Άγιο Πνεύμα

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Θεότητας. Είναι ομοούσιο με τα πρόσωπα του Πατρός και του Υιού στην Αγία Τριάδα, και κατά το Σύμβολο της Πίστεως "συνπροσκυνείται και συνδοξάζεται" με τον Πατέρα και με τον Υιό, ίσο κατά τη λατρεία και την τιμή με Αυτούς.


Η σχέση του Αγίου Πνεύματος με τον Πατέρα και τον Υιό

Το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα αϊδίως, δηλαδή εκτός χρόνου, και αποστέλλεται από τον Υιό εν χρόνω. Η αιτία Του λοιπόν βρίσκεται στον Πατέρα, και όχι και στον Υιό, όπως δογμάτισαν οι Ρωμαιοκαθολικοί με το Φιλιόκβε.

Το Άγιο Πνεύμα έχει την αιτιακή αρχή του στον Πατέρα, με διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι ο Υιός. Γι' αυτό άλλωστε λέμε ότι ο Υιός γεννάται προαιωνίως, ενώ το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται προαιωνίως εκ του Πατρός. Δεν είναι λοιπόν "αδελφό" πρόσωπο με τον Υιό, γι' αυτό λέμε ότι ο Υιός είναι Μονογεννής του Πατρός.

Ο ρόλος του Υιού στην ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος δεν είναι σχέση αιτίας, αλλά συγκατάθεσης. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης διευκρινίζει αυτή τη σχεση, με την εξής διάκριση: Η διαφορά Υιού και Πνεύματος ως προς την εμφάνιση στην ύπαρξη, στην έλευση, στην ύπαρξη αυτών των δύο, είναι ότι ο μεν Υιός προέρχεται προσεχώς εκ του Πατρός, εκ του αιτίου, το δε Πνεύμα προέρχεται δι’ Εκείνου που προέρχεται προσεχώς, δηλαδή δια του Υιού. Και λέει ότι «Έτσι κατά αυτόν τον τρόπο, η μεσιτεία, η μεσολάβηση του Υιού στη θεία ζωή, στη θεία ύπαρξη διαφυλάττει την ιδιότητά Του ως Μονογενούς». Για να παραμείνει ο Υιός ως ο Μονογενής, πρέπει να Του αναγνωρίσουμε αυτό το «προσεχώς», διότι αλλιώς θα είχαμε δύο Υιούς κατά κάποιο τρόπο. Ενώ λέει η φυσική, η ουσιώδης σχέση του Πνεύματος προς τον Πατέρα δεν καταργείται, διότι στον Υιό υπάρχει όλη η θεία φύση και συνεπώς, ως προς τη φύση, κοινωνεί με τον Πατέρα και το Πνεύμα, ερχόμενο στην ύπαρξη δια της μεσολαβήσεως του Υιού. Αυτό δεν έχει σχέση με το Filioque στο επίπεδο της αϊδίου υπάρξεως του Θεού, γιατί τόσο ο Υιός όσο και το Πνεύμα δεν είναι αίτια. Δηλαδή, ενώ ο Υιός μπορεί κατά κάποιο τρόπο να μεσολαβεί στο να έρθει στην ύπαρξη το Άγιο Πνεύμα, αυτό δεν κάνει τον Υιό αίτιο του Πνεύματος. Το αίτιο παραμένει ΜΟΝΟ ο Πατήρ.

Η διευκρίνιση αυτή, διατηρεί την αρχή, τη βασική Χριστιανική πίστη, ότι μόνο ο Πατήρ είναι ο αίτιος και ότι ο Υιός με κανένα τρόπο δεν μπορεί να νοηθεί ως συναίτιος της υπάρξεως του Πνεύματος.


Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι δύναμη

Επειδή στη σύγχρονη εποχή υπάρχουν άνθρωποι που αμφισβητούν το ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, και διδάσκουν ότι είναι "δύναμη", θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια μερικά από τα Αγιογραφικά ντοκουμέντα που δείχνουν ότι το Άγιο Πνεμύα δεν είναι δύναμη.

Αν και μόνο η δήλωση τής Εκκλησίας για κάποιο δόγμα αρκεί για την αποδοχή του, υπάρχουν σαφή εδάφια που αποδεικνύουν ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι η δύναμη τού Θεού, μερικά από τα οποία θα παραθέσουμε εδώ δειγματοληπτικά. Θα αρχίσουμε με το Β΄ Κορινθίους 6/ς΄ 4-7. Εκεί λέει:

"...αλλ' εν παντί συνιστώντες εαυτούς ως Θεού διάκονοι εν υπομονή πολλή εν θλίψεσιν εν ανάγκαις εν στενοχωρίαις εν πληγαίς εν φυλακαίς εν ακαταστασίαις εν κόποις εν αγρυπνίαις εν νηστείαις εν αγνότητι εν γνώσει εν μακροθυμία εν χρηστότητι εν Πνεύματι Αγίω εν αγάπη ανυποκρίτω εν λόγω αληθείας εν δυνάμει Θεού δια των όπλων της δικαιοσύνης των δεξιών και αριστερών".

Στο χωρίο αυτό παρατηρούμε ότι ο απόστολος Παύλος, σε ένα σύνολο από πολλά διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα, αναφέρει ξεχωριστά το "Άγιο Πνεύμα", από τη "δύναμη τού Θεού". Αν το Άγιο Πνεύμα ήταν η δύναμη τού Θεού, δεν θα τα ανέφερε και τα δύο, γιατί θα ήταν πλεονασμός.

Ας δούμε μερικά ακόμα παρόμοια χωρία, όπου φαίνεται ότι άλλο είναι το Άγιο Πνεύμα, και άλλη η δύναμη τού Θεού:

Ρωμαίους 15/ιε΄ 19: "εν δυνάμει σημείων και τεράτων εν δυνάμει Πνεύματος Θεού"

Εδώ φαίνεται ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι δύναμη τού Θεού, αλλά ΕΧΕΙ τη δύναμη τού Θεού, δηλαδή είναι ο φορέας της. Πρόκειται για τη δύναμη ΤΟΥ Πνεύματος, και όχι για το Πνεύμα - Δύναμη.

Αντίθετα με τα παραπάνω, υπάρχουν στην Αγία Γραφή εδάφια που δείχνουν ότι ο Θεός είναι "δύναμη", και ειδικά ο Χριστός είναι η "δύναμη τού Θεού". Παρ' όλα αυτά, κανείς δεν τόλμησε να πει ότι ο Θεός ή ο Χριστός δεν είναι πρόσωπα! Ας δούμε δύο εδάφια:

Ψαλμός 46/μς΄ 1: "Ο Θεός είναι καταφυγή ημών και δύναμις, βοήθεια ετοιμότατη εν ταις θλίψεσι".

Α΄ Κορινθίους 1/α΄ 23,24: "Ημείς δε κηρύσσομεν Χριστόν εσταυρωμένον, Ιουδαίοις μεν σκάνδαλον, Έλλησιν δε μωρίαν, αυτοίς δε τοις κλητοίς Ιουδαίοις τε και Έλλησιν, Χριστόν Θεού δύναμιν και Θεού σοφίαν".

Οι Χριστιανοί λοιπόν, κηρύττουν ότι η δύναμη τού Θεού είναι ο Χριστός, και όχι το Άγιο Πνεύμα. Και βεβαίως ο Χριστός είναι ΠΡΟΣΩΠΟ!