Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Νηστεία"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
μ (Η νηστεία στην Αρχαία Εκκλησία)
Γραμμή 7: Γραμμή 7:
  
 
===Η νηστεία στην Αρχαία Εκκλησία===
 
===Η νηστεία στην Αρχαία Εκκλησία===
Οι πρώτες χριστιανικές νηστείες θεσπίστηκαν κατ' αναλογία και αντίθεση προς τις αντίστοιχες ιουδαϊκές. Έτσι, αντί της ''Δευτέρας'' και ''Πέμπτης'', ορίστηκε η νηστεία της ''Τετάρτης'' για την προδοσία του [[Ιούδας ο Ισκαριώτης|Ιούδα]] και της ''Παρασκευής'' για τον [[Σταυρός|σταυρικό]] θάνατο του [[Χριστός|Ιησού]], οι οποίες αναφέρονται για πρώτη φορά στη [[Διδαχή των Αποστόλων]] (τέλη 1ου αιώνα): ''"Αι δε νηστείαι υμών μη έστωσαν μετά των υποκριτών· νηστεύουσι γαρ δευτέρα σαββάτων και πέμπη· υμείς δε νηστεύσατε τετράδα και παρασκευήν."'' (8,1) και αργότερα, οι [[Αποστολικές Διαταγές]]: ''"Τετράδα και Παρασκευήν προσέταξεν ημίν νηστεύειν, την μεν δια την προδοσίαν, την δε διά το Πάθος"'' (Ε, 15). Επίσης, ο [[Επιφάνιος Κύπρου]] θεωρεί πως η νηστεία ''Τετάρτης'' και ''Παρασκευής'' πηγάζει από [[Απόστολος|Αποστολική παράδοση]] (''Κατά αιρέσεων'' 76, 6)<ref>"Νηστεία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 9 (1966), στ. 449.</ref>.
+
Οι πρώτες χριστιανικές νηστείες θεσπίστηκαν κατ' αναλογία και αντίθεση προς τις αντίστοιχες ιουδαϊκές. Έτσι, αντί της ''Δευτέρας'' και ''Πέμπτης'', ορίστηκε η νηστεία της ''Τετάρτης'' για την προδοσία του [[Ιούδας ο Ισκαριώτης|Ιούδα]] και της ''Παρασκευής'' για τον [[Σταυρός|σταυρικό]] θάνατο του [[Χριστός|Ιησού]], οι οποίες αναφέρονται για πρώτη φορά στη [[Διδαχή των Αποστόλων]] (τέλη 1ου αιώνα): ''"Αι δε νηστείαι υμών μη έστωσαν μετά των υποκριτών· νηστεύουσι γαρ δευτέρα σαββάτων και πέμπη· υμείς δε νηστεύσατε τετράδα και παρασκευήν."'' (8,1) και αργότερα, οι [[Αποστολικές Διαταγές]] σημειώνουν: ''"Τετράδα και Παρασκευήν προσέταξεν ημίν νηστεύειν, την μεν δια την προδοσίαν, την δε διά το Πάθος"'' (Ε, 15). Επίσης, ο [[Επιφάνιος Κύπρου]] θεωρεί πως η νηστεία ''Τετάρτης'' και ''Παρασκευής'' πηγάζει από [[Απόστολος|Αποστολική παράδοση]] (''Κατά αιρέσεων'' 76, 6)<ref>"Νηστεία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 9 (1966), στ. 449.</ref>.
  
 
===Η νηστεία στους Πατέρες της Εκκλησίας===
 
===Η νηστεία στους Πατέρες της Εκκλησίας===

Αναθεώρηση της 18:48, 15 Φεβρουαρίου 2010

Νηστεία (από το στερητικό νη- και το ρήμα εσθίω[1]) ονομάζεται ο θρησκευτικός θεσμός που σημαίνει την αποχή από κάθε τροφή (ασιτία) είτε (συνηθέστερα) την αποχή από ορισμένες μόνο τροφές[2], πράγμα που γίνεται περιοδικά, κυρίως πριν από τις μεγάλες εκκλησιαστικές εορτές[3].

Η νηστεία για την Εκκλησιαστική ζωή αποτελεί σημαντικό μέσο πνευματικής άσκησης και αυτοπειθαρχίας αλλά όχι αυτοσκοπό. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να νηστεύει για να νηστεύει αλλά το κάνει με κάποιον πνευματικό σκοπό, ως σωματική και ψυχική άσκηση η οποία ελαφρώνει το σώμα από τα υλικά και βοηθά την ανάβαση του ανθρώπου προς τον Θεό. Σε κάθε περίπτωση, η νηστεία δεν είναι αληθινή αν δεν συνοδεύεται από γενικότερη εγκράτεια, δηλ. περιστολή των εκρήξεων των παθών της ανθρώπινης φύσης (οργή, μίσος, φθόνος κ.λπ.)[4] αλλά και από τα αντίστοιχα έργα. Όπως σημειώνει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "Τιμή γαρ νηστείας ουχί σιτίων αποχή, αλλ' αμαρτημάτων αναχώρησις [...] Νηστεύεις; Δείξόν μοι δια των έργων αυτών"[5].

Η νηστεία στην Αγία Γραφή

Η εφαρμογή της Νηστείας από τον άνθρωπο εμπεριέχει ορισμένους κινδύνους όπως είναι η τυπολατρία ή ο κίνδυνος υπεροψίας και επιδείξεως, αν νηστεύει κανείς "όπως φανή τοις ανθρώποις" (Ματθ. 6,16). Η αληθινή νηστεία πρέπει να είναι ενωμένη με την αγάπη για τον πλησίον, να περιέχει την αναζήτηση της αληθινής δικαιοσύνης και κατά συνέπεια, δεν μπορεί να διαχωριστεί ούτε από την ελεημοσύνη ούτε από την προσευχή (Ησ. 58,2-11). Ο Ιησούς καλεί τον άνθρωπο να νηστεύει με απόλυτη διακριτικότητα, διότι αλλιώς η ψυχή του δεν θα ωφεληθεί τίποτα, αλλά μόνο θα αμοιφθεί πρόσκαιρα από την ηδονή της επίδειξης (Ματθ. 6,16). Η νηστεία πρέπει να είναι γνωστή μόνο στο Θεό (Ματθ. 6,17), μια νηστεία ταπεινή, που θα συμφιλιώσει τον άνθρωπο με τον Θεό, σε αντίθεση με την φαρισαϊκή επίδειξη (βλ. Λουκ 18,12-14).

Η νηστεία στην Αρχαία Εκκλησία

Οι πρώτες χριστιανικές νηστείες θεσπίστηκαν κατ' αναλογία και αντίθεση προς τις αντίστοιχες ιουδαϊκές. Έτσι, αντί της Δευτέρας και Πέμπτης, ορίστηκε η νηστεία της Τετάρτης για την προδοσία του Ιούδα και της Παρασκευής για τον σταυρικό θάνατο του Ιησού, οι οποίες αναφέρονται για πρώτη φορά στη Διδαχή των Αποστόλων (τέλη 1ου αιώνα): "Αι δε νηστείαι υμών μη έστωσαν μετά των υποκριτών· νηστεύουσι γαρ δευτέρα σαββάτων και πέμπη· υμείς δε νηστεύσατε τετράδα και παρασκευήν." (8,1) και αργότερα, οι Αποστολικές Διαταγές σημειώνουν: "Τετράδα και Παρασκευήν προσέταξεν ημίν νηστεύειν, την μεν δια την προδοσίαν, την δε διά το Πάθος" (Ε, 15). Επίσης, ο Επιφάνιος Κύπρου θεωρεί πως η νηστεία Τετάρτης και Παρασκευής πηγάζει από Αποστολική παράδοση (Κατά αιρέσεων 76, 6)[6].

Η νηστεία στους Πατέρες της Εκκλησίας

Σύμφωνα με την εμπειρία του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη (συγγραφέας της περίφημης Κλίμακος) "ο χορτασμός" κάνει τα πάθη να θεριεύουν ενώ "ο νους του νηστευτού προσεύχεται καθαρά και προσεκτικά"[7].

Η νηστεία στους Ιερούς Κανόνες

Υποσημειώσεις

  1. "Νηστεία", Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, 1998, σελ. 141.
  2. "Νηστεία", ΘΗΕ, τόμ. 9 (1966), στ. 448.
  3. Θεοδώρου Ανδρέας, Βασική Δογματική Διδασκαλία - Απαντήσεις σε ερωτήματα Σωτηριολογικά, Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2006, σελ. 317.
  4. Θεοδώρου Ανδρέας, ...Απαντήσεις σε ερωτήματα Σωτηριολογικά, ό.π., σελ. 318-319.
  5. "Εις ανδριάντας", Ομιλ. Γ΄, PG 49,53.
  6. "Νηστεία", ΘΗΕ, τόμ. 9 (1966), στ. 449.
  7. Αγ. Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ (μτφρ. Αρχιμ. Ιγνατίου), 8η έκδ., Ι.Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 1995, σελ. 200.

Βιβλιογραφία

  • Αγ. Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ (μτφρ. Αρχιμ. Ιγνατίου), 8η έκδ., Ι.Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 1995, σελ. 196-205.
  • Θεοδώρου Ανδρέας, Βασική Δογματική Διδασκαλία - Απαντήσεις σε ερωτήματα Σωτηριολογικά, Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2006, σελ. 317-320.
  • Θεοδώρου Ανδρέας, Βασική Δογματική Διδασκαλία - Πιστεύω εις ένα Θεόν, 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2007, σελ. 250-251.
  • Μπούμης Ι. Παναγιώτης, Κανονικόν Δίκαιον, έκδ. 3η επηυξημένη, Γρηγόρης, Αθήνα 2002, σελ. 121-123.
  • "Νηστεία", ΘΗΕ, τόμ. 9 (1966), στ. 448-450.
  • "Νηστεία", Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (μτφρ. από τα Γαλλικά με εποπτεία Σάββα Αγουρίδη, Σταύρου Βαρτανιάν), Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980, στ. 692-694.
  • "Νηστεία", Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, 1998, σελ. 141-142.
  • Σωτηρόπουλος Χαράλαμπος, Οι νηπτικοί Πατέρες περί της κατά Χριστόν τελειώσεως του ανθρώπου, Αθήνα 2004, σελ. 139-144.