Ευαγγελιστής Λουκάς

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Ευαγγελιστής Λουκάς
Luke first icon.jpg
Ο Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής]]
Γέννηση 1ος αιώνας
Κοίμηση περ. 70 μ.Χ.[1]
Εορτασμός 25 Απριλίου
Σημαντικές ημερομηνίες
Τίτλος Ευαγγελιστής, Άγιος, Απόστολος


Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, είναι ο συγγραφέας του Κατά Λουκάν Ευαγγελίου, του τρίτου στην κατάταξη του Κανόνα της Καινής Διαθήκης. Μια περιεκτική μαρτυρία για τον Λουκά, μας παραδίδει ο λεγόμενος αντιμαρκιωνιτικός πρόλογος στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον (160-180 μ.Χ): "Εστιν ο Λουκάς Αντιοχεύς Σύρος, ιατρός τη τέχνη, μαθητής αποστολών γενόμενος καί ύστερον Παυλω παρακολουθησας μέχρις του μαρτυρίου αυτού, δουλεύσας τω κυριω άπερισπαστως. Αγύναιος, άτεκνος, ετών ογδοήκοντα τεσσάρων εκοιμήθη εν τη Βοιωτία, πλήρης πνεύματος αγίου"[2].

Το όνομα του Λουκά, η αρχαία εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ως συγγραφέα -εκτός του τρίτου Ευαγγελίου- και των Πράξεων. Ισχυρές ενδείξεις που επιβεβαιώνουν την παράδοση αυτή, θεωρούνται: α) η μνημόνευση του ονόματος του Λουκά στις παύλειες επιστολές με τρόπο που δείχνει να είναι "χρησιμότατος συνοδός" του Παύλου[3] (Κολ. 4,14· Β΄ Τιμ. 4,11· Φιλημ. 24), β) η ομοιότητα γλώσσας και ύφους στα δύο έργα, γ) το σύνολο των λεγομένων "ημείς" εδαφίων (Πραξ. 16,10-17· 20,5-16· 21,1-17· 27,1-28.26) τα οποία, κατά γενική εκτίμηση, αποτελούν ένα είδος οδοιπορικού-ημερολογίου σε α΄ πληθυντικό πρόσωπο, το οποίο διατηρούσε ο Λουκάς ως συνοδός του Παύλου -και άρα ως αυτόπτης μάρτυρας- στη δεύτερη και τρίτη περιοδεία του[4][5].

Πληροφορίες περί του βίου του

Η αρχαία εκκλησιαστική παράδοση δέχθηκε ως συγγραφέα του τρίτου Ευαγγελίου και των Πράξεων Αποστολών το Λουκά, συνοδό και συνεργό του αποστόλου Παύλου. Η μαρτυρία αυτή ανάγεται στόν Ειρηναίο, κατά την ιστορική πληροφορία του Ευσεβίου: "Ο Λουκάς δε, ο ακόλουθος του Παύλου, κατέγραψεν εις βιβλίον το υπ' εικείνου κηρυσσόμενον ευαγγέλιον"[6].


Αγιολογία

Η μνήμη του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά τιμάται στις 18 Οκτωβρίου.


Απολυτίκιον. Ήχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Ακέστωρ σοφώτατος, ιερομύστα Λουκά,
ζωγράφος πανάριστος, της Θεοτόκου Μητρός, εδείχθης Απόστολε
έγραψας μάκαρ, λόγους, δια πνεύματος θείου έδωκας εννοήσαι,
συγκατάβασιν άκραν, Χρίστου της παρουσίας διο πρέσβευε σωθήναι ημάς.

Υποσημειώσεις

  1. The works of Nathaniel Lardner in ten volumes (with a life by Dr. Kippis), τόμ. 5, London 1827, σελ. 374: "Luke...died in the 84th year of his age, about the year of Christ 70".
  2. Παναγόπουλος Ιωάννης, Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη, Ακρίτας, Αθήνα 1994, σελ. 104.
  3. Λουκάς, ΘΗΕ, τόμ. 8 (1966), στ. 36466.
  4. Παναγόπουλος, Εισαγωγή..., ό.π., σελ. 104.
  5. Ιωαννίδης Θωμάς, Το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και οι Πράξεις των Αποστόλων, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘΣΘ), τμήμα Ποιμαντικής, τόμ. 09, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 293.
  6. Ευσεβίου, Εκκλ. Ιστορία Ε΄ 8,3. Μετάφραση του Παν. Χρήστου από το: Ευσέβιος επίσκοπος Καισάρειας, άπαντα 2 (σειρά Ε.Π.Ε.), Εκκλησιαστική Ιστορία (βιβλία Δ΄-ΣΤ΄), Πατερικαί εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη 1978, σελ. 151.

Βιβλιογραφία

  • Δεσπότης Σ. Σωτήριος, Ο Κώδικας των Ευαγγελίων, Άθως, Αθήνα 2007, σελ. 229-233.
  • Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, Εισαγωγή Στην Καινή Διαθήκη, 2η έκδ., Πουρναράς, θεσσαλονίκη 1998, σελ. 197-200.
  • Μουστάκης Βασίλειος, Λεξικό της Αγίας Γραφής, Αθήναι 1955, σελ. 110.150.
  • Παναγόπουλος Ιωάννης, Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη, Ακρίτας, Αθήνα 1994, σελ. 103-106.