπατσώφ]]. Το 1988 συναντήθηκε με ηγέτες της ορθόδοξης εκκλησίας, προκειμένου να συζητηθεί ο ρόλος των θρησκειών στη ζωή των πιστών τους. Λίγο αργότερα ο επίσημος εορτασμός της χιλιετηρίδας της ρωσικής ορθοδοξίας υπέδειξε ότι ήταν πλέον αποδεκτή η ελεύθερη θρησκευτική έκφραση. Έκτοτε με διαρκείς νομοθετικές ρυθμίσεις την άνοιξη του 1990 ψηφίστηκε ένας νέος νόμος που αναγνώριζε εξαιρετικές θρησκευτικές ελευθερίες. Ο νόμος παρέμεινε εν ισχύ όταν η [[Ρωσία]] έγινε ανεξάρτητο [[έθνος]] το επόμενο έτος. Ο κύριος εισηγητής του νόμου ωστόσο ο Γκλεμπ Γιάκουνιν αποσχηματίστηκε το 1994, λόγω απικρίσεών επικρίσεών του προς την εκκλησιαστική ιεραρχία, κυρίως γιατί κατηγόρησε τον σημερινό προκαθήμενο για σχέσεις με την [[KGB]].

Σύμφωνα με τον επικεφαλής προκαθήμενο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Αλέξιο Β΄ μεταξύ των ετών 1990 και 1995 περισσότερες από 8000 ρωσικές ορθόδοξες εκκλησίες άνοιξαν, διπλασιάστηκαν οι ενεργές ενορίες και προστέθηκαν 32 επισκοπές. Ακολούθως η ρωσική κυβέρνηση επέστρεψε πολλά από τα δημευμένα κτήρια και εγκαταστάσεις παρέχοντας ταυτοχρόνως βοήθεια για την επισκευή και την ανακατασκευή των κατεστραμμένων συγκροτημάτων.