12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Βίος
===Εξωγραφικές πηγές===
Η αρχαία παράδοση της εκκλησίας γενικώς διασώζει πολλές πληροφορίες για τον Ιωάννη. Κατά τον [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανό]], ο Απόστολος διώχτηκε στη Ρώμη. Οι διώκτες του μάλιστα τον έβαλαν σε ένα δοχείο με καυτό λάδι, από όπου βγήκε αβλαβής<ref>De praescriptione haereticorum, 36</ref>. Στο διωγμό του Δομετιανού εξορίστηκε στην Πάτμο και εκεί έγραψε την Αποκάλυψη. Μετά το θάνατο του Δομετιανού πήγε στην Έφεσο όπου έγραψε το ευαγγέλιο και έδρασε μέχρι το θάνατο του. Ο Ειρηναίος, προγενέστερος του Τερτυλλιανού, αναφέρει πως ο απόστολος ζούσε στη δυτική Μικρά Ασία μέχρι τα χρόνια του Τραϊανού (98-117), πως έγραψε το ευαγγέλιο στην Έφεσο και πως ο Πολύκαρπος Σμύρνης διετέλεσε μαθητής του και ο Παπίας ακροατής του<ref>Κατά Αιρέσεων 2, 22, 5 και 3, 4</ref>. Κατά τον Ιερώνυμο, ο Ιωάννης έφτασε σε τόσο μεγάλη ηλικία ώστε να μη μπορεί να πηγαίνει μόνος του στο ναό και γι αυτό τον πήγαιναν οι μαθητές του, ενώ δεν είχε πια δύναμη ούτε να κηρύττει<ref>Υπόμνημα προς Γαλάτας, κεφ. 6</ref>. Ο Ειρηναίος τέλος μας διασώζει ιστορία που δείχνει πόσο πολύ αποστρεφόταν τους [[Αίρεση|αιρετικούς]]. Κατ αυτή την ιστορία όταν έμαθε κάποτε ότι ο αιρετικός [[Γνωστικισμός|γνωστικός]] [[Κήρινθος]] είχε μπει στα λουτρά, προέτρεψε τους μαθητές του να φύγουν αμέσως από εκεί για να μην πέσει η στέγη πάνω τους<ref>Κατά Αιρέσεων 3, 3, 4</ref>.
Ο Ιωάννης πέθανε στην Έφεσο το 7ο έτος της βασιλείας τους Τραϊανού<ref>Ευσέβιος Εκκλησιαστική Ιστορία 3, 23</ref>, περίπου δηλαδή το 104, σε ηλικία πιθανώς πάνω από 100 ετών. Το γεγονός αυτό δημιούργησε διάφορους θρύλους, όπως ότι τελικά δεν πέθανε αλλά ότι αναλήφθηκε, όπως οι Ηλίας και Ενώχ<ref>Αυγουστίνος, Εις το Κατά Ιωάννην ευαγγέλιον 124</ref>. Επίσης οπωσδήποτε δεν ευσταθεί η άποψη ότι μαρτύρησε<ref>Γλαβίνας, ενθ.αν., σελ. 77</ref>, παρά τις όποιες ιστορικές αναφορές των [[Φίλιππος Σιδήτης|Φιλίππου Σιδήτη]] και [[Γεώργιος Αμαρτωλός|Γεωργίου Αμαρτωλού]].
===Ο Ιωάννης ο «πρεσβύτερος»===
Ένα από τα ζητήματα που απασχόλησε του ερευνητές έχει να κάνει με την ύπαρξη ενός προσώπου ονομαζόμενου "Ιωάννη Πρεσβυτέρου". Η διάκριση των δύο προσώπων, δηλαδή πρεσβυτέρου και θεολόγου στηρίζεται στις περιγραφές του [[Παπίας Ιεραπόλεως|Παπία Ιεραπόλεως]] που διασώζει ο ιστορικός Ευσέβιος<ref>Ευσέβιος, Εκκλησιαστική ιστορία, 3, 39, 2-7</ref>. Συγγραφέας του Ευαγγελίου και της Αποκάλυψης, κατ αυτή την πηγή, δεν είναι ο Ιωάννης ο θεολόγος που πέθανε από μαρτυρικό θάνατο νωρίς, αλλά άλλος Ιωάννης, ο επονομαζόμενος πρεσβύτερος, που ήταν μαθητής και αυτός του Κυρίου και αυτόπτης μάρτυρας του βίου του. Μάλιστα μερικοί ερευνητές μας αναφέρουν πως δε γίνεται ο Ιωάννης να είναι φορέας μίας τόσο υψηλής χριστολογίας, που μαρτύρησε σύμφωνα με αυτούς το πολύ μέχρι το 70. Επίσης, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους ερευνητές, προς αυτή την κατεύθυνση συνηγορούν οι απουσίες αναφορών τόσο από τον [[Ιγνάτιος ο θεοφόρος|Ιγνάτιο]], όσο και από τον [[Πολύκαρπος Σμύρνης|Πολύκαρπο]], στις επιστολές τους προς Εφεσίους και Φιλιππησίους αντίστοιχα.
Παρόλα αυτά η σημερινή επιστημονική έρευνα όχι απλώς δε συνηγορεί προς μία τέτοια κατεύθυνση<ref>Γλαβίνας, ενθ.αν., σελ. 78</ref>. Οι αιτιολογίες μάλιστα που αναφέρθηκαν ανωτέρω μάλλον παρουσιάζονται αδύναμες, καθώς αφενός δεν υπάρχει κανένας λόγος να γίνεται αναφορά του ονόματος μέσω των επιστολών αυτών, αφετέρου η υψηλή χριστολογία του τετάρτου ευαγγελίου είναι κάτι φυσιολογικό αφού το ευαγγέλιό του εγράφη σε αρκετά ώριμη ηλικία, έχοντας αυξημένες θεολογικές γνώσεις<ref>Γλαβίνας, ενθ.αν., σελ. 75</ref>. Άλλωστε ο ίδιος δε μαρτύρησε, αλλά πέθανε σε βαθιά γεράματα όπως μας αναφέρει η πλειοψηφία των αρχαίων συγγραφέων, με μερικούς από αυτούς να υπομνηματίζουν και τη συγγραφή του Ευαγγελίου ([[Ειρηναίος Λουγδούνου]]<ref>Κατά Αιρέσεων 2, 22, 5 και 3, 4</ref>, [[Τερτυλλιανός]]<ref>De praescriptione haereticorum, 36</ref>, [[Ιερώνυμος]]<ref>Υπόμνημα προς Γαλάτας, κεφ. 6</ref>).
Συνοπτικά θα λέγαμε πως ο Ιωάννης είναι ο συγγραφέας του τετάρτου ευαγγελίου, πως έδρασε στη Μικρά Ασία και οπωσδήποτε την Έφεσο και έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα, κοιμώμενος με φυσικό και όχι μαρτυρικό τρόπο<ref>Γλαβίνας, ενθ.αν., σελ. 78</ref>.
==Θεολογία==
