Αλλαγές

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Διδαχή των Αποστόλων

3.189 bytes προστέθηκαν, 22:33, 15 Δεκεμβρίου 2008
μ
Το κείμενο της Διδαχής των Αποστόλων
Από τα ανευρεθέντα και διασωθέντα κείμενα της πρώιμης εκκλησιαστικής ιστορίας, ιδιαίτερη σημασία έχει η Η '''Διδαχή των Αποστόλων''' είναι ένα κείμενο ιδιαίτερης θεολογικής και ποιμαντικής αξίας, η οποία το οποίο συνετάχθη μεταξύ 70 - 100 μ.Χ. Αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα ανευρεθέντα και διασωθέντα κείμενα της πρώιμης εκκλησιαστικής ιστορίας και έχει ιδιαίτερη σημασία διότι μας δίνει παρέχει πληροφορίες για την άμεση μεταμετά-αποστολική εποχή, για και το πώς αντιλαμβάνονταν οι Χριστιανοί της εποχής εκείνης τη Χριστιανική πίστη. Στην πρώτη Χριστιανική Εκκλησία, κυκλοφορούσαν πολλά κείμενα γραμμένα από Χριστιανούς, τα οποία περιείχαν συλλογές λόγων του ''Κυρίου Ιησού Χριστού'' και των ''Αποστόλων'', με δεδομένο ότι ακόμα δεν υπήρχε η [[Αγία Γραφή]] ως εγκεκριμένη Χριστιανική συλλογή. Το ότι πολλά κείμενα δεν εγκρίθηκαν από την Εκκλησία ως μέρος της [[Αγία Γραφή|Αγίας Γραφής]], μπορεί να μην τους δίνει το Δογματικό κύρος της Αγίας Γραφής, αλλά δεν τους στερεί την ιστορική και ποιμαντική αξία, που κατέχουν.
Στην πρώτη Χριστιανική Εκκλησία, κυκλοφορούσαν πολλά κείμενα γραμμένα από Χριστιανούς, τα οποία περιείχαν συλλογές λόγων του Κυρίου Ιησού Χριστού και των Αποστόλων, με δεδομένο ότι ακόμα δεν υπήρχε η Αγία Γραφή ως εγκεκριμένη Χριστιανική συλλογή. Το ότι πολλά κείμενα δεν εγκρίθηκαν από την Εκκλησία ως μέρος της Αγίας Γραφής, μπορεί να μην τους δίνει το Δογματικό κύρος της Αγίας Γραφής, αλλά δεν τους στερεί την ιστορική αξία.== Εισαγωγή ==
Καμία ίσως φιλολογική ανακάλυψη του 19ου αιώνα, δεν προκάλεσε τόση συγκίνηση στους φιλολογικούς κύκλους όλου του κόσμου, και προ παντός στην Αγγλία, τη Γερμανία και την Αμερική, όσο η έκδοση του συγγράμματος αυτού. Το 1883 ο μητροπολίτης Φιλόθεος Βρυέννιος ανακάλυψε το κείμενο της «Διδαχής» σε κώδικα του έτους 1056. Το ψευδεπίγραφο τούτο εργίδιο που γνώριζε και τιμούσε ιδιαίτερα η αρχαία [[Εκκλησία]] και που αποτελείται μόλις από 16 σύντομα κεφάλαια, ρίχνει αρκετό φως στη ζωή της πρώτης Εκκλησίας, μολονότι ούτε το συντάκτη του γνωρίζομε ούτε περί σπουδαίου κειμένου πρόκειται από άποψη φιλολογική και θεολογική.
== Σημεία στη Διδαχή Γενικά μπορούμε να χαρακτηρίσωμε το έργο σαν σύντομο πρακτικό οδηγό των Αποστόλωνχριστιανών και χρήσιμο. Σύμφωνα με πληροφορία του μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιακώβου Νικολάου (1958), που επιβεβαιώνουν το κείμενο της Διδαχής γνώριζαν ενωρίτερα ο πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ (1878-1884), ο οποίος είχε ενδιαφερθεί για την Ορθόδοξη πίστη ==έκδοσή του και ο Κωνσταντίνος Τυπάλδος (+1867), στον οποίο οφείλεται η προετοιμασία του κειμένου προς έκδοση, την όποια τελικά έκανε ο Φιλόθεος, γνωρίζοντας ότι έτσι γίνεται πλαστογράφος (ο π. Γεώρ. Μεταλληνός επισήμανε σχετικές σημειώσεις του Τυπάλδου).
Στο ιστορικό αυτό κείμενοΒοήθημα για τους κατηχουμένους. Τον οδηγό συγκροτούν δύο διαφορετικά μέρη με χαλαρή ή μάλλον ανύπαρκτη σύνδεση. Το πρώτο (1-6), το ηθικό οικοδομητικό, περιλαμβάνει κυρίως την εκχριστιανισμένη διδασκαλία των δύο οδών (της ζωής και του θανάτου), που είναι προφανή γνωστή από Ελληνικές (Παρμενίδης, Πίναξ Κέβητος, Νεοπυθαγόρειοι) και Ιουδαϊκές πηγές (ΠΔ και Εγχειρίδιο Πειθαρχίας). Το δεύτερο περιλαμβάνει αφ' ενός μεν οδηγίες περί βαπτίσματος, νηστείας και Ευχαριστίας (7-10), αφ' ετέρου δε οδηγίες (11-15) για το πως να διακρίνουν οι πιστοί τους αληθινούς προφήτες από τους ψευδοπροφήτες. Το κεφ. 16 αναφέρεται εις τα εξής βασικά σημεία, έσχατα που εδραιώνουν το γεγονός ότι η πρώτη Χριστιανική Εκκλησία ήταν η Ορθόδοξη:είναι εγγύς.
α. Η ομολογία του βαπτίσματος στην Αγία Τριάδα, και η τριπλή επανάληψή του.== Πρώτη έκδοση ==
βΕκδόθηκε το 1838, από τον Μητροπολίτη Νικομήδειας Φιλόθεο Βριέννιο. Ο πλήρης τίτλος του είναι: «Διδαχή των 12 αποστόλων» ή και «Διδαχή Κυρίου δια των 12 Αποστόλων τοις έθνεσιν». Η Εκκλησιαστική νηστεία κάθε Τετάρτη έκδοση έγινε από το Ιεροσολυμιτικό χειρόγραφο του 1056. Ο πλήρης τίτλος της εκδόσεως του Βρυεννίου είναι ο εξής: «Διδαχή των 12 Αποστόλων, εκ του Ιεροσολυμιτικού χειρογράφου νυν πρώτον εκδιδομένη, μετά προλεγομένων και σημειώσεων, εν οις και της συνόψεως της Π. Διαθήκης, της υπό Ιωάννου του Χρυσοστόμου, σύγκρισις και μέρος ανέκδοτον από του αυτού χειρογράφου, υπό Φιλοθέου Βρυεννίου μητροπολίτου Νικομηδείας». Κωνσταντινούπολη το 1883 (προλεγόμενα σελ. ρμθ΄ και σ. 75 κείμενο και σημειώσεις). (Σημειώνουμε ότι μετά την ανακάλυψη του Βρυεννίου, βρέθηκε σε χειρόγραφο του Μονάχου αρχαία λατινική μετάφραση των 6 πρώτων κεφαλαίων, πιθανότατα του 2ου αιώνα, αλλά βρέθηκαν και πάπυροι που περιείχαν αποσπάσματα στα Ελληνικά, τα Κοπτικά και τα Αιθιοπικά, και Παρασκευήσε Γεωργιανή μετάφραση).
γ. Η καθημερινή [[Θεία Ευχαριστία]]Μετά ακολούθησαν πολλές εκδόσεις, με βάση το μοναδικό αυτό χειρόγραφο, μεταφράσεις και ειδικά κάθε Κυριακήκριτικές μελέτες, ο τρόπος της Λειτουργίας αυτής στην πρώτη Χριστιανική Εκκλησίαγια τις συνθήκες κατά τις οποίες γράφθηκε, και η αναφορά της ως '''"Λειτουργία"'''τα πορίσματα που εξάγονται απ’ αυτό. Από τις αμέτρητες μελέτες που αναφέρονται στη Διδαχή, αξιόλογες είναι οι εξής: Των Funk. Zahn, Krawutzcky, Taylor, Harnack, Robinson (δες Bardenhewer Gesch. d. altk. Lit. τόμ. 1, 1913, σ. 102 - 103). Παράβαλλε και κυρίως η αναφορά της ως '''"ΘΥΣΙΑ"''από τους νεότερους: Loisy στο Revue d'histoire et de litt. religieuses, που προϋποθέτει ιερέα και θυσιαστήριοParis 1921 o. 433-481.
δ. Η πρώτη γνωστή αναφορά από την εποχή της Καινής Διαθήκης σε '''"ΑΡΧΙΕΡΕΑ"''' τελούντα την Θεία αυτή Ευχαριστία, που είναι φυσικά οι '''"προφήτες"''', εκ των οποίων προέκυψαν οι Επίσκοποι της αμέσως επόμενης γενιάς Χριστιανών. Για τους προφήτες Σχετικές παλιές εργασίες στα Ελληνικά έχουμε εδώ την πληρέστερη γνωστή πηγή του ρόλου τους : Φιλοθέου Βρυεννίου στην ΕκκλησίαΕκκλησιαστική Αλήθεια, έτος ε΄ (1884-1885) σ. 51-57 και μας βοηθάει να κατανοήσουμε πώς προέκυψαν οι Επίσκοποι μετά από τη μεταβατική ομάδα Χ. Ν. Μακρή, «Η διδαχή των Προφητών12 αποστόλων και το αρχαίον εκκλησιαστικόν πολίτευμα» (Λάρισαα 1910).
ε. Βρίσκουμε το δίδυμο: '''"επισκόπους" και "διακόνους"''', κάτι που αντιστοιχεί στο Αγιογραφικό "Πρεσβυτέρους και Διακόνους", μια και στην αρχαιότατη αυτή προχριστιανική εποχή, ο όρος "επίσκοπος" δεν είχε ακόμα διαχωρισθεί από τον όρο "πρεσβύτερος"Στο ιθ΄ τεύχος της Εκκλησιαστικής Αλήθειας (1884), κάτι μπορεί κάποιος να διαβάσει για την εντύπωση που το βρίσκουμε πλέον σαφώς διαχωρισμένο λίγα μόλις χρόνια αργότερα, στις επιστολές του αγίου Ιγνατίου (προ έκανε η ανακάλυψη του 107 π.Χ.). Και παρατηρούμε ακόμα το ότι '''χειροτονούνταν''', και δεν "διορίζονταν" απλώς, όπως συνηθίζουν σύγχρονες αιρέσειςκειμένου αυτού στους θεολόγους της Δύσης.
στ. Σε σωτηριολογικό επίπεδο, παρατηρούμε την ίδια Ορθόδοξη πίστη για πορεία προς την τελείωση (== Περιεχόμενο και όχι την απλή ένταξη "κάπου", του Προτεσταντισμού), τη σωτηριολογική σημασία του βαπτίσματος, που χωρίς αυτό κάποιος δεν μπορεί να μετέχει της θείας ευχαριστίας. Επίσης βρίσκουμε και την Ορθόδοξη πίστη για το δοκιμαστικό πυρ της Μέλλουσας κρίσεως, κάτι εντελώς διαφορετικό και από το Παπικό Καθαρτήριο, και από την Προτεσταντική κόλαση βασανισμού.==
ζ. Σημαντική είναι και η αναφορά στην έννοια των "σημείων" της 2ας ΠαρουσίαςΣ’ αυτό το έργο, δείχνοντας ότι είναι σημεία της ίδιας εποχήςπου αποτελεί πολυτιμότατη συμβολή για τη λατρεία, το πολίτευμα και καμία σχέση δεν έχουν με τα δεινά τον συνολικό βίο της ιστορίαςαρχαίας Εκκλησίας, που ισχυρίζονται σύγχρονες Προτεσταντικές αιρέσεις. Ομοίως και ο Αντίχριστος αναφέρεται ως πρόσωπο, και όχι ως "ομάδα", όπως ισχυρίζονται τέτοιες ομάδες.περιέχονται τα εξής βασικά σημεία:
Το πρωτοχριστιανικό αυτό σύγγραμμα*Αναπτύσσεται η διδασκαλία των δύο οδών, που αντιπαραβάλλεται η οδός της ζωής που πρέπει να ακολουθήσουμε, μας δείχνει ότι από με την εποχή αποφευκτέα οδό του θανάτου (χ. 1-6).*Εκτίθενται τα θέματα της λατρείας, περί βαπτίσματος, νηστείας, προσευχής και θείας ευχαριστίας (7-10 και 14)·*Αναπτύσσονται τα θέματα του εκκλησιαστικού πολιτεύματος, δηλαδή τα περί των Αποστόλων ως σήμερα, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τρώνε από το ίδιο θυσιαστήριοΠροφητών, από το οποίο δεν έχουν εξουσία να φάνε οι αιρέσειςΔιδασκάλων, Πρεσβυτέρων και Διακόνων (11-13 και 15).*Γίνεται λόγος περί των εσχάτων και της μελλούσης κρίσεως, (16).
Το κείμενο της Διδαχής έχει εξαιρετική σημασία για την ιστορία της λειτουργικής εκκλησιαστικής ποιήσεως, διότι σώζει έμμετρους ύμνους που ήσαν σε λειτουργική χρήση<ref>«Ευχάριστουμεν σοι, πάτερ ημών,υπέρ της αγίας αμπέλου Δαβίδ του παιδός σου,ης εγνώρισας ημίν δια Ιησού του παιδός σου.Σοι η δόξα εις τους αιώνας.Ευχαριστούμέν σοι, πάτερ ημών,υπέρ της ζωής και γνώσεως,ης εγνώρισας ημίν δια Ιησού του παιδός σου" σοι η δόξα εις τους αιώνας»</ref>. Επίσης ευχαριστιακοί ύμνοι διασώζονται και στην παράγραφο 10.
== Το κείμενο Οι ύμνοι αυτοί σε συνδυασμό με πλήθος άλλων ποιητικών τμημάτων χριστιανικών έργων του β' αι. αποτελούν την απαρχή της εκκλησιαστικής ποιήσεως και το κλειδί για τη λύση του προβλήματος της προελεύσεως των Κοντακίων, της πρώτης οργανωμένης και σταθεροποιημένης μορφολογικά εκκλησιαστικής ποιήσεως (β΄ ήμισυ Ε΄ αι.). Οι ύμνοι μάλιστα της Διδαχής των Αποστόλων ==εκφράζουν το πέρασμα από την απλή ευχή-επίκληση στον ύμνο, που στην προκειμένη περίπτωση έχει και το εφύμνιο («σοι η δόξα εις τους αιώνας») έτσι, ώστε η μορφή αυτή να συνιστά κυριολεκτικά τον πρόδρομο του Κοντακίου, το όποιο γεννήθηκε σταδιακά στους κόλπους της ελληνόφωνης εκκλησιαστικής ποιήσεως και δεν έχει συριακές ή καθαρά γνωστικές πηγές.
Το έργο αυτό έχει και μεγάλη απολογητική σημασία έναντι του Προτεσταντισμού, καθώς στο ιστορικό αυτό κείμενο, είναι προφανή τα εξής βασικά σημεία:
'''I * Η ομολογία του βαπτίσματος στην Αγία Τριάδα, και η τριπλή επανάληψή του.* Η Εκκλησιαστική νηστεία κάθε Τετάρτη και Παρασκευή.* Η καθημερινή [[Θεία Ευχαριστία]], και ειδικά κάθε Κυριακή, ο τρόπος της Λειτουργίας αυτής στην πρώτη Χριστιανική Εκκλησία, και η αναφορά της ως "Λειτουργία", και κυρίως η αναφορά της ως ΘΥΣΙΑ, που προϋποθέτει ιερέα και θυσιαστήριο.* Η πρώτη γνωστή αναφορά από την εποχή της Καινής Διαθήκης σε ΑΡΧΙΕΡΕΑ τελούντα την Θεία αυτή Ευχαριστία, που είναι φυσικά οι "προφήτες", εκ των οποίων προέκυψαν οι Επίσκοποι της αμέσως επόμενης γενιάς Χριστιανών. Για τους προφήτες έχουμε εδώ την πληρέστερη γνωστή πηγή του ρόλου τους στην Εκκλησία, και μας βοηθάει να κατανοήσουμε πώς προέκυψαν οι Επίσκοποι μετά από τη μεταβατική ομάδα των Προφητών.* Βρίσκουμε το δίδυμο: "επισκόπους" και "διακόνους", κάτι που αντιστοιχεί στο Αγιογραφικό "Πρεσβυτέρους και Διακόνους", μια και στην αρχαιότατη αυτή προχριστιανική εποχή, ο όρος "επίσκοπος" δεν είχε ακόμα διαχωρισθεί από τον όρο "πρεσβύτερος", κάτι που το βρίσκουμε πλέον σαφώς διαχωρισμένο λίγα μόλις χρόνια αργότερα, στις επιστολές του αγίου Ιγνατίου (1προ του 107 π.Χ.)'''. Και παρατηρούμε ακόμα το ότι χειροτονούνταν, και δεν "διορίζονταν" απλώς, όπως συνηθίζουν σύγχρονες αιρέσεις.* Σε σωτηριολογικό επίπεδο τώρα, παρατηρούμε την ίδια Ορθόδοξη πίστη για πορεία προς την τελείωση (και όχι την απλή ένταξη "κάπου", του Προτεσταντισμού), τη σωτηριολογική σημασία του βαπτίσματος, που χωρίς αυτό κάποιος δεν μπορεί να κοινωνήσει καν, και βρίσκουμε και την Ορθόδοξη πίστη για το δοκιμαστικό πυρ της Μέλλουσας κρίσεως, κάτι εντελώς διαφορετικό και από το Παπικό Καθαρτήριο, και από την Προτεσταντική κόλαση βασανισμού.* Σημαντική είναι και η αναφορά στην έννοια των "σημείων" της 2ας Παρουσίας, δείχνοντας ότι είναι σημεία της ίδιας εποχής, και καμία σχέση δεν έχουν με τα δεινά της ιστορίας, που ισχυρίζονται σύγχρονες Προτεσταντικές αιρέσεις. Ομοίως και ο Αντίχριστος αναφέρεται ως πρόσωπο, και όχι ως "ομάδα", όπως ισχυρίζονται τέτοιες ομάδες.
1. Οδοί δύο εισί, μία της ζωής και μία του θανάτου, διαφορά δε πολλή μεταξύ των δύο οδών. 2. Η μεν ουν της ζωής εστιν αύτη· πρώτον αγαπήσεις τον θεόν τον ποιήσαντά σε, δεύτερον τον πλησίον σου ως σεαυτόν· πάντα δε όσα εάν θελήσης μη γίνεσθαί σοι, και συ άλλω μη ποίει. 3. Τούτων δε των λόγων η διδαχή εστιν αύτη· ευλογείτε τους καταρωμένους υμίν και προσεύχεσθε υπέρ των εχθρών υμών, νηστεύετε δε υπέρ των διωκότων υμάς· ποία γαρ χάρις, εάν αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς; ουχί και τα έθνη το Το πρωτοχριστιανικό αυτό ποιούσιν; υμείς δε αγαπάτε τους μισούντας υμάςσύγγραμμα, και ουχ έξετε εχτρόν. 4. απέχου των σαρκικών και σωματικών επιθυμιών· εάν τις σοι δώ ράπισμα εις την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και μας δείχνει ότι από την άλλην, και έση τέλειος· εάν αγγαρεύση σε τις μίλιον εν, ύπαγε μετ’ αυτού δύο· εάν άρη τις το ιμάτιόν σου, δος αυτώ και τον χιτώνα· εάν λάβη τις από σου το σον, μη απαίτει· ουδέ γαρ δύνασαι. 5. παντί τω αιτούντί σε δίδου και μη απαίτει· πάσι γαρ θέλει δίδοσθαι ο πατήρ εκ εποχή των ιδίων χαρισμάτων. μακάριος ο διδούς κατά την εντολήν· αθώος γαρ εστιν. ουαί τω λαμβάνοντι· ει μεν γαρ χρείαν έχων λαμβάνει τιςΑποστόλων ως σήμερα, αθώος έσται· ο δε μη χρείαν έχων δώσει δίκην, ινατί έλαβε και εις τι· εν συνοχή δε γενόμενος εξετασθήσεται περί ων έπραξε, και ουκ εξελεύσεται εκείθεν, μέχρις ου αποδώ τον έσχατον κοδράντην. 6. αλλά και περί τούτου δε είρηται· Ιδρωσάτω η ελεημοσύνη σου εις τας χείρας σου, μέχρις αν γνώς τίνι δώς.   '''II (2)''' 1. Δευτέρα δε εντολή της διδαχής· 2. ου φονεύσεις, ου μοιχεύσεις, ου παιδοφθορήσεις, ου πορνεύσεις, ου κλέψεις, ου μαγεύσεις, ου φαρμακεύσεις, ου φονεύσεις τέκνον εν φθορά, ουδέ γεννηθέν αποκτενείς, ουκ επιθυμήσεις τα του πλησίον. 3. ουκ επιορκήσεις, ου ψευδομαρτυρήσεις, ου κακολογήσεις, ου μνησικακήσεις. 4. ουκ έση διγνώμων ουδέ δίγλωσσος· παγίς γαρ θανάτου η διγλωσσία. 5. ουκ έσται ο λόγος σου ψευδής, ου κενός, αλλά μεμεστωμένος πράξει. 6. ουκ έση πλεονέκτης ουδέ άρπαξ ουδέ υποκριτής ουδέ κακοήθης ουδέ υπερήφανος. ου λήψη βουλήν πονηράν κατά του πλησίον σου. 7. ου μισήσεις πάντα άνθρώπον, αλλά ους μεν ελέγξεις, περί δε ων προσεύξη, ους δε αγαπήσεις υπέρ την ψυχήν σου.   '''III (3)''' 1. Τέκνον μου, φεύγε από παντός πονηρού και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τρώνε από παντός ομοίου αυτου. 2. μη γίνου οργίλος, οδηγεί γαρ η οργή προς τον φόνον, μηδέ ζηλωτής μηδέ εριστικός μηδέ θυμικός· εκ γαρ τούτων απάντων φόνοι γεννώνται. 3. τέκνον μου, μη γίνου επιθυμητής, οδηγεί γαρ η επιθυμία προς την πορνείαν, μηδέ αισχρολόγος μηδέ υψηλόφθαλμος· εκ γαρ τούτων απάντων μοιχείαι γεννώνται. 4. τέκνον μου, μη γίνου οιωνοσκόπος, επειδή οδηγεί εις την ειδωλολατρίαν, μηδέ επαοιδός μηδέ μαθηματικός μηδέ περικαθαίρίαν, μηδέ θέλε αυτά βλέπειν· εκ γαρ τούτων απάντων ειδωλολατρία γεννάται. 5. τέκνον μου, μη γίνου ψεύστης, επειδή οδηγεί το ψεύσμα εις την κλοπήν, μηδέ φιλάργυρος μηδέ κενόδοξος· εκ γαρ τούτων απάντων κλοπαί γεννώνται. 6. τέκνον μου, μη γίνου γόγγυσος, επειδή οδηγεί εις την βλασφημίαν, μηδέ αυθάδης μηδέ πονηρόφρων· εκ γαρ τούτων απάντων βλασφημίαι γεννώνται. 7. ίσθι δε πραύς, επεί οι πραείς κληρονομήσουσιν την γην. 8. γίνου μακρόθυμος και ελεήμων και άκακος και ησύχιος και αγαθός και τρέμων τους λόγους δια παντός, ους ήκουσας. 9. ουχ υψώσεις σεαυτόν ουδέ δώσεις τη ψυχή σου θράσος. ου κολληθήσεται η ψυχή σου μετά υψηλών, αλλά μετά δικαίων και ταπεινών αναστραφήση. 10. τα συμβαίνοντά σοι ενεργήματα ως αγαθά προσδέξη, ειδώς ότι άτερ θεού ουδέν γίνεται.   '''IV (4)''' 1. Τέκνον μου, του λαλούντός σοι τον λόγον του θεού μνησθήση νυκτός και ημέρας, τιμήσεις δε αυτόν ως κύριον· όθεν γαρ η κυριότης λαλείται, εκεί κύριός εστιν. 2. εκζητήσεις δε καθ’ ημέραν τα πρόσωπα των αγίων, ίνα επαναπαής τοις λόγοις αυτών. 3. ου ποιήσεις σχίσμα, ειρηνεύσεις δε μαχομένους· κρινείς δικαίως, ου λήψη πρόσωπον ελέγξαι επί παραπτώμασιν. 4. ου διψυχήσεις, πρότερον έσται ή ου. 5. Μη γίνου προς μεν το λαβείν εκτείνων τας χείραςίδιο θυσιαστήριο, προς δε το δούναι συσπών. 6. εάν έχης δια των χειρών σου, δώσεις λύτρωσιν αμαρτιών σου. 7. ου διστάσεις δούναι ουδέ διδούς γογγύσεις· γνώση γαρ, τις εστιν ο του μισθού καλός ανταποδότης. 8. ουκ αποστραφήση τον ενδεόμενον, συγκοινωνήσεις δε πάντα τω αδελφώ σου και ουκ ερείς ίδια είναι· ει γαρ εν τω αθανάτω κοινωνοί εστε, πόσω μάλλον εν τοις θνητοίς; 9. Ουκ αρείς την χείρα σου από του υιού σου ή από της θυγατρός σου, αλλά από νεότητος διδάξεις τον φόβον του θεού. 10. ουκ επιτάξεις δούλω σου ή παιδίσκη, τοις επί τον αυτόν θεόν ελπίζουσιν, εν πικρία σου, μήποτε ου μη φοβηθήσονται τον επ’ αμφοτέροις θεόν· ου γαρ έρχεται κατά πρόσωπον καλέσαι, αλλ’ εφ’ ους το πνεύμα ητοίμασεν. 11. υμείς δε οποίο δεν έχουν εξουσία να φάνε οι δούλοι υποταγήσεσθε τοις κυρίοις υμών ως τύπτω θεού εν αισχύνη και φόβω. 12. Μισήσεις πάσαν υπόκρισιν και παν ό μη αρεστόν τω κυρίω. 13. ου μη εγκαταλίπης εντολάς κυρίου, φυλάξεις δε α παρέλαβες, μήτε προστιθείς μήτε αφαιρών. 14. εν εκκλησία εξομολογήση τα παραπτώματά σου, και ου προσελεύση επί προσευχήν σου εν συνειδήσει πονηρά· αύτη εστίν η οδός της ζωής.   '''V (5)''' 1. Η δε του θανάτου οδός εστιν αύτη· πρώτον πάντων πονηρά εστι και κατάρας μεστή· φόνοι, μοιχείαι, επιθυμίαι, πορνείαι, κλοπαί, ειδωλολατρίαι, μαγείαι, φαρμακίαι, αρπαγαί, ψευδομαρτυρίαι, υποκρίσεις, διπλοκαρδία, δόλος, υπερηφανία, κακία, αυθάδεια, πλεονεξία, αισχρολογία, ζηλοτυπία, θρασύτης, ύψος, αλαζονεία. 2. διώκται αγαθών, μισούντες αλήθειαν, αγαπώντες ψεύδος, ου γινώσκοντες μισθόν δικαιοσύνης, ου κολλώμενοι αγαθώ ουδέ κρίσει δικαία αγρυπνούντες ουκ εις το αγαθόν, αλλ’ εις το πονηρόν· ων μακράν πραύτης και υπομονή, μάταια αγαπώντες, διώκοντες ανταπόδομα, ουκ ελεούντες πτωχόν, ου πονούντες επί καταπονουμένω, ου γινώσκοντες τον ποιήσαντα αυτούς, φονείς τέκνων, φθορείς πλάσματος θεού, αποστρεφόμενοι τον ενδεόμενον, καταπονούντες τον θλιβόμενον, πλουσίων παράκλητοι, πενήτων άνομοι κριταί, πανθαμάρτητοι· ρυσθείητε, τέκνα, από τούτων απάντων.   '''VI (6)''' 1. Όρα, μη τις σε πλανήση από ταύτης της οδού της διδαχής, επεί παρεκτός θεού σε διδάσκει. 2. ει μεν γαρ δύνασαι βαστάσαι όλον τον ζυγόν του κυρίου, τέλειος έση· ει δ’ ου δύνασαι, ό δύνη, τούτο ποίει. 3. περί δε της βρώσεως, ό δύνασαι βάστασον· από δε του ειδωλοθύτου λίαν πρόσεχε· λατρεία γαρ εστι θεών νεκρώναιρέσεις  '''VII (7)'''
1. Περί δε του βαπτίσματος, ούτω βαπτίσατε· ταύτα πάντα πρειπόντες, βαπτίσατε εις το όνομα του πατρός == Συγγραφέας και του υιού και του αγίου πνεύματος εν ύδατι ζώντι. 2. εάν δε μη έχης ύδωρ ζων, εις άλλο ύδωρ βάπτισον· ει δ’ ου δύνασαι εν ψυχρώ, εν θερμώ. 3. εάν δε αμφότερα μη έχης, έκχεον εις την κεφαλήν τρις ύδωρ εις όνομα πατρός και υιού και αγίου πνεύματος. 4. προ δε του βαπτίσμος προνηστευσάτω ο βαπτίζων και ο βαπτιζόμενος και ει τινες άλλοι δύναται· κελεύεις δε νηστεύσαι τον βαπτιζόμενον προ μιας ή δύο.Τόπος συγγραφής ==
Ο ανώνυμος συγγραφέας, ή μάλλον σωστότερα «συλλογέας», απευθυνόμενος προς εκείνον χάριν του οποίου έγραψε (ή συνέλεξε) το βιβλίο, τον αποκαλεί : «τέκνο του». Του παρουσιάζει τις υποθήκες του ως διδαχή Κυρίου δια των Αποστόλων. Απ’ αυτό προήλθε και ο τίτλος του έργου. Οι ως τώρα απόπειρες διαφόρων επιστημόνων για καθορισμό του ανώνυμου συγγραφέα, στερούνται κάθε σοβαρής βάσεως και είναι εντελώς υποκειμενικές, αυθαίρετες και αποκυήματα φαντασιοπληξίας. Ούτε γνωρίζουμε ποιος είναι, ούτε με βάση εσωτερικές ή εξωτερικές μαρτυρίες, μπορούμε να πούμε κάτι πιθανό με αυτόν.
'''VIII (8)'''Δεν γνωρίζουμε πού γράφτηκε το έργο, αλλά μερικοί υπέθεσαν ότι γράφτηκε στην Αίγυπτο, λόγω της μεγάλης διάδοσής του εκεί. Άλλοι υπέθεσαν τη Συρία, άλλοι την Παλαιστίνη και άλλοι ότι γράφτηκε στην Ελλάδα και στη Μικρά Ασία. Αλλά οι δύο αυτές τελευταίες γνώμες είναι πιο απίθανες.
1. Αι δε νηστείαι υμών μη έστωσαν μετά των υποκριτών. νηστεύουσι γαρ δευτέρα σαββάτων και πέμτη· υμείς δε νηστεύσατε τετράδα και παρασκευήν. 2. μηδέ προσεύχεσθε ως οι υποκριταί, αλλ’ ως εκέλευσεν ο κύριος εν τω ευαγγελίω αυτού, ούτω προσεύχεσθε· Πάτερ ημών ο εν τω ουρανώ, αγιασθήτω το όνομά σου, ελθέτω η βασιλεία σου, γενηθήτω το θέλημά σου ως εν ουρανώ και επί γης· τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών, και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού· ότι σου εστιν η δύναμις και η δόξα εις τους αιώνας. 3. τρις της ημέρας ούτω προσεύχεσθε.== Χρόνος συγγραφής ==
Ο χρόνος της συγγραφής του έργου, ούτε αυτός μπορεί να καθορισθεί ακριβώς. Και η δυσκολία αυτού του καθορισμού, φαίνεται από τις εκτιμήσεις διαφόρων, εκ των οποίων άλλοι το τοποθέτησαν στο 40 μ.Χ., (Schermann, Die allgemeine Kirchenordnung (Paderborn 1915), και άλλοι μέχρι το 160 μ.Χ., στηριζόμενοι όλοι στα όσα γράφει. Δεν έλειψαν βέβαια και αυτοί που το θεώρησαν μεταγενέστερο σύγγραμμα, ισχυριζόμενοι ότι γράφτηκε κατά τον 5ο ή και τον 6ο αιώνα. Αλλά αυτοί οι τελευταίοι αυθαίρετοι ισχυρισμοί, όπως σωστά λέει ο Ehrhard, «μπορούν να προκαλέσουν μόνο παθολογικό ενδιαφέρον» (Die altchr. Literatur und i. Erforschung von 1884 - 1900, Freiburg i. B. 1900, σ. 62).
Στη ''Διδαχή'IX (9)''' 1υπάρχουν χωρία, από τα οποία φαίνεται καθαρά η πολύ πρώιμη συγγραφή της. Περί δε της ευχαριστίαςΓια παράδειγμα, ούτως ευχαριστήσατε· 2. πρώτον είναι προφανές ότι τα κείμενα περί του ποτηρίον· Ευχαριστούμεν σοιτης τάξης των Προφητών, πάτερ ημώνγράφτηκαν πριν ακόμα παραλάβουν οι Επίσκοποι πλήρως τη διοίκηση της Εκκλησίας από τους Προφήτες, υπέρ της αγίας αμπέλου Δαυίδ κάτι που ήδη είχε γίνει γενικός κανόνας πολύ πριν από τις επιστολές του παιδός σου· σοί η δόξα εις τους αιώναςΙγνατίου που γράφτηκαν πριν από το 107 μ.Χ. («αυτοί γαρ εισίν oι αρχιερείς» υμών 13, 3). περί δε του κλάσματος· Ευχαριστούμέν σοιΠαρατηρούμε ότι μόλις είχαν ξεχωρίσει οι έννοιες των λέξεων «επίσκοπος» και «πρεσβύτερος», πάτερ ημώνμια και στην αρχή σήμαιναν και τα δύο τον πρεσβύτερο, υπέρ όπως στην εποχή της ζωής Κ.Δ. Όσο για τους βαπτισμένους, ομολογούσαν την αποδοχή ηθικών αληθειών και γνώσεωςόχι άρθρων της πίστεως όπως αργότερα (7, ης εγνώρισας ημίν δια Ιησού του παιδός σου1), και άλλα. σοί η δόξα εις τους αιώνας. 4. ώσπερ ην τούτο Από την άλλη όμως, υπάρχουν σημεία που δείχνουν ότι το κλάσμα διεσκορπισμένον επάνω των ορέων κείμενο αυτό, έχει και συναχθέν εγένετο ενκάποια στοιχεία που θεωρούνται λίγο μεταγενέστερα, ούτω συναχθήτω σου όπως η εκκλησία νηστεία πριν από των περάτων της γης εις το βάπτισμα και κατά την σήν βασιλείαν. ότι σου εστιν η δόξα Τετάρτη και η δύναμις δια Ιησού εις τους αιώνας. 5. μηδείς δε φαγέτω μηδέ πιέτω από της ευχαριστίας υμών, αλλ’ οι βαπτισθέντες εις όνομα κυρίου· Παρασκευή (7 και γαρ περί τούτου είρηκεν ο κύριος· Μη δώτε το άγιον τοις κυσί8)
'''X (10)'''Έτσι, φαίνεται πιθανότερο το ότι πρόκειται για μια συλλογή κειμένων που απέχουν μεταξύ τους κάποιες δεκαετίες, με αρχαιότερα εκείνα που αναφέρονται στους προφήτες, και λίγο μεταγενέστερα εκείνα που αναφέρονται στο βάπτισμα και τις νηστείες. Αλλά όταν μιλάμε για μεταγενέστερα, δεν εννοούμε σε καμία περίπτωση μεταγενέστερα του 160 μ.Χ. Αυτό φαίνεται από τη χρήση του από αρχαίους Χριστιανούς συγγραφείς:
1* Ο [[Κλήμης ο Αλεξανδρέας]] (150 – 216 μ. Μετά δε το εμπλησθήσαι ούτως ευχαριστήσατε· 2Χ. Ευχαριστούμέν σοι), πάτερ άγιε, υπέρ κατά τις αρχές του 2ου μισού του αγίου ονόματος σου, ου κατεσκήνωσας εν ταις καρδίαις ημών2ου αιώνα, ήδη γνώριζε και υπέρ της γνώσεως και πίστεως και αθανασίας ημίν δια Ιησού του παιδός σου· σοί η δόξα εις τους αιώναςχρησιμοποιούσε τη Διδαχή. 3(Στρωμ. συ1, δέσποτα παντοκράτορ, έκτισας τα πάντα ένεκεν του ονόματός σου, τροφήν τε και ποτόν έδωκας τοις ανθρώποις εις απόλαυσιν, ίνα σοι ευχαριστήσωσιν, ημίν δε εχαρίσω πνευματικήν τροφήν και ποτόν και ζωήν αιώνιον δια του παιδός σου20. Προτρ. 4κ. προ πάντων ευχαριστούμέν σοι, ότι δυνατός ει· σοί η δόξα εις τους αιώνας10. 5Παιδαγ. μνήσθητι, κύριε, της εκκλησίας σου, του ρύσασθαι αυτήν εν τη αγάπη σου2, 10 και σύναξον αυτήν από των τεσσάρων ανέμων3, την αγιασθείσαν, εις την σήν βασιλείαν, ην ητοίμασας αυτή· ότι σου εστιν η δύναμις και η δόξα εις τους αιώνας12. 6. ελθέτω χάρις και παρελθέτω Τις ο κόσμος ούτος. Ωσαννά τω θεώ Δαυίδ. ει τις άγιός εστιν, ερχέθω· ει τις ουκ έστι, μετανοείτω· μαράν αθά· αμήνσωζ. 7πλούσιος κ. τοις δε προφήταις επιτρέπετε ευχαριστείν όσα θέλουσιν29).
* Ο [[Ευσέβιος]] (265 - 340 μ.Χ.) τη Διδαχή τη γνωρίζει, και την κατατάσσει στις αντιλεγόμενες ή νόθες γραφές (Εκκλ. Ιστ. 3, 25).
'''XI * Τη γνωρίζει επίσης και ο [[Ωριγένης]] (11182 – 254 μ.Χ.)'''.
1. Ος αν ουν ελθών διδάξη υμάς ταύτα πάντα Το βέβαιο είναι, ότι τα σημαντικότερα από ιστορικής πλευράς σημεία της Διδαχής, δηλαδή τα προειρημέναπερί των Προφητών, γράφτηκαν (ή συνελέγησαν), δέξασθε αυτόν· 2οπωσδήποτε μέσα στο 2ο μισό του 1ου αιώνα μ.Χ. εάν δε αυτός ο διδάσκων στραφείς διδάσκη άλλην διδαχήν εις το καταλύσαι, μη αυτού ακούσητε· εις δε το προσθείναι δικαιοσύνην ενώ ακόμα ζούσαν κάποιοι απόστολοι, και γνώσιν κυρίουόπου την ηγεσία την είχαν στην πρώτη Εκκλησία, κυρίως οι Προφήτες, δέξασθε αυτόν ως κύριονκαθώς οι Απόστολοι λιγόστευαν.
3Το σημαντικότερο στοιχείο, που προσφέρει ο συντάκτης του παρόντος έργου, είναι η εντολή: «χειροτονήσατε ουν εαυτοίς επισκόπους και διακόνους άξιους τον Κυρίου. Περί δε .. Υμίν γαρ λειτουργούσι και αυτοί την λειτουργίαν των αποστόλων προφητών και προφητών, κατά τα δόγμα του ευαγγελίου ούτω ποιήσατεδιδασκάλων. 4Μη ουν υπερίδητε αυτούς». πας δε απόστολος ερχόμενος Η εντολή προϋποθέτει δισταγμό της Εκκλησίας στο νέο θεσμό των μονίμων λειτουργών και ειδικότερα στην αναγνώριση του έργου τους ως Ισοδύναμου προς υμάς δεχθήτω ως κύριος· 5το έργο των προφητών και διδασκάλων, που σπάνιζαν ή και είχαν πλέον εκλείψει. ου μενεί δε ει μη ημέραν μίαν· εάν δε ή χρείαΟ συντάκτης στη γραφίδα του οποίου όμως ανήκει το κεφάλαιο 15, λύει καταφατικά το θέμα, μολονότι χωρίς θεολογική εξήγηση, όπως έκαμε και ο Κλήμης Ρώμης. Η Διδαχή επομένως με την άλλην· τρεις δε εάν μείνη, ψευδοπροφήτης εστίνεντολή περί χειροτονίας επισκόπων αποδεικνύει ότι η Εκκλησία περνούσε από την εποχή των αποστόλων και των χαρισματούχων στην εποχή των μονίμων ποιμένων της. 6. ερχόμενος δε ο απόστολος μηδέν λαμβανέτω ει μη άρτονΤο πέρασμα βέβαια τούτο έγινε με πολλή δυσκολία και άπειρες αμφιβολίες, έως ου αυλισθή· εάν δε αργυριον αιτήτις οποίες προϋποθέτει η παραπάνω δήλωση ότι χαρισματούχοι και ποιμένες τελούν το αυτό έργο, ψευδοπροφήτης εστίότι οι μόνιμοι τοπικοί ποιμένες δεν πρέπει να υποτιμώνται σε σχέση με τους χαρισματούχους.
7. Και πάντα προφήτην λαλούντα εν πνεύματι ου πειράσετε ουδέ διακρινείτε· πάσα γαρ αμαρτία αφεθήσεταιΑυτά όλα βοηθούν στη σχετική χρονολόγηση του κειμένου μας, το όποιο πρέπει να ανήκει στην εποχή του Κλήμεντα Ρώμης, αύτη δε του όποιου η αμαρτία ουκ αφεθήσεταιΕπιστολή προϋποθέτει σχεδόν την ίδια προβληματολογία. 8Ο Audet τοποθετεί το έργο μεταξύ 50 και 70. ου πας δε ο λαλών εν πνεύματι προφήτης εστίν, αλλ’ εάν έχη Αλλά τότε τους τρόπους κυρίου. από ουν των τρόπων γνωσθήσεται ο ψευδοπροφήτης επισκόπους και ο προφήτηςδιακόνους εξέλεγαν ακόμα οι απόστολοι. 9. και πας προφήτης ορίζων τράπεζαν εν πνεύματι ου φάγεται απ’ αυτήςΟύτε πάλι μπορεί να γράφηκε μετά το 110, ει δε μήγε ψευδοπροφήτης εστί. 10. πας δε προφήτης διδάσκων την αληθειανδιότι τα προβλήματα του στην εποχή αυτή έχουν κάπως ξεπερασθεί, ει α διδάσκει ου ποιείόπως δείχνουν οι Επιστολές του Ιγνατίου, ψευδοπρφήτης εστίπου φυσικά δεν εκφράζουν μόνο την εκκλησιαστική κατάσταση της Συρίας. 11Είναι μάλιστα περίεργο το ότι οι περισσότεροι των ερευνητών δέχονται ως τόπο συντάξεως της Διδαχής τη Συρία, η όποια όμως έχει προηγμένη εκκλησιαστική οργάνωση. πας δε προφήτης δεδοκιμασμένοςΠρέπει βέβαια να πούμε ότι, αληθινός, ποιών εις μυστήριον κοσμικόν εκκλησίας, μη διδάσκων δε ποιείν, όσα αυτός ποιεί, ου κριθήσεται εφ’ υμών· μετά θεού γαρ έχει την κρίσιν· ωσαύτως γαρ εποίησαν ενώ η τελική σύνταξη του έργου έγινε μάλλον μεταξύ των ετών 90 και οι αρχαίοι προφήται. 12. ος δ’ αν είπη εν πνεύματι· δος μοι αργύρια ή έτερά τινα110, ουκ ακούσεσθε αυτού· εάν δε η πηγή του ως προς τις «οδηγίες» περί άλλων υστερούντων είπη δούναιευταξίας εκκλησιαστικής είναι παλαιότερη, μηδείς αυτόν κρινέτωίσως των ετών 60 με 70.
== Οι δύο οδοί ==
'''XII Το πρώτο μέρος της συλλογής της Διδαχής, περιλαμβάνει τη διδασκαλία των δύο οδών (121-6)'''. Η ίδια αυτή διδασκαλία, μοιάζει πολύ, και μάλιστα σε ορισμένα σημεία της είναι κατά λέξιν όμοια, με μια συντομότερη όμοια διδασκαλία που βρίσκεται σε ένα άλλο πρωτοχριστιανικό κείμενο, την «Επιστολή του Βαρνάβα» (18-20). Υπάρχει επίσης με κάποιες μικρές διαφορές σε ένα ακόμα πρωτοχριστιανικό κείμενο, στο «Ποιμήν του Ερμά» (εντολή 6). Το ότι υπάρχει σχέση στις περικοπές των τριών αυτών πρωτοχριστιανικών συγγραμμάτων, (Διδαχή, Ποιμήν και Βαρνάβα), είναι αναντίρρητο. Το θέμα όμως που έθεσαν κάποιοι, είναι το εξής: «Ποιο από τα τρία ήταν αυτό που έδωσε πρώτο τη διασκαλία αυτή, την οποία αντέγραψαν τα άλλα δύο;» Στην προκειμένη περίπτωση του θέματος της Διδαχής, μας ενδιαφέρει το ερώτημα: «Η Διδαχή αντέγραψε από τον Βαρνάβα, ή ο Βαρνάβας από τη Διδαχή;»
Στα ερωτήματα αυτά, πιθανότερη φαίνεται η γνώμη του Harnack (Gesch. d. altchr. .Lit. 1. Πας δε ο ερχόμενος εν ονόματι κυρίου δεχθήτω· έπειτα δε δοκιμάσαντες αυτόν γνώσεσθε, σύνεσιν γαρ έξετε δεξιάν 86 και εξής) και αριστεράν. 2. ει μεν παρόδιός εστιν ο ερχόμενοςάλλων, ότι ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ αυτά συγγράμματα, άντλησαν τις πληροφορίες τους περί των «δύο οδών», βοηθείτε αυτώαπό μία κοινή πηγή, όσον δύνασθε· ου μενεί δε προς υμάς ει μη δύο ή τρεις ημέραςσύντομης ηθικής κατήχησης, εάν ή ανάγκητην οποία διδάσκονταν οι πρώτοι Χριστιανοί πριν βαπτισθούν. 3Πιθανόν αυτή η κατήχηση να γράφτηκε με βάση κάποια κατήχηση που χρησιμοποιείτο σε Ιουδαϊκή συναγωγή, για διδασκαλία των προσηλύτων. ει δε θέλει προς υμάς καθήσθαιΚαι αυτό το λέμε επειδή στη διδασκαλία των δύο οδών, τεχνίτης ωνδεν ξεχωρίζει καμία ιδιαίτερη Χριστιανική διδασκαλία, εργαζέσθω που να μην την αποδέχονται και φαγέτωοι Ιουδαίοι. 4. ει δε ουκ Πάντως στη Διδαχή, η περικοπή 1, 3-6, μόνο αυτή έχει τέχνηνλόγους του Σωτήρος, κατά την σύνεσιν υμών προνοήσατεκάτι που δείχνει ότι αυτά τα λόγια έχουν προστεθεί αργότερα στην παλαιότερη (Ιουδαϊκή πιθανόν) διδασκαλία περί «δύο οδών», μια και στο ανάλογο αυτό κομμάτι της Επιστολής Βαρνάβα, πως μη αργός μεθ’ υμών ζήσεται Χριστιανός. 5. ει δ’ ου θέλει ουτω ποιείνλείπουν τα λόγια του Σωτήρα, χριστέμπρός εστι· προσέχετε αλλά λείπουν και από την αρχαία Λατινική μετάφραση των τοιούτωνδύο οδών που διασώθηκε.
Προφανώς ο συντάκτης είχε μπροστά του το Ιουδαϊκής προελεύσεως κείμενο των δύο οδών και οδηγίες εκκλησιαστικής ευταξίας και συμπεριφοράς. Ένωσε δε τα δύο κείμενα, επιφέροντας ό,τι χρειαζόταν για την επιφανειακή σύνδεσή τους και προσθέτοντας — στο δεύτερο κυρίως μέρος — ό,τι νόμιζε για την αντιμετώπιση της κρίσεως και της προβληματολογίας της εποχής του. Έτσι η σπουδαιότης της Διδαχής βρίσκεται στο δεύτερο μέρος, που υπογραμμίζει ότι η Εκκλησία μαστιζόταν από ψευδοπροφήτες και χρειαζόταν κριτήρια για να διακρίνει τους αληθινούς προφήτες, που άρχιζαν ήδη να εκλείπουν.
== Το ενιαίο της Διδαχής ==
'''XIII Από πολλούς αμφισβητήθηκε το ενιαίο της Διδαχής, και θεωρήθηκε ότι άλλος είναι ο συγγραφέας του πρώτου τμήματός της περί των δύο οδών (131-6)''', και άλλος του δευτέρου τμήματος (7-τέλος). Υπέρ αυτής της γνώμης, συνηγορούν δύο λόγοι: α. Ότι η προαναφερθείσα αρχαία Λατινική μετάφραση περιλαμβάνει μόνο τα έξι πρώτα κεφάλαια περί των δύο οδών, και β. επειδή μερικοί θεώρησαν τα λεγόμενα στην αρχή του 7ου κεφαλαίου της, («ταύτα πάντα προειπόντες βαπτίσατε»), ως εντελώς άσχετη με τα προηγούμενα.
1. Πας δε προφήτης αληθινός θέλων καθήσθαι Ως προς υμάς άξιός εστι της τροφής αυτού. 2. ωσαύτως διδάσκαλος αληθινός εστιν άξιος και αυτός ώσπερ τον πρώτο λόγο, ο εργάτης αντίλογος λέει τα εξής: Το ότι διασώθηκαν ως εμάς τα πρώτα έξι κεφάλαια της τροφής αυτού. 3. πάσαν ουν απαρχήν γεννημάτων ληνού και άλωνος, βοών τε και προβάτων λαβών δώσεις την απαρχήν τοις προφήταις· αυτοί γαρ εισιν οι αρχιερείς υμών. 4. εάν δε μη έχητε προφήτην, δότε τοις πτωχοίς. 5. εάν σιτίαν ποιήςΛατινικής μετάφρασης, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι δεν τα περιελάμβανε από την απαρχήν λαβών δος κατά την εντολήν. 6. ωσαύτως κεράμιον οίνου ή ελαίου ανοίξαςαρχή, την απαρχήν λαβών δος τοις προφήταις· 7. αργυρίου δε και ιματισμού ακόμα και παντός κτήματος λαβών την απαρχήναν υποθέσουμε ότι μόνο αυτά μεταφράσθηκαν, ως αν σοι δόξηθα μπορούσε να σημαίνει ότι μόνο αυτά κίνησαν το ενδιαφέρον των μεταφραστών, δος κατά την εντολήνλόγων των κατηχητικών σκοπών που εξυπηρετεί το πρώτο μέρος.
Όσον αφορά τον δεύτερο λόγο, ο αντίλογος λέει ότι το «ταύτα πάντα προειπόντες» (7ο κεφάλαιο 1), αναφέρεται προφανώς στην καθομολόγηση των ηθικών αληθειών στα κεφάλαια 1-6.Σχετικά με τον τίτλο του έργου υποστηρίχθηκε ότι η επιγραφή του ιερού χειρόγραφου («Διδαχή Κυρίου δια των δώδεκα αποστόλων τοις έθνεσιν») αφορά μόνο στο πρώτο μέρος του έργου, που γενικό τίτλο είχε: «Διδαχαί των αποστόλων» (Audet, 91-103).
'''XIV (14)'''Όπως και αν έχει το θέμα, το ότι πρόκειται για συλλογή διδασκαλιών των αποστόλων, δεν μας επιτρέπει να έχουμε μεγάλες απαιτήσεις ως προς την ομοιομέρεια και τη συνάφεια των επί μέρους μερών μιας συλλογής. Πολύ δε περισσότερο, αν κάποια στοιχεία της συλλογής αυτής, συνελέγησαν με διαφορά δεκαετιών μεταξύ τους, κάποια από το πρώτο μισό του 1ου αιώνα, και κάποια από τις αρχές του 2ου.
1. Κατά κυριακήν δε κυρίου συναχθέντες κλάσατε άρτον και ευχαριστήσατε, προεξομολογησάμενοι τα παραπτώματα υμών, όπως καθαρά η θυσία υμών η. 2. πας δε έχων την αμφιβολίαν μετά του εταίρου αυτού μη συνελθέτω υμίν, έως ου διαλλαγώσιν, ίνα μη κοινωθή η θυσία υμών. 3. αύτη γαρ εστιν η ρηθείσα υπό κυρίου· Εν παντί τόπω και χρόνω προσφέρειν μοι θυσίαν καθαράν. ότι βασιλεύς μέγας ειμί, λέγει κύριος, και το όνομά μου θαυμαστόν εν τοις έθνεσι.== Δείτε επίσης==
* Το κείμενο της ''"[http://el.wikisource.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CF%87%CE%AE_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%94%CF%8E%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B1_%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BB%CF%89%CE%BD Της διδαχής των αποστόλων] (αρχαία ελληνικά)"''
'''XV (15)'''== Βιβλιογραφία ==
1* Δημητρίου Σ. Χειροτονήσατε ουν εαυτοίς επισκόπους και διακόνους αξίους του κυρίουΜπαλάνου, άνδρας πραείς και αφιλαργύρους και αληθείς και δεδοκιμασμένους· υμίν γαρ λειτουργούσι και αυτοί την λειτουργίαν των προφητών και διδασκάλων«''Πατρολογία''», Αθήναι 1930.* «''Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων''», Κλήμης, τόμ. 2Β΄, σελ. 211 - 214.* Στυλιανού Γ. Παπαδόπουλου, «''Πατρολογία''», Τόμος Α’ – Αθήνα 1982 Β΄ Έκδοση, σελ. μη ουν υπερίδητε αυτούς· αυτοί γαρ εισιν οι τετιμημένοι υμών μετά των προφητών και διδασκάλων170 - 173.
3. Ελέγχετε δε αλλήλους μη εν οργή, αλλ’ εν ειρήνη ως έχετε εν τω ευαγγελίω· και παντί αστοχούντι κατά του ετέρου μηδείς λαλείτω μηδέ παρ’ υμών ακουέτω, έως ου μετανοήση. 4. τας δε ευχάς υμών και τας ελεημοσύνας και πάσας τας πράξεις ούτω ποιήσατε, ως έχετε εν τω ευαγγελίω του κυρίου ημών.
{{Αποστολικοί Πατέρες}}
'''XVI (16)'''[[Κατηγορία:Σύμβολικά Μνημεία]][[Κατηγορία:Αποστολικοί Πατέρες|Δ]][[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Δ]]
1. Γρηγορείτε υπέρ της ζωής υμών· οι λύχνοι υμών μη σβεσθήτωσαν, και αι οσφύες υμών μη εκλυέσθωσαν, αλλά γίνεσθε έτοιμοι· ου γαρ οίδατε την ώραν, εν ή ο κύριος ημών έρχεται. 2. πυκνώς δε συναχθήσεσθε ζητούντες τα ανήκοντα ταις ψυχαίς υμών· ου γαρ ωφελήσει υμάς ο πας χρόνος της πίστεως υμών, εάν μη εν τω εσχάτω καιρώ τελειωθήτε. 3. εν γαρ ταις εσχάταις ημέραις πληθυνθήσονται οι ψευδοπροφήται και οι φθορείς, και στραφήσονται τα πρόβατα εις λύκους, και η αγάπη στραφήσεται εις μίσος. 4. αυξανούσης γαρ της ανομίας μισήσουσιν αλλήλους και διώξουσι και παραδώσουσι, και τότε φανήσεται ο κοσμοπλανής ως υιος θεού, και ποιήσει σημεία και τέρατα, και η γη παραδοθήσεται εις χείρας αυτού, και ποιήσει αθέμιτα, α ουδέποτε γέγονεν εξ αιώνος. 5. τότε ήξει η κτίσις των ανθρώπων εις την πύρωσιν της δοκιμασίας, και σκανδαλισθήσονται πολλοί και απολούνται, οι δε υπομείναντες εν τη πίστει αυτών σωθήσονται υπ’ αυτου του καταθέματος. 6. και τότε φανήσεται τα σημεία της αληθείας· πρώτον σημείον εκπετάσεως εν ουρανώ, είτα σημείον φωνής σάπιγγος, και το τρίτον ανάστασις νεκρών. 7. ου πάντων δε, αλλ’ ως ερρέθη· Ήξει ο κύριος και πάντες οι άγιοι μετ’ αυτού. 8. τότε όψεται ο κόσμος τον κύριον ερχόμενον επάνω των νεφελών του ουρανού.
[[Κατηγορίαar:Χριστιανικά κείμεναديداكيه]][[en:Didache]][[ro:Didahia]]
12.398
επεξεργασίες

Μενού πλοήγησης