Αλλαγές

Ο '''Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός''' ή απλά ''Κοσμάς ο Αιτωλός'' (συχνά αποκαλούμενος και ''πατρο-Κοσμάς'') είναι [[άγιος ]] και [[Νεομάρτυς|νεομάρτυρας]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]] καθώς και εθνομάρτυραςτου Ελληνικού Έθνους (εθνομάρτυς). Ο ίδιος απετέλεσε μία από τις πλέον φωτισμένες προσωπικότητες του Ελληνισμού, που έδρασαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Γεννήθηκε, έζησε και μαρτύρησε κατά τον 18ο αιώνα και συνέβαλε σημαντικά σε μία δύσκολη περίοδο για τον ελληνισμό, στη διατήρηση της κοινής ''Ρωμαίικης Ελληνικής'' συνειδήσεως, η οποία μετά από τριακόσια έτη σκλαβιάς, κινδύνευε από τον προσηλυτισμό της ''Καθολικής Εκκλησίας'', τον ''εξισλαμισμό'' του έθνους και την έλλειψη μόρφωσης. Ο Κοσμάς, διάγοντας αγώνα για περισσότερα από 20 έτη, στόχο έθεσε την επιμόρφωση του Ελλήνων, την οποία στήριξε με την ίδρυση σχολείων και με τις περίφημες ομιλίες του, ενώ στάθηκε ως ''"η άλλη όψη της εκδυτικισμένης παράδοσης των λογίων της Τουρκοκρατίας, σημάδι αφύπνισης και αντίστασης στην προϊούσα ραγδαία αλλοτρίωση της ελληνικότητας του υπόδουλου γένους"''<ref>Χ. Γιανναράς, Ορθοδοξία κ Δύση στη νεώτερη Ελλάδα, σελ. 173</ref>. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο, το 1779, όταν απαγχονίστηκε από μετά από εντολή του Τούρκου Πασά ''Κούρτ''.