Κοσμάς ο Αιτωλός

Από OrthodoxWiki
Αναθεώρηση ως προς 11:50, 5 Σεπτεμβρίου 2008 από τον Θεοδωρος (Συζήτηση | Συνεισφορά) (Νέα σελίδα: ==Καταγωγή και μόρφωση== Το κατά κόσμον όνομα του ''Κοσμά του Αιτωλού'' ήταν ''Κώνστας''. Ποιο ήταν επ...)
(διαφορά) ← Παλαιότερη αναθεώρηση | Τελευταία αναθεώρηση (διαφορά) | Νεότερη αναθεώρηση → (διαφορά)
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Καταγωγή και μόρφωση

Το κατά κόσμον όνομα του Κοσμά του Αιτωλού ήταν Κώνστας. Ποιο ήταν επώνυμό του και πότε γεννήθηκε δεν είναι με ακρίβεια γνωστό, ενώ για τον τόπο γεννήσεώς του υπάρχει διχογνωμία, μεταξύ των χωριών Μέγα Δένδρο[1] ή Ταξιάρχης[2][3], τα οποία βρίσκονται κοντά στο Θέρμο στην περιοχή της Αιτωλίας. Από τις μαρτυρίες αυτές μάλλον πιο αξιόπιστη πρέπει να θεωρηθεί η πρώτη, αφού ο Νικόδημος ο Αγιορείτης και πιο σύγχρονος του Κοσμά του Αιτωλού είναι και αυτήκοος μάρτυρας κατά δήλωσή του[4]. Ως πιθανότερη ημερομηνία γέννησης δεχόμαστε το έτος 1714, από έμμεση μαρτυρία του Αγίου Νικοδήμου, αφού αναφέρει πως εκοιμήθη σε ηλικία 65 ετών[5], χωρίς να απορρίπτονται και οι απόψεις των Σ. Παπακυριακού[6] και Κ.Σ. Κώνστα[7], που αναφέρουν ως πιθανά έτη το 1700 και 1707 αντίστοιχα.

Στοιχειώδη μόρφωση άρχισε να λαμβάνει από παιδική ηλικία δίπλα στον ιεροδιάκονο Γεράσιμο Λούτσικα[8], ενώ περίπου σε ηλικία 20 ετών άρχισε να διδάσκεται τα "γραμματικά" από τον ιεροδιάκονο Ανανία[9], εργαζόμενος ταυτοχρόνως ως υποδιδάσκαλος[10]. Μερικά έτη αργότερα εντάχθηκε στην Αθωνιάδα σχολή, την εποχή της μεγάλη άνθισης της σχολής υπό της διευθύνσεως του Ευγενίου Βούλγαρη[11]. Εν συνεχεία θα εισέλθει στο Άγιο Όρος και συγκεκριμένα στη Μονή Φιλοθέου. Ο Άγιος μετά βεβαιότητος τη δεκαετία 1750-1760 παρέμεινε στη μονή, αλλά σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία, έκλαιε 17 έτη για τις αμαρτίες του[12]. Για τα έτη αυτά καμία ασφαλής πληροφορία δεν υπάρχει. Σύμφωνα με τον Απ. Βακαλοπουλο, ο Άγιος βρισκόταν από 1767 στο Άγιο Όρος[13], αλλά κάτι τέτοιο δεν το στηρίζει σε πρωτογενείς πηγές. Στο Άγιο Όρος μάλιστα μας πληροφορεί ο ίδιος ο Κοσμάς, πως διδάχθηκε μεγάλο μέρος της μόρφωσής του αφού εκεί εδιδάχθηκε "πολλών λογιών γράμματα,εβραϊκά, τουρκικά, φραγκικά και από όλα τα έθνη" ενώ για τη γενικότερη μόρφωσή του μας αναφέρει πως "έφθειρα την ζωήν μου εις την σπουδήν 40-πενήντα χρόνους, εγώ εδιάβασα και περί ιερέων και περί ασεβών και περί αθέων και περί αιρετικών, τα βάθη της σοφίας ερεύνησα"[14]. Έτσι η μόρφωση που τελικά απέκτησε ήταν πολυποίκιλη αφού και μέσα από το έργο του διακρίνονται ακόμα και φιλοσοφικές επιρροές, παρμένες από το Σωκράτη και τον Όμηρο, καθώς και επιστημονικές απόψεις των προσωκρατικών φιλοσόφων. Η βάση όμως της μορφώσεως του αναμφιβόλως υπήρξε η εξαιρετικός γνώση τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής Διαθήκης.

Το ποιμαντικό του έργο

Υποσημειώσεις

  1. Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Αστήρ, Αθήνα 1961, σελίς 201
  2. Σ. Παπακυριακού, Συμβολή εις τον βίον του Κοσμά του Αιτωλού, Αθήνα 1965, σελίς 15
  3. Φάνη Μιχαλόπουλου, Κοσμάς ο Αιτωλός, Αθήνα 1940, σελίς 29
  4. Ιωάννη Μενούνου, Κοσμά του Αιτωλού Διδαχές και Βιογραφία, Ακρίτας, Αθήνα 2007, σελίς 230
  5. Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Αστήρ, Αθήνα 1961, σελίς 202
  6. Σ. Παπακυριακού, Συμβολή εις τον βίον του Κοσμά του Αιτωλού, Αθήνα 1965, σελίς 16-17
  7. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, Αθήνα 1973, σελίς 37
  8. Κ. Σάθα, Νεοελληνική Φιλολογία, Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλλαμψάντων Ελλήνων 1453-1821, Αθήνα 1868, σελίς 487
  9. Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Αστήρ, Αθήνα 1961, σελίς 201
  10. Σ. Παπακυριακού, Συμβολή εις τον βίον του Κοσμά του Αιτωλού, Αθήνα 1965, σελίς 21
  11. Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Αστήρ, Αθήνα 1961, σελίς 201
  12. Χρονικό Περραιβού, Σύντομος Βιογραφία του αοιδίμου Ρήγα Φερραίου του Θετταλού, Αθήνα 1860, σελίς 50.
  13. Απ. Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος Δ΄, σελίδα 431
  14. Χειρόγραφο 29, Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης, σελίς 262

Πηγές

  • Ιωάννη Μενούνου, «Κοσμά του Αιτωλού Διδαχές και Βιογραφία», Εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 2007.