Αριστείδης Αθηναίος

Ο Αριστείδης ο Αθηναίος, ήταν Έλληνας απολογητής και φιλόσοφος του δευτέρου αιώνα. Οι πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του είναι πενιχρές με αποτέλεσμα το μόνο που γνωρίζουμε γι αυτόν είναι ότι κατήγετο από την Αθήνα και πως διατήρησε το φιλοσοφικό του ένδυμα ακόμα και όταν μετεστράφη στο Χριστιανισμό. Ο ίδιος είναι γνωστός στην εκκλησιαστική ιστορική πραγματικότητα από την απολογία την οποία παρέδωσε είτε στον Αυτοκράτορα Αδριανό είτε στον Αντωνίνο Πίο το αργότερο μέχρι το 140. Η επιστολή αυτή είχε απολεσθεί, αλλά στα τέλη του 19ου αιώνα βρέθηκε σε Συριακή μετάφραση στον Κώδικα 16 της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Η ύπαρξη μεταφράσεων, αλλά και η ενσωμάτωσή της στο βίο Βαρλαάμ και Ιωάσαφ, δεικνύει πως προφανώς ήταν αρκετά διαδεδομένη για την εποχή, παρά την έλλειψη αναφοράς σε πρωτογενείς πηγές.

Η Επιστολή του Αριστείδη

Περιεχόμενο

Η επιστολή χωρίζεται σε δύο άνισα μέρη. Το πρώτο που αναφέρεται στα κεφάλαια 1 ως 14 και το δεύτερο 15-17. Ο Αριστείδης στη σύντομη απολογία του αρχίζει με βάση την απόδειξη του προβλήματος της μονοθεΐας, την οποία προσδιορίζει μέσα από την αρμονία του κόσμου. Διαχωρίζει τα τη θρησκευτική συμπεριφορά των ανθρώπων με βάση την πίστη τους σε χριστιανούς, Ιουδαίους και ειδωλολάτρες. Έτσι βρίσκει ευκαιρία να επικρίνει τους ειδωλολάτρες οι οποίοι χωρίζονται σε τρία γένη, του Χαλδαίους, του Έλληνες και τους Αιγύπτιους, με χειρότερους όλων τους Αιγυπτίους, λόγω της προσκύνησης ακόμα και ζώων. Τα γένη αυτά αστόχησαν διότι λάτρευαν κτίσματα, ενώ οι Ιουδαίοι παρότι έφτασαν κοντά, αντιλαμβανόμενοι τη μοναδικότητα του Θεού και αυτοί τελικά παραπλανήθηκαν σε σημείο μάλιστα να τιμούν περισσότερο αγγέλους και να τηρούν διατάξεις παρά να λατρεύουν το Θεό. Έτσι προτάσσει την ανωτερότητα της Χριστιανικής πίστεως που κατέχει την καθαρή περί Θεού ιδέα, την καθαρότητα του βίου, τα φιλάνθρωπα αισθήματα των χριστιανών και επιτίθεται κατά των διωγμών, που τους θεωρεί αδικαιολόγητους.

Βιβλιογραφία

• Παναγιώτης Χρήστου, «Ελληνική Πατρολογία», Τόμος Β΄, Εκδόσεις Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005.
• Στυλιανός Παπαδόπουλος, «Πατρολογία», Τόμος Α΄, Έκδοση Ιδιωτική, Αθήνα 2000.
• Νικόλαος Τζιράκης, «Απολογητές», Εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2003.