Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Ιωάννης ο βαπτιστής"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
μ (χωρία)
μ
 
(26 ενδιάμεσες εκδόσεις από 3 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 2: Γραμμή 2:
 
| Όνομα = Ιωάννης ο Βαπτιστής
 
| Όνομα = Ιωάννης ο Βαπτιστής
 
| Εικόνα = [[Image:Johnforerunner.jpg|150px]]
 
| Εικόνα = [[Image:Johnforerunner.jpg|150px]]
| Όνομα Εικόνας = ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
+
| Όνομα Εικόνας = Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
| ΗμερομηνίαΓέννησης = 1 π.Χ.
+
| ΗμερομηνίαΓέννησης = περ. 1 π.Χ.
| ΗμερομηνίαΚοίμησης = 30 μ.Χ.
+
| ΗμερομηνίαΚοίμησης = περ. 30 μ.Χ.
 
| ΗμερομηνίαΕορτής = [[Πρότυπο:29 Αυγούστου|29 Αυγούστου]]
 
| ΗμερομηνίαΕορτής = [[Πρότυπο:29 Αυγούστου|29 Αυγούστου]]
 
| Ημερομηνίες =  
 
| Ημερομηνίες =  
 
| Τίτλος = [[Προφήτης]]
 
| Τίτλος = [[Προφήτης]]
 
}}
 
}}
Ο '''Ιωάννης ο Πρόδρομος''' ή '''Ιωάννης ο  βαπτιστής''' είναι [[άγιος]] και [[προφήτης]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]]. Αποκλήθηκε πρόδρομος διότι απετέλεσε τον άνθρωπο που με τη διδασκαλία του προετοίμασε το δρόμο για τη διδαχή του [[Χριστός|Ιησού]], ενώ αποκαλείτο και βαπτιστής διότι εισήγαγε το βάπτισμα της προετοιμασίας για όσους ήθελαν να προετοιμαστούν για τον ερχομό του [[Μεσσίας|Μεσσία]]. Τελικά αποκεφαλίστηκε από τον Ηρώδη, ένεκα του λόγους τιμής που είχε δώσει στη Σαλώμη, να πραγματοποιήσει όποια ευχή της επιθυμεί.
+
Ο '''Ιωάννης ο Πρόδρομος''' ή '''Ιωάννης ο  βαπτιστής''' είναι [[άγιος]] και [[προφήτης]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]]. Αποκλήθηκε πρόδρομος διότι απετέλεσε τον άνθρωπο που με τη διδασκαλία του προετοίμασε το δρόμο για τη διδαχή του [[Χριστός|Ιησού]], ενώ αποκαλείτο και βαπτιστής διότι εισήγαγε το [[βάπτισμα]] της μετανοίας για όσους ήθελαν να προετοιμαστούν για τον ερχομό του [[Μεσσίας|Μεσσία]]. Τελικά πέθανε μαρτυρικώς, αποκεφαλιζόμενος από τον Ηρώδη Αγρίππα.  
  
 
==Ο βίος του==
 
==Ο βίος του==
Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερά [[Ζαχαρίας ιερέας|Ζαχαρία]] και της [[Ελισάβετ]] (''Λουκάς 1, 7''). Καταγόταν από μία περιοχή λίγο πιο μακριά από τη Βηθλεέμ και σύμφωνα με τις διηγήσεις της [[Αγία Γραφή|Αγίας Γραφής]] ο Ιωάννης τεκνοποιήθηκε με [[Θαύμα|θαυμαστό]] τρόπο, καθώς η μητέρα του ήταν στείρα. Η φήμη του ήταν μεγάλη ανάμεσα στους Ιουδαίους, ενώ ο Ιησούς τον κατονόμασε ως το σπουδαιότερα γιο που είχε ποτέ γεννηθεί (''Ματθ. 14:3-12''). Κατά την εορτή λοιπόν της Σκηνοπηγίας, ο Ζαχαρίας ήταν ο ιερέας που ''"έλαγχε θυμιάσαι"'', όταν λίγο πριν τελέσει τα ιερατικά του καθήκοντα, ο [[Αρχάγγελος Γαβριήλ]] εμφανίστηκε ενώπιόν του και ανήγγειλε πως τελικά θα αποκτήσει γιο. Του διεμήνυσε επίσης πως πρέπει να ονομασθεί Ιωάννης (που σημαίνει ο Θεός είναι ελεήμων). Ο Ζαχαρίας όμως δε πίστεψε στους λόγους του [[Άγγελος|αγγέλου]] με αποτέλεσμα να τον αφήσει άφωνο (''Λουκάς 1, 20''). Τελικά όταν ο Ιωάννης βαπτίστηκε επανήλθε η φωνή του (''Λουκάς 1, 64''). Αργότερα οι στρατιώτες του Ηρώδη τον δολοφόνησαν μεταξύ ναού και θυσιαστηρίου, διότι ο ίδιος δεν αποκάλυψε που ήταν ο μικρός Ιωάννης, καθώς είχαν εντολή να εξοντώσουν όλα τα μικρά μέχρι δύο ετών (''Ματθ. 23, 35'').
+
Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα [[Ζαχαρίας ιερέας|Ζαχαρία]], από την εφημερία Αβιά<ref>Α΄ Χρον. 24, 10</ref>, και της [[Ελισάβετ]] (''Λουκάς 1, 7'') η οποία καταγόταν από τον "Οίκο [[Ααρών]]" (''Λουκάς 1, 5''). Καταγόταν μάλιστα από περιοχή, η οποία βρισκόταν κοντά στη Βηθλεέμ. Σύμφωνα με τις διηγήσεις της [[Αγία Γραφή|Αγίας Γραφής]] ο Ιωάννης τεκνοποιήθηκε με [[Θαύμα|θαυμαστό]] τρόπο, καθώς η μητέρα του ήταν στείρα. Η φήμη του ήταν μεγάλη ανάμεσα στους Ιουδαίους, ενώ ο Ιησούς τον κατονόμασε ως το σπουδαιότερο γιο που είχε ποτέ γεννηθεί (''Ματθ. 14:3-12''). Ο ρόλος που του είχε ανατεθεί από το Θεό, ήταν η προετοιμασία του δρόμου του Ιησού (''Λουκάς 1, 17'').
  
Ο Ιωάννης συνελήφθη από την Ελισάβετ έξι μήνες νωρίτερα από τον [[Χριστός|Ιησού]], ενώ ήταν και ξάδελφό του, αφού Ελισάβετ και Θεοτόκος ήσαν ξαδέλφες (''Λουκάς 1, 36''). Χαρακτηριστική σκηνή μέσα στις περιγραφές της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]] είναι η συνάντηση της Ελισάβετ με την Θεοτόκο, όπου ο Ιωάννης σκίρτησε από αγαλλίαση (''Λουκάς 1, 44'').
+
Κατά την [[εορτή της Σκηνοπηγίας]], ο Ζαχαρίας ήταν ο ιερέας που ''"έλαγχε θυμιάσαι"''. Λίγο πριν τελέσει τα ιερατικά του καθήκοντα, ο [[Αρχάγγελος Γαβριήλ]] εμφανίστηκε ενώπιόν του και του ανήγγειλε πως θα αποκτήσει γιο, διαμηνύοντάς του επίσης πως πρέπει να ονομασθεί Ιωάννης (που σημαίνει ο Θεός είναι ελεήμων). Ο Ζαχαρίας όμως δεν πίστεψε στους λόγους του [[Άγγελος|αγγέλου]] με αποτέλεσμα να μείνει άφωνος (''Λουκάς 1, 20'') μέχρι να βαπτιστεί ο Ιωάννης (''Λουκάς 1, 64''). Αργότερα οι στρατιώτες του Ηρώδη τον δολοφόνησαν μεταξύ ναού και θυσιαστηρίου, διότι ο ίδιος δεν αποκάλυψε που ήταν ο μικρός Ιωάννης, καθώς είχαν εντολή να εξοντώσουν όλα τα μικρά μέχρι δύο ετών (''Ματθ. 23, 35'').
  
Τη ζωή του ο Ιωάννης μέχρι τα 30 του χρόνια τη διήγαγε στην έρημο (''Λουκάς 1, 80''), μέσα σε σκληρή άσκηση. Ο ίδιος ντυνόταν με ύφασμα από τρίχες καμήλας και έτρωγε άγριο μέλι και ακρίδες. Θα λέγαμε πως το τρίπτυχο του βίου του ήταν νηστεία, προσευχή και αγρυπνία<ref>Βασίλειος Μπακογιάννης, Φωνή βοώντος (Βίος και διδασκαλία του Προδρόμου), σελ. 30</ref>. Όταν συμπληρώθηκε η ηλικία των 30, ο Θεός τον κάλεσε να αναλάβει το έργο της προετοιμασίας του Μεσσία (''Λουκάς 3, 1-5''). Μία από τις ιδιότυπες πρακτικές του ήταν το [[βάπτισμα]] στον Ιορδάνη ποταμό. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή όπου βάπτισε και τον Ιησού (''Ματθ. 3, 13-15''). Στα πλαίσια της αποστολής του είχε και μαθητές. Από αυτούς είναι γνωστό πως οι [[Απόστολος Ανδρέας|Ανδρέας]], [[Απόστολος Πέτρος|Πέτρος]], [[Απόστολος Ιωάννης|Ιωάννης]] και [[Απόστολος Ιάκωβος (Ζεβεδαίου)|Ιάκωβος]] ανήκαν στον κύκλο του. Ο ίδιος μάλιστα τους προέτρεψε να ακολουθήσουν τον Ιησού (''Ιω. 1, 29-34'').
+
Ο Ιωάννης συνελήφθη στην κοιλία της Ελισάβετ έξι μήνες νωρίτερα από τον [[Χριστός|Ιησού]], ενώ ήταν και ξάδελφός του, αφού Ελισάβετ και Θεοτόκος ήσαν ξαδέλφες (''Λουκάς 1, 36''). Χαρακτηριστική σκηνή μέσα στις περιγραφές της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]] είναι η συνάντηση της εγκυμονούσας Ελισάβετ με την επίσης εγκυμονούσα Θεοτόκο, όπου ο Ιωάννης σκίρτησε από αγαλλίαση (''Λουκάς 1, 44'').
  
Στο κήρυγμα του ήταν ασυμβίβαστος και η κριτική που ασκούσε κατευθυνόταν προς κάθε κατεύθυνση.  Δε δίσταζε να καταφερθεί εναντίον τον Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων χαρακτηρίζοντάς τους έχινδες (''Ματθ. 3, 7''), που αναπότρεπτα θα καταστραφούν από τη οργή του Θεού (''Ματθ. 3, 8-10''). Το ίδιο έπραττε και για τον έκλυτο βίο του Ηρώδη. Οι ομιλίες τους μάλιστα είχαν ισχυρή απήχηση στον Ιουδαϊκό λαό, διότι ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής και θεωρείτο από το λαό προφήτης. Η Ηρωδιάδα όμως δεν άντεξε τη κριτική του Ιωάννη ο οποίος την έλεγξε για το ασυμβίβαστο της σχέσης της με τον Ηρώδη, ένεκα της συγγένειά τους (''Λουκάς 3:19; Ματθαίος 14:3–5 ''). Ο Ηρώδης σεβόταν την προσωπικότητα του Ιωάννη (''Μάρκος 6, 20''), ενώ σα πραγματιστής γνώριζε πως μια τέτοια κίνηση θα ερέθιζε ίσως και εξέγειρε τα πλήθη. Τελικά τον φυλάκισε και τον αποκεφάλισε, μετά από υπόσχεση που είχε δώσει στην κόρη της Ηρωδιάδας, Σαλώμη.
+
Τη ζωή του ο Ιωάννης, μέχρι τα 30 του χρόνια, τη διήγαγε στην έρημο της Ιουδαίας (''Λουκάς 1, 80''), σε μία περιοχή ανάμεσα στη Νεκρή θάλασσα  και την Ιερουσαλήμ<ref>Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 459</ref>, μέσα σε σκληρή άσκηση. Ο ίδιος ντυνόταν με ύφασμα από τρίχες καμήλας και έτρωγε άγριο μέλι και ακρίδες. Θα λέγαμε πως το τρίπτυχο του βίου του ήταν [[νηστεία]], [[προσευχή]] και [[αγρυπνία]]<ref>Βασίλειος Μπακογιάννης, Φωνή βοώντος (Βίος και διδασκαλία του Προδρόμου), σελ. 30</ref>. Όταν συμπληρώθηκε η ηλικία των 30, ο Θεός τον κάλεσε να αναλάβει το έργο της προετοιμασίας του Μεσσία (''Λουκάς 3, 1-5''). Μία από τις ιδιότυπες πρακτικές του ήταν το [[βάπτισμα]] στον Ιορδάνη ποταμό. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή όπου βάπτισε και τον Ιησού (''Ματθ. 3, 13-15''). Στα πλαίσια της αποστολής του είχε και μαθητές. Από αυτούς είναι γνωστό πως οι [[Απόστολος Ανδρέας|Ανδρέας]], [[Απόστολος Πέτρος|Πέτρος]], [[Απόστολος Ιωάννης|Ιωάννης]] και [[Απόστολος Ιάκωβος (Ζεβεδαίου)|Ιάκωβος]] ανήκαν στον κύκλο του. Ο ίδιος μάλιστα τους προέτρεψε να ακολουθήσουν τον Ιησού (''Ιω. 1, 29-34'').
 +
 
 +
Το κήρυγμα του Ιωάννη φαίνεται πως ξεκίνησε κατά την εποχή του Καίσαρος Τιβερίου (''Λουκάς 3, 1-3'') και έβριθε αποκαλυπτικών στοιχείων<ref>Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 459</ref>. Άξονας των ομιλιών του ήταν οι μεσσιανικές προσδοκίες και η οργή του Θεού η οποία ένεκα του γεγονότος αυτού, βρισκόταν προ των πυλών για τους αδίκους.
 +
 
 +
Ήταν ασυμβίβαστος και η κριτική που ασκούσε απευθυνόταν προς πάσα κατεύθυνση.  Δε δίσταζε να καταφερθεί εναντίον τον [[Φαρισαίοι|Φαρισαίων]] και των [[Σαδδουκαίοι|Σαδδουκαίων]] χαρακτηρίζοντάς τους έχινδες (''Ματθ. 3, 7''), που αναπότρεπτα θα καταστραφούν από τη οργή του Θεού (''Ματθ. 3, 8-10''), καλώντας του συνάμα σε μετάνοια. Το ίδιο έπραττε και για τον έκλυτο βίο του Ηρώδη. Οι ομιλίες τους μάλιστα είχαν ισχυρή απήχηση στον Ιουδαϊκό λαό<ref>Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 459</ref>, διότι ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής και θεωρείτο από το λαό προφήτης. Η Ηρωδιάδα όμως δεν άντεξε τη κριτική του Ιωάννη ο οποίος την έλεγξε για το ασυμβίβαστο της σχέσης της με τον Ηρώδη, ένεκα της συγγένειάς τους (''Λουκάς 3:19; Ματθαίος 14:3–5 ''). Ο Ηρώδης σεβόταν την προσωπικότητα του Ιωάννη (''Μάρκος 6, 20''), ενώ σα πραγματιστής γνώριζε πως μια τέτοια κίνηση θα ερέθιζε ίσως και εξέγειρε τα πλήθη. Τελικά τον φυλάκισε και τον αποκεφάλισε, μετά από υπόσχεση που είχε δώσει στην κόρη της Ηρωδιάδας, Σαλώμη.
 +
 
 +
Το έργο το οποίο επιτέλεσε ο Ιωάννης δύσκολα μπορεί να παραθεωρηθεί, για τη σπουδαιότητα του, καθώς προετοίμασε το ρόλο του Χριστού, τόσο με τα κηρύγματά του, όσο και με διδασκαλία του σε μαθητές οι οποίοι αργότερα έγιναν οι Απόστολοι του Ιησού. Η εκτίμηση μάλιστα που έτρεφε ο Ιησούς στο πρόσωπό του ήταν αναμφισβήτητα μεγάλη. Συνήθως σήμερα όμως παραθεωρείται πως με τη βάπτιση του Ιησού και τελικά με την αποτομή της κεφαλής τού Ιωάννη, ένας κόσμος φτάνει στο τέλος του και αρχίζει μία νέα περίοδος<ref>Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 461</ref>. Αυτή η περίοδος που κλείνει είναι η περίοδος του προφητισμού και της Παλαιάς Διαθήκης και ανοίγει η νέα περίοδος της Καινής Διαθήκης, του Ιησού Χριστού και της εκκλησίας.
  
 
===Φλάβιος Ιώσηπος===
 
===Φλάβιος Ιώσηπος===
  
==Αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη==
+
Ο Φλάβιος Ιώσηπος αφιερώνει ένα κομμάτι του έργου του στον Ιωάννη το βαπτιστή<ref>Ιουδαϊκή αρχαιολογία 18, 5, 1-2</ref>. Στο κείμενο αυτό ο Ιώσηπος αναφέρει πως πολλοί Ιουδαίοι πιστεύουν ότι τιμωρία της διάλυσης του στρατού του Ηρώδη είναι δίκαιη τιμωρία από το Θεό, λόγω της θανάτωσης ενός δικαίου και ενάρετου ανθρώπου. Του Ιωάννη. Ο Ιωάννης, κατά τον Ιώσηπο, είχε προτείνει το βάπτισμα για καθαρισμό του σώματος, καθότι η [[ψυχή]] καθαριζόταν από τον ενάρετο βίο. Είχε ευρύ ακροατήριο και γι αυτό ο Ηρώδης φοβήθηκε τη μεγάλη απήχηση που είχε λάβει η εμφάνισή του, μήπως με αυτή τη δυναμική καταφέρει να παρακινήσει κάποια επανάσταση. Έτσι σκέφτηκε πως θα ήταν καλύτερα να προλάβει ένα τέτοιο ενδεχόμενο θανατώνοντάς τον. Τον φυλάκισε τελικά στο κάστρο του Μάχαιρα<ref>Aπήχε 14 χιλιόμετρα ανατολικά της Νεκράς θάλασσας</ref> και τον δολοφόνησε. Ο Φλάβιος κλείνει αναφέροντας ότι οι Ιουδαίοι πιστεύουν ακράδαντα πως η δολοφονία του δυσαρέστησε το Θεό με αποτέλεσμα να του καταστρέψει τον  στρατό.
 +
 
 +
Κατά το κείμενο αυτό ο Ηρώδης σκότωσε τον Ιωάννη μετά τη σταύρωση του Χριστού, περί το 36.
 +
 
 +
===Αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη===
 +
 
 +
Μέσα από τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης υπάρχουν αναφορές για κάποιο πρόσωπο το οποίο θα αποτελέσει πρόδρομο του Μεσσία. Είναι χαρακτηριστικό πως το πρώτο χωρίο που κάνει αναφορά βρίσκεται μέσα από την Καινή Διαθήκη (''Ματθ. 11, 10''<ref>Το χωρίο αυτό παρόμοιο απαντά και σε άλλους ευαγγελιστές. Μάρκος 1, 2. Λουκάς 16, 17</ref>) στους λόγους του Ιησού:
 +
 
 +
:''"οὗτος γάρ ἐστι περὶ οὗ γέγραπται· ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου."''
 +
 
 +
Βρίσκουμε επίσης χωρίο στο [[Μαλαχίας]] 3, 1:
 +
 
 +
:''"Ιδού ἐγὼ ἐξαποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου, καὶ ἐξαίφνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν ἑαυτοῦ Κύριος, ὃν ὑμεῖς ζητεῖτε, καὶ ὁ ἄγγελος τῆς διαθήκης, ὃν ὑμεῖς θέλετε· ἰδοὺ ἔρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ"'',
  
 
==Εορτές==
 
==Εορτές==
 
+
<div style="font-size:95%; -moz-column-count:2; column-count:2;">
*''7 Ιανουαρίου'': Εορτή προς τιμήν του
+
*''[[Πρότυπο:7 Ιανουάριος|7 Ιανουαρίου]]'': Εορτή προς τιμήν του
*''24 Φεβρουαρίου'': 1η & 2η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής το
+
*''[[Πρότυπο:24 Φεβρουάριος|24 Φεβρουαρίου]]'': 1η & 2η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής το
*''25 Μαΐου'': 3η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του
+
*''[[Πρότυπο:25 Μαΐου|25 Μαΐου]]'': 3η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του
*''24 Ιουνίου'': Γέννηση
+
*''[[Πρότυπο:24 Ιουνίου|24 Ιουνίου]]'': Γέννηση
*''29 Αυγούστου'': Αποτομή της Τίμιας Κεφαλής του
+
*''[[Πρότυπο:29 Αυγούστου|29 Αυγούστου]]'': Αποτομή της Τίμιας Κεφαλής του
*''23 Σεπτεμβρίου'': Η εκ πνεύματος αγίου σύλληψή του.
+
*''[[Πρότυπο:23 Σεπτέμβριος|23 Σεπτεμβρίου]]'': Η σύλληψή του.
 +
</div>
  
 
==Υποσημειώσεις==
 
==Υποσημειώσεις==
Γραμμή 39: Γραμμή 58:
 
==Βιβλιογραφία==
 
==Βιβλιογραφία==
  
*Βασίλειος Μπακογιάννης, Φωνή βοώντος (Βίος και διδασκαλία του Προδρόμου), Θαβώρ, Αθήνα 2008.
+
*Βασίλειος Μπακογιάννης, ''"Φωνή βοώντος"'' (''Βίος και διδασκαλία του Προδρόμου''), Θαβώρ, Αθήνα 2008.
 +
*Κωνσταντίνος Ζάρρας, ''"Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης"'', Έννοια, Αθήνα 2005.
  
  
Γραμμή 47: Γραμμή 67:
 
[[Κατηγορία:Άγιοι|Ι]]
 
[[Κατηγορία:Άγιοι|Ι]]
 
[[Κατηγορία:Μάρτυρες|Ι]]
 
[[Κατηγορία:Μάρτυρες|Ι]]
 +
[[Κατηγορία:1ος αιώνας|Ι]]
  
 
[[en:John the Forerunner]]
 
[[en:John the Forerunner]]
 
[[fr:Jean Baptiste]]
 
[[fr:Jean Baptiste]]
 +
[[mk:Свети Јован Крстител]]
 
[[ro:Ioan Botezătorul]]
 
[[ro:Ioan Botezătorul]]

Τελευταία αναθεώρηση της 11:48, 25 Μαρτίου 2010

Ιωάννης ο Βαπτιστής
Johnforerunner.jpg
Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
Γέννηση περ. 1 π.Χ.
Κοίμηση περ. 30 μ.Χ.
Εορτασμός 29 Αυγούστου
Σημαντικές ημερομηνίες
Τίτλος Προφήτης


Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ή Ιωάννης ο βαπτιστής είναι άγιος και προφήτης της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αποκλήθηκε πρόδρομος διότι απετέλεσε τον άνθρωπο που με τη διδασκαλία του προετοίμασε το δρόμο για τη διδαχή του Ιησού, ενώ αποκαλείτο και βαπτιστής διότι εισήγαγε το βάπτισμα της μετανοίας για όσους ήθελαν να προετοιμαστούν για τον ερχομό του Μεσσία. Τελικά πέθανε μαρτυρικώς, αποκεφαλιζόμενος από τον Ηρώδη Αγρίππα.

Ο βίος του

Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία, από την εφημερία Αβιά[1], και της Ελισάβετ (Λουκάς 1, 7) η οποία καταγόταν από τον "Οίκο Ααρών" (Λουκάς 1, 5). Καταγόταν μάλιστα από περιοχή, η οποία βρισκόταν κοντά στη Βηθλεέμ. Σύμφωνα με τις διηγήσεις της Αγίας Γραφής ο Ιωάννης τεκνοποιήθηκε με θαυμαστό τρόπο, καθώς η μητέρα του ήταν στείρα. Η φήμη του ήταν μεγάλη ανάμεσα στους Ιουδαίους, ενώ ο Ιησούς τον κατονόμασε ως το σπουδαιότερο γιο που είχε ποτέ γεννηθεί (Ματθ. 14:3-12). Ο ρόλος που του είχε ανατεθεί από το Θεό, ήταν η προετοιμασία του δρόμου του Ιησού (Λουκάς 1, 17).

Κατά την εορτή της Σκηνοπηγίας, ο Ζαχαρίας ήταν ο ιερέας που "έλαγχε θυμιάσαι". Λίγο πριν τελέσει τα ιερατικά του καθήκοντα, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε ενώπιόν του και του ανήγγειλε πως θα αποκτήσει γιο, διαμηνύοντάς του επίσης πως πρέπει να ονομασθεί Ιωάννης (που σημαίνει ο Θεός είναι ελεήμων). Ο Ζαχαρίας όμως δεν πίστεψε στους λόγους του αγγέλου με αποτέλεσμα να μείνει άφωνος (Λουκάς 1, 20) μέχρι να βαπτιστεί ο Ιωάννης (Λουκάς 1, 64). Αργότερα οι στρατιώτες του Ηρώδη τον δολοφόνησαν μεταξύ ναού και θυσιαστηρίου, διότι ο ίδιος δεν αποκάλυψε που ήταν ο μικρός Ιωάννης, καθώς είχαν εντολή να εξοντώσουν όλα τα μικρά μέχρι δύο ετών (Ματθ. 23, 35).

Ο Ιωάννης συνελήφθη στην κοιλία της Ελισάβετ έξι μήνες νωρίτερα από τον Ιησού, ενώ ήταν και ξάδελφός του, αφού Ελισάβετ και Θεοτόκος ήσαν ξαδέλφες (Λουκάς 1, 36). Χαρακτηριστική σκηνή μέσα στις περιγραφές της Καινής Διαθήκης είναι η συνάντηση της εγκυμονούσας Ελισάβετ με την επίσης εγκυμονούσα Θεοτόκο, όπου ο Ιωάννης σκίρτησε από αγαλλίαση (Λουκάς 1, 44).

Τη ζωή του ο Ιωάννης, μέχρι τα 30 του χρόνια, τη διήγαγε στην έρημο της Ιουδαίας (Λουκάς 1, 80), σε μία περιοχή ανάμεσα στη Νεκρή θάλασσα και την Ιερουσαλήμ[2], μέσα σε σκληρή άσκηση. Ο ίδιος ντυνόταν με ύφασμα από τρίχες καμήλας και έτρωγε άγριο μέλι και ακρίδες. Θα λέγαμε πως το τρίπτυχο του βίου του ήταν νηστεία, προσευχή και αγρυπνία[3]. Όταν συμπληρώθηκε η ηλικία των 30, ο Θεός τον κάλεσε να αναλάβει το έργο της προετοιμασίας του Μεσσία (Λουκάς 3, 1-5). Μία από τις ιδιότυπες πρακτικές του ήταν το βάπτισμα στον Ιορδάνη ποταμό. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή όπου βάπτισε και τον Ιησού (Ματθ. 3, 13-15). Στα πλαίσια της αποστολής του είχε και μαθητές. Από αυτούς είναι γνωστό πως οι Ανδρέας, Πέτρος, Ιωάννης και Ιάκωβος ανήκαν στον κύκλο του. Ο ίδιος μάλιστα τους προέτρεψε να ακολουθήσουν τον Ιησού (Ιω. 1, 29-34).

Το κήρυγμα του Ιωάννη φαίνεται πως ξεκίνησε κατά την εποχή του Καίσαρος Τιβερίου (Λουκάς 3, 1-3) και έβριθε αποκαλυπτικών στοιχείων[4]. Άξονας των ομιλιών του ήταν οι μεσσιανικές προσδοκίες και η οργή του Θεού η οποία ένεκα του γεγονότος αυτού, βρισκόταν προ των πυλών για τους αδίκους.

Ήταν ασυμβίβαστος και η κριτική που ασκούσε απευθυνόταν προς πάσα κατεύθυνση. Δε δίσταζε να καταφερθεί εναντίον τον Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων χαρακτηρίζοντάς τους έχινδες (Ματθ. 3, 7), που αναπότρεπτα θα καταστραφούν από τη οργή του Θεού (Ματθ. 3, 8-10), καλώντας του συνάμα σε μετάνοια. Το ίδιο έπραττε και για τον έκλυτο βίο του Ηρώδη. Οι ομιλίες τους μάλιστα είχαν ισχυρή απήχηση στον Ιουδαϊκό λαό[5], διότι ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής και θεωρείτο από το λαό προφήτης. Η Ηρωδιάδα όμως δεν άντεξε τη κριτική του Ιωάννη ο οποίος την έλεγξε για το ασυμβίβαστο της σχέσης της με τον Ηρώδη, ένεκα της συγγένειάς τους (Λουκάς 3:19; Ματθαίος 14:3–5 ). Ο Ηρώδης σεβόταν την προσωπικότητα του Ιωάννη (Μάρκος 6, 20), ενώ σα πραγματιστής γνώριζε πως μια τέτοια κίνηση θα ερέθιζε ίσως και εξέγειρε τα πλήθη. Τελικά τον φυλάκισε και τον αποκεφάλισε, μετά από υπόσχεση που είχε δώσει στην κόρη της Ηρωδιάδας, Σαλώμη.

Το έργο το οποίο επιτέλεσε ο Ιωάννης δύσκολα μπορεί να παραθεωρηθεί, για τη σπουδαιότητα του, καθώς προετοίμασε το ρόλο του Χριστού, τόσο με τα κηρύγματά του, όσο και με διδασκαλία του σε μαθητές οι οποίοι αργότερα έγιναν οι Απόστολοι του Ιησού. Η εκτίμηση μάλιστα που έτρεφε ο Ιησούς στο πρόσωπό του ήταν αναμφισβήτητα μεγάλη. Συνήθως σήμερα όμως παραθεωρείται πως με τη βάπτιση του Ιησού και τελικά με την αποτομή της κεφαλής τού Ιωάννη, ένας κόσμος φτάνει στο τέλος του και αρχίζει μία νέα περίοδος[6]. Αυτή η περίοδος που κλείνει είναι η περίοδος του προφητισμού και της Παλαιάς Διαθήκης και ανοίγει η νέα περίοδος της Καινής Διαθήκης, του Ιησού Χριστού και της εκκλησίας.

Φλάβιος Ιώσηπος

Ο Φλάβιος Ιώσηπος αφιερώνει ένα κομμάτι του έργου του στον Ιωάννη το βαπτιστή[7]. Στο κείμενο αυτό ο Ιώσηπος αναφέρει πως πολλοί Ιουδαίοι πιστεύουν ότι τιμωρία της διάλυσης του στρατού του Ηρώδη είναι δίκαιη τιμωρία από το Θεό, λόγω της θανάτωσης ενός δικαίου και ενάρετου ανθρώπου. Του Ιωάννη. Ο Ιωάννης, κατά τον Ιώσηπο, είχε προτείνει το βάπτισμα για καθαρισμό του σώματος, καθότι η ψυχή καθαριζόταν από τον ενάρετο βίο. Είχε ευρύ ακροατήριο και γι αυτό ο Ηρώδης φοβήθηκε τη μεγάλη απήχηση που είχε λάβει η εμφάνισή του, μήπως με αυτή τη δυναμική καταφέρει να παρακινήσει κάποια επανάσταση. Έτσι σκέφτηκε πως θα ήταν καλύτερα να προλάβει ένα τέτοιο ενδεχόμενο θανατώνοντάς τον. Τον φυλάκισε τελικά στο κάστρο του Μάχαιρα[8] και τον δολοφόνησε. Ο Φλάβιος κλείνει αναφέροντας ότι οι Ιουδαίοι πιστεύουν ακράδαντα πως η δολοφονία του δυσαρέστησε το Θεό με αποτέλεσμα να του καταστρέψει τον στρατό.

Κατά το κείμενο αυτό ο Ηρώδης σκότωσε τον Ιωάννη μετά τη σταύρωση του Χριστού, περί το 36.

Αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη

Μέσα από τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης υπάρχουν αναφορές για κάποιο πρόσωπο το οποίο θα αποτελέσει πρόδρομο του Μεσσία. Είναι χαρακτηριστικό πως το πρώτο χωρίο που κάνει αναφορά βρίσκεται μέσα από την Καινή Διαθήκη (Ματθ. 11, 10[9]) στους λόγους του Ιησού:

"οὗτος γάρ ἐστι περὶ οὗ γέγραπται· ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου."

Βρίσκουμε επίσης χωρίο στο Μαλαχίας 3, 1:

"Ιδού ἐγὼ ἐξαποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου, καὶ ἐξαίφνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν ἑαυτοῦ Κύριος, ὃν ὑμεῖς ζητεῖτε, καὶ ὁ ἄγγελος τῆς διαθήκης, ὃν ὑμεῖς θέλετε· ἰδοὺ ἔρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ",

Εορτές

Υποσημειώσεις

  1. Α΄ Χρον. 24, 10
  2. Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 459
  3. Βασίλειος Μπακογιάννης, Φωνή βοώντος (Βίος και διδασκαλία του Προδρόμου), σελ. 30
  4. Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 459
  5. Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 459
  6. Κων. Ζάρρας, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, σελ. 461
  7. Ιουδαϊκή αρχαιολογία 18, 5, 1-2
  8. Aπήχε 14 χιλιόμετρα ανατολικά της Νεκράς θάλασσας
  9. Το χωρίο αυτό παρόμοιο απαντά και σε άλλους ευαγγελιστές. Μάρκος 1, 2. Λουκάς 16, 17

Βιβλιογραφία

  • Βασίλειος Μπακογιάννης, "Φωνή βοώντος" (Βίος και διδασκαλία του Προδρόμου), Θαβώρ, Αθήνα 2008.
  • Κωνσταντίνος Ζάρρας, "Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης", Έννοια, Αθήνα 2005.