Αθηναγόρας ο Αθηναίος

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Αθηναγόρας ο Αθηναίος είναι ένας από τους σπουδαιότερους απολογητές και εκκλησιαστικούς συγγραφείς του β΄ αιώνος. Άκμασε κατά τις εποχές των αυτοκρατόρων Μάρκου Αυρηλίου και Κομμόδου, την ίδια εποχή με τον έτερο μεγάλο απολογητή, τον Ιουστίνο. Υπήρξε φιλόσοφος που μεταστράφηκε στο χριστιανισμό, διατηρώντας το φιλοσοφικό του τήβεννο, ενώ η απολογία του εκτιμάται για τη λογοτεχνική της κομψότητα και τη νηφάλια προσέγγιση προς τον εθνικό κόσμο.

Ο βίος του

Περί του βίου του Αθηνάγορος υπάρχουν ελάχιστα, κατά βάση αυτοβιογραφικά στοιχεία, που προκύπτουν από γραμματεία του, η οποία όμως είναι ιδιαιτέρως περιορισμένη. Ο ίδιος αγνοείτε πλήρως ακόμα και από γραμματολόγους όπως τον Ευσέβιο, τον Ιερώνυμο, το Ρουφίνο και το Σούδα[1]. Πέραν των προλεγομένων, υπάρχει περί του Αθηναγόρος σημείωμα αγνώστου συγγραφέως, το οποίο βασίζεται σε απολογία του Φιλίππου Σηδίτου. Η αναφορά αυτή όμως κρίνεται ως αναξιόπιστη από τον ιστορικό Σωκράτη[2], αλλά και τους σημερινούς μελετητές[3][4]. Μερικά στοιχεία από την αναφορά αυτή μπορούν να εκτιμηθούν ως πιθανώς σωστά διασταυρούμενα σε σχέση με έτερες ιστορικές πηγές, όπως ότι ο Κλήμης Αλεξανδρείας μαθήτευσε δίπλα του, καθώς φαίνεται από το έργο του "Στρωματείς" ότι όντως μαθήτευσε, σε άγνωστό όμως προς εμάς Έλληνα δάσκαλο εξ Ιωνίας (κατά τον πατρολόγο Παν. Χρήστου ίσως είλκυε την καταγωγή του από εκεί)[5] και την παραμονή του στην Αλεξάνδρεια όπως μέσα από το έργο "Περί Αναστάσεως" διαφαίνεται, λόγω της αναφοράς του για εκτροφή καμηλών[6].

Μέσα από τα συγγράμματα του διαβλέπουμε πως εισήχθη στο χριστιανισμό από τον εθνικό βίο, μελετώντας τις Γραφές[7]. Μετά τη μεταστροφή του διατήρησε τρίβωνα και υπήρξε εκ των πρώτων ιδρυτών χριστιανικής σχολής υψηλού επιπέδου[8]. Διαφαίνεται κράτιστος γνώστης των φιλοσοφικών, ιστορικών και ποιητικών δεδομένων της εποχής του, τα οποία χρησιμοποιεί στη γραμματεία του, με αποτέλεσμα να αποτελεί το γλαφυρότερο εκκλησιαστικό συγγραφέα του β΄ αιώνος. Εξ αυτού του γεγονότος εικάζεται ότι πιθανώς άσκησε το επάγγελμα του ρήτορος ή του δασκάλου της ρητορικής[9]. Έζησε κατά τα χρόνια των Αυτοκρατόρων Μάρκου Αυρηλίου και Κομμόδου, αλλά πέραν τούτων ουδεμία πληροφορία υπάρχει σχετικά με τον σημαντικό αυτό απολογητή, πέραν ότι ήταν Αθηναίος.

Συγγράμματα

Γενικά

Πρεσβεία περί χριστιανών

Περί Αναστάσεως Νεκρών

Θεολογία

Υποσημειώσεις

  1. Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίδα 573
  2. Εκκλησιαστική Ιστορία 7, 27
  3. Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 574
  4. Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, Τόμος Α΄, σελίδα 271
  5. Στρωμματείς 1, 1
  6. Περί Αναστάσεως 12
  7. Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 574
  8. Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 574
  9. Στ. Παπαδόπουλος, ενθ. αν., 271

Βιβλιογραφία

  • Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄, Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005.
  • Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία, Τόμος Α΄, Έκδοση Ιδιωτική, Αθήνα 2000.
  • Κωνσταντίνος Σκουτέρης, Ιστορία Δογμάτων, Τόμος Α΄, Έκδοση Ιδιωτική Αθήνα 1998.
  • Θεοδώρου Ανδρέας, Ιστορία των Δογμάτων. Τόμος Α-μέρος β΄, Γρηγόρης, Αθήνα 1977.
  • Νικόλαος Τζιράκης, Απολογητές, Αρμός, Αθήνα 2003.