Αλλαγές

Όσον αφορά τη ΘεολογίαΟ όρος '''Πρόσωπο''' στην ορθόδοξη θεολογία, είναι μία ακόμα λέξη που εκφράζει ταυτίζεται με τον θεολογικό όρο: "[[υπόσταση]]"και δηλώνει την ξεχωριστή οντότητα της θεϊκής παρουσίας. Έτσι όταν μιλάμε για υπόσταση στην [[Αγία Τριάδα]], αναφερόμαστε στον φορέα της πλήρους ''Θείας Ουσίας'', που εμπεριέχεται σε αυτήν. Ο όρος αυτός με τη σημερινή ορολογία, αποσαφηνίστηκε υπό των [[Καππαδόκες Πατέρες|Καππαδοκών πατέρων]] κατά τη διάρκεια των [[Αρειανισμός|αρειανικών]] ερίδων μετά την [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Α΄ Οικουμενική Σύνοδο]] και επιβεβαιώθηκε από την [[Β΄ Οικουμενική Σύνοδος|Β΄ Οικουμενική σύνοδο]] της Κωνσταντινουπόλεως.

Το Η έννοια της υποστάσεως μέχρι την αποσαφήνισή της δεν ταυτιζόταν προς τον όρο πρόσωπο εδράζεται σε μια προσωπική σχέση. Δεν μπορεί να νοηθεί μόνο του, αλλά σε μια σχέση με άλλο πρόσωποτο όρο ουσία. Ένα πρόσωπο μόνο του, ίσον κανένα πρόσωπο. Εκείνο όμως που χαρακτηρίζει Οι πατέρες τον δανείστηκαν από το πρόσωπο είναι ότι είναι μοναδικό φιλοσοφικό περιβάλλον και ανεπανάληπτοαρχικώς τον χρησιμοποίησαν με την αντίστοιχη ταύτιση. Και επομένως στη γνώση Αυτή η θεολογική προσέγγιση ήταν αναγκαία για την εκκλησία καθώς οι αρειανιστές, ταύτιζαν το ομοούσιο της θεολογίας του δεν επιτρέπει τη δυνατότητα της συγκρίσεωςΣαβελλίου, με το αντίστοιχο ομοούσιο των πατέρων της αντικαταστάσεωςΝίκαιας. Βέβαια ο Σαβέλλιος ουδέποτε υποστήριζε διάκριση προσώπων, όπως η πατέρες της ενσωματώσεωςΝίκαιας, κάτι που συμβαίνει αλλά με όλα τα απρόσωπα αντικείμενα. Ένα πρόσωποαυτή την αποσαφήνιση δόθηκε η δυνατότητα να πειστούν οι μετριοπαθείς αρειανοί, πως η εκκλησια δεν μπορεί να το γνωρίσεις βάσει των ιδιοτήτων εμπίπτει στην αίρεση του, γιατί τις ίδιες ιδιότητες μπορεί να έχουν και άλλα αντικείμεναΜοναρχιανισμού. Το ταυτίζεις ουσιαστικά σε πείσμα των ιδιοτήτων του Ταυτόχρονα όμως αντιμετώπιζε δραστικά και τότε γνωρίζεις πράγματι ότι πρόκειται για πρόσωπο. Δηλαδή μπορεί να είναι ένας κακός άνθρωπος και επειδή τον αγαπάς τον ταυτίζεις ως μοναδικό, χωρίς να λαμβάνεις υπ’ όψη τις ιδιότητές του. Αντιθέτως έναν καλόν άνθρωπο εάν τον ταυτίζεις διότι είναι καλόςΑρειανικές κακοδοξίες, τότε δεν ταυτίζεις το πρόσωπο. Και το Θεό εάν τον γνωρίζεις διότι είναι καλόςπου ήθελαν αφενός οι όμοιοι Υιό, δεν τον γνωρίζεις ως πρόσωπο. Τον γνωρίζεις ως ένα αντικείμενοκατώτερο του Πατρός και εν χρόνω γεννηθέντα και των ανομοίων, ως ένα πράγμα, το οποίοπου ήσαν επιπρόσθετα πνευματομάχοι, εάν αύριο αποδειχθεί ότι δεν είναι όπως το περίμενες από απόψεως ιδιοτήτων, αμέσως κλονίζεται η πίστη σου και χάνεις αρνούμενοι τη σχέση μαζί του. Ο Θεός δεν γνωρίζεται με βάση τις ιδιότητές του, όπως γνωρίζονται τα πράγματα. Αλλά επειδή είναι πρόσωπο, γνωρίζεται χωρίς να εξαρτάται η ταύτισή Του από τις ιδιότητές Του. Είναι λοιπόν αυτό ένα βασικό χαρακτηριστικό θεότητα του προσώπουΑγίου Πνεύματος.

Το άλλο χαρακτηριστικό είναι Η σημασία αυτής της μετατοπίσεως, έγκειται στο ότι το "πρόσωπο αποτελεί οντολογικά ένα αναντικατάστατο στοιχείο της υπάρξεώς μας" το οποίο ήταν ένας όρος ύποπτος για [[Μοναρχιανισμός|Σαβελλιανισμό]], λόγω του ότι σήμαινε στην αρχαία Ελληνική γλώσσα και χρήση, το προσωπείο, την μάσκα που φοράει ο ηθοποιός επάνω στη σκηνή, με το να ταυτιστεί με τον όρο υπόσταση, απέδωσε στον όρο πρόσωπο, οντολογικό περιεχόμενο. Η υπόσταση σημαίνει ότι κάτι ή κάποιος υφίσταται όντως, ότι πράγματι, αληθινά έχει πραγματική υπόσταση. Εάν εκλείψει δηλαδή Το ανυπόστατο είναι αυτό το πρόσωποπου δεν έχει πραγματική ύπαρξη, τότε ολόκληρη αυτό που δεν έχει πραγματική υπόσταση. Η υπόσταση είναι αυτή που δίνει πλήρες οντολογικό περιεχόμενο σε κάποιον ή σε κάτι. Και αυτή είναι η ύπαρξή μας καταρρέεισυμβολή των Καππαδοκών πατέρων. Και τότε γνωρίζομε αυτό Με το πρόσωπο οντολογικά στη βαθύτατη έννοια να ταυτίσουν, να ονομάσουν τα τρία πρόσωπα της οντολογίας. Ότι δηλαδή υπάρχει αυτός και υπάρχουμε κι εμείς χάρη σ’ αυτόν[[Αγία τριάδα|Αγίας Τριάδος]] υποστάσεις, έδωσαν στο καθένα από τα τρία πρόσωπα πλήρη οντολογική υπόσταση, αποφεύγοντας έτσι τον Σαβελλιανισμό, ο οποίος δεν έδινε πλήρη οντολογική υπόσταση, και η διακοπή ή μάλλον η ανυπαρξία του ενός επηρεάζει αλλά έδινε την ύπαρξη έννοια του άλλουρόλου τον οποίο ένα και το αυτό πρόσωπο διαδραματίζει.

Οι Καππαδόκες Αυτή τελικά η αποσαφήνιση οδήγησε τους Πατέρες τον Δ΄ αιώνα επέφεραν μια ριζική καινοτομία σε ένα ειδικό τρόπο αναφοράς στη λέξη "πρόσωπο"σχέση των τριών προσώπων, («καινοτομείν τα ονόματα», όπως έλεγαν)για να δηλωθεί η ενότητα και συγχρόνως η ιδιαιτερότητα και πληρότητα του καθενός. Πρόκειται γι' αυτό που στη δογματική ονομάστηκε περιχώριση των προσώπων. Τα τρία πρόσωπα αλληλοπεριχωρούνται. Έπρεπε τα ονόματα να καινοτομηθούν, να πάρουν Το ένα βρίσκεται μέσα στο άλλο νόημαπλήρως. Και Μ' αυτό που έκαναν οι Καππαδόκες Πατέρες ήταν το εξής: Ενώ μέχρι τότε ο όρος «[[υπόσταση]]» ταυτιζόταν με τον όρο: «[[ουσία]]», (ο Μέγας Αθανάσιος λέει σαφώς ότι είναι το ίδιο πράγμα τρόπο διασώζουν και τα δύο), οι Καππαδόκες κάνουν το βήμα, την αυτοτέλεια και λένε ότι εδώ θα ξεχωρίσουμε τις έννοιες αυτές. Η έννοια «[[ουσία]]» την πληρότητα του καθενός αλλά συγχρόνως διασώζεται και η έννοια «[[υπόσταση]]» δεν θα σημαίνουν πλέον το ίδιο πράγμαενότητά τους.

Η [[Πρώτη Οικουμενική Σύνοδος]] αναθεματίζει αυτούς που δέχονται, που ομολογούν ότι ο Θεός είναι μία ουσία ή Υπόσταση. Αυτό όμως το λένε Στην 38η επιστολή του Αγίου Βασιλείου γράφει σχετικά με την παλιά έννοια των λέξεων, πριν τις ανανοηματοδοτήσουν οι Καππαδόκες Πατέρες. Λένε οι Καππαδόκες το θέμα της περιχωρήσεως τα εξής: ότι «ο όρος [[ουσία]] είναι ταυτόσημος με τον όρο «[[φύση]]» και χρησιμοποιείται για να δηλώσουμε την ενότητα, τον Ένα Θεό»ο Μ. Ο [[Θεός]] Βασίλειος ''"Ότι είναι λοιπόν μία ουσία ή μία φύση. Συνεπώς ο όρος “substantia” ο λατινικός, μεταφράζεται πλέον στα Ελληνικά όχι ως υπόσταση, αλλά ως ουσία ή φύση. Απ’ την άλλη μεριά όμως ο όρος «[[υπόσταση]]» μεταφέρεται τώρα για να εξισωθεί, να ταυτισθεί με τον όρο «πρόσωπο»Πατήρ βρίσκεται και στον Υιό. Και ο όρος «πρόσωπο» κατ’ αυτόν τον τρόπο παύει πλέον να έχει την έννοια που του έδινε ο [[Σαβέλλιος]]. Διότι τρία πρόσωπα πλέον δεν σημαίνει τρεις μάσκες. Αφού το πρόσωπο ταυτίζεται με την υπόσταση σημαίνει πλέον τρία όντα. Ένας όρος όπως η [[υπόσταση]], κάθε τι που είναι οντολογικός, ταυτίζεται με έναν όρο, όπως το πρόσωπο, ο οποίος δεν υπήρξε ποτέ οντολογικός όρος, αλλά υπήρξε και δηλώνει πάντα μία σχέση την οποία προσθέτουμε στο ονΥιός βρίσκεται στον Πατέρα. Ταυτίζουμε το ον. Κάποιος είναι αυτό που είναι. Το "είναι" Ο Υιός στην ολότητά του, δεν εξαρτάται από βρίσκεται στον Πατέρα και αντίστοιχα έχει τον ρόλο τον οποίο υποδύεται ή από την εμφάνισή του. Το πρόσωπό του κι αυτός είναι το ίδιο πράγμα. Όπως ο ηθοποιός διαδραματίζει έναν ρόλο, έχει ένα πρόσωπο, αλλά αυτό δεν είναι το «είναι» Πατέρα στην πληρότητα τουενός Του. Έτσι με τον Σαβελλιανικό τρόπο και ο [[Θεός]], στο "είναι" του είναι Ένας αλλά διαδραματίζει αυτούς τους ρόλους. Επομένως του [[Σαβέλλιος|Σαβελλίου]] του πήγαινε πολύ αυτή η χρήση του προσώπου, αλλά δεν ταίριαζε στους Ορθοδόξους Χριστιανούς. Και γι’ αυτό το λόγο ο άγιος Βασίλειος επιμένει και λέει ότι αυτή η έκφραση «ο Θεός είναι τρία πρόσωπα» για μας είναι απαράδεκτη αν δεν προστεθεί ο όρος υπόσταση, να δηλώνει ότι το πρόσωπο είναι υπόσταση. Το να λέω ότι είμαι πρόσωπο σημαίνει πλέον ότι έχω οντότητα δική μου, διαφορετική από την οντότητα κάποιου άλλου. Γίνεται έτσι οντολογική έννοια το πρόσωπο. Ιστορικά αυτή η επανάσταση στην ορολογία δεν ήταν εντελώς αυθαίρετη. Διότι η λέξη «υπόσταση» είχε ορισμένες αποχρώσεις οι οποίες οπωσδήποτε έδιναν λαβή σ’ αυτή την εξέλιξη. Αλλά εδώ μας ενδιαφέρει το αποτέλεσμα και το αποτέλεσμα με την θεολογία των Καππαδοκών Πατέρων είναι ότι: Ο Θεός είναι Ένας ως προς την [[ουσία]] ή την [[φύση]], και είναι Τρεις ως προς τα Πρόσωπα ή τις Υποστάσεις. Αυτά ως προς την ορολογία. Έτσι φθάσαμε στη διατύπωση του δόγματος της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδος]] όπως την έχουμε και σήμερα. Όταν λέμε ότι ο Θεός είναι μία Ουσία και τρία Πρόσωπα, με τον όρο «[[Ουσία]]» αναφερόμαστε πάντοτε σε κάτι γενικό, που δηλώνει την ύπαρξη περισσοτέρων από ένα όντων. Δηλαδή όταν λέμε, ας πούμε, «η ανθρώπινη ουσία ή φύση», αυτό σημαίνει ότι ενώ όλοι εμείς είμαστε μία [[ουσία]] ή μία [[φύση]], δηλαδή έχουμε την ανθρώπινη φύση, ο καθένας μας Υιού είναι πλήρης [[άνθρωπος]], δηλαδή αυτή η [[φύση]] έχει πολλούς. Αυτούς τους πολλούς τους ονομάζουμε υποστάσεις ή πρόσωπα. Αυτή την αναλογία, αυτή την [[εικόνα]], την χρησιμοποίησαν οι Πατέρες. Οι [[Καππαδόκες Πατέρες]] λένε: "δεν είναι τόσο παράλογο αυτό που λέμε εμείς οι [[Θεολογία|Θεολόγοι]] για τον Θεό, διότι όντως και στον άνθρωπο αν κοιτάξετε θα δείτε ότι γίνεται λόγος για μία ουσία, μία φύση και συγχρόνως για δύο, τρεις, τέσσερεις… υποστάσεις αυτής της φύσεως, τρόπους η μορφή με τους οποίους αυτή η φύση υφίσταται". Αλλά αυτό αμέσως δημιουργεί τον κίνδυνο της τριθεϊας. Διότι εμείς οι πολλοί άνθρωποι έχουμε αμέσως πολλούς ανθρώπους, επομένως δεν έχουμε πολλούς θεούς; Και εδώ αρχίζει το πολύ δύσκολο έργο των Καππαδοκών Πατέρων. Θέτουν το ερώτημα: Γιατί εμείς οι άνθρωποι είμαστε πολλοί και μπορεί να γίνει λόγος για πολλούς ανθρώπους, ενώ για τον Θεό δεν μπορεί να γίνει λόγος για πολλούς θεούς; Η απάντηση είναι ότι εμείς οι άνθρωποι επειδή είμαστε [[κτιστό|κτιστοί]] έχουμε την [[φύση]] μας, την ανθρώπινη φύση μας διηρημένη. Για παράδειγμα εγώ και οποία γνωρίζεται ο πατέρας μου είμαστε δύο άνθρωποιΠατήρ. Διότι μεσολαβεί μεταξύ εκείνου και εμού ο [[χρόνος]] (ή ο [[χώρος]] σε άλλες περιπτώσεις όταν ζει ακόμη), ο οποίος χώρος και χρόνος επιτρέπει στον καθένα από μας να νοηθεί αυτοτελώς σαν άτομο, π.χ. ο πατέρας μου δεν υπάρχει τώρα, αλλά εγώ υπάρχω. Δηλαδή ο χρόνος επέτρεψε τον ατομισμό. Επέτρεψε σ’ εμένα να νοούμαι ανεξάρτητα από τον πατέρα μου και μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται μία κατάτμηση της φύσεως και όταν γεννάται ο άνθρωπος πάντοτε εξατομικευόμενος, κατατέμνεται Και η φύση. Διότι ο κάθε ένας μπορεί να νοηθεί αυτοτελώς, μόνος υπόσταση του σαν άτομο. Γι’ αυτό τον λόγο έχουμε πολλούς ανθρώπους και η ενότητα Πατρός γνωρίζεται στην εικόνα του ανθρωπίνου γένους δεν εξασφαλίζεται, ή μάλλον συγκρούεται με την πολλαπλότητα των ανθρώπων των συγκεκριμένωνΥιού"''. Εάν υποθέσουμε, ότι δεν μεσολαβεί χώρος και χρόνος μεταξύ μας, δεν κατατέμνεται Υπόκειται εδώ η φύση με την γέννησή μας, τι θα συνέβαινε υπαρξιακά; Θα συνέβαινε για παράδειγμα ότι εγώ με τον πατέρα μου δεν θα χωρίζαμε ποτέ, θα ήταν αδιανόητο να μεσολαβήσει μεταξύ εκείνου και εμού ένα χάσμα. Αλλά αυτό σημαίνει ότι ενώ θα είμαστε δύο πρόσωπα, θα είμαστε πάντοτε δύο πρόσωπα διαφορετικά ο ένας από τον άλλον, επειδή δεν θα είμαστε ποτέ χωρισμένοι, θα είμασταν πάντοτε ένας. Επομένως η ενότητα εξασφαλίζεται με την αδιάλειπτη κοινωνία – σχέση μεταξύ μας. Τώρα, αυτό που σπάει την κοινωνία και σχέση μεταξύ φράση του πατέρα μου και εμού είναι ο [[χρόνος]] και ο [[χώρος]]. τετάρτου Ευαγγελίου ''"Ο χώρος και ο χρόνος είναι ιδιότητες του [[κτιστό|κτιστού]]. Εμφανίζονται με την δημιουργία. Είναι αδύνατον να γίνει λόγος για χώρο και χρόνο στον Θεόεωρακώς εμέ, χωρίς να δημιουργηθεί αμέσως το θέμα της αρχής του Θεού. Δηλαδή ότι κάποτε δεν υπήρχε ο [[Θεός]]. Για να διατηρηθεί το [[άναρχο]] του Θεού που είναι συναφές εώρακε τον Πατέρα και συμφυές με την έννοια του Θεού, σαν διαφορά από το [[κτιστό]], για να διατηρηθεί αυτό πρέπει να αποκλείσουμε την περίπτωση της εισδοχής του χώρου εγώ εν τω Πατρί και χρόνου μέσα στην ύπαρξη του Θεού. Επομένως στην περίπτωση του Θεού έχουμε αυτή την υπόθεση, πλέον ως πραγματικότητα. Αυτό σημαίνει ότι η πολλαπλότητα δεν συγκρούεται με την ενότητα, όταν δεν μεσολαβεί ο χώρος και ο χρόνοςΠατήρ εν εμοί"''. Αυτό είναι το μυστήριο της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδος]]. Μυστήριο μεν για την εμπειρία μας διότι για μας η πολλαπλότητα πάντα συγκρούεται με την ενότητα. Είναι μεν μυστήριο από πλευράς εμπειρίας μας, από την ώρα όμως που θα δεχθείτε Όποιος βλέπει τον Θεό ως Θεό [[Άκτιστο]] Υιό βλέπει και μη υποκείμενο στον χώρο και στον χρόνο, παύει να είναι μυστήριο. Τι γίνεται δηλαδή; Παίρνει κανείς για τον Θεό μια αναπόφευκτη θέσηΠατέρα. Είναι μία θέση που αν δεν την πάρεις, χάνεις την έννοια του Θεού, κάνεις τον Θεό κτίσμα. Όταν εκφράζεται η ενότητα του [[Θεός|Θεού]] με τον όρο [[ουσία]], τίθεται το εξής ζήτημα: Εάν η [[ουσία]] αυτή προϋπάρχει, και μετά γίνεται κατά κάποιο τρόπο Τριάς, πράγμα που συμβαίνει σε μας τους ανθρώπους. Αυτό το είχαν επισημάνει ήδη και οι [[Έλληνες]] [[φιλόσοφοι]], λέγοντας ότι όλοι εμείς οι άνθρωποι ερχόμεθα ως όντα χωριστά, διαφορετικά, στην ύπαρξη, από μια προϋπάρχουσα [[ουσία]], μια προϋπάρχουσα [[φύση]]. Η φύση σε μας προϋπάρχει και μετά έρχεται το πρόσωπο. Όταν ο καθένας από εμάς έρχεται στον κόσμο δεν ήταν αυτός που έφερε την ανθρώπινη ουσία, την ανθρώπινη φύση στην ύπαρξη. Η ανθρώπινη φύση προϋπήρχε. Κι έτσι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι το είχαν προεκτείνει αυτό γενικά, για να πουν ότι αυτή η ουσία, το γενικό αυτό πράγμα, στο οποίο μετέχουν πολλοί, προϋπάρχει Πατέρας πλήρως παρών και κατόπιν έρχεται το ειδικό, το πρόσωπο. Και οι μεν [[Πλατωνικοί]] μιλούσαν για «γένος υπερκείμενον», οι δε [[Αριστοτελικοί]] για «γένος υποκείμενον», εννοώντας ότι αυτό που ο καθένας μας Υιός είναι χωριστά, σαν χωριστός άνθρωπος, έπεται της υπάρξεως. Για μεν τον Πλατωνισμό έπεται του ιδεώδους ανθρώπου πλήρως παρών μέσα στον οποίο όλοι μετέχουμε, για δε τον Αριστοτελισμό της φύσεως της ανθρώπινης, του είδους του ανθρώπινου απ’ το οποίο όλοι ξεπηδούνΠατέρα. Το ανθρώπινο είδος προηγείται των ανθρώπινων όντων και γι’ Μ' αυτό κατά τον Αριστοτέλη με τον θάνατο τα επί μέρους όντα εξαφανίζονταιτρόπο κάθε υπόσταση, επιβιώνει το είδος. Επομένως προηγείται σ’ εμάς η [[ουσία]] και έπεται το [[κάθε πρόσωπο]]. Οι [[Καππαδόκες Πατέρες]] τέμνουν εδώ νέους δρόμους για την [[φιλοσοφία]] με αφορμή το δόγμα γίνεται φορέας ολόκληρης της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδος]]Ουσίας. Ο άγιος Βασίλειος κάνει την εξής δήλωση σαν βάση, σαν [[αξίωμα]] της όλης του περαιτέρω επιχειρηματολογίας: Δεν υπάρχει [[ουσία]] «γυμνή» όπως λέει. Μ’ αυτό εννοεί ότι Η Θεότης δεν υπάρχει ανυπόστατος ουσία, ουσία που να μην έχει πραγματικές και συγκεκριμένες υποστάσεις. Επομένως είναι αδύνατο να προϋποθέσει την ανθρώπινη φύση, απ’ την οποίαν βγαίνουν τα συγκεκριμένα όντα. Πρέπει τα συγκεκριμένα όντα να τα θεωρήσεις εξ ίσου πρωταρχικά στην οντολογίαμερίζεται, με την ουσία του ανθρώπου. Εφ’ όσον γυμνή ουσία δεν υπάρχεικομματιάζεται, δεν μπορεί να νοηθεί ουσία χωρίς τις συγκεκριμένες υποστάσεις. Εάν αυτό το εφαρμόσουμε στο ανθρώπινο γένος σημαίνει ότι η αρχή και η ενότητα, αυτό δηλαδή που εξασφαλίζει την ενότητα του ανθρωπίνου γένους, δεν έγκειται στην ουσία του ανθρώπου, διότι δεν υπήρξε ποτέ ουσία γυμνή. Επί παραδείγματι, ο [[Αριστοτέλης]] διακρίνει μεταξύ του ανθρώπου γενικά, - αυτή είναι η [[ουσία]], - και του Καλλία ή του [[Σωκράτης|Σωκράτη]] που είναι τα πρόσωπα, οι υποστάσεις. Στην σκέψη των Καππαδοκών είναι αδύνατον να πεις τον όρο «ανθρώπινη ουσία» χωρίς να υπονοήσεις αυτομάτως τον Καλλία ή τον Σωκράτη ή τον Γιώργο ή τον Κώστα ή κάποιον. Είναι αδύνατον ν’ αναφερθείς στην ουσία καθ’ εαυτήν χωρίς τα συγκεκριμένα πρόσωπα. Δεν υπάρχει δηλαδή πρώτα αυτή η γενική ανθρωπότητα. Γίνεται πολλές φορές λόγος και σήμερα ιδιαιτέρως για την ανθρωπότητα. Η ανθρωπότητα είναι οι άνθρωποι οι συγκεκριμένοι. Και όλη αυτή η ανανοηματοδότηση βγαίνει από το δόγμα της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδος]]. Εφ’ όσον δεν υπάρχει γυμνή ουσία και δεν μπορούμε συνεπώς να προϋποθέσουμε σαν αρχή του ανθρωπίνου γένους αλλά κάθε πρόσωπο την ανθρώπινη ουσία ή τον άνθρωπο τον Πλατωνικό τον ιδεώδη, ή την φύση, το είδος του Αριστοτέλη, τότε πρέπει να αναζητηθεί η αρχή, δηλαδή αυτό που κάνει τον άνθρωπο ένα, αν δεν είναι η ουσία του. Το θέμα συζητείται φέρει αμέριστη και σε μια από τις επιστολές του [[Άγιος Βασίλειος|Μεγ. Βασιλείου]] σε διάλογο με τον [[Αμφιλόχιος|Αμφιλόχιο]]. Σε μια απ’ αυτές τις επιστολές αναλύεται όλο αυτό το πρόβλημα και ο [[Άγιος Βασίλειος]] συμφωνεί με την άποψη, ότι εφ’ όσον δεν υπάρχει ποτέ ουσία γυμνή ανθρώπινη ως αρχή του ανθρώπου, το πρωταρχικό οντολογικό κατηγόρημα του ανθρώπου δεν είναι η ουσία του. Αλλά πρέπει να είναι οπωσδήποτε ένα συγκεκριμένο ον και αυτό είναι ο Αδάμ. Γι' αυτό για την Ορθόδοξη Θεολογία, το πρόσωπο "[[Αδάμ]]" είναι η [[Υποστατική Αρχή]] της ανθρωπότητας, όπως ο [[Θεός Πατήρ|Πατήρ]] είναι η [[Υποστατική Αρχή]] της Θεότητας.πλήρη

* [http://www.oodegr.com/oode/dogmat1/doc_gn42B2.htm Δογματική Ιωάννη Ρωμανίδη «#perixwrisi Η μεταφορά των όρων ''Γνώση εν προσώπωουσία''», ''ενέργεια'' και ''πρόσωπο'' στη Θεολογία του Σεβασμιωτάτου Ιωάννου Ζηζιούλα]

*[http://www.oodegr.com/oode/dogmat1/doc_theos3.htm Δογματική Ιωάννη Ρωμανίδη Ζηζιούλα «'' Περί Θεού''»]