Μεγάλη εβδομάδα

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Μεγάλη εβδομάδα ή Αγία εβδομάδα ή εβδομάδα των Αγίων Παθών (από τα Πάθη του Σωτήρα Χριστού που εορτάζονται κατά τις ημέρες αυτές), από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες[1] ονομάστηκε η εβδομάδα πριν το Πάσχα επειδή, σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο μεγάλα, απόρρητα και σωτήρια γεγονότα συνέβησαν κατά τη διάρκειά της, δηλαδή τα Άγια Πάθη, η Σταύρωση και η εκ νεκρών Ανάσταση του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού[2]:

"μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εν αυτή αγαθά...Διά τούτο τοίνυν μεγάλην την εβδομάδα καλούμεν, επειδή τοσούτον πλήθος δωρεών ημίν εν αυτή κεχάρισται ο Δεσπότης"[3].

Η Μεγάλη εβδομάδα που ξεκινά από την "Κυριακή των Βαΐων" και τελειώνει το "Μεγάλο Σάββατο" είναι μετά το τέλος της Μεγάλης τεσσαρακοστής, δηλ. της νηστείας των σαράντα ημερών που προηγείται του Πάσχα. Στην Ορθόδοξη Λειτουργική οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας αφιερώθηκαν είτε σε γεγονότα που είχαν συμβεί πριν, κατά και μετά το πάθος, είτε στη διδασκαλία του Χριστού που αναπτύσσεται τότε.

Κυριακή των Βαΐων

Είναι η Κυριακή προ του Πάσχα, και ονομάζεται έτσι επειδή συνδέεται με την ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, κατά την οποία ο λαός τον υποδέχθηκε με επευφημίες και με "βαΐα των φοινίκων"[4].

Μεγάλη Δευτέρα

Την ημέρα αυτή εορτάζουμε τη μνήμη του Πάγκαλου Ιωσήφ[5] και το γεγονός της "ξηρανθείσης συκής" από τον Κύριο[6] η οποία αποτελεί το σύμβολο κάθε ανθρώπου που δεν έχει καρπούς αρετής, και του λαού που δεν φάνηκε άξιος της κλήσης του και σκοπό έχει την αφύπνιση των συνειδήσεων[7].

Ο Ιωσήφ αποτελεί για την Εκκλησία, τύπο του Χριστού επειδή και ο Κύριος φθονήθηκε, πωλήθηκε για χρήματα, κλείστηκε σε σκοτεινό λάκκο, τον τάφο, κατόπιν βασίλευσε επί της Αιγύπτου, δηλ. επί της αμαρτίας, νικώντας την κατά κράτος, και όπως έσωσε ο Ιωσήφ την Αίγυπτο από την πείνα, έτσι ο Χριστός τρέφει τους ανθρώπους με τον ουράνιο άρτο (Συναξάρι Μ. Δευτέρας)[8].

Μεγάλη Τρίτη

Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην ευαγγελική παραβολή των δέκα παρθένων[9] προτρέποντας τους πιστούς να βρίσκονται σε συνεχή φροντίδα και επαγρύπνηση. Ο Όρθρος της Μ. Τρίτης, όπως και της Μ. Δευτέρας και της Μ. Τετάρτης, λέγεται και ακολουθία του Νυμφίου, επειδή κατ' αυτόν ψάλλονται οι σχετικοί με τις παραβολές των δέκα παρθένων και του βασιλικού γάμου ύμνοι[10]: "Ιδού o Νυμφίος έρχεται..." και "Τον νυμφώνα σου βλέπω...". Νυμφίος της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, ο οποίος θα έλθει και πάλι μετά δόξης για να κρίνη τον κόσμο[11].

Μεγάλη Τετάρτη

Η Μ. Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην άλειψη του Κυρίου με μύρο από την πόρνη[12] και στην προδοσία του Ιούδα. Ξεκινώντας από τα παραδείγματα αυτά, ομολογούμε ότι "δεινόν η ραθυμία, μεγάλη η μετάνοια"[13]. Το απόγευμα της ημέρας αυτής τελείται η ακολουθία του Ευχελαίου[14].

Μεγάλη Πέμπτη

Η Μ. Πέμπτη είναι αφιερωμένη σε τέσσερα γεγονότα: τον ιερόν Νιπτήρα, τον Μυστικό Δείπνο[15] (ανάμνηση της συστάσεως του μυστηρίου της Θείας ευχαριστίας[16]), την υπερφυά προσευχή και το γεγονός της προδοσίας[17].

Μεγάλη Παρασκευή

Η Μ. Παρασκευή είναι αφιερωμένη στο Σταυρικό Πάθος του Ιησού Χριστού. Σύμφωνα με το Συναξάρι της ημέρας:

"Τη αγία και μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν, τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον α δι' ημάς εκών κατεδέξατο. Έτι δε την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ σωτήριω εν τω σταυρό ομολογίαν."

Μεγάλο Σάββατο

Το Μ. Σάββατο είναι αφιερωμένο στην Ταφή και την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη[18].

Υποσημειώσεις

  1. "Μεγάλη εβδομάς", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (Θ.Η.Ε.), τόμ. 08, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 867.
  2. Γεωργιάδης Βαρθολομαίος (Αρχιεπισκ. Κορινθίας), Επιτομή Λειτουργικής, εκδ. 4η, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, 1995 (c1909), σελ. 76.
  3. Ιωάννη Χρυσοστόμου, Ομιλία λ' εις την Γένεσιν, PG 53,273-274.
  4. Ιω. 12, 12-18. Ματθ. 21, 1-11. Μάρκ. 11, 1-11. Λουκ. 19, 28-40.
  5. Τα σχετικά μ' αυτόν διηγείται η Παλαιά Διαθήκη στα: Γεν. 30,22 κ.ε., Έξοδ. 13,19, Ιησ. Ναυή 24,32.
  6. Ματθ. 21,19.
  7. "Μεγάλη Δευτέρα", ΘΗΕ, τόμ. 8 (1966), στ. 866.
  8. "Μεγάλη Δευτέρα", ΘΗΕ, ό.π.
  9. Ματθ. 25,1-13.
  10. Ματθ. 25,1-13, 22,1-14.
  11. "Μεγάλη Τρίτη", ΘΗΕ, τόμ. 8 (1966), στ. 871.
  12. Λουκ. 7,36-48.
  13. Παπαδόπουλος Αντώνιος, Αγιολογία, τόμ. Ι - Θέματα γενικά, ειδικά και εορτολογίου, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 84.
  14. "Μεγάλη Τετάρτη", ΘΗΕ, τόμ. 8 (1966), στ. 871.
  15. Μάρκ. 14,17-25.
  16. Γεωργιάδης, Επιτομή Λειτουργικής, ό.π., σελ. 76.
  17. Ματθ. 26,49.
  18. Α' Πέτρ. 3,19. 4,6.

Βιβλιογραφία

  • Παπαδόπουλος Αντώνιος, Αγιολογία, τόμ. Ι - Θέματα γενικά, ειδικά και εορτολογίου, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 84-85.
  • Άρθρα για τη Μεγάλη Εβδομάδα: Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 8, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 864-871.