Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Μελιτιανισμός"
μ |
μ |
||
| (Μία ενδιάμεση αναθεώρηση από τον ίδιο χρήστη δεν εμφανίζεται) | |||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
| − | Το '''Μελιτιανό σχίσμα''' ή '''Μελιτιανισμός''', ονομάζεται το [[Σχίσμα|αποσχιστικό]] ρεύμα στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, στις αρχές του 4ου αιώνα, το | + | Το '''Μελιτιανό σχίσμα''' ή '''Μελιτιανισμός''', ονομάζεται το [[Σχίσμα|αποσχιστικό]] ρεύμα στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, στις αρχές του 4ου αιώνα, το οποίο συνέβη με αφορμή του ζήτημα των [[Πεπτωκότες|Πεπτωκότων]]. Προεξάρχων της απόσχισης ήταν ο Μελίτιος, ένας δραστήριος [[Επίσκοπος]] της εκκλησίας της Αιγύπτου, με αρχηγικές τάσεις. |
==Τα αίτια== | ==Τα αίτια== | ||
| − | Τα αίτια του Μελιτιανού σχίσματος δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα, λόγω κυρίως των αντιθέσεων των πηγών που διαθέτουμε σήμερα. Το κλίμα στις αρχές του 4ου αιώνα στους κόλπους της εκκλησίας σε πολλές περιοχές ήταν τεταμένο λόγω των σχισμάτων, με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή της επιείκειας στο ζήτημα της μετάνοιας | + | Τα αίτια του Μελιτιανού σχίσματος δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα, λόγω κυρίως των αντιθέσεων των πηγών που διαθέτουμε σήμερα. Το κλίμα στις αρχές του 4ου αιώνα στους κόλπους της εκκλησίας σε πολλές περιοχές ήταν τεταμένο λόγω των σχισμάτων, με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή της επιείκειας στο ζήτημα της μετάνοιας. Αυτοί οι σπόροι όμως αναπτύχθηκαν περισσότερο στη τοπική εκκλησία της Αιγύπτου, από τον επίσκοπο ''Λυκοπόλεως Μελίτιο''. Ο Μελίτιος όπως περιγράφεται από τους ιστορικούς<ref>Θεοδώρητος (PG 83,425), Επιφάνιος (PG 42,185), [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας]]</ref> παρουσιαζόταν ως φίλαρχος και σφετεριστής του αρχιεπισκοπικού θρόνου, ενώ αυτοαποκαλείτο και ''"αρχιεπίσκοπος Αιγύπτου"''. Σύμφωνα με το [[Θεοδώρητος Κύρου|Θεοδώρητο Κύρου]], το σχίσμα είχε ως κύριο αίτιο τις αρχηγικές του βλέψεις. Ο Μελίτιος επίσης τασσόταν υπέρ της αυστηρότητας, στην τήρηση της μετάνοιας των πεπτωκότων, ενώ προέβη και σε αντικανονικές χειροτονίες επισκοπών. Η αρχική σύγκρουση φαίνεται να αφορούσε μόνο τις αντικανονικές χειροτονίες, αφού οι απόψεις περί μετανοίας διίσταντο σε όλες τις τοπικές εκκλησίες. Στη διαφωνία τελικά του Μελιτίου με τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Πέτρο, ο Μελίτιος έθεσε και ζήτημα περί μετανοίας των πεπτωκότων, κάνοντας μία αρχική κίνηση προς απόσχιση. Ο Πέτρος με σύνοδο που συγκάλεσε το 306 και ενώ αρχικά είχε επιβάλλει ποινή ακοινωνησίας στο Μελίτιο, τον καθαίρεσε. Ο Μελίτιος αντέδρασε διεκδικώντας τη πρωτοκαθεδρία του Αρχιεπισκοπικού θρόνου, εντείνοντας τη δραστηριότητά του κατά του Πέτρου, με βασική επιχειρηματολογία την επιείκεια που είχε εισάγει ο Πέτρος στην τοπική εκκλησία. |
==Το σχίσμα== | ==Το σχίσμα== | ||
| − | Ο Μελίτιος στην προσπάθεια που κατέβαλε βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση από τοπικούς [[Πρεσβύτερος|πρεσβυτέρους]] και [[Επίσκοπος|επισκόπους]], | + | Ο Μελίτιος στην προσπάθεια που κατέβαλε βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση από τοπικούς [[Πρεσβύτερος|πρεσβυτέρους]] και [[Επίσκοπος|επισκόπους]], τη στιγμή που η σύνοδος του 306 επικύρωνε ουσιαστικά την επιείκεια στην αντιμετώπιση των [[Πεπτωκότες|πεπτωκότων]]. Το σχίσμα δε, απέκτησε ιδιαίτερη ευρύτητα αφού προσπάθησε να εξομοιώσει στην απόσχισή του, με την ορολογία «καθαροί» όπως και οι [[Νοβατιανισμός|Νοβατιανοί]]. Επίσης για μικρό διάστημα ο [[Άρειος]] είχε υπεισέλθει στο [[Σχίσμα|σχίσμα]] αυτό, έχοντας ήδη διατυπώσει τις πρώτες αιρετικές του απόψεις ενώ προέβησαν το 324 σε ένωση με τους Κολλουθιανούς, μια μικρή απόσχιστική ομάδα από την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]]. Το ζήτημα του Μελιτιανισμού απασχόλησε τόσο την [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Α΄ Οικουμενική σύνοδο]] όσο και τον Αυτοκράτορα [[Μέγας Κωνσταντίνος|Μέγα Κωνσταντίνο]]. Η ευρύτητα του Μελιτιανισμού φάνηκε στην Οικουμενική Σύνοδο όταν ο Μελίτιος υποχρεώθηκε να ετοιμάσει κατάλογο (βρεβίον) των επισκόπων του, που αριθμούσαν τους 30. Έτσι παρότι στην [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Σύνοδο της Νίκαιας]] κυρίως αντιμετωπίστηκε ο [[Άρειος]] σε δεύτερη μοίρα αντιμετωπίστηκε και ο Μελίτιος, σε μια προσπάθεια να εισαχθούν οι σχισματικοί πάλι στην εκκλησία. Τελικά δε βρέθηκε η χρυσή τομή, όμως οι Μελιτιανοί είχαν αρχίσει να φθίνουν τόσο από τη σημαντική επιρροή που ασκούσε ο [[Αρειανισμός]] όσο και από τους [[Πατέρες της Εκκλησίας|Εκκλησιαστικούς Πατέρες]]. |
==Υποσημειώσεις== | ==Υποσημειώσεις== | ||
<div style="font-size: 85%"><references/></div> | <div style="font-size: 85%"><references/></div> | ||
| − | |||
==Πηγές & βιβλιογραφία== | ==Πηγές & βιβλιογραφία== | ||
| − | * | + | * Βλάσιος Φειδάς, «''Εκκλησιαστική Ιστορία''», Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002. |
* Rowan Williams, ''Arius: Heresy and Tradition'', Eerdmans Publishing Company, Revised edition, 2002. | * Rowan Williams, ''Arius: Heresy and Tradition'', Eerdmans Publishing Company, Revised edition, 2002. | ||
Τελευταία αναθεώρηση της 19:14, 8 Μαρτίου 2009
Το Μελιτιανό σχίσμα ή Μελιτιανισμός, ονομάζεται το αποσχιστικό ρεύμα στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, στις αρχές του 4ου αιώνα, το οποίο συνέβη με αφορμή του ζήτημα των Πεπτωκότων. Προεξάρχων της απόσχισης ήταν ο Μελίτιος, ένας δραστήριος Επίσκοπος της εκκλησίας της Αιγύπτου, με αρχηγικές τάσεις.
Τα αίτια
Τα αίτια του Μελιτιανού σχίσματος δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα, λόγω κυρίως των αντιθέσεων των πηγών που διαθέτουμε σήμερα. Το κλίμα στις αρχές του 4ου αιώνα στους κόλπους της εκκλησίας σε πολλές περιοχές ήταν τεταμένο λόγω των σχισμάτων, με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή της επιείκειας στο ζήτημα της μετάνοιας. Αυτοί οι σπόροι όμως αναπτύχθηκαν περισσότερο στη τοπική εκκλησία της Αιγύπτου, από τον επίσκοπο Λυκοπόλεως Μελίτιο. Ο Μελίτιος όπως περιγράφεται από τους ιστορικούς[1] παρουσιαζόταν ως φίλαρχος και σφετεριστής του αρχιεπισκοπικού θρόνου, ενώ αυτοαποκαλείτο και "αρχιεπίσκοπος Αιγύπτου". Σύμφωνα με το Θεοδώρητο Κύρου, το σχίσμα είχε ως κύριο αίτιο τις αρχηγικές του βλέψεις. Ο Μελίτιος επίσης τασσόταν υπέρ της αυστηρότητας, στην τήρηση της μετάνοιας των πεπτωκότων, ενώ προέβη και σε αντικανονικές χειροτονίες επισκοπών. Η αρχική σύγκρουση φαίνεται να αφορούσε μόνο τις αντικανονικές χειροτονίες, αφού οι απόψεις περί μετανοίας διίσταντο σε όλες τις τοπικές εκκλησίες. Στη διαφωνία τελικά του Μελιτίου με τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Πέτρο, ο Μελίτιος έθεσε και ζήτημα περί μετανοίας των πεπτωκότων, κάνοντας μία αρχική κίνηση προς απόσχιση. Ο Πέτρος με σύνοδο που συγκάλεσε το 306 και ενώ αρχικά είχε επιβάλλει ποινή ακοινωνησίας στο Μελίτιο, τον καθαίρεσε. Ο Μελίτιος αντέδρασε διεκδικώντας τη πρωτοκαθεδρία του Αρχιεπισκοπικού θρόνου, εντείνοντας τη δραστηριότητά του κατά του Πέτρου, με βασική επιχειρηματολογία την επιείκεια που είχε εισάγει ο Πέτρος στην τοπική εκκλησία.
Το σχίσμα
Ο Μελίτιος στην προσπάθεια που κατέβαλε βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση από τοπικούς πρεσβυτέρους και επισκόπους, τη στιγμή που η σύνοδος του 306 επικύρωνε ουσιαστικά την επιείκεια στην αντιμετώπιση των πεπτωκότων. Το σχίσμα δε, απέκτησε ιδιαίτερη ευρύτητα αφού προσπάθησε να εξομοιώσει στην απόσχισή του, με την ορολογία «καθαροί» όπως και οι Νοβατιανοί. Επίσης για μικρό διάστημα ο Άρειος είχε υπεισέλθει στο σχίσμα αυτό, έχοντας ήδη διατυπώσει τις πρώτες αιρετικές του απόψεις ενώ προέβησαν το 324 σε ένωση με τους Κολλουθιανούς, μια μικρή απόσχιστική ομάδα από την Αίγυπτο. Το ζήτημα του Μελιτιανισμού απασχόλησε τόσο την Α΄ Οικουμενική σύνοδο όσο και τον Αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο. Η ευρύτητα του Μελιτιανισμού φάνηκε στην Οικουμενική Σύνοδο όταν ο Μελίτιος υποχρεώθηκε να ετοιμάσει κατάλογο (βρεβίον) των επισκόπων του, που αριθμούσαν τους 30. Έτσι παρότι στην Σύνοδο της Νίκαιας κυρίως αντιμετωπίστηκε ο Άρειος σε δεύτερη μοίρα αντιμετωπίστηκε και ο Μελίτιος, σε μια προσπάθεια να εισαχθούν οι σχισματικοί πάλι στην εκκλησία. Τελικά δε βρέθηκε η χρυσή τομή, όμως οι Μελιτιανοί είχαν αρχίσει να φθίνουν τόσο από τη σημαντική επιρροή που ασκούσε ο Αρειανισμός όσο και από τους Εκκλησιαστικούς Πατέρες.
Υποσημειώσεις
- ↑ Θεοδώρητος (PG 83,425), Επιφάνιος (PG 42,185), Αθανάσιος Αλεξανδρείας
Πηγές & βιβλιογραφία
- Βλάσιος Φειδάς, «Εκκλησιαστική Ιστορία», Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002.
- Rowan Williams, Arius: Heresy and Tradition, Eerdmans Publishing Company, Revised edition, 2002.
Πρόσθετη ανάγνωση
- Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα «Meletius of Lycopolis».
- Encyclopedia of Religious Knowledge, λήμμα «Meletius of Lycopolis» (Τόμ. 7ος, σελ. 289).
