Μαμωνάς

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Το ουσιαστικό Μαμωνάς απαντά τέσσερις φορές στην Καινή Διαθήκη[1] και είναι αραμαϊκής προέλευσης, πιθανότατα από τη ρίζα "’mn" που σημαίνει "αυτό το οποίο κάποιος εμπιστεύεται"[2]. Η λέξη δεν εμφανίζεται στην Παλαιά Διαθήκη, όμως σε εβραϊκά κείμενα χρησιμοποιείται με τις έννοιες "πόρος", "κέρδος" (κυρίως το ανέντιμο), "αποζημίωση", ""λύτρα" ή "δωροδοκία", δίνοντας πάντα την αίσθηση του αναξιοπρεπούς και αποτελώντας στόχο ηθικής επίκρισης[3]. Λέξεις παρόμοιες του Μασοριτικού, εβραϊκού κειμένου της Π.Δ. (όπως στα Ψαλμ. 37,3 και ίσως Ησ. 33,6)[4], αποδίδονται στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα ως "πλούτος ή αργύριον"[5].

Η θεολογική σημασία[6] του όρου σχετίζεται με την πλεονεξία η οποία είναι μια μορφή ειδωλολατρίας (Κολ. 3,5) αφού σημαίνει μεγαλύτερη προσκόλληση στα υλικά αγαθά παρά στο Θεό (Ματθ. 6,21) σαν να ήταν αυτά οι κύριοι του, περιφρονώντας τον αληθινό Κύριο (Ματθ. 6,24). Η επιλογή ενός ψεύτικου θεού αποκόπτει τον άνθρωπο από τον πραγματικό Θεό και τον οδηγεί, εν γνώση του, στην απώλεια, όπως τον Ιούδα τον πλεονέκτη (Ματθ. 6,15, Ιωαν. 17,12). Η αξία των φθαρτών αγαθών είναι μειωμένη κάτω από το πρίσμα της μέλλουσας ζωής (Λουκ. 6,20.24), και ο Μαμωνάς είναι άδικος, αλλά και ψεύτης και απατηλός, αφού είναι μωρία να στηρίζεται κανείς σε φθαρτά αγαθά τα οποία ο χρόνος αφανίζει και ο θάνατος αχρηστεύει (Ματθ. 6,19-20).

Πάντως, ο κάτοχος του πλούτου δεν σημαίνει ταυτόχρονα και τον υπηρέτη του. Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, η κατηγορία της πλεονεξίας απευθύνεται όχι στους "πλουτούντας" αλλά στους "δουλεύοντας", δηλ. αυτούς που υπηρετούν τον πλούτο (Ιωάννης ο Χρυσόστομος), καθώς υπήρξαν ευσεβείς οι οποίοι "πλούσιοι μεν ήσαν, αλλ' ου τω πλούτω εδούλευον" προσφέροντας αυτόν σε εκείνους που είχαν ανάγκη (Ευθύμιος ο Ζιγαβηνός)[7]. Απαραίτητη προϋπόθεση, ο πλούτος αυτός να μην είναι "εξ αρπαγής" (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)[8].

Βιβλιογραφία

  • "Mamonas", Theological Dictionary Of The New Testament (Abridged in one Volume), edited By Gerhard Kittel and Gerhard Friedrich, W.B. Eerdmans 1985.
  • "Μαμωνάς", Gerhard Friedrich, Gerhard Kittel et al., Theological Dictionary of the New Testament, Wm. B. Eerdmans Publishing 1976, τόμ. 4.
  • "Πλεονεξία", Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (μτφρ. από τα Γαλλικά με εποπτεία Σάββα Αγουρίδη κ.ά.), Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980, στ. 815-818.
  • Τρεμπέλας Ν. Παν., Υπόμνημα εις το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, 4η έκδ., 'Ο Σωτήρ', Αθήνα 1989.
  • Τρεμπέλας Ν. Παν., Υπόμνημα εις το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, 3η έκδ., 'Ο Σωτήρ', Αθήνα 1983.

Υποσημειώσεις


  1. *Ματθ. 6,24: "Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν· ή γάρ τόν ένα μισήσει καί τόν έτερον αγαπήσει, ή ενός ανθέξεται καί τού ετέρου καταφρονήσει. ου δύνασθε θεώ δουλεύειν καί μαμωνά."
    • Λουκ. 16,9: "Καί εγώ υμίν λέγω, εαυτοίς ποιήσατε φίλους εκ τού μαμωνά τής αδικίας, ίνα όταν εκλίπη δέξωνται υμάς εις τάς αιωνίους σκηνάς."
    • Λουκ. 16,11: "ει ούν εν τώ αδίκω μαμωνά πιστοί ουκ εγένεσθε, τό αληθινόν τίς υμίν πιστεύσει;"
    • Λουκ. 16,13: " Ουδείς οικέτης δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν· ή γάρ τόν ένα μισήσει καί τόν έτερον αγαπήσει, ή ενός ανθέξεται καί τού ετέρου καταφρονήσει. ου δύνασθε θεώ δουλεύειν καί μαμωνά.".
  2. "Mamonas", Theological Dictionary Of The New Testament (Abridged in one Volume), edited By Gerhard Kittel and Gerhard Friedrich, W.B. Eerdmans 1985, σελ. 552.
  3. Theological Dictionary Of The New Testament (Abridged in one Volume), ό.π.
  4. "Μαμωνάς", Gerhard Friedrich, Gerhard Kittel et al., Theological Dictionary of the New Testament, Wm. B. Eerdmans Publishing 1976, τόμ. 4, σελ. 387.
  5. Τρεμπέλας Ν. Παν., Υπόμνημα εις το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, 4η έκδ., 'Ο Σωτήρ', Αθήνα 1989, σελ. 125α.
  6. Βλ. σχετικά: "Πλεονεξία", Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (μτφρ. από τα Γαλλικά με εποπτεία Σάββα Αγουρίδη κ.ά.), Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980, στ. 818.
  7. Οι πατερικές ερμηνείες στο: Τρεμπέλας, ...εις το Κατά Ματθαίον..., ό.π., σελ. 125β.
  8. Τρεμπέλας Ν. Παν., Υπόμνημα εις το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, 3η έκδ., 'Ο Σωτήρ', Αθήνα 1983, σελ. 470.