Αλλαγές

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Μάξιμος ο Ομολογητής

782 bytes αφαιρέθηκαν, 10:25, 4 Ιουνίου 2015
μ
Ο δρόμος προς τη σωτηρία
===Θεολογία-Τριαδολογία-Ανθρωπος===
Η θεολογία του Μάξιμου χαρακτηρίζεται ως αποκαλυπτική, δηλαδή ως η θεολογία που εδράζει στην [[Θεία Αποκάλυψη]]. Η θεολογία αυτή και αποτελεί τη διαδασκαλία στην οποία στηρίχτηκαν ήδη οι πρώτοι [[απολογητές]] μόλις κατά το 2ο αιώνα και ιδίως αργότερα οι [[Καππαδόκες]] και Αλεξανδρινοί πατέρες<ref>Φλορόφσκι, ο.π., σελ.340</ref>. Η Παράλληλα η θεολογική καινοτομία όμως του Μαξίμου έγκειται στην ερμηνεία της θεολογίας, υπό το διαρκές πρίσμα της Χριστολογίας. Σύμφωνα με το Μάξιμο όλος ο κόσμος είναι μία αποκάλυψη, Γι αυτό είναι και το στοιχείο που τον φέρνει σε ύπαρξη, γι αυτό και ο κόσμος βασίζετε στη θέληση μυστήριο της τριάδος στο σύστημα του Μάξιμου γνωρίζεται μέσω του Λόγου. Ο Θεός είναι τριάδα και τη σκέψη Τουσυνάμα μονάδα. Αυτή η θέληση όμως δεν έχει να κάνει με κάποιου είδους ψυχολογική κατάστασηΤα πρόσωπα αποτελούν ετερότητες, αλλά αποτελεί στοιχείο της ίδια της ύπαρξής του<ref>Π, Χρήστου, Πατρολογία Ε'αδιάσπαστα ενωμένες σε μία μονάδα, σελχωρίς καμία συγχώνευση ή μίξη. 278</ref>. Έτσι η αποκάλυψη γίνεται πάντοτε δια μέσου του Λόγου όπου κέντρο της Ταυτόχρονα ενεργούν και προαιώνια βουλή της είναι η [[ενσάρκωση]], η οποία δεν αποτελεί απλώς ένα μεταπτωτικό σχέδιο του Θεού, αλλά βρίσκεται επιθυμούν πάντοτε στην προαιώνια βουλή του, ανεξάρτητα από το γεγονός αυτόίδιο πράγμα. Η αποκάλυψη του κόσμουΟ Λόγος αυτός επίσης, δηλαδή η αποκάλυψη το δεύτερο πρόσωπο της δημιουργίαςΑγίας Τριάδας, είναι αυτή ο λόγος ίδιος Λόγος ο οποίος ενδημούσε στους Πατριάρχες και τους προφήτες της ενσάρκωσης και όχι η πτώση των πρωτοπλάστωνΠαλαιάς Διαθήκης<ref>ΦλορόφσκιΝ. Ματσούκας, οΚόσμος..π.Μάξιμο Ομολογητή, σελ. 339248</ref>. Ο , ο ίδιος Λόγος είχε εξ αρχής το σκοπό να ενωθεί με ο οποίος ενσαρκώθηκε γι τη σάρκα της ανθρωπότητας για να την θεώσει<ref>G 91, 1305-1308</ref>σωτηρία του κόσμου.
Ο Μάξιμος στη ζήτημα της θείας [[Ουσία|ουσίας]] κόσμος είναι πιστός ακόλουθος της πατερικής θεολογίαςμία αποκάλυψη, επηρεασμένος ιδιαίτερα όμως από τον [[Ευάγριος Ποντικός|Ευάγριο]] και τον [[ψευδο-Διονύσιος Αρεοπαγίτης|Αρεοπαγίτη]]. Η θεία ουσία είναι καθόλα απρόσιτη όπου βασίζετε στη γνωστική ιδιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης θέληση και ο ανθρώπινος νους είναι δυνατόν να έλθει σε γνώση τη σκέψη του Θεού μόνο μέσω των ενεργειών , μία θέληση που αποτελεί στοιχείο της ίδιας της ύπαρξής Του<ref>Π., Χρήστου, ο.π.Πατρολογία Ε', σελ. 279278</ref>. Έτσι εισάγει την [[Αποφατική θεολογία|αποφατική]] θεώρηση της ουσίας του θεού, η οποία δεν είναι μια απλή άρνηση κατά τα μετέπειτα δυτικά πρότυπα, αλλά πλήρης ανικανότητα να αποδοθεί κάποια λογική κατηγορία σε αυτή. Η μόνη γνώση η οποία τελικά μπορεί να υπάρξει, μπορεί να πραγματοποιηθεί αποκάλυψη γίνεται πάντοτε δια μέσου του Λόγου όπου κέντρο της έκστασης, η οποία είναι η υψηλότερη βαθμίδα της θεώσεως-η [[μυστική θεολογία]]. Ο φυσικός νους δηλαδή κατά τον Μάξιμο αδυνατεί να φτάσει στη θεολογία. Γι αυτό απαιτείται η συνεργία του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]], το οποίο ικανώνει το νου να υπερβεί το φυσικό και να ενταχθεί σε μία νέα σφαίρα, που ανώτατη βαθμίδα προαιώνια βουλή της είναι η [[έκστασηενσάρκωση]] και , η [[όραση του θεού]]. Είναι μια κίνηση οποία δεν αποτελεί απλώς μεταπτωτικό σχέδιο του Θεού προς τον άνθρωπο, αλλά και βρίσκεται πάντοτε στην προαιώνια βουλή του ανθρώπου προς , ανεξάρτητα από το Θεόγεγονός αυτό. Ο νους όμως σε καμία περίπτωση δε καταργείται και δεν αφανίζεταιΗ αποκάλυψη του κόσμου, αντίθεταδηλαδή η αποκάλυψη της δημιουργίας, εξυψώνεται, διευρύνεται, μεταμορφώνεταιείναι ο λόγος της ενσάρκωσης και όχι η πτώση των πρωτοπλάστων<ref>Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 343339</ref>. Στο σημείο αυτό ο άνθρωπος ανυψώνει Ο Λόγος είχε εξ αρχής το νου και σκοπό να ενωθεί με τη σάρκα της ανθρωπότητας για να την ύπαρξη εκτός της κτιστής σφαίρας και ανέρχεται στην όραση του θεού, εγκαταλείποντας το εγώ. Εισέρχεται στο στάδιο της αγάπηςθεώσει<ref>ΦλορόφσκιG 91, ο.π., σελ. 3451305-1308</ref>. Έτσι οδηγείται Η θέωση αυτή πραγματοποιείται στη κτιστή πραγματικότητα, η οποία είναι ριζικά διάφορη από τα Θεό. Δεν είναι αιώνια, αλλά βρισκόταν στην τελική βαθμίδα της θεώσεωςπροαιώνια βουλή Του, ως Λόγοι των όντων. Οι λόγοι αυτοί, τα παραδείγματα, τα πρότυπα, αποτελούν μια δυναμική πραγματικότητα, όπου βεβαία η οποία δεν υπάρχει οτιδήποτε αποτελεί απλώς την έννοια, το στάσιμοπερίγραμμα, το νόμο, αλλά μία διαρκής τελείωσηκυρίως τη διαμορφούσα αρχή του ανθρώπου. Ο Άνθρωπος με τη σειρά του έχει κομβικό ρόλο μέσα στη κτίση. Είναι η στιγμή το κέντρο της δημιουργίας που υπαρκτικά περικλείει δυνητικά όλες τις θείες δυνατότητες και δίχως την προσωπική εξάλειψη της προσωπικής ύπαρξης ή μίας ύπαρξης εκτός των χωροχρονικών και κτιστών δεδομένων, ο νους αποτελεί εικόνα του ΧριστούΛόγου. Είναι ένας μικρός κόσμος, εγκατοικεί όχι κατουσίαν, αλλά φωτίζοντας τον ανθρώπινο νουμέσα στο κόσμο που καλείται να θεωθεί. Αυτή είναι μια βιωματική εμπειρία στην ψυχή Η υπόλοιπη κτιστή δημιουργία δημιουργήθηκε για χάρη του θεωμένου.
Τα μυστήριο Ο Μάξιμος στη ζήτημα της τριάδος γνωρίζεται κατά το Μάξιμο μέσω του Λόγουθείας [[Ουσία|ουσίας]] είναι πιστός ακόλουθος της πατερικής θεολογίας, επηρεασμένος ιδιαίτερα από τον [[Ευάγριος Ποντικός|Ευάγριο]] και τον [[ψευδο-Διονύσιος Αρεοπαγίτης|Αρεοπαγίτη]]. Ο Θεός Η θεία ουσία είναι τριάδα απρόσιτη στη γνωστική ιδιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και συνάμα μονάδαο ανθρώπινος νους είναι δυνατόν να έλθει σε γνώση του Θεού μόνο μέσω των ενεργειών Του<ref>Π. Αποτελούν ετερότητεςΧρήστου, αλλά αδιάσπαστα ενωμένες σε μία μονάδαο.π., χωρίς καμία συγχώνευση ή μίξησελ. Ταυτόχρονα ενεργούν και επιθυμούν πάντοτε το ίδιο πράγμα279</ref>, εισάγοντας τελικά την [[Αποφατική θεολογία|αποφατική]] θεώρηση της ουσίας του θεού. Παράλληλα αναφέρεται με σαφήνεια στο ζήτημα του Η μόνη γνώση η οποία μπορεί να κατακτηθεί, πραγματοποιείται δια μέσου της έκστασης, η οποία είναι η υψηλότερη βαθμίδα της θεώσεως - η [[filioqueμυστική θεολογία]]. Ο Πατήρ είναι αιτία τόσο του Υιού όσο φυσικός νους δηλαδή κατά τον Μάξιμο αδυνατεί να φτάσει στη θεολογία, γι αυτό και απαιτείται η συνεργία του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]], το οποίο ικανώνει το νου να υπερβεί το φυσικό και να ενταχθεί σε μία νέα σφαίρα, κάτι που αναφέρει ότι ανώτατη βαθμίδα της είναι η [[έκσταση]] και η [[όραση του θεού]]. Είναι μια κίνηση του Θεού προς τον άνθρωπο, αλλά και του ανθρώπου προς το ομολογούν Θεό. Ο νους σε αυτή τη περίσταση δε καταργείται και στη Δύσηδεν αφανίζεται, αντίθετα, εξυψώνεται, διευρύνεται, μεταμορφώνεται<ref>Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 347343</ref>. Μάλιστα οι ίδιοι αναφέρουν πως το Πνεύμα εκπορεύεται δια του Υιού για να δηλώσουν τη συγγένεια Στο σημείο αυτό ανυψώνεται ο νους και το αχώριστο η ύπαρξη εκτός της ουσίας. Ο Θεός Λόγος λοιπόνκτιστής σφαίρας και ανέρχεται στην όραση του Θεού, εγκαταλείποντας το δεύτερο πρόσωπο εγώ. Εισέρχεται στο στάδιο της Τριάδοςαγάπης<ref>Φλορόφσκι, είναι ο ίδιος ο Θεός .π., σελ. 345</ref> και οδηγείται στην τελική βαθμίδα της θεώσεως και της διαρκούς τελείωσης. Είναι η στιγμή που υπαρκτικά και δίχως την εξάλειψη της Αποκαλύψεωςπροσωπικής ύπαρξης ή εγκατάλειψης των χωροχρονικών και κτιστών δεδομένων, ο οποίος με τη Δύναμή του φέρει σε ύπαρξη τον κόσμο και τον συντηρεί καθότι στη σχέση νους του με αυτόνΧριστού, δηλαδή μέσω των ενεργειών τουεγκατοικεί όχι κατουσίαν, αλλά φωτίζοντας τον ικανώνει να μετέχει στις θείες τελειότητες. Ο θεωμενος νους είναι αυτός ο όποιος ικανώνεται να γνωρίσει πίσω από την κτιστότητά του τον Αίτιο και Δημιουργόανθρώπινο νου.
Κατά το Μάξιμο η Αποκάλυψη είναι μίαΣτο σύστημα του Μάξιμου παρατηρούμε απαντήσεις σε πολλά λεπτά θεολογικά ζητήματα. Φυσική και υπερφυσική αποκάλυψη δε νοούνται ως δυο επάλληλα στρώματαΗ [[ψυχή]] του ανθρώπου εν προκειμένω παραμένει κατά χάρη άφθαρτη, αλλά έχουν κοινό δρόμοενώ κατέχει ικανότητες παρόμοιες των αγγέλων στα πλαίσια τη θεώσεως. Η πορεία τελικά οδηγεί στη γνώση και Παράλληλη δημιουργείται τη θεωρίαστιγμή της συλλήψεως<ref>Φλόροφσκι, ο.π. Έτσι γνωρίζει τους λόγους όντων που κρύβονται πίσω από την κτίση, συνάμα δε και τα θεία πράγματασελ. 355</ref>. Δεν υπάρχει δηλαδή γνώση μέχρι Ο άνθρωπος επίσης αποτελεί μία ενιαία οντότητα, πάρα τη φυσική αποκάλυψη διαφορότητα ψυχής και εν συνεχεία κατάκτηση σώματος. Ο λόγος της υπερφυσικής, αλλά μια ενιαία σταδιακή παράλληλη κατάκτησηδιάσπασης είναι η αμαρτία. Ο κόσμος κατά Στην Εδέμ οι πρωτόπλαστοι είχαν το Μάξιμο τελικά είναι κτιστός ίδιο καθήκον με αυτό που ο άνθρωπος έχει και ριζικά διάφορος από τα Θεόσήμερα. Δεν είναι αιώνιος, αλλά βρισκόταν στην προαιώνια βουλή Του. Εδώ ουσιαστικά ξεπερνά τον ΩριγενισμόΤο σκοπό της τελείωσης. Αυτό το πραγματοποιεί κάνοντας μία ριζική διαφορά μεταξύ θέλησης του θεού (θέληση στο Μάξιμο σημαίνει σχέσηοποίο άλλαξε, παράλληλα δε σε όλη τη πατερική γραμματεία, εξυπακούεται την οντολογική ενεργειακή σχέση) είναι ότι χάθηκε η αρχική μακαριότητα μέσα στην οποία πλάστηκαν και της ουσίας της κτίσηςπλέον η εκπλήρωση του σκοπού εκκινά από άλλη βάση. Το ένα είναι απεριόριστο, Γι αυτό το άλλο περιορισμένοσκοπό, το ένα ο Λόγος σαρκούται και η κάθοδος του είναι αιώνιο, το άλλο με αρχή που οδηγεί στην ανύψωση του ανθρώπου και τέλοςτελικά τη θέωση. Οι λόγοι αυτοί, τα παραδείγματα, τα πρότυπα, αποτελούν μια δυναμική πραγματικότηταΗ [[Θεία Οικονομία]] είναι ανεξάρτητη από την ανθρώπινη ελευθερία, γι αυτό και η οποία δεν αποτελεί σάρκωση δε θα πρέπει να θεωρείται απλώς την έννοιααπολυτρωτικό έργο, το περίγραμμα, το νόμοκαθώς μπορεί η ιστορία εξελίσσεται μέσα σε ένα πεπτοκώτα κόσμο, αλλά κυρίως τη διαμορφούσα αρχή τουαυτό δε σημαίνει ότι σε αντίθετη περίπτωση δε θα σαρκωνόταν ο Λόγος. Άνθρωπος με τη σειρά Η σάρκωση είναι το κεντρικό μυστήριο της πορείας της θεώσεως του έχει κομβικό ρόλο μέσα στη κτίσηανθρώπου ανεξάρτητα από την ιστορική τροπή. Ο άνθρωπος είναι Αυτό δεικνύει ότι η σάρκωση αποτελεί ένα μυστήριο πολύ βαθύτερο από το κέντρο μυστήριο της δημιουργίας που περικλείει δυνητικά όλες τις θείες δυνατότητες και αποτελεί εικόνα του Λόγουλυτρώσεως<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π. Είναι ένας μικρός κόσμος, μέσα στο κόσμο που καλείται να θεωθείσελ. Ο κτιστός κόσμος δημιουργήθηκε για χάρη του357</ref>.
Ο άνθρωπος καλείται σε μια ενοποίηση, μακριά από οποιαδήποτε εσωτερική διαίρεση. Η [[ψυχή]] του παραμένει κατά χάρη άφθαρτη, ενώ κατέχει ικανότητες ίσες με τους αγγέλους ===Χριστολογία - Δυοφυσική και δημιουργείται τη στιγμή της συλλήψεως<ref>Φλόροφσκι, ο.π., σελ. 355</ref>. Έτσι εξ αρχής άνθρωπος γεννήθηκε όπως είναι τώρα και αποτελεί ένα, πάρα τη διαφορότητα ψυχής και σώματος. Ο λόγος της διάσπασης είναι η αμαρτία. Και εδώ είναι που έρχεται να αποδώσει νόημα στην έννοια της σωτηρίας και της θεώσεως. Στην Εδέμ οι πρωτόπλαστοι είχαν το ίδιο καθήκον με αυτό που ο άνθρωπος έχει και σήμερα. Το σκοπό της τελείωσης. Αυτό το οποίο άλλαξε, είναι ότι χάθηκε η αρχική μακαριότητα μέσα στην οποία πλάστηκαν και πλέον η εκπλήρωση του σκοπού εκκινά από άλλη βάση. Ο άνθρωπος επιπρόσθετα, είναι εικόνα του λόγου και ως εκ τούτου αποτελεί και αποκάλυψη του Λόγου. Ο Λόγος σαρκούται συνεχώς και η κάθοδος του είναι που οδηγεί στην ανύψωση του ανθρώπου και τελικά τη θέωση. Η [[Θεία Οικονομία]] όμως είναι ανεξάρτητη από την ανθρώπινη ελευθερία, γι αυτό η σάρκωση δε θα πρέπει α θεωρείται απλώς απολυτρωτικό έργο, καθώς ναι μεν η ιστορία εξελίσσεται μέσα σε ένα πεπτοκώτα κόσμο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι σε αντίθετη περίπτωση δε θα σαρκωνόταν ο Λόγος. Η σάρκωση είναι το κεντρικό μυστήριο της πορείας της θεώσεως του ανθρώπου ανεξάρτητα από την ιστορική τροπή. Αυτό δεικνύει ότι η σάρκωση αποτελεί ένα μυστήριο πολύ βαθύτερο από το μυστήριο της λυτρώσεως<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 357</ref>.δυοθελητική θεολογία===
===Χριστολογία Η σάρκωση του λόγου κατά τον Μάξιμο είναι το μυστήριο της προαιώνιας βουλής του Θεού και το σχέδιο εξαγιασμού της ανθρώπινης φύσης. Η ίδια αποβαίνει λύτρωση, μία λύτρωση που οφείλει το γεγονός της στην ολοκλήρωση της ανθρώπινης ύπαρξης. Γι αυτό ο Λόγος προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση ακέραιη και αμόλυντη από τις συνέπειες της πτώσης. Λαμβάνει την ανθρώπινη φύση, όπως οι πρωτόπλαστοι και αυτό συμβαίνει ένεκα της θέλησης του και όχι της φυσικής αναγκαιότητας. Το θέλημα της φύσεως Του, κατά το Μάξιμο, δε γνωρίζει διαφθορά και δεν αντιμάχεται ή περιβάλλεται από τα ανθρώπινα πάθη. Η θέληση της ανθρώπινης φύσεως του, είναι εναρμονισμένη με το Θείο θέλημα, γιατί η ανθρώπινη φύση δημιουργήθηκε κατ εικόνα του Λόγου.  Εδώ ο Μάξιμος επιμένει, πως πρώτιστα η πτώση είναι διαφθορά της θελήσεως και πως η υποστατική ένωση διορθώνει τη θέληση<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ.. 361- Δυοφυσική 362</ref>. Για το σκοπό αυτό Θεός Λόγος προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση η οποία είναι πλήρης και ακέραια<ref>PG 91, 156</ref>, με το δικό της θέλημα και τη δική της ελευθερία, πράγμα που αποκλείει οποιαδήποτε σύγχυση, μίξη ή εξαφάνισή της. Ο άνθρωπος μετά την ενσάρκωση, οδηγείται δια της θεώσεως σε μία νέα ιδιαίτερη μορφή υπάρξεως. Η ύπαρξη αυτή, η κατ εικόνα και ομοίωση πλέον, κινείται στο δρόμο της ίδιας της ύπαρξης του δημιουργού, με αποτέλεσμα η ανθρώπινη φύση στην υπόσταση του Ιησού, να θέλει και να επιθυμεί την αχώριστη και εναρμονισμένη με το Θεό κοινωνία και άρα να μιμείται την ίδια τη θεία ζωή<ref>Φλορόφσκι, ο.π., 365</ref>. Το θέλημα του Θεού, οι θείες δηλαδή ενέργειες διορθώνουν και δυοθελητική θεολογία===διαμορφώνουν το θέλημα του ανθρώπου, δίχως αυτό να αίρει την ανθρώπινη ιδιαιτερότητα ή να εξαφανίζει την ανθρώπινη φύση σε όλες τις εκφράσεις της ή εκφάνσεις της.
Η σάρκωση του λόγου Κατά τη μονοεργητική έριδα, οι μονοθελητές δέχονταν κατά βάση πως είναι δυνατό, εφόσον μιλάμε για ένα πρόσωπο, τον Μάξιμο είναι το μυστήριο της προαιώνιας βουλής του Θεού Ιησού Χριστό, να μιλάμε για μία θέληση και το σχέδιο εξαγιασμού της ανθρώπινης φύσηςμια βούληση. Η ίδια αποβαίνει λύτρωσηΣε άλλη περίπτωση, αλλά αυτή πρώτιστα οφείλει κινδυνεύει σοβαρά η ενότητα του προσώπου. Ο Μάξιμος σε αυτό το γεγονός σημείο εντοπίζει το πρόβλημα της όχι στη σωτηρία εξ αιτίας της πτώσης, αλλά θεολογικής σκέψης των μονοφυσιτών και παράλληλα την υποβόσκουσα παρεπόμενη θεολογική προοπτική. Αφενός μήπως όταν αναφέρουμε μία θέληση στο γεγονός πρόσωπο του Χριστού εννοείτε απορρόφηση της ολοκλήρωσης ανθρώπινης θέλησης και άρα και κατάργηση της ανθρώπινης ύπαρξηςφύσεως με έμμεσο τρόπο ή μήπως εννοείται μία σύνθετη, τρίτη θέληση, που θα έπρεπε σύνθετη των δύο φύσεων. Σε ότι αφορά το δεύτερο στοιχείο το απορρίπτει άμεσα καθώς το όλο είναι αδύνατο να συμβεί ανεξάρτητα είναι ένα έτερο πράγμα από αυτό το γεγονός. Γι αυτόσυστατικό των φύσεων τους ή μία νέα πηγή θελήσεως, αν η ανθρώπινη φύση δε προσέλαβε ακέραιη όλη την ύπαρξή διάφορη από τις θελήσεις της, τότε δεν καθαγιάστηκε και δε μπορεί να ανέλθει στην σφαίρα της θεώσεως, δε μπορεί να κοινωνήσει φύσης που βρίσκονται στην υπόσταση του Λόγουπροσώπου. Έτσι Εφόσον ο Λόγος προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση ακέραιη και αμόλυντη από τις συνέπειες της πτώσης. Λαμβάνει την ανθρώπινη φύσησάρκα, όπως οι πρωτόπλαστοι και αυτό συμβαίνει ένεκα της θέλησης του και όχι της φυσικής αναγκαιότητας. Γι αυτό το θέλημα της φύσεως του, δε γνωρίζει διαφθορά και δεν αντιμάχεται ή περιβάλλεται από τα ανθρώπινα πάθη. Η για τη μόνη θέληση που θα μπορούσαμε να μιλήσουμε είναι θέληση της ανθρώπινης φύσεως τουΘεού Λόγου, είναι εναρμονισμένη σύμφωνα με το Θείο θέλημαΜάξιμο. Σε αντίθετη περίπτωση θα οδηγούσε άμεσα στο δοκητικό μονοφυσιτισμό, γιατί η ανθρώπινη φύση δημιουργήθηκε κατ εικόνα του Λόγου. Εδώ ο Μάξιμος επιμένειοποίος κατά τη Χαλκηδόνα είχε απορριφθεί, καθώς απομειώνει τη σωτηρία της ανθρώπινης ύπαρξης, πως πρώτιστα η πτώση είναι διαφθορά δια μέσου της ενώσεώς τους ή της φαινομενικής ύπαρξης της θελήσεως και πως η υποστατική ένωση διορθώνει τη θέληση<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ.. 361-362368</ref>. Για το σκοπό αυτό Θεός Λόγος προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση η οποία Η θέληση λοιπόν είναι πλήρης και ακέραια <ref>PG 91, 156</ref>, με το δικό της θέλημα και τη δική της ελευθερία, πράγμα αξίωμα των λογικών όντων που αποκλείει οποιαδήποτε σύγχυση, μίξη ή εξαφάνισή της. Ο άνθρωπος μετά την ενσάρκωση, οδηγείται δια της θεώσεως σε μία νέα ιδιαίτερη μορφή υπάρξεως. Η ύπαρξη αυτή, η κατ εικόνα και ομοίωση πλέον κινείται στο δρόμο της ίδιας της ύπαρξης του δημιουργού, με αποτέλεσμα η ανθρώπινη φύση στην υπόσταση του Ιησού, να θέλει και δύνανται να επιθυμεί την αχώριστη και εναρμονισμένη με ασκήσουν ξεπερνώντας το Θεό κοινωνία και άρα να μιμείται την ίδια τη θεία ζωή<ref>Φλορόφσκι, ο.π., 365</ref>. Το φυσικό θέλημα του Θεού, οι θείες δηλαδή ενέργειες διορθώνουν και διαμορφώνουν πλέον το θέλημα του ανθρώπου, δίχως αυτό να αίρει την ανθρώπινη ιδιαιτερότητα ή να εξαφανίζει την ανθρώπινη φύση σε όλες τις εκφράσεις της ή εκφάνσεις τηςοποίο υποκύπτουν τα μη λογικά όντα.
Κατά τη μονοεργητική έριδα, οι μονοθελητές δέχονταν Ο προβληματισμός πλέον που αναπτύχθηκε ήταν στο κατά βάση πως πόσο η φύση είναι δυνατό, εφόσον μιλάμε για ένα πρόσωπο, τον Ιησού Χριστό, να μιλάμε για μία θέληση πραγματικά ελεύθερη και μια βούληση. Σε άλλη περίπτωση, κινδυνεύει σοβαρά η ενότητα του προσώπουουδόλως αναγκάζεται από τη φυσική αναγκαιότητα. Ο Μάξιμος σε αυτό εδώ στρέφει προς τα αλλού το σημείο εντοπίζει το πρόβλημα της θεολογικής σκέψης ζήτημα και συνεχίζει με μεγαλύτερη πληρότητα την αλεξανδρινή θεολογία των μονοφυσιτών [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Αθανασίου]] και παράλληλα την υποβόσκουσα παρεπόμενη θεολογική προοπτική[[Κύριλλος Αλεξανδρείας|Κυρίλλου]]. Αφενός Αναρωτιέται αρχικά αν η θεϊκή φύση γνωρίζει αναγκαιότητα (μήπως όταν αναφέρουμε μία θέληση στο πρόσωπο του Χριστού εννοείτε απορρόφηση της ανθρώπινης θέλησης αυτή η φύση τον αναγκάζει να είναι αγαθός;), απαντώντας πως στα όντα η φύση προσδιορίζει τους στόχους και άρα και κατάργηση τα έργα της φύσεως με έμμεσο τρόπο ή μήπως εννοείται μία σύνθετηελευθερίας, τρίτη θέληση, σύνθετη των δύο φύσεωναλλά δε τα προσδιορίζει. Σε ότι αφορά το δεύτερο στοιχείο το απορρίπτει άμεσα καθώς το όλο είναι αδύνατο να Η επιλογή και η ελευθερία είναι ένα έτερο πράγμα από το συστατικό των φύσεων τους ή μία νέα πηγή θελήσεως, διάφορη από τις θελήσεις δείγμα της φύσης που βρίσκονται στην υπόσταση του προσώπουθέλησης. Άλλωστε ο Λόγος προσλαμβάνει σάρκα άρα για τη μόνη Έτσι διαχωρίζει φυσική θέληση που θα μπορούσαμε να μιλήσουμε είναι θέληση του Θεού Λόγου. Αυτό όμως θα οδηγούσε άμεσα στο δοκητικό μονοφυσιτισμό, ο οποίος κατά τη Χαλκηδόνα είχε απορριφθεί, καθώς απομειώνει τη σωτηρία της ανθρώπινης ύπαρξης, δια μέσου της ενώσεώς τους ή της φαινομενικής ύπαρξης τηςκαι γνώμη<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 368369</ref>. Η θέληση λοιπόν είναι αξίωμα των λογικών όντων που δύνανται να την ασκήσουν ξεπερνώντας το φυσικό θέλημα το οποίο υποκύπτουν τα μη λογικά όντα.
Ο προβληματισμός πλέον που αναπτύχθηκε ήταν στο κατά πόσο η φύση είναι πραγματικά ελεύθερη και ουδόλως αναγκάζεται από τη φυσική αναγκαιότητα. Ο Μάξιμος εδώ στρέφει προς τα αλλού το ζήτημα και συνεχίζει με μεγαλύτερη πληρότητα την αλεξανδρινή θεολογία των [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Αθανασίου]] και [[Κύριλλος Αλεξανδρείας|Κυρίλλου]]. Και ο Θεός έχει φύση, αλλά μήπως αυτή η φύση τον αναγκάζει να είναι αγαθός? Και συνεχίζει, πως στα όντα η φύση προσδιορίζει τους στόχους και τα έργα της ελευθερίας, αλλά δε τα προσδιορίζει. Η επιλογή και η ελευθερία είναι δείγμα της θέλησης. Έτσι διαχωρίζει φυσική θέληση και γνώμη<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 369</ref>. Η γνήσια ελευθερία είναι η έλξη της ψυχής προς το Θεό, όχι μία υποχρεωτική κατάσταση, θεολογεί, αλλά μία ορμή αγάπης. Όπως ο Θεός, ο οποίος θέλει και ενεργεί σε πλήρη ελευθερία και μακριά από οποιαδήποτε αναγκαιότητα, δίχως να ταλαντεύεται για το θέλημά Του αυτό. Η πτώση φθορά της θελήσεως, είναι αποτέλεσμα της πτώσης, αποτέλεσμα της αμαρτίας και έχει ως τελικό αποτέλεσμα το διχασμό της θέλησης. Ο Θεός τελικώς δια της υποστατικής ενώσεως, που διατηρεί και τις δύο φύσεις ακέραιες όπως και τις δύο θελήσεις Του<ref>Διάλογος προς Πυρρον PG 91, 337</ref>, θεραπεύει και την θέληση και τη γνώμη, που αποτέλεσαν την πρωταρχική αιτία της πτώσεως. Στην περίπτωση του όμως δεν υπάρχουν αμφιταλαντεύσεις. Γι αυτό και το φυσικό θέλημα της ανθρωπότητας στην υπόσταση του Λόγου, κινείται φυσικά στο να θέλει και αυτή όσα ο Λόγος επιθυμεί. Η σάρκα στην ένωση αυτή βρίσκει την πραγματική φύση και εκφράζει την πραγματική θέλησή της, δίχως καμία ανάμιξη. Παράλληλα δεν υπάρχει ανάγκη να εξαλειφθεί κατά κανένα λόγο το γνωμικό θέλημα αφού αυτό αποτελεί στοιχείο της υποστάσεως<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Ε', σελ. 278</ref>.
Τελικά ο Ιησούς προσλαμβάνει όλες τις αδυναμίες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η πείνα, η δίψα, ο πόνος που είναι συνέπειες της μεταπτωτικής φύσης (αδιάβλητα πάθη). Οι πράξεις αυτές γίνονται με ελεύθερη βούληση του Λόγου. Τελικά προσλαμβάνει την αμαρτία της φύσεως και την απολυτρώνει εκπληρώνοντας το θέλημα του Θεού, αποκαθιστώντας την εικόνα του Θεού στον άνθρωπο.
===Ο δρόμος προς τη σωτηρία===
Στη σκέψη του Μάξιμου, σχετικά με τη σχέση Θεού - κόσμου και - ανθρώπου , υπάρχει πάντοτε η ριζική διαφορά άκτιστου και κτιστού, δηλαδή δημιουργού και δημιουργημάτων. Ο Θεός ως προς την ουσία του, αλλά και τη βούληση και θέλησή Του είναι παντελώς διάφορος ως προς την ουσία με τα δημιουργήματά του και άκτιστος. Τόσο η βούληση δηλαδή, όσο και η ενέργεια ανήκουν στην κατηγορία των αυθύπαρκτων και άχρονων δεδομένων. Οτιδήποτε άλλο είναι δημιούργημα, άρα κτιστό και υπόκειται στο νόμο της φθοράς της τρεπτότητας<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Ε', σελ. 279</ref>. Ο άνθρωπος ως λογικό δημιούργημα όμως δημιουργήθηκε ως εικόνα του Λόγου. Ελεύθερος και αυτεξούσιος. Αυτεξούσιος σημαίνει πως έχει θέληση και η θέληση αυτή είναι τρεπτή με αποτέλεσμα να τον οδηγήσει στην πτώση. Άρα η αμαρτία είναι κατεξοχήν διαστροφή και εσφαλμένη θέληση. Το κακό είναι απομάκρυνση από το Θεό (Ων) και αποτελεί στροφή προς την ανυπαρξία (μη Ων). Έτσι και το πάθος είναι αρρώστια της θέλησης, απώλεια και περιορισμός της ελευθερίας, ανικανότητα του λογικού να ελέγχει τις δυνάμεις τις ψυχής και τελικά υποταγή στις ζωώδεις και στοιχειώδεις δυνάμεις της φύσης του. Ο άνθρωπος περνά στην άγνοια και μέσω αυτής στη λήθη του θεού. Αλλά η ελευθερία αυτή δεν εξαφανίζεται , απλά ατονεί γι αυτό και υπάρχει πάντοτε η δύναμη της βούλησης να επιστρέψει.
Στην επιστροφή αυτή ο Χριστός απαλλάσσει τον άνθρωπο και τον ελευθερώνει, αποδεχόμενος δημιουργικά την κίνηση αυτή. Η απελευθέρωση αυτή απαιτεί αγώνα και δοκιμασία. Ο Χριστός έρχεται να θεραπεύσει τη φύση του άνθρωπουανθρώπου, αλλά η βούληση έχει ένα αγωνιστικό δρόμο για να θεραπευτεί και πάντοτε δια των μυστηρίων<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 376-7</ref>. Όταν ενεργήσει η χάρις, τότε ανυψώνει τη φύση του ανθρώπου πάνω από το φυσικό της μέτρο. Την προκαλεί ξεπεράσει τον ίδιο της τον εαυτό, αλλά αυτό γίνεται δίχως επιβολή και βία, προκύπτει μέσα από την οικεία αναζήτηση και την προσωπική ευαισθησία ώστε να αφυπνιστεί η ελευθερία και να ζωογονηθεί η βούληση. Στόχος είναι η ένωση με το Χριστό, η εγκατοίκηση εντός ημών, και τα μυστήρια μαζί με τη δοκιμασία, είναι ο μόνος δρόμος για το σκοπό αυτό κατά το Μάξιμο. Η δοκιμασία είναι αγώνας κατά των παθών. Είναι η μετάθεση της θέλησης από το κατώτερο στο ανώτερο, από το γήινο στο θείο. Το γήινο βεβαία στο Μάξιμο δεν είναι εξ ορισμού κακό. Κακό όμως είναι όταν δε δηλώνει το αόρατο, το πνευματικό. Όταν δεν ανάγει τον άνθρωπο στο δημιουργό. Τότε γίνεται εφάμαρτο και επικίνδυνο<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 378</ref>. Η προσκόλληση στην κτιστή πραγματικότητα οδηγεί στο πάθος και τελικά τον περιορισμό της ελευθερίας. Παράλληλα τον οδηγεί στην εσφαλμένη χρήση της.
Τρεις είναι οι πυλώνες και οι πόλοι της αμαρτίας κατά το Μάξιμο. Υπερηφάνεια, μίσος και άγνοια είναι οι πυλώνες της αμαρτίας, τέρψη και δόξα οι πόλοι τηςαντίστοιχα<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 379</ref>. Παράλληλα ο δαιμονικός κόσμος ο οποίος προσπαθεί να δελεάσει τις ψυχές και να τις αποκοιμίσει, εισβάλλοντας στην ψυχή εικόνες αισθησιακές προς επίτευξη των στόχων του. Αλλά η νίκη ανήκει στη βούληση του ανθρώπου και τη δική του εκλογή. Κατά τη δοκιμασία αυτή ο άνθρωπος πρέπει να οργανώσει τη ψυχή του. Θα πρέπει πρώτα δια της άσκησης να εκριζώσει και μεταμορφώσει τα πάθη του έτσι ώστε να επέλθει η κάθαρση, που είναι το πρώτο στάδιο της θέωσης. Έτσι ο νους γίνεται ηγεμονικός, υπερνικά τις κατώτερες αισθήσεις, εγκρατεύει από την φιληδονία και την επιθυμία. Άλλοτε οφείλει να υπερνικά και το ακούσιο πάθος, το οποίο συμβαίνει κατά την αποκοπή των παθών. Η θλίψη δηλαδή που επακολουθεί κατά τη μη τέλεση των παθών αυτών.
Ακόμα πιο δύσκολη είναι η νίκη κατά της οργής ή του μίσους. Απαιτεί ακόμα μεγαλύτερη δοκιμασία και άσκηση. Εδώ απαιτείται νίκη κατά των σκέψεων και των λογισμών. Και η νίκη αυτή επιτυγχάνεται ανατρέποντας το αρνητικό περιεχόμενο των σκέψεων αυτών σε θετικό. Τελικά οδηγείται στην απάθεια, η οποία δεν σκοπεύει μόνο στην αποκοπή των παθών, αλλά και την καλλιέργεια της θετικής στάσης των καλών λογισμών. Όταν επέλθει η απάθεια και η γνώση πλέον, επέρχεται η αγάπη, που είναι η απόλυτη ελευθερία. Η ασκητική πράξη είναι η εξόντωση της υπερηφάνειας που οδηγεί στην αγάπη. Η αγάπη είναι η υπερνίκηση οποιασδήποτε γήινης έλξης και η αφιέρωση του νου στο Θεό. Τελικά οδηγεί στη γνώση και τη φυσική θεωρία. Θεωρία στο Μάξιμο από την άλλη είναι η γνώση εν τω Λόγο η θέαση του κόσμου πια, δια του Θεού. Ο άνθρωπος αναγνωρίζει τις θείες ενέργειες. Το τελικό στάδιο είναι η όραση του Θεού. Η συνάντηση με Αυτόν, η πρόγευση της Θείας μακαριότητας. Αυτό είναι το επίπεδο της καθαράς προσευχής<ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 383</ref>. Εκεί γνωρίζει την υπερούσια τριάδα, μέσα στην ίδια την πλάση και ανανεώνεται κατά την εικόνα της.
Η θεολογία της μελλούσης ζωής για το Μάξιμο ακολουθεί τη θεολογία του Γρηγορίου Νύσσης και μέσω αυτού το του Ωριγένη. Οι προϋποθέσεις του βέβαια, και ιδίως το δόγμα των δύο θελήσεων, τον οδηγεί συχνά μακριά από το δρόμο τους. Ο Θεός κατά Μάξιμο εν πρώτοις θα αποκαταστήσει τη φύση όλων των ανθρώπων. Αλλά αυτή η ανακαίνιση, δε σημαίνει παράλληλα ότι η θέληση θα μεταλλαχτεί η θα βιασθεί. Η ατομική θέληση και ελευθερία του έκαστου προσώπου δεν γίνεται να παραβιαστεί και να μεταλλαχτεί και αυτό το γνωρίζουμε, διότι το να αναγνωρίζεις το καλό δε σημαίνει απαραίτητα πως το πράττεις. Ο Λόγος την ημέρα της κρίσεως θα αποτελέσει διαφωτιστικό πυρ, ενώ για τους ασεβείς καιουσα φλόγα. Ο Θεός θα αγκαλιάσει όλη τη δημιουργία, όλη την ανθρωπότητα τόσο το καλό όσο και το κακό. Αλλά το μέτρο της μετοχής θα εξαρτηθεί από το βαθμό της δοκιμασίας καθενός. Εδώ παρατηρούμε πως ο Μάξιμος μιλάει για δύο ενώσεις. Την ένωση κατά χάρη, που αφορά τους πάντες και την θέωση κατά χάρη που αφορά τους δικαίους. Όσοι δε βρεθούν μέσα στις ζωοποιητική χάρη του θεού, δεν είναι επειδή ο Θεός κάτι τέτοιο το επιθυμεί, αλλά επειδή οι ίδιοι δε θα επιθυμήσουν τη σωτηρία αυτή. Ο Θεός θα αποκαταστήσει η φύση τους, ίσως δε και τις ψυχικές τους δυνάμεις, σε σημείο να αναγνωρίζουν το Θεό ή ακόμα και να απολέσουν της μνήμη της αμαρτίας τους. Αλλά αυτοί, οι οποίοι έζησαν με επιθυμίες μακριά από την πραγματική τους φύση και άρα του θεραπευμένου θελήματος, εκείνη την ημέρα θα βασανίζονται γιατί ανέβαλαν τη μετάνοιά τους, θα βασανίζονται από τη συνείδηση της παράλογου οδού που πήραν. Αυτό, διότι η μακαριότητα αυτή αποτελεί μία ελεύθερη πλήρη εναρμόνιση του θελήματος του ανθρώπου, με το θείο θέλημα, μέσα από τη μεταμόρφωση και το φωτισμό της ίδια της θελήσεως <ref>Γ. Φλορόφσκι, ο.π., σελ. 387</ref>.
===Εκκλησία===
Για Η εκκλησία σύμφωνα με το Μάξιμο αποτελεί το Μαξιμο εκκλησία είναι εικόνα μέσο γνωριμίας και συνειδητής μετοχής των λογικών όντων στη ύπαρξη του σύμπαντος κόσμου<ref>ΘΗΕΝ. Ματσούκας, τΚόσμος.8ος..Μάξιμο Ομολογητή, σελ. 624219</ref>. Γι Για αυτό και μπορούμε να δούμε πολλά αλληγορικά κατά το Μάξιμο ταυτόχρονα με τη δημιουργία ο Θεός χτίζει και συμβολικά σχήματα την εκκλησία, που χρησιμοποιείαποτελεί και δική Του εικόνα. Θεολογικά Η κτίση δηλαδή, νοερή και ορατή αποτελεί την εκκλησία, που είναι εμφανής η χρήση συνεκτική δύναμη των πάντων. Ως εικόνα του θεολογικού σχήματος γένεσις-κίνησις-στάσιςΘεού, όπου γενεσιουργός και αίτιος ιδιότητές της κινήσεως είναι ο Θεός η ενότητα, η λογικότητα, η κινητικότητα, η κοινωνικότητα. Το σύμπαν ολόκληρο, αισθητό και τελικώς ο κυρίαρχος νοητό αποτελεί ένα οργανισμό με ολότητα, όπου καρδία του είναι η εκκλησία, εξ αιτίας των πάντωνιδιοτήτων αυτών. Ο Μάξιμος, για να περιγράψει την εκκλησία χρησιμοποιεί αρκετούς παραλληλισμούς. Δεν αποτελεί για τα Μάξιμο η εκκλησία κάτι το στατικό, το ταυτισμένο ή το απομονωμένο σε και δεδομένα κλειστά περιγράμματα<ref>ΘΗΕΝ. Ματσούκας,οΚόσμος...πΜάξιμο Ομολογητή, σελ. 620230</ref>. Έτσι σύμπαν διαχωρίζεται στις εξής κατηγορίες α)άκτιστη Γι αυτό η εκκλησία μπορεί να είναι εικόνα τόσο του θεού, όσο και κτιστή φύσητου σύμπαντος κόσμου, του ίδιου του αισθητού κόσμου, β)κτιστή φύση νοητών αλλά και αισθητώντου ανθρώπου ή μόνο της ψυχής του. Η εκκλησία παράλληλα ως ψυχή έχει το ιερατείο, γ)αισθητά ουρανού νου το ιερό θυσιαστήριο και γηςσώμα το ναό, δ) στοιχεία τα οποία βρίσκονται σε μία άρρηκτη ενότητα<ref>Ν. Ματσούκας, Κόσμος...Μάξιμο Ομολογητή, σελ. 226</ref>. Η ενότητα αυτή δε καταργεί την γη παραδείσου διάκριση, αλλά και οικουμένηςη διάκριση, ε) η διαφοροποίηση αρρένων στα πλαίσια κλήρου και λαού δε νοείται σε μία σχέση ανωτερότητας και θηλέωνκατωτερότητας ή κυριαρχικότητας<ref>Ν. Ματσούκας, Κόσμος...Μάξιμο Ομολογητή, σελ. 237</ref>, αλλά διαφοροποίησης της οργανικής ενότητας που είναι ο κόσμος<ref>PG 91Ν. Ματσούκας, 1305-1308Κόσμος...Μάξιμο Ομολογητή, σελ. 224</ref>.  Η εκκλησία κατά σύμφωνα με το Μάξιμο αποτελεί ένα μυστήριο μέσα στη φυσική και ιστορική πραγματικότητα το κύριο σχήμα οποίο ως σκοπό έχει να επιτελέσει μια συγκεκριμένη αποστολή. Αφενός μεν τη βαθμιαία εξαφάνιση του Μάξιμου κακού μέσα στον κόσμο και αφετέρου την τελείωση των λογικών και νοερών όντων. Σκοπός δηλαδή είναι εικόνα η κοινωνία των όντων με το Θεό, δια μέσου τη συμφιλίωσης και της συνάντησης κτιστής δημιουργίας και του Θεού-δημιουργού<ref>Ν. Ματσούκας, Κόσμος...Μάξιμο Ομολογητή, σελ. 234</ref>. Η ίδια όμως ως ιστορική έκφανση, παρομοιάζεται ως μια πόλη. Μια πόλη, όπου άνθρωπος καλείται σε μία πορεία οποία διέρχεται από τα στάδια της αρετής, αλλά της γνώσης και εικόνα του σύμπαντοςτελικά της μυστικής θεολογίας. Η θεραπεία είναι το μέσο ανάβασης, σύμβολο του ανθρώπου, του αισθητού κόσμου ακόμα και τα μυστήρια το ίδιου του ανθρώπουφάρμακο και ελιξίριο της ζωής αυτής.
==Αναφορές==
12.398
επεξεργασίες

Μενού πλοήγησης