Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Απόστολος Παύλος"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
(Ο Παύλος ως διώκτης του Χριστιανισμού)
Γραμμή 105: Γραμμή 105:
  
 
Το μίσος του Παύλου εναντίον των ομοεθνών του χριστιανών πήγαζε, αφ' ενός μεν από τον μέχρι φανατισμού ζήλο του υπέρ της ιουδαϊκής θρησκείας (''Φιλιπ. 3:5-6'', ''Πράξ. 26:4'' εξ., ''Γαλ. 1:13'' εξ.) αφ' ετέρου δε από την αγάπη του προς το ιουδαϊκό έθνος, το οποίο είχε επιλεγεί από τον Θεό να επιτέλεσει σπουδαίο έργο στην ιστορία της [[Θεία οικονομία|Θείας Οικονομίας]] (''Ρωμ. 9-11''). Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι ο Ιησούς είχε καταδικασθεί σε [[Σταυρός|σταυρικό]] θάνατο ως σφετεριστής του μεσσιανικού αξιώματος, ενώ κατέλυσε διάφορες διατάξεις του μωσαϊκού νόμου και προέβλεψε την καταστροφή του ναού.
 
Το μίσος του Παύλου εναντίον των ομοεθνών του χριστιανών πήγαζε, αφ' ενός μεν από τον μέχρι φανατισμού ζήλο του υπέρ της ιουδαϊκής θρησκείας (''Φιλιπ. 3:5-6'', ''Πράξ. 26:4'' εξ., ''Γαλ. 1:13'' εξ.) αφ' ετέρου δε από την αγάπη του προς το ιουδαϊκό έθνος, το οποίο είχε επιλεγεί από τον Θεό να επιτέλεσει σπουδαίο έργο στην ιστορία της [[Θεία οικονομία|Θείας Οικονομίας]] (''Ρωμ. 9-11''). Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι ο Ιησούς είχε καταδικασθεί σε [[Σταυρός|σταυρικό]] θάνατο ως σφετεριστής του μεσσιανικού αξιώματος, ενώ κατέλυσε διάφορες διατάξεις του μωσαϊκού νόμου και προέβλεψε την καταστροφή του ναού.
 +
 +
==Χρονολογικός πίνακας==
 +
 +
{|border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
 +
|-
 +
!Γεγονός!!Χρόνος
 +
|-
 +
|'''Μεταστροφή στη Δαμασκό'''||''34 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Παραμονή στην Αραβία'''||''35-37 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Απόδραση από τη Δαμασκό επί Αρέτα Δ''''||''37-38 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Πρώτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα'''||''τέλος 37-αρχές 38 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Δεύτερη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα την εποχή του λιμού'''||''τέλος 43-αρχές 44 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Πρώτη αποστολική περιοδεία:''' Αντιόχεια, Σελεύκεια, Κύπρος, Πέργη Παμφυλίας, Αντιόχεια Πισιδίας, Ικόνιο, Λύστρα, Δέρβη Λυκαονίας, Λύστρα, Ικόνιο, Αντιόχεια Πισιδίας, Πέργη Παμφυλίας, Αττάλεια, Αντιόχεια Συρίας||''αρχές 44-τέλος 45 μ.Χ.'' (κατ' άλλους 46-48 μ.Χ.)
 +
|-
 +
|'''Συνάντηση και αντίθεση Παύλου και Πέτρου στην Αντιόχεια'''||''τέλος 45 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Ιεραποστολική δράση Παύλου και Βαρνάβα στην Αντιόχεια''' (''Πράξ. 14:28'')||''46-48 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Τρίτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα - Αποστολική Σύνοδος'''||''48 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Δεύτερη αποστολική περιοδεία:''' Αντιόχεια, περιοχές Συρίας και Κιλικίας, Δέρβη, Λύστρα, Φρυγία, Γαλατία, Μυσία, Τρωάδα, Σαμοθράκη, Νεάπολη, Φίλιπποι, Αμφίπολη, Απολλωνιάδα, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Αθήνα, Κόρινθος, Έφεσος, Καισαρεία, Ιεροσόλυμα, Αντιόχεια||''49-52 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Τετάρτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα'''||''52 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Τρίτη αποστολική περιοδεία:''' Αντιόχεια, Γαλατία, δυτική Βιθυνία, Φρυγία, Έφεσος (3ετής παραμονή), Τρωάδα, Μακεδονία, Δαλματία, Κόρινθος, Φίλιπποι, Τρωάδα, Άσσος, Μιτυλήνη, Σάμος, Μίλητος, Κως, Ρόδος, Πάταρα, Τύρος, Πτολεμαΐδα, Καισαρεία, Ιεροσόλυμα||''52 ή 53-57 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Πέμπτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα - Σύλληψη'''||''μέσα 57 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Φυλάκιση στην Καισάρεια Παλαιστίνης'''||''μέσα 57 - 59 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Αναχώρηση για τη Ρώμη'''||''Τέλη 59 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Άφιξη στη Ρώμη'''||''αρχές 60 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Φυλάκιση στη Ρώμη ''"ιδίω μισθώματι"'''''||''60-μέσα 62 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Τετάρτη Αποστολική περιοδεία:''' Ρώμη, Ν. Γαλλία, Ισπανία, Ρώμη, Κρήτη, Έφεσος, Μακεδονία (Φιλίππους), Νικόπολη, Δαλματία, Μακεδονία (Φιλίππους), Τρωάδα - '''Δεύτερη σύλληψη από τις ρωμαϊκές αρχές επί Νέρωνα'''||''63 - 65 ή 66 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Μεταφορά στη Ρώμη, δεύτερη φυλάκιση'''||''66 μ.Χ.''
 +
|-
 +
|'''Μαρτύριο Παύλου'''||''66-68 μ.Χ.''
 +
|}
 +
 +
==Μεταστροφή στο Χριστιανισμό==
 +
 +
Για το γεγονός της μεταστροφής του Παύλου προς το Χριστιανισμό, εκτός από τις αναφορές στις επιστολές (''Γαλάτ. 1:13'' εξ., ''Α' Κορ. 11:1'', ''15:8'', ''Φιλιππ. 3:12'', ''Έφεσ. 3:3''), υπάρχουν και τρεις παράλληλες διηγήσεις στις ''Πράξεις'' (''9:1-29'', ''22:3-21'', ''26:9-21'').
 +
 +
Σύμφωνα με τις παραπάνω μαρτυρίες που μάλλον έχουν πηγή τον ίδιο τον Παύλο, έγινε χριστιανός όχι από την πειθώ κάποιου [[Απόστολοι|Αποστόλου]] ή κήρυκα της νέας πίστης, αλλ' απ' ευθείας, από τον ίδιο τον [[Ιησούς Χριστός|Χριστό]] ο οποίος τον κάλεσε στο ευαγγελικό έργο και στο αποστολικό αξίωμα.
 +
 +
Ο ίδιος ομολογεί (''Γαλ. 1:15'') ότι, ο Θεός τον προόριζε για απόστολο του [[Ευαγγέλιο|Ευαγγελίου]] ''"εκ κοιλίας μητρός του"'', και μετέτρεψε το ζήλο του για τον ''Νόμο'', σε ζήλο για τη διάδοση του Ευαγγελίου.
 +
 +
Στην [[Επιστολή προς Γαλάτες|Προς Γαλάτες]] Επιστολή του ο Παύλος επιβεβαιώνει την εντύπωση που δημιουργείται από το αντίστοιχο χωρίο στις [[Πράξεις των Αποστόλων]], ότι δηλαδή μεταστράφηκε έπειτα από μία εμφάνιση του Χριστού καθ' οδόν προς την [[Δαμασκός|Δαμασκό]]. Η δική του αφήγηση είναι πραγματικά σύντομη:
 +
 +
::''"ότε δε ευδόκησεν ο Θεός, ο άφορίσας με εκ κοιλίας μητρός μου και καλέσας δια της χάριτος αυτού, αποκαλύψαι τον υιόν αυτού εν έμοί ίνα εύαγγελίζωμαι αυτόν εν τοις έθνεσιν"'' (''Γαλ. 1:15-16'').
 +
 +
Η περιγραφή του γεγονότος αυτού γίνεται με εκτενέστερο τρόπο στα τρία σημεία των ''Πράξεων'' που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Αν και είναι αδύνατον να διασαφηνιστεί τι ακριβώς συνέβει, επίκεντρο του γεγονότος ήταν ασφαλώς το όραμα του [[Ιησούς Χριστός|Ιησού]] ''εν δόξη''. Αυτό έπεισε τον Παύλο ότι ο Ιησούς ''ανέστη εκ νεκρών'' και ''ανελήφθη'' ως Κύριος στους ουρανούς. Ήταν επίσης απόδειξη για τον Παύλο ότι κακώς είχε σταυρωθεί και κατά συνέπειαν δεν ίσχυε η κατά τον Νόμο κατάρα του Θεού.
 +
 +
:::'''Το γεγονός της μεταστροφής''' '''''Πράξ. 9:3-18'''''
 +
 +
::'''3.''' ''Και καθώς πορευόταν, πλησίαζε στη Δαμασκό, και ξαφνικά άστραψε γύρω του φως από τον ουρανό•''
 +
::'''4.''' ''και πέφτοντας κάτω στη γη, άκουσε μια φωνή να του λέει: Σαούλ, Σαούλ, γιατί με καταδιώκεις;''
 +
::'''5.''' ''Και είπε: Ποιος είσαι, Κύριε; Και ο Κύριος είπε: Εγώ είμαι ο Ιησούς, τον οποίο εσύ καταδιώκεις•''
 +
::'''6.''' ''Εκείνος δε τρέμοντας, και ενώ έγινε έκθαμβος, είπε: Κύριε, τι θέλεις να κάνω; Και ο Κύριος του είπε: Σήκω, και μπες μέσα στην πόλη, και θα σου λαληθεί τι πρέπει να κάνεις.''
 +
 +
:::'''[...]'''
 +
 +
::'''8.''' ''Και ο Σαύλος σηκώθηκε από τη γη• και είχε ανοιχτά μάτια του, όμως δεν έβλεπε κανέναν• και χειραγωγώντας τον, τον έφεραν μέσα στη Δαμασκό.''
 +
 +
:::'''[...]'''
 +
 +
::'''10.''' ''Υπήρχε δε κάποιος μαθητής στη Δαμασκό, που ονομαζόταν Ανανίας [...]''
 +
 +
:::'''[...]'''
 +
 +
::'''13.''' ''Και ο Ανανίας αποκρίθηκε: Κύριε, από πολλούς άκουσα γι' αυτόν τον άνδρα, όσα κακά έκανε στους αγίους σου στην Ιερουσαλήμ•''
 +
::'''14.''' ''κι εδώ έχει εξουσία από τους αρχιερείς να δέσει όλους όσους επικαλούνται το όνομά σου.''
 +
::'''15.''' ''Και ο Κύριος του είπε: Πήγαινε, δεδομένου ότι αυτός είναι ένα εκλεκτό σκεύος σε μένα, για να βαστάξει το όνομά μου μπροστά σε έθνη και βασιλιάδες, και τους γιους Ισραήλ•''
 +
 +
:::'''[...]'''
 +
 +
::'''17.''' ''Και ο Ανανίας πήγε και μπήκε μέσα στο σπίτι• και αφού έβαλε επάνω του τα χέρια, είπε: Σαούλ, αδελφέ, ο Κύριος, ο Ιησούς που φάνηκε σε σένα στον δρόμο, στον οποίο ερχόσουν, με απέστειλε για να ξαναδείς, και να γίνεις πλήρης Πνεύματος Αγίου.''
 +
::'''18.''' ''Κι αμέσως έπεσαν από τα μάτια του κάτι σαν λέπια, και ξαναείδε αμέσως• και καθώς σηκώθηκε, βαπτίστηκε.''
 +
 +
Η κλήση του Παύλου από τον Χριστό έγινε στην πλέον απρόσμενη στιγμή της ζωής του, κατά την εποχή που εδίωκε την [[Εκκλησία]]. Για το λόγο αυτό είναι δύσκολο να βρεθούν ορθολογικές αιτίες που να στηρίζουν τη μεταστροφή του αποστόλου. Ασφαλώς, στα κείμενα της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]] οι [[Ιουδαίος|Ιουδαίοι]] όπως ο Παύλος, δικαίως θεωρούνται περισσότερο προετοιμασμένοι για την αποδοχή του Ευαγγελίου από τους εθνικούς. Κι όμως, αυτοί ήταν που [[Σταύρωση|σταύρωσαν]] τον [[Μεσσίας|Μεσσία]] και δίωξαν τους [[Απόστολοι|Αποστόλους]] ενώ και οι εθνικοί δεν υστέρησαν καθόλου σε διωγμούς κατά της Εκκλησίας. Είναι έτσι δύσκολο να στηριχτεί η μεταστροφή του Παύλου σε μια σταδιακή προετοιμασία του κόσμου για το Ευαγγέλιο, σε μια εποχή μάλιστα, που ο Παύλος μιλά για ''"έχθρα"'' του κόσμου απέναντί του.
 +
 +
:Μετά το γεγονός της κλήσης του, ο Παύλος οδηγήθηκε στη [[Δαμασκός|Δαμασκό]] και στο σπίτι του Ανανία, ο οποίος ειδοποιήθηκε από τον Χριστό και θεράπευσε τον Παύλο από την τύφλωσή του. Ακολούθησε η βάπτιση του από τον Ανανία και κατόπιν ξεκινά η ιεραποστολική δράση του.
 +
 +
===Ασυμφωνίες των διηγήσεων της μεταστροφής===
 +
 +
Στο ''Α' Κορ. 9:1'' ο Παύλος δηλώνει ότι ''"Ιησούν τον κύριον ημών εώρακα"'', αλλά στο ''Πράξ. 9:3-4'' ο Λουκάς αναφέρει ότι είδε μόνο φως και άκουσε τη φωνή του, γεγονός που για κάποιους εγείρει θέμα αξιοπιστίας της διηγήσεως. Από την άλλη, το άκουσμα της φωνής σε συνδυασμό με το υπέρκοσμο φως (''Πράξ. 26:13'') θα μπορούσε, ίσως, να δημιουργήσει την αίσθηση του ''"εώρακα"''.
 +
 +
Επίσης το ιεραποστολικό έργο του Παύλου στην παραπάνω διήγηση ορίζεται καί προς τους εθνικούς καί προς τους ιουδαίους, ενώ στο ''Πράξ. 26:17'' και ''Γαλ. 1:16'', το έργο του περιορίζεται μόνον μεταξύ των εθνικών. Για κάποιους το γεγονός αυτό προκάλεσε δυσπιστία σχετικά με την αξιοπιστία των διηγήσεων. Εξετάζοντας βέβαια τα λεγόμενα στα εδάφια ''Πράξ. 13:46-47'', ''17:4-5'' και ''18:6'' (π.χ. ''"αφού ξετίναξε τα ιμάτιά του, τους είπε: Το αίμα σας επάνω στο κεφάλι σας• εγώ είμαι καθαρός• από τώρα και στο εξής θα πάω στα έθνη."'') συμπεραίνουμε πως το νόημα είναι ότι αφού οι ιουδαίοι, ως εθνικό σύνολο, απέρριψαν το Ευαγγέλιο, οι εθνικοί παραμένουν πλέον οι μόνοι ακροατές του αποστολικού κηρύγματος.
 +
 +
===Η εμφάνιση του Χριστού στον Παύλο===
 +
 +
Ασφαλώς τα ζητήματα πίστης σε θαύματα δεν μπορούν να βρουν λύση ανάμεσα σε ανθρώπους που τα αποδέχονται και σε εκείνους που δεν τα αποδέχονται. Στην προσπάθεια πάντως να εξηγηθεί αυτό που είδε ο Παύλος στο δρόμο για τη Δαμασκό, δεν υπάρχει άλλο δρόμος παρά να μελετήσουμε τις εσωτερικές μαρτυρίες του κειμένου.
 +
 +
Έτσι, το επιχείρημα ότι ο Παύλος είδε κάποια εσωτερική οπτασία, ο ίδιος δεν το αποδέχεται. Για εκείνον δεν επρόκειτο για μια υποκειμενική αντίληψη, αλλά για γεγονός ιστορικό και αντικειμενικό και αυτό συνάγεται από τα χαρακτηριστικά και τη σημασία, τα οποία αποδίδει σε αυτό. Διακρίνει την εμφάνιση εκείνη από άλλες αποκαλύψεις και οπτασίες που του συνέβησαν, ακόμα και από αυτή την αρπαγή του μέχρι τον τρίτο ουρανό, για την οποία αμφιβάλλει, αν ήταν με το σώμα ή χωρίς αυτό (''Β' Κορ. 12:2''). Και είναι βέβαιος ότι στο δρόμο για τη Δαμασκό υπήρξε σωματική εμφάνιση του αναστημένου Χριστού αφού την συναριθμεί με τις υπόλοιπες που έγιναν στους αποστόλους πριν από την [[Ανάληψη]] (''Α' Κορ. 15:5-8'').
 +
 +
==Στο αποστολικό έργο==
 +
 +
Μετά τη μεταστροφή του, τη βάπτιση και την κατήχησή του από τον Ανανία στη Δαμασκό, ο Παύλος ''"ευθέως εν ταις συναγωγαίς εκήρυσσεν τον Ιησούν ότι ούτος εστίν ο υιός του Θεού"'' (''Πράξ. 9:20''), πράγμα το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση των ιουδαίων της Δαμασκού, οι οποίοι μετά ''"ικανάς ημέρας [...] συνεβουλεύσαντο ανελείν αυτόν"'' (στ. ''23''). Οι ιουδαίοι χριστιανοί όμως φυγάδευσαν τον Παύλο. Δεν επιστρέφει τότε στην Ιερουσαλήμ, αλλ' αναχωρεί για την Αραβία και το βασίλειο των Ναβαταίων, νότια της Δαμασκού, πιθανώς δια λόγους ασφαλείας, και κατόπιν επέστρεψε στη Δαμασκό, όπου άσκησε το αποστολικό του έργο για τρία χρόνια.
 +
 +
Σύμφωνα με τις ''Πράξεις'', η εχθρότητα των Ιουδαίων τον ανάγκασε να εγκατάλειψει την πόλη (''9:23-25''), αν και στην περίπτωση αυτή, στη δίωξή του έλαβε ενεργά μέρος και ο εθνάρχης [[Αρέτας]] (ή ''Αρέθας''), βασιλιάς των Ναβαταίων (''Β' Κόρ. 11:32-33'').
 +
 +
Μετά την τριετή παραμονή του στην περιοχή της Δαμασκού, ο Παύλος έρχεται στην [[Ιερουσαλήμ]] για να γνωρίσει τον [[Απόστολος Πέτρος|Πέτρο]] (''Γαλάτ. 1:18''). Εκεί συναντά και τον Ιάκωβο, ''"τον αδελφόν του Κυρίου"''. Οι ''Πράξεις'' επίσης μας πληροφορούν ότι ο Βαρνάβας συνόδευσε τον Παύλο κατά τη γνωριμία του με τους χριστιανικούς κύκλους της Ιερουσαλήμ, επείδή όπως ήταν φυσικό, υπήρχαν επιφυλάξεις για τον νέο προσήλυτο.
 +
 +
Σε 15 ημέρες εγκαταλείπει την Ιερουσαλήμ, αφού η γενική επιφυλακτικότητα κυρίως εκ μέρους των ελληνιστών, ιουδαίων χριστιανών, τους οποίους καταδίωξε πριν από τη μεταστροφή του ο Παύλος, ανάγκασε τους χριστιανούς των Ιεροσολύμων να τον φυγαδεύσουν, και πιθανόν μέσω της Καισάρειας, επιστρέφει στην πατρίδα του την [[Ταρσός|Ταρσό]] οπού και έμεινε (''Πράξ. 9:26-30''). Πράγματι, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να φανταστεί ποια έκπληξη θα δημιούργησε στο συγγενικό του περιβάλλον αυτή η τεράστια αλλαγή του Παύλου, ο οποίος πήγε στην Ιερουσαλήμ για να σπουδάσει και επέστρεψε ως χριστιανός.
 +
 +
Δυστυχώς, η περίοδος δράσης του Αποστόλου ''"εις τα κλίματα της Συρίας και Κιλικίας"'' (''Γαλάτ. 1:21'') μας είναι τελείως άγνωστη.
 +
 +
Αργότερα στην Ταρσό, τον αναζήτησε ο Βαρνάβας και τον έφερε στην [[Αντιόχεια]] για να ενίσχυσει το έργο της εκεί Εκκλησίας. Οι ''Πράξεις'' (''11:30'', ''12:25'') μνημονεύουν ένα ταξίδι του Παύλου και του Βαρνάβα στα Ιεροσόλυμα προκειμένου να φέρουν βοήθεια από την Εκκλησίας της Αντιόχειας προς τους χριστιανούς της Ιουδαίας, κατά την περίοδο του λιμού που ''"εγένετο επί Κλαυδίου Καίσαρος"''.
 +
 +
Σε μια λειτουργική σύναξη στην Αντιόχεια, ο Βαρνάβας και ο Παύλος ''"αφωρίσθησαν"'' και ''"απελύθησαν"'' από τη χριστιανική κοινότητα για ένα σημαντικό αποστολικό έργο μεταξύ των εθνικών.

Αναθεώρηση της 13:57, 5 Αυγούστου 2008

Ο Απόστολος Παύλος (Ταρσός, Κιλικία αρχές 1ου αι. (5-15 μ.Χ.) – Ρώμη 66-68; μ.Χ.), συγγραφέας των μισών περίπου από τα βιβλία της Καινής Διαθήκης, αναγνωρίσθηκε ως ισαπόστολος και άγιος, και ήταν μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της πρώιμης εποχής του χριστιανισμού, υποστηρικτής της παγκοσμιότητας της διδασκαλίας του Ιησού. Για τον λόγο αυτό πήρε το όνομα "Απόστολος των εθνών" και των εθνικών, εκείνων δηλαδή που δεν ανήκουν στον λαό και στη θρησκεία των Εβραίων.

Λεγόταν και Σαύλος (Σαούλ) (βλ. Πράξ. 7:58, 8:1 κ.ά.) κατα τη γνωστή τότε συνήθεια των Ιουδαίων της διασποράς να φέρουν εκτός από το ιουδαϊκό όνομα και ένα ομόηχο ελληνικό ή ρωμαϊκό.

Απόστολος Παύλος
Apostle Paul.JPG
Ο Απόστολος Παύλος σε στάση δέησης
Γέννηση 5-15 μ. Χ., Ταρσός, Κιλικίας
Κοίμηση 66-68 μ.Χ., Ρώμη
Εορτασμός 29 Ιουνίου: Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
Σημαντικές ημερομηνίες Μεταστροφή 34
Πρώτη περιοδεία 44-45
Δεύτερη περιοδεία 49-52
Τρίτη περιοδεία 53-57
Τετάρτη περιοδεία 63-65
Τίτλος Απόστολος


Καταγωγή και παιδεία

Εκτός από την Καινή Διαθήκη, δεν υπάρχουν άλλες αξιόπιστες πηγές για τον βίο του Παύλου. Μέσα από διάφορα χωρία, είναι δυνατόν να εξάγουμε συμπέρασμα για το περίγραμμα του βίου του Αποστόλου Παύλου πριν από τη μεταστροφή του στον Χριστιανισμό:

"Άνθρωπος ειμί Ιουδαίος Ταρσεύς" (Πράξ. 21:39), "γεγεννημένος εν Ταρσώ της Κιλικίας, ανατεθραμμένος δε εν τη πόλει ταύτη (Ιερουσαλήμ) παρά τους πόδας Γαμαλιήλ, πεπαιδευμένος κατά ακρίβειαν του πατρώου νόμου, ζηλωτής υπάρχων του Θεού" (Πράξ. 22:3), "ω λατρεύω από προγόνων εν καθαρά συνειδήσει" (Β' Τιμ. 1:3).
"Περιτομή οκταήμερος, εκ γένους Ισραήλ, φυλής Βενιαμίν, Εβραίος εξ Εβραίων", "Φαρισαίος υιός Φαρισαίου", "κατά ζήλον διώκων την εκκλησίαν, κατά δικαιοσύνην την εν νόμω γενόμενος άμεμπτος" (Φιλιπ. 3:5.6, Πράξ. 23:6, πρβλ. και Β' Κορ. 11:22, Ρωμ. 11:1).
"Και προέκοπτον εν τω Ιουδαϊσμώ υπέρ πολλούς συνηλικιώτας εν τω γένει μου, περισσοτέρως ζηλωτής υπάρχων των πατρικών μου παραδόσεων" (Γαλ. 1:14).
Και "την βίωσίν μου την εκ νεότητος την απ' αρχής γενομένην εν τω έθνει μου εν Ιεροσολύμοις ίσασι πάντες Ιουδαίοι, προγινώσκοντές με άνωθεν, ότι κατά την ακριβεστάτην αίρεσιν της ημετέρας θρησκείας έζησα Φαρισαίος" (Πράξ. 26:4.5) και "ότι καθ' υπερβολήν εδίωκον την εκκλησίαν του Θεού και επόρθουν αυτήν" (Γαλ. 1:13).
Επιπλέον, λέει, Ρωμαίος "εγώ δε και γεγέννημαι" (Πράξ. 22:28), καθώς κληρονόμησε την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη από τον πατέρα του.

Έτσι, ο Απόστολος Παύλος, όπως ο ίδιος λέει, γεννήθηκε στην Ταρσό της Κιλικίας, από γονείς Ιουδαίους της φυλής Βενιαμίν (Ρωμ. 16:1, Φιλιππ. 3:5). Ο πατέρας του ήταν Ρωμαίος πολίτης το οποίο μπορεί να σημαίνει ότι προερχόταν από τα ανώτερα στρώματα του πληθυσμού της Κιλικίας και ίσως ήταν Φαρισαίος ως προς τις θρησκευτικές προτιμήσεις.

Αν λάβουμε υπόψη ότι στο Πράξ. 7:58, κατά τον λιθοβολισμό του πρωτομάρτυρα διακόνου Στεφάνου, αναφέρεται ως "νεανίας", ενώ στην Φιλήμ. 9 η οποία γράφτηκε περί το τέλος του 61 με αρχές του 62 μ.Χ. (ή έστω στα 52-55 μ.Χ.), αυτοαποκαλείται "πρεσβύτης", είναι δυνατόν να υπολογίσουμε ότι το έτος γέννησής του ήταν κάπου ανάμεσα στο 5-15 μ.Χ.

Το εβραϊκό όνομα του αποστόλου, ήταν Σαούλ (Σαύλος) αλλά για τους συμπολίτες του εκτός της Συναγωγής ήταν ο Παύλος (Paulus).

Η εκπαίδευση και η ανατροφή του υπήρξε αυστηρά ραββινική και εβραϊκή. Η κοινή Εβραϊκή ήταν η γλώσσα που μιλούσαν στο σπίτι του και γι αυτό μετέπειτα στην Ιερουσαλήμ μιλά "τη Εβραΐδι διαλέκτω" (Πράξ. 22:2). Αλλά και οι παραθέσεις που κάνει στις επιστολές του, μολονότι βασίζονται στην μετάφραση των Εβδομήκοντα, δείχνουν γνώση και του Εβραϊκού κειμένου, άρα και της αρχαίας Εβραϊκής.

Από το χωρίο Πράξ. 23:16 ("ακούσας δέ ο υιός τής αδελφής Παύλου [...]"), μαθαίνουμε περί ενός ανιψιού του Παύλου, γιου της αδελφής του. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι ίσως η αδελφή του ήταν εγκατεστημένη στην Ιερουσαλήμ και έτσι είχε έναν επιπλέον λόγο να μεταβεί εκεί όπου έγινε τελικά μαθητής του Γαμαλιήλ.

Καθώς μαθήτευσε κοντά στον σημαντικό αυτό διδάσκαλο, έγινε κάτοχος, όσο λίγοι, της Ιουδαϊκής θεολογίας, ενώ το ύφος του, η θεολογική του μέθοδος και η χρήση της Γραφής παρουσιάζουν τον Παύλο ως αυστηρό αλλά και αγνό, ραββίνο, γνώστη όλων των επίμαχων ζητημάτων του ιουδαϊκού Νόμου και ικανό χειριστή της ραββινικής διαλεκτικής. Ο ίδιος ομολογεί αργότερα ότι υπήρξε πολύ επιμελής και μάλιστα "περισσότερος ζηλωτής των πατρικών παραδόσεων" και διέπρεπε μεταξύ των συνομηλίκων (Γαλ. 1:14, Πράξ. 26:4). Αναφερόταν συχνά στα προνόμια και τη θεία κλήση του Ισραήλ (Ρωμ. 3:1.2, 9:4.5, 15:8) και αρκετά νωρίς απόκτησε βαθιά συνείδηση της διαφοράς ανάμεσα στον ιουδαϊκό και τον εθνικό κόσμο, ενώ απόκτησε αντίληψη για τη σημασία του Νόμου για τη ζωή του Ισραηλίτη και την απολύτρωση του Ισραήλ.

Όλα αυτά όμως δεν σημαίνουν ότι ο Απόστολος Παύλος δεν γνώριζε τη θρησκευτικότητα και τη θρησκεία των εθνικών, ή τη Μυθολογία τους και τις δημόσιες θρησκευτικές γιορτές του ελληνορωμαϊκοϋ κόσμου.

Ο Στράβων μας πληροφορεί ότι η Ταρσός στα χρόνια του Παύλου ήταν ανώτερη από την Αθήνα και την Αλεξάνδρεια στα γράμματα, και ήταν έδρα πολλών στωικών φιλοσόφων. Στην πόλη αυτή ο Παύλος διδάχθηκε την ελληνική γλώσσα και ήρθε σε επαφή με τη σκέψη και τη ζωή του ελληνισμού.

Αν και δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την γνώση του επάνω στους εθνικούς ποιητές, εντούτοις υπάρχουν 3 αποσπάσματα τα οποία ο ίδιος παραθέτει:

  • "φθείρουσιν ήθη χρηστά ομιλίαι κακαί" (Α' Κορ. 15:33), στίχος από τη Θαΐδα του Μενάνδρου, του Αθηναίου κωμικού ποιητή του 3ου αιώνα π.Χ.
  • "Κρήτες αεί ψεύσται, κακά θηρία, γαστέρες αργαί" (Τίτ. 1:12), χωρίο που πιθανόν προέρχεται από το "Περί χρησμών" απολεσθέν σύγγραμμα του Επιμενίδη (7ος π.Χ. αιώνας) και επανέλαβε αργότερα ο Καλλίμαχος (3ος π.Χ. αιώνας) στον ύμνο του προς τον Δία.
  • "Του γαρ και γένος εσμέν" (Πράξ. 17:28), τμήμα από στίχο που έγραψε ο Άρατος ο Σολεύς από την Κιλικία (3ος π.Χ. αιώνας).

Είναι πάντως πιθανό, οι δύο πρώτες παραθέσεις να είχαν τον χαρακτήρα παροιμίας στην εποχή του Παύλου. Η τρίτη παράθεση όμως, είναι δυνατόν να αποτελέσει τεκμήριο κάποιας, περιορισμένης έστω, γνώσης των "θύραθεν" ποιητών. Επιπλέον όμως, καθώς ο Παύλος μαθήτευσε στον Γαμαλιήλ για τον οποίο το Ταλμούδ αναφέρει ότι ήταν γνώστης της ελληνικής φιλολογίας, και καθώς ο Παύλος μετά τη στροφή του προς το Χριστιανισμό επέστρεψε στην Ταρσό (Πράξ. 9:30, 11:25, Γαλ. 1:21), σε αυτή την περίοδο μπορεί να απέκτησε κάποιες γνώσεις επάνω στην ελληνική φιλολογία και φιλοσοφία.

Εκτός από τη θεωρητική μόρφωση που έλαβε, έμαθε και την τέχνη του σκηνοποιού ώστε να εξασφαλίζει τα προς το ζην με ένα χειρωνακτικό επάγγελμα όπως και οι περισσότεροι ραββίνοι. Πιθανόν δηλ. να έπλεκε ύφασμα που χρησίμευε για σκηνοποιία καθώς η Ταρσός όπως και όλη η Κιλικία, όπως μαρτυρά ο λατινικός όρος Cilicium (=ύφασμα από τρίχα κατσίκας), ήταν τόπος κατασκευής τέτοιων υφασμάτων.

Εξωτερική περιγραφή

Όπως ο ίδιος ο Παύλος αναφέρει, ενώ τα πλήθη αναγνώριζαν το μέγεθος και τις ικανότητες του πνεύματός του:

"ότι αι μέν επιστολαί, φησί, βαρείαι καί ισχυραί" (Β' Κορ. 10:10) και "ην ο ηγούμενος του λόγου" (Πράξ. 14:2),

εν τούτοις η εξωτερική του εμφάνιση υπολείπετο:

"η δέ παρουσία του σώματος ασθενής" (Β' Κορ. 10:10)

Ώς προς τη σωματική υγεία του αποστόλου, έχουμε τις εξής αναφορές:

  • "εδόθη μοι σκόλοψ τη σαρκί" (Β' Κορ. 12:7)
  • "η γάρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται" (Β' Κορ. 12:9) και
  • "οίδατε δέ ότι δι' ασθένειαν τής σαρκός ευηγγελισάμην υμίν τό πρότερον" (Γαλ. 4:13).

Η ασθένειά του πρέπει να ήταν μάλλον επώδυνη ώστε ο απόστολος να παραδεχθεί:

"Περί τούτου τρίς παρεκάλεσα τον Κύριον διά να απομακρυνθή απ' εμού" (Β' Κορ. 12:8)

Κάποιοι υποστήριξαν πως ίσως ο "σκόλοψ" να σχετίζεται με χρόνια ασθένεια των ματιών, στηρίζοντας την εικασία τους στο:

"ότι ει δυνατόν τούς οφθαλμούς υμών εξορύξαντες άν εδώκατέ μοι" (Γαλ. 4:15)

Άλλοι πάλι αναζήτησαν την ασθένειά του ανάμεσα σε εκείνες που ήταν δυνατό να δημιουργούν αποστροφή προς τρίτους (π.χ. δερματικά έλκη και πυόρροια), στηριγμένοι στο:

"καί τόν πειρασμόν μου τόν εν τή σαρκί μου ουκ εξουθενήσατε ουδέ εξεπτύσατε" (Γαλ. 4:14)

Είναι όμως γενονός ότι τα στηρίγματα για μια σοβαρή διερεύνηση του προβλήματος του Παύλου είναι μάλλον ασθενή.

Ένα άλλο ζήτημα που έθεσαν διάφοροι ερευνητές ήδη από τους αρχαίους χρόνους ήταν το θέμα της αγαμίας του Παύλου. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρείας και ο Ευσέβιος υποστήριξαν ότι ο Παύλος είχε παντρευτεί και ίσως ήταν σε χηρεία, στηριγμένοι στα Α' Κορ. 7:7-8:

"θέλω δέ πάντας ανθρώπους είναι ως καί εμαυτόν• αλλ' έκαστος ίδιον χάρισμα έχει εκ Θεού, ός μέν ούτως, ός δέ ούτως. Λέγω δέ τοίς αγάμοις καί ταίς χήραις, καλόν αυτοίς εστιν εάν μείνωσιν ως καγώ."

Πάντως η έκφραση "έκαστος ίδιον χάρισμα έχει" ταιριάζει περισσότερο σε άγαμο παρά σε κάποιον που βρισκόταν σε χηρεία.

Ο Παύλος ως διώκτης του Χριστιανισμού

Ούτε οι επιστολές, ούτε οι Πράξεις μας βεβαιώνουν ότι ο Παύλος είχε συναντήσει τον Ιησού κατά τη διάρκεια της δημόσιας δράσης του. Η δήλωση στο Β' Κορ. 5:16:

"ει δέ καί εγνώκαμεν κατά σάρκα Χριστόν αλλά νύν ουκέτι γινώσκομεν"

δεν φαίνεται να στηρίζει μια τέτοια άποψη. Οι ερμηνείες που έχουν δοθεί επάνω στο χωρίο αυτό είναι αρκετές. Για τη λύση της αναφοράς "εγνώκαμεν κατά σάρκα [...] αλλά νύν ουκέτι γινώσκομεν", έχουν προταθεί τα εξής:

  • Είτε αναφέρεται στο "εγνώκαμεν" το παθητό σώμα του Χριστού το οποίο πλέον δεν είναι έτσι στον Χριστό ως Σωτήρα (ανθρωπότητα-θεότητα, για τους Χριστιανούς που δέχονται ως Θεό τον Ιησού Χριστό)
  • Είτε αναφέρεται ο Παύλος στα προ της μεταστροφής του γεγονότα, οπότε αναγνώριζε τον Σωτήρα μόνο ως Ιησού Ναζωραίο και όχι ως Χριστό.
  • Είτε αποδοκιμάζει τη λαναθασμένη πίστη ότι ο Χριστός ήταν σωτήρας μόνο του Ισραήλ λόγω της "κατά σάρκα" συγγένειας με τους ιουδαίους, ενώ δεν θα έπρεπε να είναι έτσι.

Ξεκινώντας πάντως από το γεγονός ότι αναφέρει, όχι "Ιησούν" αλλά "Χριστόν", κάνει πιθανότερο η αναφορά αυτή να γίνεται στο πρόσωπο του Χριστού ως Σωτήρα και όχι ως ανθρώπου τον οποίο γνώρισε σε κάποια κατ' ιδίαν συνάντηση.

Πάντως αυτό δεν σημαίνει και απουσία του Παύλου από τα Ιεροσόλυμα κατά τη διάρκεια της δημόσιας δράσης του Ιησού Χριστού (το 30-33 μ.Χ.). Αντιθέτως, κατά το διάστημα αυτό, ο "νεανίας" Παύλος (Πράξ. 7:58) βρισκόταν στα Ιεροσόλυμα, όπου είχε συνάψει στενές σχέσεις με την ανωτάτη θρησκευτική ηγεσία και μάλιστα με τον ίδιο τον αρχιερέα - πρόεδρο του Μεγάλου Ιουδαϊκού Συνεδρίου (Πράξ. 9:1), λαμβάνοντας ενεργό ρόλο στο διωγμό εναντίον των ιουδαίων χριστιανών.

Τον μετά μανίας διωγμό των χριστιανών από τον Παύλο ομολογεί ο ίδιος (Γαλ. 1:13, Α'Κορ. 15:9, Φιλιπ. 3:5 εξ.), ενώ το επιβεβαιώνει και ο Λουκάς στις Πράξεις (8:3, 9:1-2, 26:9-11), ο οποίος μάλιστα αναφέρει ότι δεν αρκέσθηκε μόνο στο διωγμό των χριστιανών της Ιουδαίας, αλλά ζήτησε την άδεια και την βοήθεια του αρχιερέα, για να μεταβεί στη Δαμασκό με σκοπό να συλλάβει και τους εκεί μεταστραφέντες ιουδαίους και να τους οδηγήσει στην Ιερουσαλήμ ώστε να δικασθούν και να τιμωρηθούν (Πράξ. 9:1-2).

Το μίσος του Παύλου εναντίον των ομοεθνών του χριστιανών πήγαζε, αφ' ενός μεν από τον μέχρι φανατισμού ζήλο του υπέρ της ιουδαϊκής θρησκείας (Φιλιπ. 3:5-6, Πράξ. 26:4 εξ., Γαλ. 1:13 εξ.) αφ' ετέρου δε από την αγάπη του προς το ιουδαϊκό έθνος, το οποίο είχε επιλεγεί από τον Θεό να επιτέλεσει σπουδαίο έργο στην ιστορία της Θείας Οικονομίας (Ρωμ. 9-11). Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι ο Ιησούς είχε καταδικασθεί σε σταυρικό θάνατο ως σφετεριστής του μεσσιανικού αξιώματος, ενώ κατέλυσε διάφορες διατάξεις του μωσαϊκού νόμου και προέβλεψε την καταστροφή του ναού.

Χρονολογικός πίνακας

Γεγονός Χρόνος
Μεταστροφή στη Δαμασκό 34 μ.Χ.
Παραμονή στην Αραβία 35-37 μ.Χ.
Απόδραση από τη Δαμασκό επί Αρέτα Δ' 37-38 μ.Χ.
Πρώτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα τέλος 37-αρχές 38 μ.Χ.
Δεύτερη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα την εποχή του λιμού τέλος 43-αρχές 44 μ.Χ.
Πρώτη αποστολική περιοδεία: Αντιόχεια, Σελεύκεια, Κύπρος, Πέργη Παμφυλίας, Αντιόχεια Πισιδίας, Ικόνιο, Λύστρα, Δέρβη Λυκαονίας, Λύστρα, Ικόνιο, Αντιόχεια Πισιδίας, Πέργη Παμφυλίας, Αττάλεια, Αντιόχεια Συρίας αρχές 44-τέλος 45 μ.Χ. (κατ' άλλους 46-48 μ.Χ.)
Συνάντηση και αντίθεση Παύλου και Πέτρου στην Αντιόχεια τέλος 45 μ.Χ.
Ιεραποστολική δράση Παύλου και Βαρνάβα στην Αντιόχεια (Πράξ. 14:28) 46-48 μ.Χ.
Τρίτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα - Αποστολική Σύνοδος 48 μ.Χ.
Δεύτερη αποστολική περιοδεία: Αντιόχεια, περιοχές Συρίας και Κιλικίας, Δέρβη, Λύστρα, Φρυγία, Γαλατία, Μυσία, Τρωάδα, Σαμοθράκη, Νεάπολη, Φίλιπποι, Αμφίπολη, Απολλωνιάδα, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Αθήνα, Κόρινθος, Έφεσος, Καισαρεία, Ιεροσόλυμα, Αντιόχεια 49-52 μ.Χ.
Τετάρτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα 52 μ.Χ.
Τρίτη αποστολική περιοδεία: Αντιόχεια, Γαλατία, δυτική Βιθυνία, Φρυγία, Έφεσος (3ετής παραμονή), Τρωάδα, Μακεδονία, Δαλματία, Κόρινθος, Φίλιπποι, Τρωάδα, Άσσος, Μιτυλήνη, Σάμος, Μίλητος, Κως, Ρόδος, Πάταρα, Τύρος, Πτολεμαΐδα, Καισαρεία, Ιεροσόλυμα 52 ή 53-57 μ.Χ.
Πέμπτη ανάβαση στα Ιεροσόλυμα - Σύλληψη μέσα 57 μ.Χ.
Φυλάκιση στην Καισάρεια Παλαιστίνης μέσα 57 - 59 μ.Χ.
Αναχώρηση για τη Ρώμη Τέλη 59 μ.Χ.
Άφιξη στη Ρώμη αρχές 60 μ.Χ.
Φυλάκιση στη Ρώμη "ιδίω μισθώματι" 60-μέσα 62 μ.Χ.
Τετάρτη Αποστολική περιοδεία: Ρώμη, Ν. Γαλλία, Ισπανία, Ρώμη, Κρήτη, Έφεσος, Μακεδονία (Φιλίππους), Νικόπολη, Δαλματία, Μακεδονία (Φιλίππους), Τρωάδα - Δεύτερη σύλληψη από τις ρωμαϊκές αρχές επί Νέρωνα 63 - 65 ή 66 μ.Χ.
Μεταφορά στη Ρώμη, δεύτερη φυλάκιση 66 μ.Χ.
Μαρτύριο Παύλου 66-68 μ.Χ.

Μεταστροφή στο Χριστιανισμό

Για το γεγονός της μεταστροφής του Παύλου προς το Χριστιανισμό, εκτός από τις αναφορές στις επιστολές (Γαλάτ. 1:13 εξ., Α' Κορ. 11:1, 15:8, Φιλιππ. 3:12, Έφεσ. 3:3), υπάρχουν και τρεις παράλληλες διηγήσεις στις Πράξεις (9:1-29, 22:3-21, 26:9-21).

Σύμφωνα με τις παραπάνω μαρτυρίες που μάλλον έχουν πηγή τον ίδιο τον Παύλο, έγινε χριστιανός όχι από την πειθώ κάποιου Αποστόλου ή κήρυκα της νέας πίστης, αλλ' απ' ευθείας, από τον ίδιο τον Χριστό ο οποίος τον κάλεσε στο ευαγγελικό έργο και στο αποστολικό αξίωμα.

Ο ίδιος ομολογεί (Γαλ. 1:15) ότι, ο Θεός τον προόριζε για απόστολο του Ευαγγελίου "εκ κοιλίας μητρός του", και μετέτρεψε το ζήλο του για τον Νόμο, σε ζήλο για τη διάδοση του Ευαγγελίου.

Στην Προς Γαλάτες Επιστολή του ο Παύλος επιβεβαιώνει την εντύπωση που δημιουργείται από το αντίστοιχο χωρίο στις Πράξεις των Αποστόλων, ότι δηλαδή μεταστράφηκε έπειτα από μία εμφάνιση του Χριστού καθ' οδόν προς την Δαμασκό. Η δική του αφήγηση είναι πραγματικά σύντομη:

"ότε δε ευδόκησεν ο Θεός, ο άφορίσας με εκ κοιλίας μητρός μου και καλέσας δια της χάριτος αυτού, αποκαλύψαι τον υιόν αυτού εν έμοί ίνα εύαγγελίζωμαι αυτόν εν τοις έθνεσιν" (Γαλ. 1:15-16).

Η περιγραφή του γεγονότος αυτού γίνεται με εκτενέστερο τρόπο στα τρία σημεία των Πράξεων που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Αν και είναι αδύνατον να διασαφηνιστεί τι ακριβώς συνέβει, επίκεντρο του γεγονότος ήταν ασφαλώς το όραμα του Ιησού εν δόξη. Αυτό έπεισε τον Παύλο ότι ο Ιησούς ανέστη εκ νεκρών και ανελήφθη ως Κύριος στους ουρανούς. Ήταν επίσης απόδειξη για τον Παύλο ότι κακώς είχε σταυρωθεί και κατά συνέπειαν δεν ίσχυε η κατά τον Νόμο κατάρα του Θεού.

Το γεγονός της μεταστροφής Πράξ. 9:3-18
3. Και καθώς πορευόταν, πλησίαζε στη Δαμασκό, και ξαφνικά άστραψε γύρω του φως από τον ουρανό•
4. και πέφτοντας κάτω στη γη, άκουσε μια φωνή να του λέει: Σαούλ, Σαούλ, γιατί με καταδιώκεις;
5. Και είπε: Ποιος είσαι, Κύριε; Και ο Κύριος είπε: Εγώ είμαι ο Ιησούς, τον οποίο εσύ καταδιώκεις•
6. Εκείνος δε τρέμοντας, και ενώ έγινε έκθαμβος, είπε: Κύριε, τι θέλεις να κάνω; Και ο Κύριος του είπε: Σήκω, και μπες μέσα στην πόλη, και θα σου λαληθεί τι πρέπει να κάνεις.
[...]
8. Και ο Σαύλος σηκώθηκε από τη γη• και είχε ανοιχτά μάτια του, όμως δεν έβλεπε κανέναν• και χειραγωγώντας τον, τον έφεραν μέσα στη Δαμασκό.
[...]
10. Υπήρχε δε κάποιος μαθητής στη Δαμασκό, που ονομαζόταν Ανανίας [...]
[...]
13. Και ο Ανανίας αποκρίθηκε: Κύριε, από πολλούς άκουσα γι' αυτόν τον άνδρα, όσα κακά έκανε στους αγίους σου στην Ιερουσαλήμ•
14. κι εδώ έχει εξουσία από τους αρχιερείς να δέσει όλους όσους επικαλούνται το όνομά σου.
15. Και ο Κύριος του είπε: Πήγαινε, δεδομένου ότι αυτός είναι ένα εκλεκτό σκεύος σε μένα, για να βαστάξει το όνομά μου μπροστά σε έθνη και βασιλιάδες, και τους γιους Ισραήλ•
[...]
17. Και ο Ανανίας πήγε και μπήκε μέσα στο σπίτι• και αφού έβαλε επάνω του τα χέρια, είπε: Σαούλ, αδελφέ, ο Κύριος, ο Ιησούς που φάνηκε σε σένα στον δρόμο, στον οποίο ερχόσουν, με απέστειλε για να ξαναδείς, και να γίνεις πλήρης Πνεύματος Αγίου.
18. Κι αμέσως έπεσαν από τα μάτια του κάτι σαν λέπια, και ξαναείδε αμέσως• και καθώς σηκώθηκε, βαπτίστηκε.

Η κλήση του Παύλου από τον Χριστό έγινε στην πλέον απρόσμενη στιγμή της ζωής του, κατά την εποχή που εδίωκε την Εκκλησία. Για το λόγο αυτό είναι δύσκολο να βρεθούν ορθολογικές αιτίες που να στηρίζουν τη μεταστροφή του αποστόλου. Ασφαλώς, στα κείμενα της Καινής Διαθήκης οι Ιουδαίοι όπως ο Παύλος, δικαίως θεωρούνται περισσότερο προετοιμασμένοι για την αποδοχή του Ευαγγελίου από τους εθνικούς. Κι όμως, αυτοί ήταν που σταύρωσαν τον Μεσσία και δίωξαν τους Αποστόλους ενώ και οι εθνικοί δεν υστέρησαν καθόλου σε διωγμούς κατά της Εκκλησίας. Είναι έτσι δύσκολο να στηριχτεί η μεταστροφή του Παύλου σε μια σταδιακή προετοιμασία του κόσμου για το Ευαγγέλιο, σε μια εποχή μάλιστα, που ο Παύλος μιλά για "έχθρα" του κόσμου απέναντί του.

Μετά το γεγονός της κλήσης του, ο Παύλος οδηγήθηκε στη Δαμασκό και στο σπίτι του Ανανία, ο οποίος ειδοποιήθηκε από τον Χριστό και θεράπευσε τον Παύλο από την τύφλωσή του. Ακολούθησε η βάπτιση του από τον Ανανία και κατόπιν ξεκινά η ιεραποστολική δράση του.

Ασυμφωνίες των διηγήσεων της μεταστροφής

Στο Α' Κορ. 9:1 ο Παύλος δηλώνει ότι "Ιησούν τον κύριον ημών εώρακα", αλλά στο Πράξ. 9:3-4 ο Λουκάς αναφέρει ότι είδε μόνο φως και άκουσε τη φωνή του, γεγονός που για κάποιους εγείρει θέμα αξιοπιστίας της διηγήσεως. Από την άλλη, το άκουσμα της φωνής σε συνδυασμό με το υπέρκοσμο φως (Πράξ. 26:13) θα μπορούσε, ίσως, να δημιουργήσει την αίσθηση του "εώρακα".

Επίσης το ιεραποστολικό έργο του Παύλου στην παραπάνω διήγηση ορίζεται καί προς τους εθνικούς καί προς τους ιουδαίους, ενώ στο Πράξ. 26:17 και Γαλ. 1:16, το έργο του περιορίζεται μόνον μεταξύ των εθνικών. Για κάποιους το γεγονός αυτό προκάλεσε δυσπιστία σχετικά με την αξιοπιστία των διηγήσεων. Εξετάζοντας βέβαια τα λεγόμενα στα εδάφια Πράξ. 13:46-47, 17:4-5 και 18:6 (π.χ. "αφού ξετίναξε τα ιμάτιά του, τους είπε: Το αίμα σας επάνω στο κεφάλι σας• εγώ είμαι καθαρός• από τώρα και στο εξής θα πάω στα έθνη.") συμπεραίνουμε πως το νόημα είναι ότι αφού οι ιουδαίοι, ως εθνικό σύνολο, απέρριψαν το Ευαγγέλιο, οι εθνικοί παραμένουν πλέον οι μόνοι ακροατές του αποστολικού κηρύγματος.

Η εμφάνιση του Χριστού στον Παύλο

Ασφαλώς τα ζητήματα πίστης σε θαύματα δεν μπορούν να βρουν λύση ανάμεσα σε ανθρώπους που τα αποδέχονται και σε εκείνους που δεν τα αποδέχονται. Στην προσπάθεια πάντως να εξηγηθεί αυτό που είδε ο Παύλος στο δρόμο για τη Δαμασκό, δεν υπάρχει άλλο δρόμος παρά να μελετήσουμε τις εσωτερικές μαρτυρίες του κειμένου.

Έτσι, το επιχείρημα ότι ο Παύλος είδε κάποια εσωτερική οπτασία, ο ίδιος δεν το αποδέχεται. Για εκείνον δεν επρόκειτο για μια υποκειμενική αντίληψη, αλλά για γεγονός ιστορικό και αντικειμενικό και αυτό συνάγεται από τα χαρακτηριστικά και τη σημασία, τα οποία αποδίδει σε αυτό. Διακρίνει την εμφάνιση εκείνη από άλλες αποκαλύψεις και οπτασίες που του συνέβησαν, ακόμα και από αυτή την αρπαγή του μέχρι τον τρίτο ουρανό, για την οποία αμφιβάλλει, αν ήταν με το σώμα ή χωρίς αυτό (Β' Κορ. 12:2). Και είναι βέβαιος ότι στο δρόμο για τη Δαμασκό υπήρξε σωματική εμφάνιση του αναστημένου Χριστού αφού την συναριθμεί με τις υπόλοιπες που έγιναν στους αποστόλους πριν από την Ανάληψη (Α' Κορ. 15:5-8).

Στο αποστολικό έργο

Μετά τη μεταστροφή του, τη βάπτιση και την κατήχησή του από τον Ανανία στη Δαμασκό, ο Παύλος "ευθέως εν ταις συναγωγαίς εκήρυσσεν τον Ιησούν ότι ούτος εστίν ο υιός του Θεού" (Πράξ. 9:20), πράγμα το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση των ιουδαίων της Δαμασκού, οι οποίοι μετά "ικανάς ημέρας [...] συνεβουλεύσαντο ανελείν αυτόν" (στ. 23). Οι ιουδαίοι χριστιανοί όμως φυγάδευσαν τον Παύλο. Δεν επιστρέφει τότε στην Ιερουσαλήμ, αλλ' αναχωρεί για την Αραβία και το βασίλειο των Ναβαταίων, νότια της Δαμασκού, πιθανώς δια λόγους ασφαλείας, και κατόπιν επέστρεψε στη Δαμασκό, όπου άσκησε το αποστολικό του έργο για τρία χρόνια.

Σύμφωνα με τις Πράξεις, η εχθρότητα των Ιουδαίων τον ανάγκασε να εγκατάλειψει την πόλη (9:23-25), αν και στην περίπτωση αυτή, στη δίωξή του έλαβε ενεργά μέρος και ο εθνάρχης ΑρέταςΑρέθας), βασιλιάς των Ναβαταίων (Β' Κόρ. 11:32-33).

Μετά την τριετή παραμονή του στην περιοχή της Δαμασκού, ο Παύλος έρχεται στην Ιερουσαλήμ για να γνωρίσει τον Πέτρο (Γαλάτ. 1:18). Εκεί συναντά και τον Ιάκωβο, "τον αδελφόν του Κυρίου". Οι Πράξεις επίσης μας πληροφορούν ότι ο Βαρνάβας συνόδευσε τον Παύλο κατά τη γνωριμία του με τους χριστιανικούς κύκλους της Ιερουσαλήμ, επείδή όπως ήταν φυσικό, υπήρχαν επιφυλάξεις για τον νέο προσήλυτο.

Σε 15 ημέρες εγκαταλείπει την Ιερουσαλήμ, αφού η γενική επιφυλακτικότητα κυρίως εκ μέρους των ελληνιστών, ιουδαίων χριστιανών, τους οποίους καταδίωξε πριν από τη μεταστροφή του ο Παύλος, ανάγκασε τους χριστιανούς των Ιεροσολύμων να τον φυγαδεύσουν, και πιθανόν μέσω της Καισάρειας, επιστρέφει στην πατρίδα του την Ταρσό οπού και έμεινε (Πράξ. 9:26-30). Πράγματι, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να φανταστεί ποια έκπληξη θα δημιούργησε στο συγγενικό του περιβάλλον αυτή η τεράστια αλλαγή του Παύλου, ο οποίος πήγε στην Ιερουσαλήμ για να σπουδάσει και επέστρεψε ως χριστιανός.

Δυστυχώς, η περίοδος δράσης του Αποστόλου "εις τα κλίματα της Συρίας και Κιλικίας" (Γαλάτ. 1:21) μας είναι τελείως άγνωστη.

Αργότερα στην Ταρσό, τον αναζήτησε ο Βαρνάβας και τον έφερε στην Αντιόχεια για να ενίσχυσει το έργο της εκεί Εκκλησίας. Οι Πράξεις (11:30, 12:25) μνημονεύουν ένα ταξίδι του Παύλου και του Βαρνάβα στα Ιεροσόλυμα προκειμένου να φέρουν βοήθεια από την Εκκλησίας της Αντιόχειας προς τους χριστιανούς της Ιουδαίας, κατά την περίοδο του λιμού που "εγένετο επί Κλαυδίου Καίσαρος".

Σε μια λειτουργική σύναξη στην Αντιόχεια, ο Βαρνάβας και ο Παύλος "αφωρίσθησαν" και "απελύθησαν" από τη χριστιανική κοινότητα για ένα σημαντικό αποστολικό έργο μεταξύ των εθνικών.