Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Μεσονυκτικό"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
(Βιβλιογραφία)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
 
{{Λειτουργική}}
 
{{Λειτουργική}}
'''Μεσονυκτικό'''<ref>Κατανυκτική Ακολουθία πριν απ’ τον Όρθρο, που αναγινώσκεται στα Μοναστήρια κυρίως.</ref>, καλούμε την ακολουθία η οποία αποτελείται από ψαλμούς, ευχές και τροπάρια, θυμίζοντας μας την του Κυρίου [[ανάσταση]], η οποία έλαβε χώρα νωρίς το πρωί της ''"μιας των Σαββάτων"'' και την ευαγγελική ρήση «''μέσης δε νυκτός, κραυγή γέγονεν, ιδού, ο νυμφίος έρχεται...''». Αναγιγνώσκεται  κυρίως  το μεσονύκτιο, συνήθως  περί την τρίτη ώρα της νυκτός. Στην ακολουθία αυτή δεόμεθα του Θεού, «''ίνα μη αναπεπτωκότες και υπνούντες, αλλ’ εγρηγορούντες, διεγηγερμένοι εν τη εργασία των εντολών αυτού ευρεθώμεν και έτοιμοι εις την χαράν και εις τον θείον νυμφώνα της δόξης αυτού συνεισέλθωμεν''», όπως λέγει και  η  αναγιγνωσκομένη ευχή του Μεγάλου Βασιλείου<ref>Η ακολουθία αυτή αναγινώσκεται κυρίως υπό των κληρικών και των μοναχών.</ref>.
+
Το '''Μεσονυκτικό''' είναι εκκλησιαστική ακολουθία που τελείται στο μεσονύκτιο, δηλαδή στην έκτη ώρα<ref>Το βυζαντινό σύστημα μέτρησης των ωρών ξεκινά με τη δύση του ηλίου (ώρα 12η), έτσι το χειμώνα το Μεσονυκτικό κανονικά τελείται λίγο μετά τα μεσάνυχτα</ref> της νύχτας. εμφανίζεται σε δύο μορφές, η πρώτη για τη Δευτέρα-Παρασκευή και η δεύτερη για το Σαββατοκύριακο.
 +
 
 +
 
 +
== Προέλευση Περιεχόμενο και Συμβολισμοί==
 +
 
 +
Η ακολουθία αυτή είναι μοναχικής προελεύσεως και επινοήσεως. Κύριως σκοπός της ήταν η έγερση από το νυχτερινό ύπνο και κοινή προσευχή στο ναό απ' όλη την κοινότητα. Κύριο περιεχόμενό της υπήρξε ο 118ος ψαλμός<ref>Λόγω της θέσης του ψαλμού σ' αυτήν την ακολουθία είναι συχνό το φαινόμενο το μεσονυκτικό να αποκαλείται σε πολλά χειρόγραφα ως ''ἄμωμος''.</ref>, στον οποίον βρίσκεται η φράση ''Μεσονύκτιον ἐξεγειρόμην τοῦ ἐξομολογεῖσθαι'', από όπου προέρχεται η μοναστική πρακτική της νυχτερινής εγέρσεως για προσευχή.
 +
 
 +
Κεντρικό θέμα της ακολουθίας είναι αυτή η έγερση και η συμμετοχή στην αγγελική ψαλμωδία. Συνδέεται άμεσα με την [[ανάσταση]] των νεκρών<ref>Ο ύπνος θεωρείται εικόνα-σύμβολο του θανάτου.</ref>, κυρίως δε με την ανάσταση του Κυρίου, η οποία έλαβε χώρα νωρίς το πρωί της ''"μιας των Σαββάτων"'' και την ευαγγελική ρήση «''μέσης δε νυκτός, κραυγή γέγονεν, ιδού, ο νυμφίος έρχεται...''». Συνδέεται με την παραβολή των δέκα παρθένων<ref>Στην ακολουθία ψέλνεται το «''ίνα μη αναπεπτωκότες και υπνούντες, αλλ’ εγρηγορούντες, διεγηγερμένοι εν τη εργασία των εντολών αυτού ευρεθώμεν και έτοιμοι εις την χαράν και εις τον θείον νυμφώνα της δόξης αυτού συνεισέλθωμεν''»</ref>, αλλά και τη δευτέρα παρουσία και την τελική κρίση. Σημαντικό μέρος της ακολουθίας των καθημερινών καταλαμβάνει το Μεσώριο, το οποίο έχει νεκρώσιμο χαρακτήρα και εκτενή δέηση υπέρ των κεκοιμημένων.
 +
 
 +
 
 +
== Η δομή του ''καθ' ημέραν'' μεσονυκτικού ==
 +
 
 +
*Εὐλογητός ὁ Θεός...
 +
*Τρισάγιο
 +
*Ψαλμοί 50, '''118'''
 +
*Το σύμβολο της πίστεως, τρισάγιο
 +
*Τροπάρια, ''ὁ ἐν παντί καιρῷ''
 +
*Ευχές: ''Κύριε Παντοκράτορ'', ''Σέ εὐλογοῦμεν''
 +
*'''Μεσώριον'''
 +
**''Δεῦτε προσκυνήσωμεν'', ψαλμοί 120, 133
 +
**Τροπάρια
 +
**''Μνήσθητι Κύριε''
 +
**Ἀπόλυσις
 +
**''Εύξώμεθα''
 +
 
 +
== Η ακολουθία του Σαββάτου ==
 +
Όπως
  
 
== Υποσημειώσεις ==
 
== Υποσημειώσεις ==
Γραμμή 8: Γραμμή 34:
  
 
*Ιωάννης Ε. Μεσολωράς, «''Συμβολική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας''», Τόμος Β’, Εν Αθήναις 1904
 
*Ιωάννης Ε. Μεσολωράς, «''Συμβολική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας''», Τόμος Β’, Εν Αθήναις 1904
*Ιωάννης Μ. Φουντούλης, ''Λειτουργική Α΄ Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία'', Θεσσαλονίκη 1995
+
*Ιωάννης Μ. Φουντούλης, ''Λειτουργική Α΄ Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία'', Θεσσαλονίκη 1995, σ. 160-162
 +
*Εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα'', τ. 41, σ. 345
  
 
[[Κατηγορία:Λειτουργική|Μ]]
 
[[Κατηγορία:Λειτουργική|Μ]]
  
 
[[en:Midnight Office]]
 
[[en:Midnight Office]]

Αναθεώρηση της 17:59, 17 Οκτωβρίου 2008

Ορθόδοξη Λειτουργική
Θεία Λειτουργία
Θεία Λειτουργία του Χρυσοστόμου
Θεία Λειτουργία του Βασιλείου
Θεία Λειτουργία του Ιακώβου
Προηγιασμένη
Καθημερινές Ακολουθίες
Εσπερινός | Απόδειπνον | Μεσονυκτικό
Όρθρος | Ώρες
Ετήσιες Ακολουθίες
Ακάθιστος Ύμνος | Παράκληση
Μεγάλος Αγιασμός | Αρτοκλασία
Έκτακτες Ακολουθίες
Βάπτισμα | Χρίσμα | Γάμος
Χειροτονία | Ευχέλαιο
Μνημόσυνο | Μικρός Αγιασμός

Το Μεσονυκτικό είναι εκκλησιαστική ακολουθία που τελείται στο μεσονύκτιο, δηλαδή στην έκτη ώρα[1] της νύχτας. εμφανίζεται σε δύο μορφές, η πρώτη για τη Δευτέρα-Παρασκευή και η δεύτερη για το Σαββατοκύριακο.


Προέλευση Περιεχόμενο και Συμβολισμοί

Η ακολουθία αυτή είναι μοναχικής προελεύσεως και επινοήσεως. Κύριως σκοπός της ήταν η έγερση από το νυχτερινό ύπνο και κοινή προσευχή στο ναό απ' όλη την κοινότητα. Κύριο περιεχόμενό της υπήρξε ο 118ος ψαλμός[2], στον οποίον βρίσκεται η φράση Μεσονύκτιον ἐξεγειρόμην τοῦ ἐξομολογεῖσθαι, από όπου προέρχεται η μοναστική πρακτική της νυχτερινής εγέρσεως για προσευχή.

Κεντρικό θέμα της ακολουθίας είναι αυτή η έγερση και η συμμετοχή στην αγγελική ψαλμωδία. Συνδέεται άμεσα με την ανάσταση των νεκρών[3], κυρίως δε με την ανάσταση του Κυρίου, η οποία έλαβε χώρα νωρίς το πρωί της "μιας των Σαββάτων" και την ευαγγελική ρήση «μέσης δε νυκτός, κραυγή γέγονεν, ιδού, ο νυμφίος έρχεται...». Συνδέεται με την παραβολή των δέκα παρθένων[4], αλλά και τη δευτέρα παρουσία και την τελική κρίση. Σημαντικό μέρος της ακολουθίας των καθημερινών καταλαμβάνει το Μεσώριο, το οποίο έχει νεκρώσιμο χαρακτήρα και εκτενή δέηση υπέρ των κεκοιμημένων.


Η δομή του καθ' ημέραν μεσονυκτικού

  • Εὐλογητός ὁ Θεός...
  • Τρισάγιο
  • Ψαλμοί 50, 118
  • Το σύμβολο της πίστεως, τρισάγιο
  • Τροπάρια, ὁ ἐν παντί καιρῷ
  • Ευχές: Κύριε Παντοκράτορ, Σέ εὐλογοῦμεν
  • Μεσώριον
    • Δεῦτε προσκυνήσωμεν, ψαλμοί 120, 133
    • Τροπάρια
    • Μνήσθητι Κύριε
    • Ἀπόλυσις
    • Εύξώμεθα

Η ακολουθία του Σαββάτου

Όπως

Υποσημειώσεις

  1. Το βυζαντινό σύστημα μέτρησης των ωρών ξεκινά με τη δύση του ηλίου (ώρα 12η), έτσι το χειμώνα το Μεσονυκτικό κανονικά τελείται λίγο μετά τα μεσάνυχτα
  2. Λόγω της θέσης του ψαλμού σ' αυτήν την ακολουθία είναι συχνό το φαινόμενο το μεσονυκτικό να αποκαλείται σε πολλά χειρόγραφα ως ἄμωμος.
  3. Ο ύπνος θεωρείται εικόνα-σύμβολο του θανάτου.
  4. Στην ακολουθία ψέλνεται το «ίνα μη αναπεπτωκότες και υπνούντες, αλλ’ εγρηγορούντες, διεγηγερμένοι εν τη εργασία των εντολών αυτού ευρεθώμεν και έτοιμοι εις την χαράν και εις τον θείον νυμφώνα της δόξης αυτού συνεισέλθωμεν»

Βιβλιογραφία

  • Ιωάννης Ε. Μεσολωράς, «Συμβολική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας», Τόμος Β’, Εν Αθήναις 1904
  • Ιωάννης Μ. Φουντούλης, Λειτουργική Α΄ Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1995, σ. 160-162
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, τ. 41, σ. 345