Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Με τον όρο Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, αναφερόμαστε στην επιστήμη του ερμηνευτικού της κλάδου της θεολογίας, η οποία ασχολείται με τα γραμματολογικά προβλήματα της γενέσεως, της συστάσεως και της διατηρήσεως του συνόλου της Παλαιάς Διαθήκης αλλά και των ξεχωριστών βιβλίων που την απαρτίζουν[1]. Πιο αναλυτικά, μια Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη εξετάζει την ονομασία, το περιεχόμενο, τον χαρακτήρα, τον συγγραφέα, τον τόπο, τον χρόνο συγγραφής, την αξιοπιστία, την ακεραιότητα, την θεολογία, την κανονικότητα κάθε βιβλίου, αλλά ερευνά επίσης τις συνθήκες συγκρότησης του τελικού αριθμού βιβλίων σε ένα σώμα (δηλ. τον Κανόνα), καθώς και την ιστορία του κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης[2].

Περιεχόμενο

Αδριανού, Εισαγωγή εις τας θείας Γραφάς, PG 98,1273

Ο όρος "εισαγωγή" αναφέρεται σε προκαταρκτικές γνώσεις γενικού ενδιαφέροντος, οι οποίες εισάγουν στην κατανόηση ενός αντικειμένου και η προέλευση του ανάγεται στην αρχαία εκκλησιαστική γραμματεία, όπου χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον έλληνα μοναχό και θεολόγο Αδριανό (5ος αι. μ.Χ.)[3] (αν και το συγκεκριμένο έργο του, είναι περισσότερο ερμηνευτικό[4]).

Οι περισσότεροι από τους συγγραφείς, εξετάζουν την ύλη της Εισαγωγής ακολουθώντας την εξής τριμερή διαίρεση[5]:

  • α) Ιστορική και φιλολογική κριτική κάθε βιβλίου, δηλ. διακρίβωση των εξωτερικών (βιβλικών και εξωβιβλικών) και των εσωτερικών (ύφους και ιδεών) μαρτυριών περί των περιστατικών συγγραφής (ποιος, τι, πως, που πότε, γιατί), στοιχεία περί του συγγραφέα, μελέτη του περιεχομένου (πηγές, γνησιότητα, αξιοπιστία, ακεραιότητα), εξέταση του τόπου, του χρόνου, της αφορμής και του σκοπού που ο καθένα εξυπηρετεί.
  • β) Ιστορία του κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης.
  • γ) Ιστορία του κειμένου της Π. Διαθήκης.

Στο τριπλό αυτό έργο της, η Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη βοηθείται από άλλες επιστήμες όπως η Βιβλική φιλολογία, η Βιβλική ιστορία, η Βιβλική θεολογία, η Βιβλική ερμηνευτική, η Βιβλική γεωγραφία και αρχαιολογία, από την Εκκλησιαστική Ιστορία αλλά και την "θύραθεν" (μη χριστιανική) ιστορία, από την Εκκλησιαστική γραμματολογία αλλά και την Θρησκειολογία[6].

Η δομή του περιεχομένου της, επιτρέπει και άλλη μία διαίρεση της εισαγωγής, σε Γενική και Ειδική[7]. Το Γενικό μέρος, αφορά στην ιστορία του Ιστορία του Κανόνα, δηλαδή τη διαδικασία με την οποία η Εκκλησία συνέλεξε έναν συγκεκριμένο και οριστικό αριθμό βιβλίων, ως θεόπνευστα και περιέχοντα λόγο περί της θείας αποκαλύψεως[8], τον οποίο κατέγραψαν οι ιεροί συγγραφείς όχι με κατά γράμμα θεϊκή υπαγόρευση, αλλά χρησιμοποιώντας τις δικές τους αντιληπτικές και γλωσσικές δυνατότητες[9]: "το μεν πνεύμα υπέβαλεν εκάστω των προφητών, αυτοί δε λοιπόν απήγγειλαν ως έκαστος ηδύνατο τα του πνεύματος"[10]. Επίσης, στο Γενικό μέρος ανήκει και η ιστορία του κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης, του πρωτότυπου εβραϊκού και των διαφόρων μεταφράσεων, από την εποχή της συγγραφής του μέχρι σήμερα στη χειρόγραφη και την έντυπη παράδοση[11]. Στο Ειδικό μέρος της εισαγωγής, ανήκει η εξέταση ενός εκάστου βιβλίου όχι μόνο ως ιστορικοφιλολογικό προϊόν, αλλά παράλληλα και ως θρησκευτικού μνημείου της υπερφυσικής Θείας Αποκαλύψεως, η οποία προπαρασκευάζει την εν Χριστώ σωτηρία της ανθρωπότητας[12].

Ιστορία

Αξία

H σπουδαιότητα[13] της Εισαγωγής στην Παλαιά Διαθήκη ταυτίζεται ασφαλώς με την αξία της ίδιας της Π.Δ.:

  • Από άποψη θρησκειολογική, κάνει λόγο για τη μοναδικότητα της προχριστιανικής μονοθεϊστικής εξ άποκαλύψεως θρησκείας, αλλά και για πολλές ακόμη θρησκείες, φυσιοκρατικού χαρακτήρα κυρίως, των γύρω του ισραηλιτικού λαών. Μαθαίνουμε αρκετά στοιχεία για τον χρόνο εμφάνισης διαφόρων θρησκειών, για τα ονόματα των θεών τους, τα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους, τον τρόπο λατρεία τους.
  • Από άποψη ιστορική, είναι πολύτιμη πηγή αρχαιογνωσίας, καθώς πληροφορούμαστε αρκετά για ιστορικά γεγονότα τόσο του ισραηλιτικού λαού, όσο και άλλων λαών, όπως των Αιγυπτίων, των Ασσυρίων, των Βαβυλωνίων, των Περσών, των Ελλήνων κ.ά.
  • Από άποψη κοινωνιολογική, κατανοούμε τα γενικά θεσμικά πλαίσια της κοινωνίας του ισραηλιτικού λαού και άλλων λαών που ήρθαν σε επαφή μαζί του: ηθικές διατάξεις, παιδαγωγικές αρχές, φροντίδα αναξιοπαθούντων, πολίτευμα κ.ά.
  • Από άποψη λογοτεχνική, γνωρίζουμε τη λογοτεχνική αξία των κειμένων, όπως τη δομή τους, τα εκφραστικά σχήματα, το λεξιλόγιο, τον πλούτο των ιδεών.

Ελληνική βιβλιογραφία

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Χαστούπης Π. Αθανάσιος, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986, σελ. 23.
  2. ↑ Παπαδόπουλος Μ. Νικόλαος, Σύντομος Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, Αθήναι 1994, σελ. 48.
  3. ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 25.
  4. ↑ Χρήστου Παναγιώτης, Ελληνική Πατρολογία, τόμ. Γ΄ (Δ΄ και Ε΄ αιώνες)', Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, Θεσσαλονίκη 1987, σελ.. 271.
  5. ↑ Βλ. Χαστούπης, Εισαγωγή..., ό.π., σελ. 24.
  6. ↑ Μπρατσιώτης Ι. Παναγιώτης, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, εκδ. Νικ. Π. Μπρατσιώτη, Αθήνα 1993 (c1936), σελ. 10.
  7. ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη - Α΄ Γενική εισαγωγή, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999 (c1985), σελ. 18.
  8. ↑ Μπρατσιώτης, Εισαγωγή..., ό.π., σελ. 487.
  9. ↑ Καλαντζάκης, Εισαγωγή... (2006), ό.π., σελ. 104.
  10. ↑ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, PG 126,569.
  11. ↑ Καλαντζάκης, ...Γενική εισαγωγή (1999), ό.π.
  12. ↑ Καλαντζάκης, Εισαγωγή... (2006), ό.π., σελ. 26.
  13. ↑ Για το ζήτημα αυτό, βλ. Παπαδόπουλος, Σύντομος Εισαγωγή..., ό.π., σελ. 50-53.

Βιβλιογραφία

  • Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, "Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη", Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006
  • Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, "Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη - Α΄ Γενική εισαγωγή", Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999 (c1985)
  • Μπρατσιώτης Ι. Παναγιώτης, "Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην", εκδ. Νικ. Π. Μπρατσιώτη, Αθήνα 1993 (c1936)
  • Παπαδόπουλος Μ. Νικόλαος, "Σύντομος Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην", Αθήναι 1994
  • Χαστούπης Π. Αθανάσιος, "Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην", εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986
Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Εισαγωγή_στην_Παλαιά_Διαθήκη&oldid=13800»