Απόστολος Ματθίας

Από OrthodoxWiki
Αναθεώρηση ως προς 07:12, 4 Μαΐου 2010 από τον Stefsaks (Συζήτηση | Συνεισφορά) (Απόκρυφο Ευαγγέλιο και οστά)
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Απόστολος Ματθίας
Apostles.jpg
Οι Άγιοι δώδεκα Απόστολοι
Γέννηση άγνωστο
Κοίμηση άγνωστο
Εορτασμός 9 Αυγούστου
Σημαντικές ημερομηνίες 49 μ.Χ. Αποστολική Σύνοδος
Τίτλος Απόστολος


Ο Απόστολος Ματθίας είναι ένας εκ των δώδεκα αποστόλων του Ιησού Χριστού. Ο ίδιος δεν ανήκε στον άμεσο κύκλο των 12 μαθητών κατά τη διάρκεια του διδακτικού βίου του Κυρίου, αλλά στους 70 αμέσως επόμενους ακολούθους του (Λουκάς 10, 1. Πράξεις 1, 21) και ήταν αυτός που τελικά εξελέγη για να λάβει τη θέση του Ιούδα στο αποστολικό αξίωμα[1]. Εκτός της μαρτυρίας των Πράξεων των Αποστόλων διασώζονται ελάχιστες πηγές περί του Αποστόλου αυτού[2]. Το όνομά του προέρχεται από σύντμηση στα ελληνικά καθώς στα εβραϊκά λέγεται Ματταθίας (Mattathiah)[3], που σημαίνει δώρο του Γιαχβέ (Θεού)[4]. Πιθανώς ετυμολογικώς να προέρχεται από την ίδια ρίζα με το Ματθαίος.

Βίος

Καινή Διαθήκη

Οι πληροφορίες για το βίο του Αποστόλου Ματθία είναι ελάχιστες και περιλαμβάνονται ουσιαστικά στις Πράξεις των Αποστόλων. Ο Ματθίας, σύμφωνα με το ιερό κείμενο, ήταν ο μαθητής που ανέλαβε τη θέση του Ιούδα στο στενό Αποστολικό κύκλο. Παρατηρούμε λοιπόν μέσα από την Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα τις πράξεις των Αποστόλων, όπου καταγράφεται η εσωτερική ζωή της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας πως το θέμα της αντικατάστασής του ήταν θέλημα του Θεού, ενώ για την κοινότητα αποτελούσε θεολογική και ιστορική ανάγκη[5]. Κατά τον Ι. Παναγόπουλο[6] η πράξη αυτή προκρίθηκε για τρεις λόγους: Πρώτον διότι η πτώση του Ιούδα είχε προφητικώς εξαγγελθεί στην Παλαιά Διαθήκη, δεύτερον διότι ο Χριστός είχε ορίσει τον αριθμό των δώδεκα Αποστόλων ως κριτών του Ισραήλ και άρα ο αριθμός έπρεπε να μείνει ακέραιος και τρίτον διότι κατά την Πεντηκοστή ο αριθμός αυτός θα έπρεπε να έχει συμπληρωθεί αφού ήταν η σημαδιακή ημέρα της εσχατολογικής ολοκλήρωσης και πλουτισμού της εκκλησίας.

Η εκλογή του Ματθία στην κοινότητα της πρώτης εκκλησίας βρίσκεται στις Πράξεις των Αποστόλων (1, 15-26), όπως προειπώθηκε. Μέσα από την περιγραφή του ευαγγελιστή Λουκά διαπιστώνουμε πως ο Πέτρος σε μία σύναξη πιστών, στάθηκε ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας για να τους μιλήσει, αναφέροντας πως είναι καθήκον τους να εκπληρώσουν τα λεγόμενα της Γραφής που εγράφησαν δια του Αγίου Πνεύματος, ώστε να πληρωθεί το κενό που άφησε ο Ιούδας. Μετά την ομιλία του, έγιναν οι δύο προτάσεις για την πλήρωση της θέσης αυτής. Η μία υποψηφιότητα ήταν ο Απόστολος Ματθίας και ο άλλος υποψήφιος ήταν ο Ιωσήφ, που ονομαζόταν και Βαρσσαβάς και που μετονομάστηκε σε Ιούστος. Μετά από επίκληση στον Ιησού τελέστηκε η διαδικασία της εκλογής. Έτσι τέθηκαν τα ονόματα των δύο υποψηφίων πάνω σε κλήρους, με το Ματθία να εκλέγεται. Η εκλογή έγινε κατά τον τύπο των εκλογών της Παλαιάς Διαθήκης[7].

Εξωγραφικές πηγές

Από εξωτερικές πηγές, πλην της Αγίας Γραφής οι πληροφορίες που φτάνουν σε εμάς είναι λιγοστές και συγκεχυμένες. Ιδιαίτερη σύγχυση υπάρχει μεταξύ των διηγήσεων περί αποστόλου Ματθαίου και αποστόλου Ματθία. Σε μερικές από αυτές παρατηρούμε πως ο Κλήμης Αλεξανδρείας ταύτιζε το Ματθία με το Ζακχαίο[8], ενώ οι ψευδοκλημέντειες επιστολές με τον Βαρνάβα[9]. Ο Ματθίας σύμφωνα με την παράδοση κήρυξε το ευαγγέλιο στην Αιθιοπία, όπου βρήκε μαρτυρικό θάνατο[10]. Η παράδοση αυτή πάντως πρέπει να επισημανθεί πως είναι μεταγενέστερη (14ος αιώνας). Ο Άγιος Επιφάνιος επίσκοπος Σαλαμίνος (Κύπρου, ca.320-403 μΧ) αναφέρει ότι ο Απόστολος Ματθίας εμαρτύρησε στην Αιθιοπία[11][12]. Άλλες παραδόσεις αναφέρουν ότι τόπος του μαρτυρίου του ήταν η Σεβαστούπολη ή πως λιθοβολήθηκε και αποκεφαλίστηκε στα Ιεροσόλυμα[13]. Αυτές οι πληροφορίες μάλλον θα πρέπει να παραβληθούν προς τις πληροφορίες του Φλάβιου Ιώσηπου για το θάνατο του Ιακώβου του αδελφοθέου[14]. Σύμφωνα επίσης με απόκρυφες πηγές, όπως οι "Πράξεις Ανδρέου και Ματθεία εις την πόλιν των ανθρωποφάγων", ο Ματθίας διασώθηκε με θαυματουργικό τρόπο από τον Απόστολο Ανδρέα από τα χέρια Σκύθη ανθρωποφάγου.

Η μνήμη του εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία, στις 9 Αυγούστου.

Απόκρυφο Ευαγγέλιο και οστά

Υπό του Αποστόλου φέρεται να έχει γραφεί απόκρυφο ευαγγέλιο που δεν διασώθηκε και που φέρει το όνομά του. Γράφτηκε περί το δεύτερο μισό του δεύτερου αιώνα και αναφέρεται από τον Ωριγένη, ως τέτοιο[15], όπως και από τον Ευσέβιο. Πιθανώς ήταν γνωστικής προελεύσεως, απηχώντας απόψεις του βασιλειδιανισμού[16].

Σύμφωνα με Ιταλική παράδοση, το σκήνωμα του αγίου (πιθανόν πρόκειται μόνο για την κάρα) μεταφέρθηκε τον 4ο αιώνα από την Αιθιοπία στην Ιταλία και σήμερα ευρίσκεται ενταφιασμένο στην κρύπτη του (Ρωμαιοκαθολικού) καθεδρικού ναού San Matteo, στο Σαλέρνο (κοντά στη Νάπολι), όπου ο άγιος τιμάται ως πολιούχος[17]. Εντύπωση ωστόσο προκαλεί η ομοιότητα της διήγησης και των χρονολογιών με την παρακάτω Γερμανική διήγηση (4ος αι, Νιρμανδοί 10ος/11ος αι, χάθηκαν, βρέθηκαν, ξαναχάθηκαν, ξαναβρέθηκαν...).

Τα οστά του Αποστόλου σήμερα βρίσκονται στη Γερμανία, πλην της κάρας του, που βρίσκεται στην Ιταλία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως υπάρχει για το ιστορικό διάσωσής τους. Κατά τον 4ο αιώνα τα οστά του Αποστόλου μεταφέρθηκαν αρχικώς με εντολή της αυτοκράτειρας Αγίας Ελένης στη Γερμανική πόλη Τρηρ (TRIER, τα Βυζαντινά Τρέβηρα) από τον επίσκοπο Αγρίκιο. Αρκετά αργότερα μεταφέρθηκαν από την τοποθεσία αυτή, υπό την απειλή των Νορμανδών, όπου και χάθηκαν για πρώτη φορά. Βρέθηκαν με θαυμαστό τρόπο περίπου το 1050 όπου ενταφιάστηκαν, για να ξαναχαθούν και να ξαναβρεθούν την 1η Σεπτεμβρίου 1127 στο Τρηρ[18].

Υποσημειώσεις

  1. Απόστολος Γλαβίνας, Οι Δώδεκα Απόστολοι, σελ. 139
  2. ο.π., σελ. 141
  3. Λουκάς 3, 25-26
  4. Λήμμα Ματθίας από την Καθολική εγκυκλοπαίδεια
  5. Απόστολος Γλαβίνας, Οι Δώδεκα Απόστολοι, σελ. 141
  6. Θεολογικό Υπόμνημα στις πράξεις των Αποστόλων, Μέρος Α΄,, κεφ. 1-8, 3, Αθήνα 1984, σελ. 57
  7. Αριθμοί 26, 52εξ. Ιησούς Ναυή 7, 14εξ.
  8. Στρωματείς 4, ΒΕΠΕΣ, τομ. 8, σελ. 62
  9. S. Clementis, recognitionum loiber primus, LX, P.G. 1, 1240
  10. Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος, Εκκλησιαστική ιστορία Β΄, κεφ. Μ, P.G. 145, 865. Ο Νικηφόρος Κάλλιστος ωστόσο ταυτίζει την Αιθιοπία με την μυθολογική Κολχίδα ή την Ιβηρία, σημερινή Γεωργία στον Καύκασο, πράγμα το οποίο μεγαλώνει τη σύγχυση των διηγήσεων περί αποστόλου Ματθία και αποστόλου Ματθαίου.
  11. Η πληροφορία είχε δημοσιευθεί στην Wikipedia (english) αλλά τώρα έχει διαγραφεί: "Some traditions say that Matthew was martyred in Ethiopia, others say that he was martyred in Hierapolis of Parthia. According to Epiphanius, Bishop of Cyprus, Matthew the Evangelist was martyred in Hierapolis, and the Matthew who replaced Judas Iscariot among the twelve apostles is the one who died in Ethiopia. His relics were carried to Campania, in the Diocese of Capaccio. Retrieved by Lombards, they were moved to Salerno, where they are currently kept in the Cathedral's crypt".
  12. http://povcrystal.blogspot.com/2006/08/st-matthews-burial-site.html
  13. Απόστολος Γλαβίνας, Οι Δώδεκα Απόστολοι, σελ. 142
  14. ο.π.
  15. Ωριγένους, Εις το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, Ομιλία Α΄, ΒΕΠΕΣ, τομ. 15, σελ. 1
  16. Κλήμεντος Αλεξανδρείας, Στρωματείς 7, 17, ΒΕΠΕΣ τομ. 8, σελ. 298
  17. http://www.culturacampania.rai.it/site/en-GB/Cultural_Heritage/Churches/Scheda/salerno_duomo.html?link=storia
  18. Απόστολος Γλαβίνας, Οι Δώδεκα Απόστολοι, σελ. 143

Βιβλιογραφία

  • Απόστολος Γλαβίνας, Οι Δώδεκα Απόστολοι, Τέρτιος, Κατερίνη 1993.