Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Μελιτιανισμός"
(→Πρόσθετη ανάγνωση) |
μ |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
| − | Το '''Μελιτιανό σχίσμα''' ή '''Μελιτιανισμός''' | + | Το '''Μελιτιανό σχίσμα''' ή '''Μελιτιανισμός''', ονομάζεται το [[Σχίσμα|αποσχιστικό]] ρεύμα στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, στις αρχές του 4ου αιώνα, το οποία συνέβη με αφορμή του ζήτημα των [[Πεπτωκότες|Πεπτωκότων]]. Προεξάρχων της απόσχισης αυτής ήταν ο Μελίτιος, ενός δραστηρίου [[Επίσκοπος|επισκόπου]] της εκκλησίας της Αιγύπτου, με αρχηγικές τάσεις. |
| − | |||
==Τα αίτια== | ==Τα αίτια== | ||
| − | Τα αίτια του Μελιτιανού σχίσματος δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα, λόγω κυρίως των αντιθέσεων των πηγών που διαθέτουμε σήμερα. Το κλίμα στις αρχές του 4ου αιώνα στους κόλπους της εκκλησίας σε πολλές περιοχές ήταν τεταμένο λόγω των σχισμάτων με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή της επιείκειας στο ζήτημα της μετάνοιας. Υπό αυτό το πρίσμα στην Αίγυπτο υπήρχαν σπόροι αυτής της έντασης. Αυτοί οι σπόροι όμως αναπτύχθηκαν περισσότερο από τον επίσκοπο Λυκοπόλεως Μελίτιο. Ο Μελίτιος όπως περιγράφεται | + | Τα αίτια του Μελιτιανού σχίσματος δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα, λόγω κυρίως των αντιθέσεων των πηγών που διαθέτουμε σήμερα. Το κλίμα στις αρχές του 4ου αιώνα στους κόλπους της εκκλησίας σε πολλές περιοχές ήταν τεταμένο λόγω των σχισμάτων, με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή της επιείκειας στο ζήτημα της μετάνοιας. Υπό αυτό το πρίσμα στην ''Αίγυπτο'' υπήρχαν σπόροι αυτής της έντασης. Αυτοί οι σπόροι όμως αναπτύχθηκαν περισσότερο από τον επίσκοπο ''Λυκοπόλεως Μελίτιο''. Ο Μελίτιος όπως περιγράφεται από τους ιστορικούς<ref>Θεοδώρητος (PG 83,425), Επιφάνιος (PG 42,185), [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας]]</ref> παρουσιαζόταν ως φίλαρχος και σφετεριστής του επισκοπικού θρόνου, ενώ αυτοαποκαλείτο «''αρχιεπίσκοπος Αιγύπτου''». Σύμφωνα δε με το ''Θεοδώρητο'', το σχίσμα έχει ως κύριο αίτιο τις αρχηγικές του βλέψεις. Ο Μελίτιος επίσης τασσόταν υπέρ της αυστηρότητας της τήρησης στη μετάνοια, ενώ προέβη και σε χειροτονίες γειτονικών επισκοπών, χωρίς όμως να έχει το δικαίωμα, το οποίο άνηκε στον Αρχιεπίσκοπο [[Αλεξάνδρεια|Αλεξανδρείας]] Πέτρο. Η αρχική σύγκρουση φαίνεται δε, να αφορούσε μόνο τις αντικανονικές χειροτονίες αφού οι απόψεις διίσταντο ούτως ή άλλως σε όλες τις τοπικές εκκλησίες για το ζήτημα της μετάνοιας. Στη διαφωνία αυτή όμως ο Μελίτιος επιχειρηματολόγησε και την περί των πεπτωκότων μετάνοια και έτσι έκανε μια αρχική κίνηση προς απόσχιση. Ο Πέτρος όμως με σύνοδο που συγκάλεσε το 306 και ενώ αρχικά είχε αποκόψει από την κοινωνία τον Μελίτιο τον καθαίρεσε. Ο Μελίτιος αντέδρασε διεκδικώντας μάλιστα τη πρωτοκαθεδρία του ''Αρχιεπισκοπικού θρόνου'', εντείνοντας τη δραστηριότητά του με βασική επιχειρηματολογία την επιείκεια που είχε εισάγει ο Πέτρος στην τοπική εκκλησία. |
==Το σχίσμα== | ==Το σχίσμα== | ||
| − | Ο Μελίτιος στην προσπάθεια που κατέβαλε βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση από τοπικούς [[Πρεσβύτερος|πρεσβυτέρους]] και [[Επίσκοπος|επισκόπους]], ενώ η σύνοδος του [[306]] επικύρωνε ουσιαστικά την | + | Ο Μελίτιος στην προσπάθεια που κατέβαλε βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση από τοπικούς [[Πρεσβύτερος|πρεσβυτέρους]] και [[Επίσκοπος|επισκόπους]], ενώ η σύνοδος του [[306]] επικύρωνε ουσιαστικά την επιείκεια στην αντιμετώπιση των [[Πεπτωκότες (Χριστιανισμός)|πεπτωκότων]]. Το σχίσμα δε, απέκτησε ιδιαίτερη ευρύτητα αφού προσπάθησε να εξομοιώσει στην απόσχισή του, με την ορολογία «καθαροί» όπως και οι [[Νοβατιανισμός|Νοβατιανοί]]. Επίσης για μικρό διάστημα ο [[Άρειος]] είχε υπεισέλθει στο [[Σχίσμα|σχίσμα]] αυτό, έχοντας ήδη διατυπώσει τις πρώτες αιρετικές του απόψεις ενώ προέβηκαν το [[324]] σε ένωση με τους Κολλουθιανούς, μια μικρή απόσχιστική ομάδα από την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]]. Το ζήτημα του Μελιτιανισμού απασχόλησε τόσο την [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Α΄ Οικουμενική σύνοδο]] όσο και τον Αυτοκράτορα [[Μέγας Κωνσταντίνος|Μέγα Κωνσταντίνο]]. Η ευρύτητα του Μελιτιανισμού φάνηκε στην Οικουμενική Σύνοδο όταν ο Μελίτιος υποχρεώθηκε να ετοιμάσει κατάλογο (βρεβίον) των επισκόπων του, που αριθμούσαν τους 30. Έτσι παρότι στην [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Σύνοδο της Νίκαιας]] κυρίως αντιμετωπίστηκε ο [[Άρειος]] σε δεύτερη μοίρα αντιμετωπίστηκε και ο Μελίτιος, σε μια προσπάθεια να εισαχθούν οι σχισματικοί πάλι στην εκκλησία. Τελικά δεν βρέθηκε η χρυσή τομή, όμως οι Μελιτιανοί είχαν αρχίσει να φθίνουν τόσο από τη σημαντική επιρροή που ασκούσε ο [[Αρειανισμός]] όσο και απο τους [[Πατέρες της Εκκλησίας|Εκκλησιαστικούς Πατέρες]]. |
==Υποσημειώσεις== | ==Υποσημειώσεις== | ||
Αναθεώρηση της 14:19, 31 Μαΐου 2008
Το Μελιτιανό σχίσμα ή Μελιτιανισμός, ονομάζεται το αποσχιστικό ρεύμα στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, στις αρχές του 4ου αιώνα, το οποία συνέβη με αφορμή του ζήτημα των Πεπτωκότων. Προεξάρχων της απόσχισης αυτής ήταν ο Μελίτιος, ενός δραστηρίου επισκόπου της εκκλησίας της Αιγύπτου, με αρχηγικές τάσεις.
Τα αίτια
Τα αίτια του Μελιτιανού σχίσματος δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα, λόγω κυρίως των αντιθέσεων των πηγών που διαθέτουμε σήμερα. Το κλίμα στις αρχές του 4ου αιώνα στους κόλπους της εκκλησίας σε πολλές περιοχές ήταν τεταμένο λόγω των σχισμάτων, με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή της επιείκειας στο ζήτημα της μετάνοιας. Υπό αυτό το πρίσμα στην Αίγυπτο υπήρχαν σπόροι αυτής της έντασης. Αυτοί οι σπόροι όμως αναπτύχθηκαν περισσότερο από τον επίσκοπο Λυκοπόλεως Μελίτιο. Ο Μελίτιος όπως περιγράφεται από τους ιστορικούς[1] παρουσιαζόταν ως φίλαρχος και σφετεριστής του επισκοπικού θρόνου, ενώ αυτοαποκαλείτο «αρχιεπίσκοπος Αιγύπτου». Σύμφωνα δε με το Θεοδώρητο, το σχίσμα έχει ως κύριο αίτιο τις αρχηγικές του βλέψεις. Ο Μελίτιος επίσης τασσόταν υπέρ της αυστηρότητας της τήρησης στη μετάνοια, ενώ προέβη και σε χειροτονίες γειτονικών επισκοπών, χωρίς όμως να έχει το δικαίωμα, το οποίο άνηκε στον Αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας Πέτρο. Η αρχική σύγκρουση φαίνεται δε, να αφορούσε μόνο τις αντικανονικές χειροτονίες αφού οι απόψεις διίσταντο ούτως ή άλλως σε όλες τις τοπικές εκκλησίες για το ζήτημα της μετάνοιας. Στη διαφωνία αυτή όμως ο Μελίτιος επιχειρηματολόγησε και την περί των πεπτωκότων μετάνοια και έτσι έκανε μια αρχική κίνηση προς απόσχιση. Ο Πέτρος όμως με σύνοδο που συγκάλεσε το 306 και ενώ αρχικά είχε αποκόψει από την κοινωνία τον Μελίτιο τον καθαίρεσε. Ο Μελίτιος αντέδρασε διεκδικώντας μάλιστα τη πρωτοκαθεδρία του Αρχιεπισκοπικού θρόνου, εντείνοντας τη δραστηριότητά του με βασική επιχειρηματολογία την επιείκεια που είχε εισάγει ο Πέτρος στην τοπική εκκλησία.
Το σχίσμα
Ο Μελίτιος στην προσπάθεια που κατέβαλε βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση από τοπικούς πρεσβυτέρους και επισκόπους, ενώ η σύνοδος του 306 επικύρωνε ουσιαστικά την επιείκεια στην αντιμετώπιση των πεπτωκότων. Το σχίσμα δε, απέκτησε ιδιαίτερη ευρύτητα αφού προσπάθησε να εξομοιώσει στην απόσχισή του, με την ορολογία «καθαροί» όπως και οι Νοβατιανοί. Επίσης για μικρό διάστημα ο Άρειος είχε υπεισέλθει στο σχίσμα αυτό, έχοντας ήδη διατυπώσει τις πρώτες αιρετικές του απόψεις ενώ προέβηκαν το 324 σε ένωση με τους Κολλουθιανούς, μια μικρή απόσχιστική ομάδα από την Αίγυπτο. Το ζήτημα του Μελιτιανισμού απασχόλησε τόσο την Α΄ Οικουμενική σύνοδο όσο και τον Αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο. Η ευρύτητα του Μελιτιανισμού φάνηκε στην Οικουμενική Σύνοδο όταν ο Μελίτιος υποχρεώθηκε να ετοιμάσει κατάλογο (βρεβίον) των επισκόπων του, που αριθμούσαν τους 30. Έτσι παρότι στην Σύνοδο της Νίκαιας κυρίως αντιμετωπίστηκε ο Άρειος σε δεύτερη μοίρα αντιμετωπίστηκε και ο Μελίτιος, σε μια προσπάθεια να εισαχθούν οι σχισματικοί πάλι στην εκκλησία. Τελικά δεν βρέθηκε η χρυσή τομή, όμως οι Μελιτιανοί είχαν αρχίσει να φθίνουν τόσο από τη σημαντική επιρροή που ασκούσε ο Αρειανισμός όσο και απο τους Εκκλησιαστικούς Πατέρες.
Υποσημειώσεις
- ↑ Θεοδώρητος (PG 83,425), Επιφάνιος (PG 42,185), Αθανάσιος Αλεξανδρείας
Πηγές & βιβλιογραφία
- «Εκκλησιαστική ιστορία» - Βλάσιος Φειδάς
Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2003. - Rowan Williams, Arius: Heresy and Tradition, Eerdmans Publishing Company, Revised edition, 2002.
Πρόσθετη ανάγνωση
- Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα «Meletius of Lycopolis».
- Encyclopedia of Religious Knowledge, λήμμα «Meletius of Lycopolis» (Τόμ. 7ος, σελ. 289).
