Θεολογική Σχολή της Αντιόχειας

Από OrthodoxWiki
Αναθεώρηση ως προς 19:34, 27 Σεπτεμβρίου 2008 από τον Θεοδωρος (Συζήτηση | Συνεισφορά) (Η Αντιοχειανή Θεολογική Σχολή μετονομάστηκε σε Θεολογική Σχολή της Αντιόχειας)
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η Θεολογική σχολή της Αντιόχειας ιδρύθηκε από τον Λουκιανό Αντιοχείας, στην Αντιόχεια της Συρίας κατά τις αρχές του 3ο αιώνα. Ο όρος αντιοχειανή σχολή, χρησιμοποιήθηκε από τους θεολόγους και τους ερευνητές και προ της ίδρυσης της σχολής, περισσότερο ως συμβατική έννοια κατ' αντιστοιχία με την Αλεξανδρινή θεολογική σχολή, για να προσδώσει τις ερμηνευτικές και θεολογικές τάσεις της περιοχής. Γεγονός σήμερα θεωρείται, με βάση την ποικιλία θεολογικών προσεγγίσεων που ανέπτυξαν αντιοχείς θεολόγοι, πως η σχολή αυτή δεν είχε μια σαφή θεολογική κατεύθυνση, αλλά ελεύθερη και ανοιχτή. Έτσι όταν μιλάμε για αντιοχειανή θεολογία, επί της ουσίας μιλάμε για δύο πράγματα συνδεόμενα, αλλά μη ταυτιζόμενα. Την ερμηνευτική τακτική και τη θέση στο χριστολογικό θέμα.

Η θεολογική μέθοδος που ακολουθούσε ήταν επηρεασμένη από τον λεγόμενο «Δυναμικό μοναρχιανισμό» και έθετε ως βάση της μελέτης των Γραφών τη λεγόμενη κριτική ιστορικογραμματική μέθοδο. Επίσης θεμελίωνε την ανάπτυξη της θεολογίας στην εναρμόνιση της γραμματικής έννοιας για την Αποστολική παράδοση και την Αγία Γραφή. Κατά πολλούς η θεολογική σχολή της Αντιόχειας είχε υιοθετήσει μια αριστοτελική ερμηνευτική προσέγγιση στην ερμηνεία των Γραφών, αποφεύγοντας την αλληγορική μέθοδο που ακολουθούσε η έτερη σπουδαία θεολογική σχολή της Ανατολής που ήταν η Αλεξανδρινή, με στόχο την ορθολογικότερη θεολογία των Γραφών.

Σε αυτή τη σχολή φοίτησαν αρκετοί σπουδαίοι θεολόγοι όπως ο Ευσέβιος Νικομήδειας, ο Θεογνίς Νικαίας, ο Αθανάσιος Αναζαρβού, ενώ πάνω στη βάση της θεολογίας της σήμερα πιστεύεται πως στήριξε ο Άρειος το οικοδόμημα του αρειανισμού. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος καίτοι μαθήτευσε σε αυτή χαρακτηρίζεται ως άνθρωπος ο οποίος υπερέβη τόσο με τη Χριστολογία του όσο και την ερμηνευτική τακτική του, να προσδώσει νέα πνοή στη σχολή κατά τον 4ο αιώνα χρησιμοποιώντας και στοιχεία αλληγορικής μεθόδου, πιστεύοντας όμως σταθερά ότι η ιστορικογραμματική μέθοδος αρκεί ώστε να επιτευχθεί ο στόχος που είναι το σωτήριο μήνυμα των Γραφών. Η υπέρβαση του Χρυσοστόμου ήταν η απόδοση προς το πρόσωπο του Λόγου των εννοιών «συνοχή» και «συνάφεια», ουσιαστικά θέτοντας σε νέα τροχιά την Αντιοχειανή θεολογία. Αυτή όμως η αρχή της αλλαγής είχε ξεκινήσει από τον Διόδωρο Ταρσού, ο οποίος μετέτρεψε αρχικά τη σχολή σε μια ημιμοναστική κοινότητα, έστω και αν και η θεολογία του παρέμεινε αρκετά διαφοροποιημένη, από αυτή του Χρυσοστόμου.

Η αντιοχειανή θεολογική σχολή χαρακτηρίζεται από 3 κύριες περιόδους

  • Πρώιμη Περίοδος (270 έως αρχές 4ου αιώνα)
  • Μέση περίοδος (350 - 433)
  • Ύστερη περίοδος (433 και ύστερα)

Βιβλιογραφία

  • Φειδάς Ιω. Βλάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμ. Α' και Β', 3η έκδ., Αθήνα 2002
  • Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Αποστολική Διακονία, 2η έκδ., Αθήνα 2006
  • Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, Πατρολογία, τόμ. Β', έκδ. 2η, Αθήνα 1999