Άνοιγμα κυρίως μενού

OrthodoxWiki β

Αλλαγές

Ιερά Μονή Χιλανδαρίου

5.386 bytes προστέθηκαν, 16:36, 23 Ιουλίου 2009
καμία σύνοψη επεξεργασίας
==Ιστορικά στοιχεία==
Για την ονομασία του μοναστηριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές: για τη μορφή ''Χ'''ε'''λανδαρίου'', πιστεύεται ότι προέρχεται από παλαιότερη εποχή, κατά πάσα πιθανότητα από τον ιδρυτή του πρώτου κτίσματος στο χώρο αυτό ο οποίος λεγόταν ''Χελανδάριος'' ή ''Χελανδάρις'', όνομα που βρίσκουμε σε μια γραπτή μαρτυρία του 10ου κιόλας αιώνα: ''"Έγράψαμε διά Γεωργίου του λεγομένου Χελανδάρι"''<ref>Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους'', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995, σελ. 57.</ref>. Είναι πιθανόν το όνομα αυτο να προέρχεται από την ιδιοκτησία ενός βυζαντινού τύπου εμπορικού πλοίου το οποίο ονομαζόταν ''Χελάνδιον'': ''"εκ του χελάνδιον το Χελανδάρις, εκ τούτου δε το Χελανδάριον"''<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 12 (1968), στ. 122.</ref>. Για τη μορφή ''Χ'''ι'''λανδαρίου'', ερευνητές υποστηρίζουν ότι ετυμολογείται είτε από το ''χίλιοι'' και ''αντάρα'' (ομίχλη), ή από το ''χίλιοι'' και ''άνδρες'', δηλαδή από τον αριθμό των πειρατών που, σύμφωνα με την παράδοση, επιτέθηκαν κάποτε με ληστρικές διαθέσεις εναντίον του μοναστηριού χωρισμένοι σε δύο ομάδες και που αλληλοεξοντώθηκαν λόγω της πυκνής ομίχλης, γιατί ήταν αδύνατο να καταλάβουν ποιοι ήταν οι δικοί τους και ποιοι οι ξένοι<ref>Καδάς, ''Το Άγιον Όρος...'', ό.π.</ref>.
 
Η ίδρυση του μοναστηριού, με τη σημερινή μορφή της χρονολογείται από το 1197<ref>Χατζηφώτης Μ.Ι., ''Η καθημερινή ζωή στο Άγιο Όρος'', Παπαδήμας, Αθήνα 1999, σελ. 41.</ref> ή 1198<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 12 (1968), στ. 122.</ref> και οφείλεται στον ηγεμόνα της ''Σερβίας'' ''Στέφανο Νεμάνια'' και τον γιο του ''Ράστκο''. Ο δεύτερος, αν και ήταν πρίγκιπας και υποψήφιος διάδοχος του θρόνου, προτίμησε τον μοναστικό βίο, ήρθε κρυφά στο ''Άγιο Όρος'' και έγινε μοναχός με το όνομα ''Σάββας''. Κάποια στιγμή εγκαταστάθηκε στο [[Ιερά Μονή Βατοπαιδίου|Βατοπέδι]] και λίγο διάστημα μετά τον ακολούθησε και ο πατέρας του ''Στέφανος Νεμάνια'', που είχε γίνει κιόλας μοναχός σε μονή της ''Σερβίας'' με το όνομα ''Συμεών''. Οι δύο άνδρες παρέμειναν στη Μονή [[Ιερά Μονή Βατοπαιδίου|Βατοπεδίου]] μέχρις ότου τους παραχωρηθεί, ύστερα από παράκληση του νέου ηγεμόνα των Σέρβων ''Στεφάνου Β΄ Νεμάνια'' (αδελφός του ''Σάββα''), το μικρό και ερειπωμένο τότε κτίσμα του ''Χιλανδαρίου''. Η παραχώρηση επικυρώθηκε με ''χρυσόβουλλο'' του βυζαντινού αυτοκράτορα ''Αλεξίου Γ΄'' του Αγγέλου, σύμφωνα με το οποίο δόθηκε το Χιλανδάρι ''"όπως είναι τοις Σέρβοις δώρον αιώνιον"''<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 12 (1968), στ. 122.</ref>. Καθώς ο πρώην ηγεμόνας ''Συμεών'' και ο γιος του ''Σάββας'' φρόντισαν για την ανοικοδόμηση και την επέκταση της μονής, δικαίως θεωρούνται οι πρώτοι κτήτορες και ιδρυτές του μοναστηριού. Μάλιστα, ο ''Συμεών'' (πρ. Στέφανος) εξαιτίας της οσιακής ζωής του, αναγνωρίστηκε και διακηρύχθηκε ως άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εορτάζεται η μνήμη του στις 13 Φεβρουαρίου<ref>Τσολακίδης Δ. Χρήστος, Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας, έκδ. 2η, εκδ. Χ.Δ. Τσολακίδη, Αθήνα 2001, σελ. 168. Βλ. και ''Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας'', τόμ. Β΄. Φεβρουάριος, έκδ. 8η, Αθήναι 2004, σελ. 334.</ref>.
Για Οι αιώνες που αμέσως ακολούθησαν την ονομασία πάντως του μοναστηριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές: ίδρυση, ήταν περίοδος ακμής για τη μορφή μονή λόγω των πλούσιων δωρεών των Σέρβων ηγεμόνων, με τις οποίες δημιουργήθηκαν και οχυρωματικά έργα των οποίων η αξία φάνηκε το 1307, όταν οι ''Καταλανοί''Χεπιτέθηκαν στο μοναστήρι. Πλούσιες ήταν και οι δωρεές των ''Παλαιολόγων'ε'αυτοκρατόρων, ενώ τον 16ο και τον 17ο αιώνα η ακμή συνεχίστηκε κάτω από την προστασία των Βλάχων ηγεμόνων και των τσάρων της ''λανδαρίουΡωσίας''.  Από εκεί και πέρα όμως αρχίζει η παρακμή του μοναστηριού, πιστεύεται ότι προέρχεται ιδιαίτερα από παλαιότερη εποχήτο έτος 1675, κατά πάσα πιθανότητα από τον ιδρυτή του πρώτου κτίσματος όταν προσαρτήθηκε στο χώρο αυτό ο οποίος λεγόταν Οικουμενικό Πατριαρχείο η αρχιεπισκοπή ''ΧελανδάριοςΙπεκίου'' ή <ref>Πρόκειται για το ''ΧελανδάριςΠετς''(τουρκ. Ιπέκ - Ιπέκιον), όνομα που βρίσκουμε σε μια γραπτή μαρτυρία του 10ου κιόλας αιώνα: πόλη της ''Σερβίας'', η μεγαλύτερη στην περιοχή του Κοσσυφοπεδίου, σημαντικό θρησκευτικό χριστιανικό κέντρο ("Έγράψαμε διά Γεωργίου του λεγομένου ΧελανδάριΠετς", εγκυκλοπαίδεια ''<ref>Καδάς Σωτήρης, Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα''Το Άγιον Όρος, τόμ. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους''49, Εκδοτική Αθηνώνεκδ. Πάπυρος, Αθήνα 1995, σελ. 572004-2005 [CD-ROM]).</ref>. Είναι πιθανόν Από τότε, η προσέλευση ''Σέρβων'' σιγά σιγά λιγοστεύει μέχρι το όνομα αυτο σημείο τον επόμενο αιώνα να προέρχεται ζουν στο μοναστήρι κυρίως βουλγαρόφωνοι μοναχοί (τέλος 18ου αι.). Στα χρόνια 1722 και 1891 το μοναστήρι καταστράφηκε από την ιδιοκτησία ενός βυζαντινού τύπου εμπορικού πλοίου δύο αντίστοιχες πυρκαγιές, που λίγο έλειψε να το οποίο ονομαζόταν καταστρέψουν ολοσχερώς. Το έτος 1896 επισκέφθηκε τη Μονή Χιλανδαρίου ο βασιλιάς της Σερβίας ''ΧελάνδιονΑλέξανδρος Α΄'': ''"εκ , ο οποίος το ανακούφισε από τα μεγάλα χρέη και έστειλε πολλούς Σέρβους μοναχούς, οι οποίοι τελικά επικράτησαν, πήραν ξανά τη διοίκηση του χελάνδιον μοναστηριού και τη διατηρούν μέχρι σήμερα. ==Πνευματική κίνηση - Τέχνη==Η μονή, κατά τον 13ο και 14ο αιώνα έγινε το Χελανδάριςπνευματικό κέντρο, εκ τούτου δε το Χελανδάριον"από όπου πέρασαν όλοι σχεδόν οι ηγέτες της ''Σερβικής Εκκλησίας''. Από εδώ βγήκαν πολλοί σοφοί άνδρες και μορφωμένοι κληρικοί, που έγιναν πατριάρχες, αρχιεπίσκοποι και επίσκοποι, ενώ γράφτηκαν ή μεταφράστηκαν πολλά βιβλία που βοήθησαν στην πρόοδο και την πνευματική ανάπτυξη του σερβικού λαού<ref>Καδάς Σωτήρης, ''ΘΗΕΤο Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους'', τόμ. 12 (1968)Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995, στσελ. 12258.</ref>. Για τη μορφή ''Χ'''ι'''λανδαρίου'' Σπουδαία είναι και τα μνημεία τέχνης τα οποία βρίσκονται στη μονή Χιλανδαρίου και αφορούν χειρόγραφους [[Κώδικας|κώδικες]], εικόνες, τοιχογραφίες, ερευνητές υποστηρίζουν ότι ετυμολογείται είτε από το κειμήλια και κτίρια. Το ''χίλιοιΚαθολικό'' έχει αφιερωθεί στα Εισόδια της [[Θεοτόκος|Θεοτόκου]] και ανάγει την αρχική του ανέγερση στον 12ο αι. Η αγιογράφηση του έγινε το 1319-1320 πιθανώς από τον ''αντάραΓεώργιο Καλλιέργη'' (ομίχλη)ενώ το [[τέμπλο]] είναι ξυλόγλυπτο, ή σκαλισμένο το 1774. Η [[Τράπεζα]] της μονής φέρει τοιχογραφίες από το 1623 του Σέρβου αγιογράφου ''χίλιοιΓεωργίου Μητροφάνοβιτς'' . Εξάλλου, στο μουσείο της μονής σώζεται και ''άνδρες'', δηλαδή μια σειρά από καλά διατηρημένες εικόνες από τον αριθμό των πειρατών που14ο αιώνα. Η βιβλιοθήκη της μονής διαθέτει πολλά ελληνικά και σλαβικά χειρόγραφα, σύμφωνα πολλά εξ αυτών με την παράδοσηωραίες μικρογραφίες, επιτέθηκαν κάποτε με ληστρικές διαθέσεις εναντίον και επίσης παλαιούς [[Κώδικας|κώδικες]] ανάμεσα στους οποίους [[Μηναία|Μηναίο]] του μοναστηριού χωρισμένοι σε δύο ομάδες 13ου αι., αντίγραφα πατερικών έργων από τον 11ο αιώνα, ψαλτήριο και ευαγγέλιο από τον 13ο αι. κ.ά. Ανάμεσα στα κειμήλια που αλληλοεξοντώθηκαν λόγω της πυκνής ομίχληςδιαθέτει η μονή υπάρχουν ανάγλυφα σε λίθο του 11ου - 12ου αιώνα με άγιες μορφές, ξυλόγλυπτες εικόνες, ποιμαντορικές ράβδοι, λάβαρα, γιατί ήταν αδύνατο να καταλάβουν ποιοι ήταν οι δικοί τους και ποιοι οι ξένοινομίσματα κ.ά.<ref>Καδάς, Βλ. ''Το Άγιον Όρος...ΘΗΕ'', ότόμ. 12 (1968), στ.π128-129.</ref>.
==Υποσημειώσεις==
4.720
επεξεργασίες