Αλλαγές

Ο Πολύκαρπος κατά τον Ειρηναίο έγραψε πολλές συνέταξε επιστολές προς διάφορες εκκλησίες, αλλά σώθηκε μόνο . Από αυτές σήμερα διασώζεται μία, την όποια έστειλε είχε αποστείλει στους Φιλιππησίους, απαντώντας στο αίτημά τους , να έχουν από τον Πολύκαρπο επιστολές του Ιγνατίου, ο οποίος πρόσφατα πέρασε από την πόλη τους, πορευόμενος για τη Ρώμη. Τον είχαν καλέσει Η εκκλησία των Φιλιππησίων είχε ζητήσει από τον Πολύκαρπο να τους απευθύνει λόγους προτροπής [§ 3 (Το σύμβολο § σημαίνει "παράγραφος") ], του είχαν ζητήσει να προωθήσει με δικόν δικό του αγγελιοφόρο την επιστολή που είχαν απευθύνει στην Συριακή Εκκλησία (§ 13) και του ζήτησαν να τους στείλει όσες επιστολές του Ιγνατίου τυχόν είχε στα χέρια τουδιέθετε.

Η επιστολή είναι πρακτική - συμβουλευτική και εκφράζει τη θερμή πίστη του συντάκτη της. Ελάχιστα , ενώ θίγει λίγα θεολογικά θέματα ζητήματα της εποχής θίγει. Αναφέρεται κυρίως , με ιδιαίτερη έμφασης στην πραγματικότητα της ενσαρκώσεως του Κυρίου, αλλά αυτό φαίνεται να τον απασχολεί λιγότερο από άλλα ζητήματα.

Αυτό που φαίνεται να απασχολεί κυρίως τον άγιο Πολύκαρπο, είναι το θέμα της διαγωγής των Χριστιανών της εποχής του. Φαίνεται ότι η αύξηση του Χριστιανικού πληθυσμού, έφερε μαζί της και την αναπόφευκτη έκπτωση των ηθών, με αποτέλεσμα να διασύρεται το όνομα του Κυρίου από τα σκάνδαλα. Κάνει λοιπόν μια προσπάθεια να συμβουλεύσειΈτσι συμβουλεύει, να προειδοποιήσει προειδοποιεί και να ενισχύσει ενισχύει τον αγώνα των συγχριστιανών του, με υπομονή και επιμονή στο δρόμο του Κυρίου. Γι' αυτό και τους αναφέρει ως παράδειγμα τον άγιο [[Ιγνάτιος ο Θεοφόρος|Ιγνάτιο τον Θεοφόρο]]. Πολύ σημαντική είναι και η πληροφορία του αγίου Πολυκάρπου, για το πώς αντιμετώπιζαν οι πρώτοι Χριστιανοί, όσους ξέπεφταν από την πίστη, σαν τον πρώην Πρεσβύτερο Ουάλεντα που αναφέρει (§ 11.4)

Η επιστολή αυτή συσχετίζεται επίσης στενά με τις επιστολές και το μαρτύριο του ιδίου του Ιγνατίου. Οι Φιλιππήσιοι είχαν πρόσφατα υποδεχθεί και συνοδεύσει στον δρόμο τους ορισμένους αγίους δεσμώτες (§ 1). Από μια μεταγενέστερη σημείωση στην επιστολή, φαίνεται πως ο Ιγνάτιος ήταν ένας από αυτούς. (§ 9). Εκτός αυτού, αναφέρονται και άλλοι δύο, ονομαστικά, ήτοι ο Ζώσιμος και ο Ρούφος. Μια όχι απίθανη εικασία θέλει αυτά τα άτομα να είναι Χριστιανοί της Βιθυνίας, οι οποίοι είχαν σταλεί από τον Πλίνιο στην Ρώμη για να δικασθούν εκεί, και συναντήθηκαν με τον Ιγνάτιο στους ΦιλιππουςΦιλίππους. Στην περίπτωση αυτή, θα είχαν τεθεί κάτω από την ίδια φρουρά με τον Ιγνάτιο, και θα είχαν συνεχίσει μαζί του προς την Ρώμη, φρουρούμενοι από τις «δέκα λεοπαρδάλεις» (Ιγνατ. Ρωμ. 5). Είναι προφανές πως ο Ιγνάτιος – πιθανότατα δια προφορικού λόγου – είχε δώσει στους Φιλιππησίους την ίδια νουθεσία που είχε δώσει γενικά στις εκκλησίες (Φιλαδελφ. 10, Σμυρν. 11, Πολυκαρπ. 7), δηλαδή, συνιστούσε να αποστείλουν επιστολές και (όπου ήταν δυνατό) και αντιπροσώπους, για να συγχαρούν την Εκκλησία της Αντιόχειας επί τη αποκαταστάσει της ειρήνης. Εξ ου και το αίτημα των Φιλιππησίων - ενισχυόμενο και από τον ίδιο τον Ιγνάτιο - να προωθήσει ο Πολύκαρπος την επιστολή τους στην Συρία. Είναι επίσης φανερό Επίσης γίνεται αντιληπτό πως είχαν ακούσει – είτε από τον ίδιο τον Ιγνατιο, ή από τους γύρω του – για τις επιστολές που είχε απευθύνει και στις Εκκλησίες της Μικράς Ασίας, ειδικότερα δε της Σμύρνης. Εξ ου και το περαιτέρω αίτημα να τους στείλει ο Πολύκαρπος όσες από αυτές τις επιστολές τυχόν είχε στην κατοχή του. Η επίσκεψη του Ιγνατίου ήταν πρόσφατη – τόσο πρόσφατη μάλιστα, ώστε ο Πολύκαρπος (αν και θα υποψιαζόταν πως ο άγιος θα είχε υποστεί μαρτύριο) να μην έχει βέβαιη γνώση για το γεγονόςτου μαρτυρίου. Έτσι, ρωτά τους Φιλιππησίους – οι οποίοι είναι πολύ πιο κοντά στην Ρώμη απ’ ότι η Σμύρνη – να του μεταφέρουν οποιαδήποτε πληροφορία που τυχόν έχουν λάβει σχετικά με τον άγιο και τους συντρόφους του. (§ 13).

Πέραν αυτών των αναφορών στον Ιγνάτιο, η επιστολή δεν περιέχει άλλα, προσωπικά θέματα. Ο Πολύκαρπος αναφέρει τις επικοινωνίες του Αποστόλου Παύλου με τους Φιλιππησίους – τις γραπτές και τις προφορικές (§§ 3, 11). Κάνει μνεία για την φήμη της Εκκλησίας των Φιλίππων τις πρώτες μέρες του Ευαγγελίου, και τους συγχαίρει για την διατήρηση της πρώτης τους καλής φήμης (§§ 1, 11). Παρεμπιπτόντως αναφέρει επίσης πως οι Φιλιππησιοι είχαν μεταστραφεί στο Ευαγγέλιο πριν από τους Σμυρνείς (§ 11) — αναφορά που εναρμονίζεται πλήρως με τις σημειώσεις των δύο εκκλησιών στην Καινή Διαθήκη.

Το 1936 ο P. Harrison έκανε μια νέα και ευλογοφανή υπόθεση προς λύση του φιλολογικού προβλήματος της επιστολής: . Από το σώμα του κειμένου χώρισε το κεφ. 13, το όποιο θεώρησε γράμμα-σημείωμα (ή μέρος του γράμματος), με το οποίο ο Πολύκαρπος συνόδευσε τις επιστολές του Ιγνατίου που απέστειλε στους Φιλιππησίους. Το υπόλοιπο κείμενο αποτελεί δεύτερη επιστολή, που τοποθετείται μεταξύ 135 και 137. Ανεξάρτητα με την ορθότητα της υποθέσεως αυτής, που πάντως δεν είναι εύκολο να απορριφθεί, το κείμενο της δεύτερης έστω επιστολής κατανοείται ευχερέστερα, εάν δεχθούμε ότι γράφηκε λίγο καιρό μετά τα γεγονότα του Ιγνατίου (107-117). Το σύγγραμα «Βίος του Πολυκάρπου» είναι φανταστικό έργο του Δ' αι. Η επιστολή του όμως, είναι γνήσιο έργο του, που μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την Εκκλησία της πρώτης μετα-αποστολικής εποχής.