|
|
| (42 ενδιάμεσες εκδόσεις από 4 χρήστες δεν εμφανίζονται) |
| Γραμμή 1: |
Γραμμή 1: |
| | {{ΟρθόδοξοςΧριστιανισμός}} | | {{ΟρθόδοξοςΧριστιανισμός}} |
| − | Η '''Αγία Γραφή''', είναι μια Θεόπνευστη συλλογή 76 βιβλίων, στην οποία η Εκκλησία του Ισραήλ και η Χριστιανική Εκκλησία, κατέγραψαν την εμπειρία των αγίων διαχρονικά, από τον Αδάμ ως την εποχή των Αποστόλων. Η Εκκλησία του Ισραήλ παρέδωσε στη Χριστιανική Εκκλησία 49 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης και η Χριστιανική Εκκλησία συνέγραψε στην εποχή των Αποστόλων άλλα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης. Τα βιβλία αυτά, καθορίσθηκαν ως κανονικά, από 6 συμπληρωματικούς μεταξύ τους κανόνες, οι οποίοι επικυρώθηκαν από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο.
| + | Με τον όρο '''Αγία Γραφή''' αναφερόμαστε στο σύνολο των [[θεοπνευστία|θεόπνευστων]] βιβλίων της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς]] και της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]]<ref>"Γραφή Αγία", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (Θ.Η.Ε.), τόμ. 4, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 658.</ref> που αποτελούν την γραπτή πηγή της ''Θείας Αποκαλύψεως''<ref>"Αγία Γραφή", Στύλιος Κ. Ευθύμιος (Επίσκοπος), ''Μικρό Χριστιανικό Λεξικό'' (Α' ανατύπωση της 2ης έκδ.), Αποστολική Διακονία, 1998, σελ. 13.</ref> και της ιστορίας της προετοιμασίας και εκπληρώσεως της [[Ενανθρώπηση|ενανθρώπησης]] του [[Μεσσίας|Μεσσία]] [[Ιησούς Χριστός|Ιησού Χριστού]]<ref>Φειδάς Ιω. Βλάσιος, "Γραφή Αγία", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 19, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.</ref>. |
| | | | |
| − | Τα βιβλία της Αγίας Γραφής, είναι τα εξής:
| + | Στην ''Αγία Γραφή'' αναφερόμαστε και με τους όρους ''Ιερά Γραφή'', ''Γραφές'' ή ''Ιερές Γραφές''<ref>"Γραφή", Μαλαβάκης Νίκος, ''Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων'', Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 32.</ref>, ''Άγιες Γραφές''<ref>"Γραφή Αγία", Μουστάκης Βασίλειος, ''Λεξικό της Αγίας Γραφής'', Αθήναι 1955.</ref>, ''Γραφή'', ''Βίβλος'' (αντιδάνειο από την ελληνική λέξη βιβλία)<ref>"Αγία Γραφή", εγκυκλοπαίδεια ''ΔΟΜΗ'', εκδ. Δομή Α.Ε., τόμ. 1, Αθήνα 2004.</ref>, ενώ η ίδια η [[Καινή Διαθήκη]] χρησιμοποιεί τη ραβινική έκφραση ''"γραφαί άγιαι"'' (''Ρωμ 1,2'') και ''"Ιερά γράμματα"'' (''Β' Τιμ 3,15'')<ref>"Γραφή", ''Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας'' (μτφρ. από τα Γαλλικά με εποπτεία Σάββα Αγουρίδη, Σταύρου Βαρτανιάν), Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980, στ. 224.</ref>. |
| | | | |
| − | == Παλαιά Διαθήκη ==
| + | Επίσης, η ''Αγία Γραφή'' λέγεται και [[Διαθήκη]]. Η λέξη ''διαθήκη'' είναι παράγωγος του ρήματος ''διατίθημι'' που σημαίνει μεταξύ άλλων ''διευθετώ κάτι με αμοιβαία συμφωνία'' ή ''διαθέτω την περιουσία μου με συμφωνία''. Η αντίστοιχη εβραϊκή λέξη ''berith'' σημαίνει κατά περίπτωση ''"τέμνω-τεμαχίζω"'' ή και ''"εκλέγω-ορίζω"''<ref>Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, ''Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 17.</ref>. Συνεπώς, ο όρος ''"Διαθήκη"'', χρησιμοποιείται στη βιβλική γλώσσα ''"ως συμφωνία μεταξύ του θεού..και των ανθρώπων...καθ' ην ο μεν θεός υπέσχετο την προστασίαν και τας δωρεάς Του, οι δε άνθρωποι ανελάμβαναν την υποχρέωσιν να συμμορφωθούν προς το θέλημα Του"''<ref>"Αγ. Γραφή", Κολιτσάρας Θ. Ιωάννης, ''Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν της Αγίας Γραφής'', 'Η Ζωή', 2η έκδ., Αθήναι 1998, σελ. 12Α.</ref>. |
| | | | |
| − | # Γένεσις
| + | Η ''Αγία Γραφή'' διαιρείται σε δύο μεγάλα μέρη, την [[Παλαιά Διαθήκη]] η οποία περιέχει τα προ [[Χριστός|Χριστού]], [[Θεοπνευστία|θεόπνευστα]] βιβλία, του [[Μωϋσής|Μωϋσή]], των [[Προφήτης|προφητών]] και των άλλων συγγραφέων, και στην [[Καινή Διαθήκη]] η οποία περιλαμβάνει τα έργα των [[Απόστολοι|Αποστόλων]], από το [[κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον|κατά Ματθαίον Ευαγγελίου]] μέχρι και της [[Αποκάλυψις|Αποκάλυψης]], του ευαγγελιστή Ιωάννη<ref>Κολιτσάρας, ό.π..</ref>. Από απόψεως χρονικής διαρκείας κατά την οποίαν γράφτηκαν οι δύο Διαθήκες, τα μεν βιβλία της Π.Δ. γράφτηκαν από τον 13ο<ref>Καλαντζάκης, ''Εισαγωγή...'', ό.π., σελ. 282.</ref> μέχρι και τον 2ο π.Χ. αιώνα, ενώ αυτά της Κ.Δ. γράφτηκαν κατά τον πρώτο μετά Χριστό αιώνα<ref>Κολιτσάρας, ό.π., σελ. 12Β.</ref>. Η Ορθόδοξη ''Αγία Γραφή'' περιλαμβάνει συνολικά 76 βιβλία: |
| − | # Έξοδος
| |
| − | # Λευϊτικόν
| |
| − | # Αριθμοί
| |
| − | # Δευτερονόμιον
| |
| − | # Ιησούς τού Ναυή
| |
| − | # Κριταί
| |
| − | # Ρουθ
| |
| − | # Α΄ Βασιλέων
| |
| − | # Β΄ Βασιλέων
| |
| − | # Γ΄ Βασιλέων
| |
| − | # Δ΄ Βασιλέων
| |
| − | # Α΄ Παραλειπομένων
| |
| − | # Β΄ Παραλειπομένων
| |
| − | # Έσδρας Α΄
| |
| − | # Έσδρας Β΄
| |
| − | # Νεεμίας
| |
| − | # Τωβίτ
| |
| − | # Ιουδήθ
| |
| − | # Εσθήρ
| |
| − | # Ιώβ
| |
| − | # Ψαλμοί
| |
| − | # Παροιμίες
| |
| − | # Εκκλησιαστής
| |
| − | # Άσμα Ασμάτων
| |
| − | # Σοφία Σολομώντος
| |
| − | # Σοφία Σειράχ
| |
| − | # Βαρούχ
| |
| − | # Ησαϊας
| |
| − | # Ιερεμίας
| |
| − | # Επιστολή Ιερεμίου
| |
| − | # Θρήνοι
| |
| − | # Ιεζεκιήλ
| |
| − | # Δανιήλ (Βηλ και Δράκων)
| |
| − | # Ωσηέ
| |
| − | # Ιωήλ
| |
| − | # Αμώς
| |
| − | # Αβδιού
| |
| − | # Ιωνάς
| |
| − | # Μιχαίας
| |
| − | # Ναούμ
| |
| − | # Αβακούμ
| |
| − | # Σοφονίας
| |
| − | # Αγγαίος
| |
| − | # Ζαχαρίας
| |
| − | # Μαλαχίας
| |
| − | # Α΄ Μακκαβαίων
| |
| − | # Β΄ Μακκαβαίων
| |
| − | # Γ΄ Μακκαβαίων
| |
| | | | |
| − | == Καινή Διαθήκη ==
| + | *[[Παλαιά Διαθήκη|49 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης]] |
| | + | :<small>'''1.'''[[Γένεσις]] '''2.'''[[Έξοδος]] '''3.'''[[Λευιτικόν]] '''4.'''[[Αριθμοί]] '''5.'''[[Δευτερονόμιον]] '''6.'''[[Ιησούς του Ναυή]] '''7.'''[[Κριταί]] '''8.'''[[Ρουθ]] '''9.'''[[Α' Βασιλειών]] '''10.'''[[Β' Βασιλειών]] '''11.'''[[Γ' Βασιλειών]] '''12.'''[[Δ' Βασιλειών]] '''13.'''[[Α' Παραλειπομένων]] '''14.'''[[Β' Παραλειπομένων]] '''15.'''[[Α' Έσδρας]] '''16.'''[[Β' Έσδρας]] '''17.'''[[Νεεμίας]] '''18.'''[[Εσθήρ]] '''19.'''[[Ιουδίθ]] '''20.'''[[Τωβίτ]] '''21.'''[[Α' Μακκαβαίων]] '''22.'''[[Β' Μακκαβαίων]] '''23.'''[[Γ' Μακκαβαίων]] '''24.'''[[Ψαλμοί]] '''25.'''[[Ιώβ]] '''26.'''[[Παροιμίαι]] '''27.'''[[Εκκλησιαστής]] '''28.'''[[Άσμα Ασμάτων]] '''29.'''[[Σοφία Σολομώντος]] '''30.'''[[Σοφία Σειράχ]] '''31.'''[[Ωσηέ]] '''32.'''[[Αμώς]] '''33.'''[[Μιχαίας]] '''34.'''[[Ιωήλ]] '''35.'''[[Οβδιού]] '''36.'''[[Ιωνάς]] '''37.'''[[Ναούμ]] '''38.'''[[Αββακούμ]] '''39.'''[[Σοφονίας]] '''40.'''[[Αγγαίος]] '''41.'''[[Ζαχαρίας]] '''42.'''[[Μαλαχίας]] '''43.'''[[Ησαΐας]] '''44.'''[[Ιερεμίας]] '''45.'''[[Βαρούχ]] '''46.'''[[Θρήνοι]] '''47.'''[[Επιστολή Ιερεμίου]] '''48.'''[[Ιεζεκιήλ]] '''49.'''[[Δανιήλ]]</small> |
| | | | |
| − | # Ευαγγέλιο Ματθαίου
| + | *[[Καινή Διαθήκη|27 βιβλία της Καινής Διαθήκης]] |
| − | # Ευαγγέλιο Μάρκου
| + | :<small>'''50.'''[[Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον]] '''51.'''[[Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον]] '''52.'''[[Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον]] '''53.'''[[Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον]] '''54.'''[[Πράξεις των Αποστόλων]]'''55.'''[[Προς Ρωμαίους]] '''56.'''[[Προς Κορινθίους Α']] '''57.'''[[Προς Κορινθίους Β']] '''58.'''[[Προς Γαλάτας]] '''59.'''[[Προς Εφεσίους]] '''60.'''[[Προς Φιλιππησίους]] '''61.'''[[Προς Κολοσσαείς]] '''62.'''[[Προς Θεσσαλονικείς Α']] '''63.'''[[Προς Θεσσαλονικείς Β']] '''64.'''[[Προς Τιμόθεον Α']] '''65.'''[[Προς Τιμόθεον Β']] '''66.'''[[Προς Τίτον]] '''67.'''[[Προς Φιλήμονα]] '''68.'''[[Προς Εβραίους]] '''69.'''[[Επιστολή Ιακώβου]] '''70.'''[[Επιστολή Πέτρου Α']] '''71.'''[[Επιστολή Πέτρου Β']] '''72.'''[[Eπιστολή Ιωάννου Α']] '''73.'''[[Eπιστολή Ιωάννου Β']] '''74.'''[[Eπιστολή Ιωάννου Γ']] '''75.'''[[Επιστολή Ιούδα]] '''76.'''[[Αποκάλυψις Ιωάννου]]</small> |
| − | # Ευαγγέλιο Λουκά
| |
| − | # Ευαγγέλιο Ιωάννη
| |
| − | # Πράξεις τών Αποστόλων
| |
| − | # Ρωμαίους
| |
| − | # Α΄ Κορινθίους
| |
| − | # Β΄ Κορινθίους
| |
| − | # Γαλάτας
| |
| − | # Εφεσίους
| |
| − | # Φιλιππησίους
| |
| − | # Κολοσαείς
| |
| − | # Α΄ Θεσσαλονικείς
| |
| − | # Β΄ Θεσσαλονικείς
| |
| − | # Α΄ Τιμόθεον
| |
| − | # Β΄ Τιμόθεον
| |
| − | # Τίτον
| |
| − | # Φιλήμονα
| |
| − | # Εβραίους
| |
| − | # Ιακώβου
| |
| − | # Α΄ Πέτρου
| |
| − | # Β΄ Πέτρου
| |
| − | # Α΄ Ιωάννου
| |
| − | # Β΄ Ιωάννου
| |
| − | # Γ΄ Ιωάννου
| |
| − | # Επιστολή Ιούδα
| |
| − | # Αποκάλυψις Ιωάννου
| |
| | | | |
| − | == Οι κανόνες της Αγίας Γραφής == | + | ==Η Παλαιά Διαθήκη== |
| | + | ''Βλέπε κύριο άρθρο [[Παλαιά Διαθήκη]]''. |
| | | | |
| − | Η Αγία Γραφή, δεν έχει κανέναν κατάλογο των βιβλίων της, μέσα σε αυτά. Και τέτοιοι κανόνες της Αγίας Γραφής, γράφτηκαν εκατοντάδες στη διάρκεια της ιστορίας. Αλλά δεν είναι όλοι έγκυροι, δηλαδή δεν έχουν γίνει αποδεκτοί όλοι αυτοί οι κανόνες από τους Χριστιανούς. Μάλιστα, διάφορες αιρέσεις, χρησιμοποιούν διαφορετικό αριθμό βιβλίων, όπως οι Προτεστάντες, που έχουν 66 αντί για 76 βιβλία, έχοντας αφαιρέσει από την Αγία Γραφή δέκα βιβλία. | + | Ο όρος ''"Παλαιά Διαθήκη"'' συντίθεται από το επίθετο ''παλαιός'' και το ουσιαστικό ''διαθήκη'' και σημαίνει την, προ ενανθρωπήσεως του [[Χριστός|Χριστού]], συμφωνία μεταξύ του Θεού [[Γιαχβέ]] και του [[Περιούσιος λαός|περιουσίου λαού]] δια μέσου των εκπροσώπων του, [[Προπάτορες|προπατόρων]], [[Πατριάρχες|πατριαρχών]] και λοιπών μεγάλων θρησκευτικών προσωπικοτήτων. Η συμφωνία ή ''"η σχέση αυτή δεν πρέπει βεβαίως να συνδέσει το θείο σχέδιο της [[Σωτηρία|σωτηρίας]] με το ιστορικό πεπρωμένο του ισραηλιτικού λαού...αλλά με το ιστορικό πεπρωμένο ολόκληρης της ανθρωπότητας"''<ref>Καλαντζάκης, ''Εισαγωγή...'', ό.π., σελ. 18-20.</ref>. |
| | + | Το περιεχόμενο της ''"Παλαιάς Διαθήκης"'' κατανοείται από την [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] ως προεξαγγελτικό της παρουσίας του [[Χριστός|Χριστού]]. ''"Ερμηνεύοντας, λοιπόν, η Εκκλησία χριστολογικά τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, δίνει σε αυτά ένα εντελώς διαφορετικό νόημα από εκείνο που τα ίδια κείμενα έχουν για τη Συναγωγή. Με αυτό το νέο νόημα ενσωματώνει η Εκκλησία τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης στη δική της Αγία Γραφή και τα θεωρεί πλέον τμήμα της δικής της παράδοσης, νομιμοποιώντας έτσι ταυτόχρονα το δικαίωμα της να είναι αυτή, ως «νέος Ισραήλ», η κληρονόμος των επαγγελιών του Θεού και όχι η Συναγωγή"''<ref>Κωνσταντίνου Μιλτιάδης, ''Η Παλαιά Διαθήκη Μυθολογία των Εβραίων ή Βίβλος της Εκκλησίας;'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2003, σελ. 35-36.</ref>. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, η ''Παλαιά Διαθήκη'' περιέχεται σ' ενα σώμα 49 ιερών βιβλίων, τα οποία ξεχώρισαν για τη θεοπνευστία τους. |
| | | | |
| − | Κατ' ανάγκην λοιπόν, πρέπει να αναζητηθεί το κριτήριο βάσει του οποίου οι Χριστιανοί έχουν κατατάξει τα παραπάνω καταγεγραμμένα βιβλία στην Αγία Γραφή. Και φυσικά, μια και "στύλος και εδραίωμα της αληθείας είναι η Εκκλησία" κατά την Αγία Γραφή, στην Εκκλησία πρέπει να καταφύγουμε, η οποία είναι το Σώμα του Χριστού. Χωρίς την έγκριση της Εκκλησίας δεν υπάρχει κανόνας, γιατί τα πάντα στη Χριστιανική πίστη, λαμβάνουν την αξία τους από τον Χριστό, κεφαλή και Σώμα.
| + | ==Η Καινή Διαθήκη== |
| | + | ''Βλέπε κύριο άρθρο [[Καινή Διαθήκη]]''. |
| | | | |
| − | Η Εκκλησία λοιπόν, καθόρισε τους έγκυρους κανόνες της, στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο. Αυτή η σύνοδος, επεκύρωσε έξι από τους πολλούς κανόνες που είχαν διατυπωθεί. Οι κανόνες αυτοί είναι οι εξής: Της Λαοδικείας, της Καρθαγένης, του πε΄ αποστολικού κανόνα, του αγίου Αθανασίου, του Γρηγορίου του Θεολόγου, και του Αμφιλοχίου του Ικονίου. Έτσι, παρά το ότι δεν έχει δοθεί ακόμα άμεσα από Οικουμενική ή Πανορθόδοξη Σύνοδο, κάποιος ειδικός κανόνας (κατάλογος) για τα βιβλία της Αγίας Γραφής, έχουμε βάσει συνοδικής αποφάσεως 6 κανόνες επικυρωμένους, ως οδηγούς στην αποδοχή των βιβλίων της Αγίας Γραφής. | + | Η [[Καινή Διαθήκη]] είναι η συλλογή των 27 ιερών βιβλίων, τα οποία η Εκκλησία επέλεξε, αναγνώρισε και καθιέρωσε ως την μοναδική θεόπνευστη και αποστολική γραπτή μαρτυρία για τη νέα, πλήρη καί τελεσίδικη αποκάλυψη του Θεού στο μοναδικό πρόσωπο και έργο του [[Ιησούς Χριστός|Ι. Χριστού]]<ref>Παναγόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη'', Ακρίτας, Αθήνα 1994, σελ. 13.</ref>. Κατά το [[Μυστικός Δείπνος|δείπνο]] του υπερώου με τους μαθητές (''Ματθ. 26, 28''. ''Μάρκ. 14,24''. ''Λουκ. 22,20'', πρβλ. και ''Α' Κορ. 11, 25''), ο ίδιος ο [[Μεσσίας]] αναφέρθηκε στην ''"Καινή Διαθήκη"'', δηλώνοντας έτσι τη νέα περίοδο της λυτρωτικής οικονομίας του Θεού που επρόκειτο να θεμελιωθεί με το αίμα που ο ίδιος έχυσε εκούσια στο [[Σταυρός|σταυρό]]<ref>Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, ''Εισαγωγή Στην Καινή Διαθήκη'', 2η έκδ., Πουρναράς, θεσσαλονίκη 1998, σελ. 15.</ref>. |
| | | | |
| − | Οι κανόνες αυτοί, έχουν μεταξύ τους συμπληρωματική ισχύ, καθώς αναφέρονται σε παραπλήσια κριτήρια για τα βιβλία της Αγίας Γραφής, και έτσι αλληλοσυμπληρώνονται. Έτσι λοιπόν:
| + | ==Βίβλος== |
| | + | Από τον Μεσαίωνα και κατόπιν, τα βιβλία της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς]] και της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]] ονομάζονται και ''Βίβλος'', ονομασία που αποτελεί προϊόν επίδρασης των ξενόγλωσσων όρων ''Bible, Bibel, Biblia'' κ.λπ.. Αυτοί οι όροι προέρχονται από το λατινικό ''biblia'' το οποίο με τη σειρά του έχει τις ρίζες του στους ελληνικούς βιβλικούς ορούς ''"βίβλος(οι)"'', ''"ιερά βίβλος"'' κ.ά.<ref>Καλαντζάκης, ''Εισαγωγή...'', ό.π., σελ. 23-24.</ref>. |
| | | | |
| − | '''1. Η Σύνοδος της Λαοδικείας''' έδωσε έναν ανοικτό κανόνα των Κανονικών και Αναγνωστέων βιβλίων. | + | ==Ο Κανόνας της Αγίας Γραφής== |
| | + | ''Βλέπε κύριο άρθρο [[Βιβλικός κανόνας]]'' |
| | | | |
| − | '''2. Η Σύνοδος της Καρθαγένης''', έδωσε έναν κλειστό κανόνα των Κανονικών, Θείων και Αναγνωστέων βιβλίων. | + | Ο ρόλος της Εκκλησίας, ήταν καθοριστικός στην διαμόρφωση του [[Κανόνας|Κανόνα]] της Αγίας Γραφής καθώς ''"με την καθοδήγηση του Αγ. Πνεύματος διαχώρισε μεταξύ των βιβλίων, τα οποία έφεραν λαθραίως το όνομα ενός προφήτη ή αποστόλου, από εκείνα τα οποία ήταν γνήσια βιβλία των θεοπνεύστων ανδρών. Η Εκκλησία ξεχώρισε τα γνήσια από τα ψευδεπίγραφα ή νόθα βιβλία"''<ref>Μπούμης Ι. Παναγιώτης, ''Κανονικόν Δίκαιον'', έκδ. 3η επηυξημένη, Γρηγόρης, Αθήνα 2002, σελ. 34.</ref>. |
| | | | |
| − | '''3. Ο πε΄ Αποστολικός κανών''' έδωσε έναν κανόνα των Σεβασμίων και Αγίων Βιβλίων. | + | Συγκεκριμένα, με τον [[Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος (κανόνες)|β' κανόνα]] της [[Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος|Πενθέκτης Οικουμ. Συνόδου]]<ref>Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''Πηδάλιον'' (ακριβής ανατύπωσις της γ' εκδόσεως του 1864), εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 220.</ref> η Ορθόδοξη Εκκλησία επικύρωσε τους εξής κανόνες<ref>Μπούμης Ι. Παναγιώτης, ''Οι Kανόνες της Eκκλησίας περί του Kανόνος της Αγ. Γραφής'', 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1991, σελ. 197.</ref>: |
| | | | |
| − | '''4. Ο άγιος Αθανάσιος''' έδωσε έναν κανόνα των Κανονιζομένων, Θείων βιβλίων, και άλλον έναν των Αναγινωσκομένων από νεοκατήχητους. | + | *''[[Κανόνες των Αγίων Αποστόλων|πε']] αποστολικό''<ref>''Πηδάλιον'', ό.π., σελ. 110.</ref> |
| | + | *''[[Σύνοδος Λαοδικείας (κανόνες)|ξ']] Λαοδικείας''<ref>''Πηδάλιον'', σελ. 442.</ref> |
| | + | *''[[Σύνοδος Καρθαγένης (κανόνες)|κδ']] Καρθαγένης''<ref>''Πηδάλιον'', σελ. 480 (με διαφορετική αρίθμηση).</ref> |
| | + | *''Μεγ. Αθανασίου, [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας (κανόνες)|λθ' Εορταστική Επιστολή]]''<ref>''Πηδάλιον'', σελ. 583.</ref> |
| | + | *''[[Γρηγόριος ο Θεολόγος (κανόνες)|Γρηγορίου του Θεολόγου]]''<ref>''Πηδάλιον'', σελ. 663.</ref> και |
| | + | *''[[Αμφιλόχιος Ικονίου (κανόνας)|Αμφιλοχίου Ικονίου]]''<ref>''Πηδάλιον'', σελ. 664-665.</ref> |
| | | | |
| − | '''5. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος''' έδωσε έναν κανόνα των Γνησίων βιβλίων, | + | Ο [[Κανονικό Δίκαιο|κανονολόγος]], καθ. Παν. Μπούμης, αποδέχεται<ref>Μπούμης, ''Οι Kανόνες της Eκκλησίας...'', ό.π., σελ. 200-201.</ref> την άποψη του καθ. [[Σάββας Αγουρίδης|Σάββα Αγουρίδη]] ότι: ''"η Εκκλησία έθεσε κατά τον 2ον αιώνα τας βάσεις και αρχάς του Κανόνος της. Λόγω όμως του οικουμενικού χαρακτήρος της χριστιανοσύνης και επειδή εις ωρισμένας παλαιάς Εκκλησίας ήσαν εμπεδωμέναι διάφοροι ως προς ωρισμένα βιβλία παραδόσεις, η Εκκλησία δεν επέβαλε δι' αυθεντικής αποφάσεως ένα αυστηρώς καθωρισμένων ορίων Κανόνα. Εσωτερικώς καθωδήγησε τα απανταχού τέκνα της, ώστε να συγκλίνουν άπαντες συν τω χρόνω επί τα αυτά όρια"''<ref>Αγουρίδης Σάββας, ''Εισαγωγή Εις την Καινήν Διαθήκην'', 3η έκδ., Γρηγόρης, Αθήνα 1991, σελ. 70.</ref>. Στην εμπεριστατωμένη μελέτη του, ''"Οι Kανόνες της Eκκλησίας περί του Kανόνος της Αγ. Γραφής"'' (''Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1991, 2η έκδ.''), ο καθηγητής Μπούμης αναλύει σε βάθος όλους τους παραπάνω κανόνες και καταλήγει: |
| | | | |
| − | '''6. και ο άγιος Αμφιλόχιος Ικονίου''' έδωσε έναν κανόνα των Θεοπνεύστων βιβλίων. | + | ''"Εξ όσων μέχρι τούδε αναλυτικώς εξετέθησαν, δυνάμεθα, νομίζομεν, συμπερασματικώς να καταλήξωμεν...ότι μεταξύ των κανόνων της Εκκλησίας, οι οποίοι επεκυρώθησαν υπό της Πενθέκτης Οικουμ. Συνόδου και αναφέρονται εις τον κανόνα της Αγ. Γραφής, υπάρχει μία θαυμαστή συμφωνία, μία πραγματική αρμονία"'' και προσθέτει ότι, οι πιστοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας θα πρέπει να θεωρούν πως ''"η Πρόνοια του Θεού ενήργησε δια της Πενθέκτης Οικουμ. Συνόδου εις την δημιουργίαν ενός κοινώς αποδεκτού αυθεντικού κανόνος της Αγ. Γραφής"''<ref>Μπούμης, ''Οι Kανόνες της Eκκλησίας...'', ό.π., σελ. 197.204.</ref>. |
| | | | |
| − | Ένας συνδυασμός των ανωτέρω 6 κανόνων, μας δίνει και τον Χριστιανικό έγκυρο κανόνα της Αγίας Γραφής.
| + | ==Υποσημειώσεις== |
| | + | <div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div> |
| | | | |
| | + | ==Δικτυακοί τόποι== |
| | + | * http://www.bibles.gr Αγία Γραφή, κείμενο και μετάφραση. |
| | + | * [http://www.onlinegreekbible.gr http://www.onlinegreekbible.gr] Online Greek texts: Byz, Patriarchal/Greek Orhodox Church, NA27/ UBS4, LXX, TR, Tischendorf, WH, Texts with variants |
| | | | |
| − | === Ο κανόνας της Συνόδου της Λαοδικείας ===
| + | [[Κατηγορία:Αγία Γραφή|*]] |
| − | | + | [[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Α]] |
| − | Η Σύνοδος τής Λαοδικείας έδωσε έναν ανοικτό κανόνα των Κανονικών και Αναγνωστέων βιβλίων, επειδή η Αγία Γραφή ήταν ακόμα υπό διαμόρφωσιν. Η επόμενη σχετική σύνοδος, η Σύνοδος τής Καρθαγένης που έγινε μετά από 60 χρόνια, έδωσε έναν κανόνα πιο συμπληρωμένο, και τον έκλεισε.
| |
| − | | |
| − | Ακολουθεί το κείμενο τής Συνόδου και μετάφραση τού κανόνος:
| |
| − | | |
| − | '''Κείμενο:'''1
| |
| − | Όσα δεί βιβλία αναγινώσκεσθαι2 της Παλαιάς Διαθήκης. α΄. Γένεσις κόσμου. β΄. Έξοδος εξ Αιγύπτου. γ΄. Λευϊτικόν. δ΄. Αριθμοί. ε΄. Δευτερονόμιον. ς΄. Ιησούς του Ναυή. ζ΄. Κριταί, Ρούθ. η΄. Εσθήρ. θ΄. Βασιλειών πρώτη και δευτέρα. ι΄. Βασιλειών τρίτη και τετάρτη. ια΄. Παραλειπομένων πρώτον και δεύτερον. ιβ΄. Έσδρας πρώτον και δεύτερον. ιγ΄. Βίβλος Ψαλμών. ρν΄. ιδ΄. Παροιμοίαι Σολομώντος. ιε΄. Εκκλησιαστής. ις΄. Άσμα ασμάτων. ιζ΄. Ιώβ. ιη΄. Δωδεκαπρόφητον. ιθ΄. Ησαΐας. κ΄. Ιερεμίας και Βαρούχ, Θρήνοι και επιστολαί3 . κα΄. Ιεζεκιήλ. κβ΄. Δανιήλ.
| |
| − | Τα δε της Καινής Διαθήκης ταύτα. Ευαγγέλια τέσσαρα, κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκάν, κατά Ιωάννην. Πράξεις Αποστόλων. Επιστολαί καθολικαί επτά, Ιακώβου μία, Πέτρου δύο, Ιωάννου τρείς Ιούδα μία. Επιστολαί Παύλου δεκατέσσαρες. πρός Ρωμαίους μία, πρός Κορινθίους δύο, πρός Γαλάτας μία, πρός Εφεσίους μία, πρός Φιλιππησίους μία, πρός Κολοσσαείς μία, πρός Θεσσαλονικείς δύο, πρός Εβραίους μία, πρός Τιμόθεον δύο, πρός Τίτον μία, και πρός Φιλήμονα μία.
| |
| − | | |
| − | _____________
| |
| − | | |
| − | 1. Ράλλη – Ποτλή, τόμ. Γ΄, σελ. 225-226.
| |
| − | | |
| − | 2. και αυθεντείν
| |
| − | | |
| − | 3. ή, Επιστολή.
| |
| − | | |
| − |
| |
| − | '''Μετάφραση:'''
| |
| − | | |
| − | Ποία βιβλία πρέπει να αναγινώσκονται της Παλαιάς Διαθήκης. α΄. Γένεσις κόσμου. β΄. Έξοδος εκ της Αιγύπτου. γ΄. Λευϊτικόν. δ΄. Αριθμοί. ε΄. Δευτερονόμιον. ς΄. Ιησούς του Ναυή. ζ΄. Κριταί και Ρούθ. η΄. Εσθήρ. θ΄. Βασιλειών πρώτη και δευτέρα. ι΄. Βασιλειών τρίτη και τετάρτη. ια΄. Παραλειπομένων, πρώτον και δεύτερον. ιβ΄. Έσδρας πρώτον και δεύτερον. ιγ΄. Βίβλος Ψαλμών. ρν΄. ιδ΄. Παροιμοίαι Σολομώντος. ιε΄. Εκκλησιαστής. ις΄. Άσμα ασμάτων. ιζ΄. Ιώβ. ιη΄. Δωδεκαπρόφητον. ιθ΄. Ησαΐας. κ΄. Ιερεμίας και Βαρούχ, Θρήνοι και επιστολαί. κα΄. Ιεζεκιήλ. κβ΄. Δανιήλ.
| |
| − | Της Καινής δε Διαθήκης (πρέπει να αναγινώσκωνται) τα ακόλουθα. Ευαγγέλια τέσσαρα, κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκάν, κατά Ιωάννην. Πράξεις Αποστόλων. Επιστολαί καθολικαί επτά, Ιακώβου μία, Πέτρου δύο, Ιωάννου τρείς, Ιούδα μία. Επιστολαί Παύλου δεκατέσσαρες, πρός Ρωμαίους μία, πρός Κορινθίους δύο, πρός Γαλάτας μία, πρός Εφεσίους μία, πρός Φιλιππησίους μία, πρός Κολοσσαείς μία, πρός Θεσσαλονικείς δύο, πρός Εβραίους μία, πρός Τιμόθεον δύο, πρός Τίτον μία, και πρός Φιλήμονα μία.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Σχόλια περί τού κειμένου'''
| |
| − | | |
| − | '''1.''' Παρατηρούμε ότι λείπουν τα βιβλία της Ιουδήθ, τα 3 των Μακκαβαίων, (το 4ο δεν αποτελεί μέρος της Αγίας Γραφής και δεν ασχολούμαστε με αυτό), η Σοφία Σειράχ, η Σοφία Σολομώντος και Τωβίτ.
| |
| − | | |
| − | '''2.''' Γιατί λείπουν τα βιβλία αυτά από τον κανόνα της Συνόδου της Λαοδικείας; Ας το δούμε λίγο:
| |
| − | | |
| − | Η Σύνοδος αυτή έγινε 60 χρόνια πριν από τη Σύνοδο της Καρθαγένης. Αυτό σημαίνει ότι ο Κανόνας της Αγίας Γραφής ήταν ακόμα υπό διαμόρφωσιν, ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΑΚΟΜΑ ΚΛΕΙΣΕΙ. Ενώ της Λαοδικείας ήταν η πρώτη Συνοδική προσπάθεια για καταρτισμό των αναγνωστέων βιβλίων, της Καρθαγένης μετά από 60 χρόνια, ολοκλήρωσε την επιλογή των βιβλίων που θα διαβάζονταν ως Θεία στην Εκκλησία.
| |
| − | | |
| − | '''3.''' Η διαφορά των δύο αυτών κανόνων, (της Καρθαγένης και της Λαοδικείας), οφείλεται στον παραπάνω λόγο. Ο αρχαιότερος κανόνας της Λαοδικείας, λέει: «Όσα δει βιβλία αναγινώσκεσθαι της Παλαιάς Διαθήκης» , ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΞΑΙΡΕΙ ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΤΥΧΟΝ ΘΑ ΠΡΟΣΕΘΕΤΕ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΕ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΣΥΝΟΔΟ. Ενώ η Σύνοδος της Καρθαγένης μετά από 60 χρόνια, είναι κατηγορηματική, ότι η επιλογή είχε ήδη τελειώσει: «Ομοίως ήρεσεν ίνα εκτός των Κανονικών Γραφών μηδέν εν τη Εκκλησία αναγιγνώσκηται επ' ονόματι θείων Γραφών. Εισί δε αι Κανονικαί Γραφαί αύται:…»
| |
| | | | |
| − | Είναι εμφανέστατο από μια σύγκριση στα παραπάνω κείμενα των δύο Συνόδων, ότι η μία αφήνει τον κανόνα ανοικτό, ενώ η άλλη τον κλείνει κατηγορηματικά, με τα λόγια: «εκτός των… μηδέν εν τη Εκκλησία αναγινώσκηται…» Αφού λοιπόν η αρχαιότερη Σύνοδος άφησε τον κανόνα ανοιχτό, δεν τίθεται πρόβλημα από το ότι στην επόμενη συμπληρώθηκαν και τα υπόλοιπα βιβλία.
| + | [[ar:الكتاب المقدس]] |
| − | | + | [[en:Holy Scripture]] |
| − | Δεν έχουμε λοιπόν αντίφαση, αλλά διαφορά χρόνου, στη διάρκεια του οποίου ο κανόνας της Αγίας Γραφής καθορίστηκε.
| + | [[ro:Sfânta Scriptură]] |
| − | | |
| − | '''4.''' Από τη στιγμή που και η Σύνοδος αυτή αναφέρει το βιβλίο του Βαρούχ ως κανονικό, πώς οι Προτεστάντες το απορρίπτουν με τη δικαιολογία ότι δεν το αναφέρουν οι κανόνες των Συνόδων;
| |
| − | | |
| − | '''5.''' Επίσης, η διατύπωση της Συνόδου αυτής, (της Λαοδικείας), είναι χαρακτηριστική για ένα άλλο σημαντικό θέμα, σχετικό με τα βιβλία Βαρούχ, Θρήνοι και Επιστολή Ιερεμία. Εκεί λέει σχετικά με τον Ιερεμία: «…ιθ΄ Ησαϊας. κ΄Ιερεμίας και Βαρούχ, Θρήνοι και Επιστολαί. κα΄ Ιεζεκιήλ…»
| |
| − | | |
| − | Στο παραπάνω απόσπασμα, παρατηρούμε ότι ενώ ο Ησαϊας και ο Ιεζεκιήλ που βρίσκονται πριν και μετά από τον Ιερεμία, αντιπροσωπεύουν διαφορετική αρίθμηση, (ιθ΄ και κα΄), ο Ιερεμίας με την αρίθμηση «κ΄», συμπεριλαμβάνει και τον Βαρούχ, και τους Θρήνους, και τις Επιστολές του Ιερεμία. Αυτό αποδεικνύει, ότι όλα αυτά, συμπεριλαμβάνονταν κάτω από τον τίτλο: «Ιερεμίας». Και έτσι αποδεικνύεται ότι και στην επόμενη Σύνοδο, της Καρθαγένης, όταν ο κανόνας έλεγε «Ιερεμίας», συμπεριελάμβανε τα βιβλία αυτά, περιλαμβανομένου και του Βαρούχ, που εσφαλμένα μερικοί νομίζουν ότι δεν τον συμπεριλαμβάνει.
| |
| − | | |
| − | '''6.''' Τέλος, στη συνέχεια του κανόνα της Συνόδου της Λαοδικείας, υπάρχει η απαρίθμηση των βιβλίων της Καινής Διαθήκης. ΟΜΩΣ από εκεί λείπει το βιβλίο της Αποκάλυψης! Και ο λόγος είναι, ότι ακόμα δεν είχε επιλεγεί από την Εκκλησία ως μέρος του κανόνα της Αγίας Γραφής. Μήπως λοιπόν και το βιβλίο της Αποκάλυψης είναι δευτεροκανονικό; Αυτό το παράδειγμα, είναι από μόνο του αρκετό, για να δείξει ότι ο κανόνας ακόμα δεν είχε κλείσει, και ότι συμπληρώθηκε με την επόμενη Σύνοδο, της Καρθαγένης, όπου συμπεριλαμβάνεται τόσο η Αποκάλυψη, όσο και τα άλλα βιβλία που λείπουν από το κείμενο της Λαοδικείας.
| |
| − | | |
| − | === Ο Κανόνας της Συνόδου της Καρθαγένης ===
| |
| − | | |
| − | Η Σύνοδος τής Καρθαγένης που έγινε το 419 μ.Χ., έδωσε έναν κλειστό κανόνα των Κανονικών, Θείων και Αναγνωστέων βιβλίων. Η Σύνοδος αυτή έγινε 60 χρόνια ΜΕΤΑ την προγενέστερη τής Λαοδικείας. Έτσι, ενώ η προγενέστερη Σύνοδος είχε αφήσει τον κανόν ανοικτό, γιατί η Αγία Γραφή ήταν ακόμα υπό διαμόρφωσιν, η Σύνοδος τής Καρθαγένης τον έκλεισε.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Κείμενο του Κανόνα'''1
| |
| − | Ομοίως ήρεσεν, ίνα, εκτός των κανονικών Γραφων , μηδέν εν τη εκκλησία αναγινώσκηται επ’ ονόματι θείων Γραφών. Εισί δε οι κανονικαί Γραφαί αύται2.
| |
| − | Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικόν, Αριθμοί, Δευτερονόμιον, Ιησούς ο του Ναυή, Κριταί, Ρούθ, των Βασιλειών βίβλοι τέσσαρες, των Παραλειπομένων βίβλοι δύο, Ιώβ, Ψαλτήριον, Σολομώντος βίβλοι πέντε, των Προφητών βίβλοι δώδεκα, Ησαΐας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ, Τωβίας, Ιουδήθ, Εσθήρ, Έσδρα βίβλοι δύο.
| |
| − | | |
| − | Της Νέας Διαθήκης: Ευαγγέλια τέσσαρα, Πράξεων των Αποστόλων βίβλος μία, επιστολαί Παύλου δεκατέσσαρες, Πέτρου Αποστόλου δύο, Ιωάννου Αποστόλου τρείς, Ιακώβου Αποστόλου μία, Ιούδα Αποστόλου μία, Αποκαλύψεως Ιωάννου βίβλος μία.
| |
| − | | |
| − | Τούτο δε τω αδελφώ και συλλειτουργώ ημών Βονιφατίω, και τοις άλλοις των αυτών μερών επισκόποις, προς βεβαίωσιν του προκειμένου κανόνος γνωρισθή, επειδή παρά των Πατέρων εν τη εκκλησία ταύτα αναγνωστέα παρελάβομεν.
| |
| − | | |
| − | ______________
| |
| − | | |
| − | 1. Ράλλη – Ποτλή, τόμ. Γ΄, σελ. 368-369.
| |
| − | | |
| − | 2. Ή, τουτέστι:
| |
| − | | |
| − |
| |
| − | '''Μετάφραση του Κανόνα'''
| |
| − | Ομοίως ήρεσε (απεφασίσθη) να μη αναγινώσκεται τίποτε εις την εκκλησίαν επ’ ονόματι των θείων Γραφών, εκτός από τας κανονικάς Γραφάς. Είναι δε αι κανονικαί Γραφαί αι εξής:
| |
| − | Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικόν, Αριθμοί, Δευτερονόμιον , Ιησούς του Ναυή, Κριταί, Ρούθ, των Βασιλειών βιβλία τέσσαρα, των Παραλειπομένων βιβλία δύο, Ιώβ, Ψαλτήριον, Σολομόντως βιλία πέντε, των (μικρών) Προφητών βιβλία δώδεκα, Ησαΐας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ, Τωβίας, Ιουδήθ, Εσθήρ, Έσδρα βιβλία δύο.
| |
| − | | |
| − | Της Καινής Διαθήκης (είναι τα εξής): Ευαγγέλια τέσσαρα, Πράξεων των Αποστόλων βιβλίον έν, επιστολαί Παύλου δεκατέσσαρες, Πέτρου του Αποστόλου δύο, Ιωάννου Αποστόλου τρείς, Ιακώβου Αποστόλου μία, Ιούδα του Αποστόλου μία, της Αποκαλύψεως του Ιωάννου βιβλίον έν.
| |
| − | | |
| − | Αυτό δε να γνωρισθή εις τον αδελφόν και συλλειτουργόν μας Βονιφάτιον, και εις τους άλλους επισκόπους των ιδίων μερών προς βεβαίωσιν (επικύρωσιν) του προκειμένου κανόνος, επειδή εκ μέρους των Πατέρων παρελάβομεν, ότι πρέπει να αναγινώσκονται αυτά εις την Εκκλησίαν.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Σχόλια για τον κανόνα'''
| |
| − | | |
| − | Εδώ δεν υπάρχει η παραμικρή διάκριση σε Κανονικά και Δευτεροκανονικά βιβλία όπως θέλουν οι Προτεστάντες. Μάλιστα, αν δεχθούμε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο, παρατηρούμε τα εξής ενδιαφέροντα:
| |
| − | | |
| − | '''1.''' Στα κανονικά περιλαμβάνονται η Σοφία Σολομώντος (την οποία αυτοί ονομάζουν «Δευτεροκανονικό»), και ο Τωβίας, και η Ιουδήθ, που πάλι θεωρούν «Δευτεροκανονικά».
| |
| − | | |
| − | '''2.''' Το βιβλίο: «Βηλ», συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο τού Δανιήλ, οπότε δεν ισχύει η εν λόγω παρατήρηση γι αυτό.
| |
| − | | |
| − | '''3.''' Ο Βαρούχ και η Επιστολή Ιερεμίου, οπωσδήποτε περιέχονται, με τη συνολική ονομασία: «Ιερεμίας». (Δες το σημείο Νο 5 στα σχόλια για τη Σύνοδο τής Λαοδικείας για την απόδειξη).
| |
| − | | |
| − | '''4.''' Το τέταρτο των Μακκαβαίων δεν συμπεριλαμβάνεται στην Αγία Γραφή, οπότε απομένουν μόνο τα τρία τών Μακκαβαίων και η Σοφία Σειράχ έξω από τον Κανόνα της Καρθαγένης.
| |
| − | | |
| − | '''5.''' Δεν απαγορεύει την ανάγνωση των βιβλίων στην Εκκλησία, αλλά (προσέξτε τη διατύπωση), απαγορεύει να διαβάζονται τα εν λόγω βιβλία «ως θείες Γραφές» («επ ονόματι θείων Γραφών»). Δεν υπάρχει λοιπόν απαγόρευση ανάγνωσης, αλλά διευκρίνιση ότι τα βιβλία που αναφέρει εκεί, είναι αποδεκτά και Κανονικά (συμπεριλαμβανομένων και αρκετών βιβλίων που οι Προτεστάντες δεν δέχονται), ως Κανονικά και Θεία.
| |
| − | | |
| − | '''6.''' Η Σύνοδος αυτή, ΔΕΝ ΑΦΑΙΡΕΙ τα βιβλία των Μακκαβαίων και τη Σοφία Σειράχ από το σύνολο της Αγίας Γραφής, αλλά απλώς δεν τα συμπεριλαμβάνει στα Θεία βιβλία.
| |
| − | | |
| − | '''7.''' Στο Λατινικό κείμενο της Συνόδου, συμπεριλαμβάνονται τα δύο πρώτα βιβλία των Μακκαβαίων, δεδομένου ότι το Λατινικό της κείμενο είναι αρχαιότερο από το Ελληνικό όπου λείπουν. Παρ' όλα αυτά, επειδή η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος επεκύρωσε την Σύνοδο αυτή με βάση το Ελληνικό κείμενο, θα συμφωνήσουμε ότι τα βιβλία των Μακκαβαίων αν και ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ, δεν συμπεριλαμβάνονται στα «θεία και αναγνωστέα» βιβλία.
| |
| − | | |
| − | '''8.''' Το κείμενο της Συνόδου, μιλάει για «Σολομώντος βίβλοι πέντε». Και φυσικά αν προσθέσουμε τα βιβλία του Σολομώντος, δηλαδή τις Παροιμίες, το Άσμα Ασμάτων, τη Σοφία Σολομώντος και τον Εκκλησιαστή, έχουμε 4 και όχι 5 βιβλία. Πιθανολογείται λοιπόν, ότι ΟΥΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΣΕΙΡΑΧ εξαιρείται, αλλά έχει αποδοθεί κατά συνήθειαν στον Σολομώντα. Βεβαίως όμως είμαστε υποχρεωμένοι για να ακριβολογούμε, να εξαιρέσουμε και αυτό το βιβλίο από τα «Θεία και αναγινωσκόμενα» βιβλία. Όχι όμως και από την Αγία Γραφή.
| |
| − | | |
| − | '''9.''' Η διαφορά των δύο Συνοδικών κανόνων, (της Καρθαγένης και της Λαοδικείας), οφείλεται στον λόγο ότι δεν είχε ακόμα κλείσει ο κανόνας τής προηγουμένης Συνόδου, επειδή ακόμα δεν είχε τελειώσει η επιλογή τών βιβλίων τής Αγίας Γραφής. Ο αρχαιότερος κανόνας της Λαοδικείας, λέει: «Όσα δει βιβλία αναγινώσκεσθαι της Παλαιάς Διαθήκης» , ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΞΑΙΡΕΙ ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΤΥΧΟΝ ΘΑ ΠΡΟΣΕΘΕΤΕ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΕ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΣΥΝΟΔΟ. Ενώ η Σύνοδος της Καρθαγένης μετά από 60 χρόνια, είναι κατηγορηματική, ότι η επιλογή είχε ήδη τελειώσει: «Ομοίως ήρεσεν ίνα εκτός των Κανονικών Γραφών μηδέν εν τη Εκκλησία αναγιγνώσκηται επ' ονόματι θείων Γραφών. Εισί δε αι Κανονικαί Γραφαί αύται:…»
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Ο ΠΕ΄ Αποστολικός κανόνας ===
| |
| − | | |
| − | Ο ΠΕ΄ Αποστολικός κανόνας έδωσε έναν κανόνα των Σεβασμίων και Αγίων Βιβλίων. Τα βιβλία αυτά δεν πρέπει να συγχέονται με τα Θεία ή τα Θεόπνευστα βιβλία που δίνουν άλλοι επικυρωμένοι κανόνες.
| |
| − | | |
| − | '''Κείμενο'''1
| |
| − | Έστω υμίν πάσι2 κληρικοίς και λαικοίς βιβλία σεβάσμια και άγια, της μέν Παλαιάς Διαθήκης, Μωυσέως, πέντε:
| |
| − | Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικόν, Αριθμοί, Δευτερονόμιον. Ιησού3 Ναυή, έν. Κριτών, έν. Ρούθ, έν. Βασιλειών, τέσσαρα. Παραλειπομένων, της βίβλου των ημερών, δύο. ‘Εσδρα, δύο. Εσθήρ, έν. Μακκαβαίων τρία. Ιώβ,έν. Ψαλτηρίου, έν. Σολομόντως, τρία. Παροιμοίαι, Εκκλησιαστής, Άσμα Ασμάτων. Προφητών, δώδεκα. Ησαΐου, έν. Ιερεμίου, έν. Ιεζεκιήλ, έν. Δανιήλ, έν. Έξωθεν δε υμίν προσιστορείσθω μανθάνειν υμών τους νέους την Σοφίαν του πολυμαθούς Σειράχ.
| |
| − | | |
| − | Ημέτερα δε (τουτέστι, της Καινής Διαθήκης), Ευαγγέλια τέσσαρα. Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά, Ιωάννου. Παύλου επιστολαί δεκατέσσαρες. Πέτρου επιστολαί, δύο. Ιωάννου, τρείς. Ιακώβου, μία. Ιούδα, μία. Κλήμεντος επιστολαί, δύο. και αι Διαταγαί υμίν τοις επισκόποις δι’ εμού Κλήμεντος, εν οκτώ βιβλίοις προσπεφωνημέναι. άς ου χρή δημοσιεύειν επί πάντων δια τα εν αυταίς μυστικά4. και αι Πράξεις ημών των Αποστόλων.
| |
| − | | |
| − | ____________
| |
| − | | |
| − | 1. Ράλλη – Ποτλή, τόμ. Β΄, σελ. 109-110. Οι παρατιθέμενες στις υποσημειώσεις διαφορές, λαμβάνονται από την έκδοση τού P. P. Joannou, Discipline.
| |
| − | | |
| − | 2. Εκκλησιαστικοίς
| |
| − | | |
| − | 3. Υιού
| |
| − | | |
| − | 4. Ή Μυστήρια
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Μετάφραση'''
| |
| − | | |
| − | Άς είναι δι’ όλους εσάς τους κληρικούς και τους λαϊκούς βιβλία σεβάσμια και άγια, της μεν Παλαιάς Διαθήκης:
| |
| − | Μωυσέως, πέντε. Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικόν, Αριθμοί, Δευτερονόμιον. Ιησού του Ναυή, έν. Κριτών, έν. Ρούθ, έν. Βασιλειών, τέσσαρα. Παραλειπομένων, τ. έ. της βίβλου των ημερών5 , δύο. ‘Εσδρα, δύο. Εσθήρ, έν. Μακκαβαίων τρία. Ιώβ,έν. Ψαλτηρίου, έν. Σολομόντως, τρία. Παροιμοίαι, Εκκλησιαστής, Άσμα Ασμάτων. Προφητών (μικρών), δώδεκα. Ησαΐου, έν. Ιερεμίου, έν. Ιεζεκιήλ, έν. Δανιήλ, έν. Εκ των έξω δε άς λεχθή (υποδειχθεί) εις εσάς να μαθαίνουν οι νέοι σας την Σοφίαν του πολυμαθούς Σειράχ.
| |
| − | | |
| − | Ιδικά μας δε (δηλ. της Καινής Διαθήκης, βιβλία σεβάσμια και άγια άς είναι), Ευαγγέλια τέσσαρα. Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά, Ιωάννου. Παύλου επιστολαί δεκατέσσαρες. Πέτρου επιστολαί, δύο. Ιωάννου, τρείς. Ιακώβου, μία. Ιούδα, μία. Κλήμεντος επιστολαί, δύο. και αι Διαταγαί αι οποίαι απευθύνονται εις εσάς τους επισκόπους δια μέσου εμού του Κλήμεντος εις οκτώ βιβλία. ταύτας δεν πρέπει να δημοσιεύσωμεν εις όλους δια τα ευρισκόμενα εις αυτάς μυστικά. και αι Πράξεις ημών των Αποστόλων.
| |
| − | | |
| − | ______________
| |
| − | | |
| − | 5. Τα δύο βιβλία των «Παραλειπομένων» επεξηγούνται υπό του κανόνος τούτου ως «βίβλος των ημερών», διότι παρ’ Εβραίοις εφέρετο ως έν βιβλίον και από τους Ο΄ και εντεύθεν διηρέθη εις δύο βιβλία. Πρβλ. Αθ. Χαστούπη, Εισαγωγή, σελ. 426.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Μερικές παρατηρήσεις επί τού κειμένου'''
| |
| − | | |
| − | '''1.''' Ο κανόνας δεν μιλάει για Θεόπνευστα ή Θεία βιβλία, αλλά για "σεβάσμια και άγια". Αυτό σημαίνει ότι δεν βρίσκεται σε αντίφαση με τους άλλους 5 κανόνες που εξετάζουμε, οι οποίοι μιλούν για διαφορετικές "ποιόητες" βιβλίων.
| |
| − | | |
| − | '''2.''' Δεν είναι κλειστός κανόνας, γιατί δεν αναφέρει πουθενά ότι μόνο αυτά συμπεριλαμβάνονται στα σεβάσμια και άγια βιβλία. Απλώς αυτά προτείνει ο κανόνας. Στο μέλλον αφήνει ανοικτή την προσθήκη άλλων βιβλίων, όπως και έγινε.
| |
| − | | |
| − | '''3.''' Κάποια από αυτά είναι μόνο "σεβάσμια και άγια", δηλαδή δεν αποτελούν από μόνα τους ασφαλή και αλάθητο οδηγό τών Χριστιανικών δογμάτων. Αυτός είναι και ο λόγος που άλλοι κανόνες δεν τα συμπεριλαμβάνουν όλα στα Θεόπνευστα ή στα Θεία βιβλία.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Ο Κανόνας του Αγίου Αθανασίου ===
| |
| − | | |
| − | Ο Άγιος Αθανάσιος έδωσε έναν κανόνα των Κανονιζομένων και Θείων βιβλίων, και έναν δεύτερο κανόνα των Αναγινωσκομένων από νεοκατήχητους. Τα βιβλία που παρέδωσε ήταν ΚΑΝΟΝΙΖΟΜΕΝΑ και όχι κανονικά, που σημαίνει ότι ακόμα δεν είχε οριστικοποιηθεί η διαλογή τών βιβλίων τής Αγίας Γραφής.
| |
| − | | |
| − | Την επιστολή αυτή, έστειλε ο Μεγ. Αθανάσιος ως πατριάρχης Αλεξανδρείας το έτος 367. Στην επιστολή αυτή ο Μεγ. Αθανάσιος εκτός της ημέρας εορτασμού του Πάσχα κάνει λόγο και περί του κανόνος των βιβλίων της Αγ. Γραφής. Και η επιστολή – κανών αυτή, εντάσσεται στον αγώνα του Αθανασίου υπέρ της Ορθοδόξου πίστεως και εναντίον των αιρετικών. Τον κανόνα αυτόν, ο οποίος επεκυρώθη υπό της Πενθέκτης Οικουμ. Συνόδου (β΄ καν.), τον παρέλαβε η Εκκλησία στην συλλογή των Ιερών κανόνων της και τον περιέβαλε ιδιάζον κύρος.
| |
| − | | |
| − | '''Κείμενο'''1
| |
| − | | |
| − | Αλλ’ επειδή περί μεν των αιρετικών εμνήσθημεν, ως νεκρών, περί δε ημών, ως εχόντων προς σωτηρίαν τας θείας Γραφάς, και φοβούμαι μήπως, ως έγραψε Κορινθίοις Παύλος, τινές2 των ακεραίων από της απλότητος και της αγνότητος πλανηθώσιν από της πανουργίας των ανθρώπων, και λοιπόν εντυγχάνειν ετέροις άρξωνται, τοις λεγομένοις αποκρύφοις, απατώμενοι τη ομωνυμία των αληθών βιβλίων, παρακαλώ ανέχεσθαι, ει περί ών επίστασθε, περί τούτων καγώ μνημονεύων γράφω, διά τε την ανάγκην και το χρήσιμον της εκκλησίας.
| |
| − | Μέλλων δε τούτων μνημονεύειν, χρήσομαι προς σύστασιν της εμαυτού τόλμης, τω τύπω του Ευαγγελιστού Λουκά, λέγων και αυτός. Επειδή περ τινές επεχείρησαν ανατάξασθαι εαυτοίς τα λεγόμενα απόκρυφα, και επιμίξαι ταύτα τη θεοπνεύστω Γραφή, περί ής επληροφορήθημεν, καθώς παρέδωσαν τοις Πατράσιν οι απ’ αρχής αυτόπται και υπηρέται γενόμενοι του λόγου, έδοξε καμοί προτραπέντι παρά γνησίων αδελφών, και μαθόντι άνωθεν, εξής εκθέσαι τα κανονιζόμενα και παραδοθέντα, πιστευθέντα τα θεία είναι βιβλία, ίνα έκαστος, ει μέν ηπατήθη, καταγνώ των πλανησάντων, ο δε καθαρός διαμείνας, χαίρη πάλιν υπομιμνησκόμενος.
| |
| − | | |
| − | Έστι τοίνυν της μεν Παλαιάς Διαθήκης βιβλία τω αριθμώ τα πάντα εικοσιδύο. τοσαύτα γαρ, ως ήκουσα, και τα στοιχεία τα παρ’ Εβραίοις είναι παραδέδοται, τη δε τάξει και τω ονόματι έστιν έκαστον ούτω.
| |
| − | | |
| − | Πρώτη Γένεσις. Είτα Έξοδος. είτα Λευϊτικόν. και μετά τούτο Αριθμοί. και λοιπόν, το Δευτερονόμιον. εξής δε τούτοις εστίν Ιησούς ο του Ναυή. και Κριταί. και μετά τούτο Ρούθ. και αύθις εξής, Βασιλειών βιβλία τέσσαρα. και τούτων το μεν πρώτον και δεύτερον εις έν βιβλίον αριθμείται. το δε τρίτον και τέταρτον ομοίως εις έν. μετά δε ταύτα, Παραλειπομένων πρώτον και δεύτερον, ομοίως εις έν βιβλίον πάλιν αριθμούμενα. είτα Έσδρα πρώτον και δεύτερον, ομοίως εις έν. μετά δε ταύτα βίβλος Ψαλμών, και εξής Παροιμοίαι. είτα Εκκλησιαστής, και Άσμα ασμάτων. προς τούτοις έστι και Ιώβ. και λοιπόν Προφήται, οι μέν δώδεκα εις έν βιβλίον αριθμούμενοι. είτα Ησαΐας, Ιερεμίας, και συν αυτώ Βαρούχ. Θρήνοι, και επιστολή, και μετ’ αυτούς Ιεζεκιήλ, και Δανιήλ.
| |
| − | | |
| − | Άχρι τούτων τα της Παλαιάς Διαθήκης ίσταται. Τα δε της Καινής πάλιν ουκ οκνητέον ειπείν. έστι δε ταύτα. Ευαγγέλια τέσσαρα, κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκάν, και κατά Ιωάννην. είτα μετά ταύτα Πράξεις Αποστόλων, και επιστολαί καθολικαί καλούμεναι των Αποστλων επτά, ούτως. Ιακώβου μεν μία, Πέτρου δε δύο, είτα Ιωάννου τρείς, και μετά ταύτας Ιούδα μία. προς τούτοις Παύλου Αποστόλου εισίν επιστολαί δεκατέσσαρες, τη τάξει γραφόμεναι ούτω. Πρώτη προς Ρωμαίους, είτα προς Κορινθίους δύο, και μετά ταύτας προς Γαλάτας, και εξής προς Εφεσίους, είτα προς Φιλιππησίους, και προς Κολοσσαείς, και3 προς Θεσσαλονικείς δύο, και η προς Εβραίους. και εξής4 προς μεν Τιμόθεον δύο, προς δε Τίτον μία, και τελευταία η προς Φιλήμονα μία. και πάλιν Ιωάννου Αποκάλυψις.
| |
| − | | |
| − | Ταύτα πηγαί του σωτηρίου, ώστε τον διψώντα, εμφορείσθαι των εν τούτοις λογίων. εν τούτοις μόνοις το της ευσεβείας διδασκαλείον ευαγγελίζεται. μηδείς τούτοις επιβαλλέτω, μηδέ τούτων αφαιρείσθω τι. Περί δε τούτων ο Κύριος Σαδδουκαίους εδυσώπει, λέγων. Πλανάσθε μή ειδότες τας Γραφάς, μηδέ τας δυνάμεις5 αυτών. τοις δε Ιουδαίοις παρήνει. Ερευνάτε τας Γραφάς, ότι αυταί εισίν αι μαρτυρούσαι περί εμού.
| |
| − | | |
| − | Αλλ’ ένεκα γε πλείονος ακριβείας προστίθημι και τούτο γράφων αναγκαίως, ως6 έστι και έτερα βιβλία τούτων έξωθεν, ου κανονιζόμενα μεν, τετυπωμένα δε παρά των Πατέρων αναγινώσκεσθαι τοις άρτι προσερχομένοις και βουλομένοις κατηχείσθαι τον της ευσεβείας λόγον. Σοφία Σολομώντος. Σοφία Σειράχ, και Εσθήρ, και Ιουδήθ, και Τωβίας, και Διδαχή καλουμένη των Αποστόλων, και ο Ποιμήν.
| |
| − | | |
| − | Και όμως, αγαπητοί, κακείνων κανονιζομένων, και τούτων αναγινωσκομένων, ουδαμού των αποκρύφων μνήμη. αλλά αιρετικών εστιν επίνοια, γραφόντων μεν ότε θέλουσιν αυτά, χαριζομένων δε και προστιθέντων αυτοίς χρόνους, ίνα ως παλαιά προφέροντες, πρόφασιν έχωσι απατάν εκ τούτων τους ακεραίους.
| |
| − | | |
| − | __________
| |
| − | | |
| − | 1. Ράλλη – Ποτλή, τόμ. Δ΄, σελ. 78-70.
| |
| − | | |
| − | 2. Ή, ολίγοι.
| |
| − | | |
| − | 3. μετά ταύτα
| |
| − | | |
| − | 4. Ή, ευθύς.
| |
| − | | |
| − | 5. Ή, την δύναμιν.
| |
| − | | |
| − | 6. Ή, ως ότι.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Μετάφραση'''
| |
| − | | |
| − | Αλλ’ επειδή εκάναμεν μνείαν (λόγον) δια μεν τους αιρετικούς ωσάν νεκρούς, δι’ ημάς δε ως έχοντας προς σωτηρίαν τας θείας Γραφάς, και (επειδή) φοβούμαι μήπως, όπως έγραψεν εις τους Κορινθίους ο Παύλος, μερικοί από τους ακεραίους ένεκα της απλότητος και της αγνότητός (των) πλανηθούν από την πανουργίαν των ανθρώπων και αρχίσουν εις το εξής να καταφεύγουν (να μελετούν) άλλα (βιβλία), τα λεγόμενα απόκρυφα, εξαπατώμενοι από την ομωνυμίαν με τα αληθινά (γνήσια) βιβλία, παρακαλώ να δείξετε ανοχήν, εάν δι’ εκείνα τα οποία γνωρίζετε καλά, δι’ αυτά και εγώ κάμνω λόγον εγγράφως και ένεκα της ανάγκης και προς όφελος της Εκκλησίας.
| |
| − | Προκειμένου δε να αναφέρω αυτά, θα χρησιμοποιήσω προς παρουσίασιν της ιδικής μου τόλμης τον τύπον του Ευαγγελιστού Λουκά, λέγων και εγώ ο ίδιος: Επειδή ακριβώς μερικιοί επριχείρησαν να (συντάξουν) ανακατατάξουν δια τους εαυτούς των τα λεγόμενα απόκρυφα (βιβλία) και να αναμείξουν αυτά με την θεόπνευστο Γραφήν, δια την οποίαν (ελάβομεν) έχομεν πληροφορίας, όπως ακριβώς παρέδωσαν εις τους Πατέρας (της Εκκλησίας) εκείνοι, οι οποίοι εξ αρχής έγιναν αυτόπται και υπηρέται του λόγου, εφάνη καλόν και εις εμέ, αφού με προέτρεψαν γνήσιοι αδελφοί, και αφού έμαθα από τους ως άνω, να εκθέσω κατωτέρω τα κανονιζόμενα και παραδοθέντα (βιβλία), τα οποία (επίσης) και επιστεύθη, ότι είναι θεία βιβλία, ούτως ώστε κάθε ένας, (έκαστος), εάν μεν ηπατήθη, να γνωρίση καλώς εκείνους, οι οποίοι τον παρεπλάνησαν, εκείνος δε ο οποίος παρέμεινε καθαρός (και δεν παρεπλανήθη) να χαίρη πάλιν με το να του τα υπενθυμίζωμεν.
| |
| − | | |
| − | Υπάρχουν, λοιπόν, της μεν Παλαιάς Διαθήκης κατά τον αριθμόν όλα όλα εικοσιδύο βιβλία. Τόσα δε, όπως ήκουσα, είναι κατά την παράδοσιν και τα στοιχεία, τα υπάρχοντα εις τους Εβραίους, κατά δε την τάξιν (σειράν) και το όνομα (τον τίτλον) έχουν ως εξής:
| |
| − | | |
| − | Πρώτη η Γένεσις. έπειτα η Έξοδος. κατόπιν το Λευϊτικόν και μετά απ’ αυτό οι Αριθμοί. και κατ’ ακολουθίαν το Δευτερονόμιον. μετά δε από αυτά είναι ο Ιησούς του Ναυή. και οι Κριταί. και μετά τούτο η Ρούθ. και πάλιν αμέσως, τέσσαρα βιβλία των Βασιλειών. και τούτων το μεν πρώτον και το δεύτερον αριθμούνται εις έν βιβλίον. το δε τρίτον και τέταρτον ομοίως (υπολογίζονται) ως έν (βιβλίον). μετά δε απ’ αυτά, των Παραλειπομένων πρώτον και δεύτερον, ομοίως ως έν βιβλίον πάλιν υπολογιζόμενα. έπειτα του Έσδρα πρώτον και δεύτερον, ομοίως εις έν. μετά δε απ’ αυτά το βιβλίον των Ψαλμών, και ακολούθως αι Παροιμίαι. έπειτα ο Εκκλησιαστής, και το Άσμα ασμάτων. εκτός απ’ αυτά είναι και ο Ιώβ. και ακολούθως οι Προφήται, οι μεν δώδεκα εις έν βιβλίον υπολογιζόμενοι. έπειτα ο Ησαΐας, ο Ιερεμίας, και μαζί μ’ αυτόν ο Βαρούχ, οι Θρήνοι, και η Επιστολή, και μετά απ’ αυτούς ο Ιεζεκιήλ, και ο Δανιήλ. Μέχρις αυτά «στέκονται» (φθανουν) τα (θεόπνευστα βιβλία) της Παλαιάς Διαθήκης.
| |
| − | | |
| − | Τα (βιβλία) δε της Καινής (Διαθήκης) πάλιν δεν πρέπει να διστάσω (παραμελήσω) να ονομάσω. Είναι δε αυτά. τα τέσσαρα Ευαγγέλια, το κατά Ματθαίον, το κατά Μάρκον, το κατά Λουκάν και το κατά Ιωάννην. εν συνεχεία μετά από αυτά, αι Πράξεις των Αποστόλων, και αι επτά καλούμεναι καθολικαί επιστολαί των Αποστόλων, ως εξής (υπολογιζόμεναι). Ιακώβου μεν μία, του Πέτρου δε δύο, έπειτα τρείς του Ιωάννου, και μετά από αυτάς μία του Ιούδα. εκτός τούτων είναι δεκατέσσαρες επιστολαί του Αποστόλου Παύλου, αι οποίαι (καταγράφονται) επιγράφονται κατά σειράν ώς εξής. Πρώτη προς Ρωμαίους, έπειτα προς Κορινθίους δύο, και ύστερα από αυτάς η προς Γαλάτας, και ακολούθως η προς Εφεσίους, έπειτα η προς Φιλιππησίους και η προς Κολοσσαείς, και προς Θεσσαλονικείς δύο, και η προς Εβραίους. και εν συνεχεία προς Τιμόθεον μεν δύο, προς δε τον Τίτον μία, και μία τελευταία η προς Φιλήμονα. και πάλιν του Ιωάννου η Αποκάλυψις.
| |
| − | | |
| − | Αυτά είναι αι πηγαί του σωτηρίου (κηρύγματος), (της σωτηριόδους αληθείας), ώστε εκείνος ο οποίος διψά, να εμποτίζεται (πληρούται) με τα λόγια τα ευρισκόμενα εις αυτά. εις αυτά (δι’ αυτών) μόνον το διδασκαλείον της ευσεβείας (η Εκκλησία) ευαγγελίζεται. κανείς εις αυτά να μη προσθέση, και τίποτε να μη αφαιρεθή από αυτά. Περί αυτών δε ο Κύριος εταλάνιζε τους Σαδδουκαίους, λέγων. Πλανάσθε, με το να μη γνωρίζετε τας Γραφάς, ούτε τας δυνάμεις αυτών. τους Ιουδαίους δε παρώτρυνε (λέγων). Ερευνάτε τας Γραφάς, διότι αυταί είναι εκείναι, αι οποίαι μαρτυρούν περί εμού.
| |
| − | | |
| − | Αλλά βεβαίως δια μεγαλυτέραν ακρίβειαν προσθέτω και τούτο γράφων καθ’ υποχρέωσιν (κατ’ ανάγκην), ότι υπάρχουν και άλλα βιβλία εκτός απ’ αυτά, τα οποία δεν ανήκουν μεν εις τα κανονιζόμενα, πλήν όμως έχουν εγκριθή από τους Πατέρας να αναγινώσκωνται εις (από) εκείνους, οι οποίοι νεωστί προσέρχονται και θέλουν να κατηχηθούν τον λόγον της ευσεβείας. (Τουτέστι) η Σοφία Σολομώντος. η Σοφία Σειράχ, και η Εσθήρ, και η Ιουδήθ, και ο Τωβίας, και η καλουμένη Διδαχή των Αποστόλων, και ο Ποιμήν.
| |
| − | | |
| − | Και όμως, αγαπητοί, παρότι και εκείνα (τα πρώτα) θεωρούνται κανονιζόμενα και αυτά (τα τελευταία) θεωρούται αναγινωσκόμενα, (όμως) πουθενά δεν μνημονεύονται τα απόκρυφα. Αλλά είναι επινόησις των αιρετικών, οι οποίοι γράφουν μεν αυτά, όποτε θέλουν, χαρίζουν όμως και προσθέτουν εις αυτά χρόνους, ώστε, παρουσιάζοντες (αυτά) ως παλαιά, να έχουν προσχημα (στήριγμα), δια να εξαπατούν δι’ αυτών τους ακεραίους.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Σχόλια για το παραπάνω κείμενο'''
| |
| − | | |
| − | Σε αυτό τον τελευταίο κατάλογο, υπάρχουν τα βιβλία αυτά που υποτίθεται ότι δεν έχει κατονομάσει ο άγιος Αθανάσιος (και όχι μόνο αυτά). Τα βιβλία αυτά, ο άγιος Αθανάσιος απλώς τα έβαλε σε ξεχωριστό κατάλογο. Και αυτό δεν σημαίνει ότι είναι δήθεν: «δευτεροκανονικά». (Άλλωστε ανάμεσά τους υπάρχει και η Εσθήρ, την οποία οι Προτεστάντες την θεωρούν «κανονικό» βιβλίο).
| |
| − | | |
| − | '''1.''' Ο άγιος Αθανάσιος έγραψε τον κανόνα αυτό, το 367, δηλαδή λίγο μετά από τη Σύνοδο της Λαοδικείας, (που όπως αναλύουμε στο σχετικό κεφάλαιο, είχε αφήσει τον κανόνα ανοικτό, και επιπλέον ήταν τοπική Σύνοδος, σε άλλη περιοχή από τον άγιο Αθανάσιο), και μισό αιώνα πριν από τη Σύνοδο της Καρθαγένης που όπως είδαμε έκλεισε τον κανόνα των «Θείων και Αναγινωσκομένων» βιβλίων. Αυτό σημαίνει ότι είχε υπ' όψιν του, πως στην εποχή του ο κανόνας ακόμα δεν είχε κλείσει, αλλά βρισκόταν σε πορεία κανονικοποίησης. Γι αυτό ΔΕΝ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ, αλλά για «ΚΑΝΟΝΙΖΟΜΕΝΑ». Ο συνεχόμενος ενεστωτικός χρόνος που χρησιμοποιεί, δείχνει ότι δεν κλείνει ο ίδιος τον κανόνα, αλλά απλώς συμβάλλει στη δημιουργία του. Σε αντίθεση, η Σύνοδος της Καρθαγένης μιλούσε για ΚΑΝΟΝΙΚΑ βιβλία, και όχι για «κανονιζόμενα», μια και η διαδικασία της κανονικοποίησης είχε τελειώσει.
| |
| − | | |
| − | '''2.''' Το ότι μιλάει για «θεία» βιβλία, και έχει λιγότερα από τα βιβλία της Συνόδου της Καρθαγένης, δεν αποτελεί αντίφαση, καθώς συμφωνούν. Και εφόσον ο Άγιος Αθανάσιος έγραψε τον κανόνα του πριν από τη Σύνοδο αυτή, είναι φυσικό να έχει λιγότερα βιβλία ως «θεία», μια και τα υπόλοιπα θεία βιβλία δεν είχαν ακόμα κανονικοποιηθεί. Αν η Σύνοδος της Καρθαγένης είχε λιγότερα θεία βιβλία στον κανόνα της, τότε θα υπήρχε πρόβλημα. Αφού όμως έχει περισσότερα, δεν υφίσταται πρόβλημα.
| |
| − | | |
| − | '''3.''' Ομοίως δεν υφίσταται πρόβλημα και για τη διαφορά των βιβλίων από την άλλη τοπική σύνοδο της Λαοδικείας, εφόσον ούτε εκείνη είχε κλείσει τον κανόνα της.
| |
| − | | |
| − | '''4.''' Σχετικά τώρα με τα «αναγινωσκόμενα από κατηχουμένους» βιβλία, που δίνει ο άγιος Αθανάσιος στον δεύτερο κανόνα του, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι μέσα σε αυτόν, υπάρχουν τα υπόλοιπα βιβλία που βρίσκονται και στον κανόνα της Καρθαγένης, και στον κανόνα της Λαοδικείας. Απλώς επειδή στην εποχή του και στην περιοχή του, υπήρχε ακόμα κάποια αμφιβολία για το αν ανήκουν στα «θεία» βιβλία, ο άγιος θέλησε να τα κατατάξει σε μια διαφορετική κατηγορία, των «αναγινωσκομένων από κατηχουμένους». Το ότι κάποια από αυτά τελικά επιβεβαιώθηκαν από τη Σύνοδο της Καρθαγένης ως «κανονικά» και «θεία», δεν έρχεται σε αντίθεση με το ότι τότε ήταν ακόμα «κανονιζόμενα» τα βιβλία του κανόνος. Και κάποια από αυτά, παρέμειναν απλώς «αναγινωσκόμενα από κατηχουμένους», και ποτέ δεν συμπεριελήφθησαν στα θεία και κανονικά βιβλία.
| |
| − | | |
| − | '''5.''' Η κατάταξη του αγίου Αθανασίου, δεν έχει καμία σχέση με τον Εβραϊκό κανόνα όπως γράφουν μερικοί Προτεστάντες, ότι δήθεν τον αντέγραψε. Και αυτό είναι εμφανές στα λόγια του, καθώς λέει σαφώς: «τοσαύτα γαρ, ως ήκουσα και τα στοιχεία τα παρ’ Εβραίοις είναι παραδέδοται». Δεν αναφέρει σαφώς ότι ο Εβραϊκός κανόνας έχει 22 βιβλία, αλλά λέει ότι «έτσι άκουσε», κάτι που δείχνει την αβεβαιότητά του για το θέμα αυτό. Και εφόσον είναι αβέβαιος, δεν είναι δυνατόν να στηρίζει τον κανόνα του σε αβεβαιότητες. Πολύ περισσότερο, όταν ο αριθμός 22 προκύπτει τεχνικά, από συμπτύξεις βιβλίων, όπως το «Δωδεκαπρόφητον» («…οι μεν δώδεκα εις εν βιβλίον αριθμούμενοι» γράφει). Μάλιστα ενωρίτερα έγραψε σαφώς την πηγή των επιλογών του: «…εκθέσθαι τα κανονιζόμενα και παραδοθέντα, πιστευθέντα τε θεία είναι βιβλία». Και η πηγή των επιλογών του, γράφει καθαρά ότι είναι η Χριστιανική παράδοση, και όχι το τι άκουσε για τα βιβλία των Εβραίων.
| |
| − | | |
| − | '''Συμπέρασμα:'''
| |
| − | | |
| − | Ο άγιος Αθανάσιος χρησιμοποιεί στους δύο καταλόγους του, πάλι τα ίδια βιβλία με τις δύο τοπικές συνόδους, αλλά τα μοιράζει σε δύο καταλόγους, γιατί τα χωρίζει σε δύο κατηγορίες. Τα «κανονιζόμενα» (και όχι κανονικά, γιατί ακόμα ο κανόνας δεν είχε κλείσει), και στα «αναγνωστέα από κατηχουμένους» (και όχι «δευτεροκανονικά»), όπου κατέταξε όσα δεν ήταν σίγουρος ότι ανήκουν στα «θεία», κάτι που τελικά το ξεκαθάρισε μετά από 50 χρόνια η σύνοδος της Καρθαγένης.
| |
| − | | |
| − | Τα παραπάνω σημαίνουν ότι για τον καταρτισμό του κανόνος της Αγίας Γραφής, υπήρχε ως τον 4ο αιώνα μια ζύμωση, ένα ξεδιάλεγμα των βιβλίων, που ολοκληρώθηκε τότε με την Σύνοδο της Καρθαγένης, και επικυρώθηκε αργότερα στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Ο Κανόνας του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου ===
| |
| − | | |
| − | Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έδωσε έναν ελαστικό κανόνα των Γνησίων βιβλίων.
| |
| − | | |
| − | Ο κανόνας αυτός δεν περιέχεται σε όλους τους χειρόγραφους κώδικες και τις συλλογές1. Όμως ο β΄ κανόνας τής Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου επικύρωσε2 τον κανόνα τού Αγίου Γρηγορίου3. Άρα συμπεριλαμβάνεται μεταξύ τών κανόνων που η Εκκλησία αποδέχεται. Ο πιθανός λόγος που δεν συμπεριελήφθηκε σε όλους τους κώδικες, είναι ίσως το ότι αντιγραφείς που δεν είχαν επαρκή γνώση τών ζητημάτων τής Θεοπνευστίας και τής κανονικότητας, πίστεψαν ότι αντιφάσκει σε άλλους κανόνες4. Τέτοια αντίφαση όμως δεν υπάρχει για όποιον γνωρίζει τις λεπτές διαφορές κανονικότητας.
| |
| − | | |
| − | ____________
| |
| − | | |
| − | | |
| − | 1. Πρβλ. Th. Zahn, Geshichte, τόμ. 2, 1, σελ. 213, υποσ., N. Milasch - Μ. Αποστολοπούλου, Το Εκκλησιαστικόν Δίκαιον, σελ. 146 και Αμ. Αλιβιζάτου, Οι ιεροί κανόνες, σελ. 406.
| |
| − | | |
| − | 2. Πρβλ. Th. Zahn, Geshichte, τόμ. 2, 1, σελ. 212-213, υποσ.: «Die Namen Γρηγορίου του Θεολόγου, Αμφιλοχίου του Ικονίου Trull. Can. 2 Pitra II, 23 konnen sich nur auf diese metrischen Stucke beziehen; denn andere Satze dieser beiden Theologen sind uberhaupt nicht die kirchlichen Kanones aufgenommen worden».
| |
| − | | |
| − | 3. Ράλλη – Ποτλή, τόμ. Β΄, σελ. 309.
| |
| − | | |
| − | 4. Πρβλ. Th. Zahn, Geschichte, τόμ. 2, 1, σελ. 212-213.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Κείμενο'''5
| |
| − | | |
| − | Όφρα δε μή ξείνησι νόον κλέπτοιο βίβλοισι,Πολλαί γαρ τελέθουσι παρέγγραπτοι κακότητες, Δέχνυσο τούτον εμοίο τον έγκριτον, ώ φίλ’, αριθμόν. Ιστορικαί μεν έασι βίβλοι δυοκαίδεκα, πάσαι της αρχαιοτέρης Εβραϊκής σοφίης. Πρωτίστη Γένεσις. είτ’ Έξοδος, Λευϊτικόν τε. Έπειτ’ Αριθμοί. είτα Δεύτερος νόμος. Έπειτ’ Ιησούς, και Κριταί. Ρούθ ογδόη. Η δ’ ενάτη δεκάτη τε βίβλοι, πράξεις Βασιλήων, Και Παραλειπόμεναι. έσχατον Έσδραν έχεις. Αι δε στιχηραί πέντε, ών πρώτος γ΄ Ιώβ. Έπειτα Δαυίδ, είτα τρείς Σολομώντειται, Εκκλησιαστής, Άσμα και Παροιμοίαι. Και πένθ’ ομοίως Πνεύματος προφητικού. Μίαν μεν εισίν ες γραφήν οι δώδεκα, Ωσηέ, κ’ Αμώς, και Μιχαίας ο τρίτος. Έπειτ’ Ιωήλ, είτ’ Ιωνάς, Αβδίας, Ναούμ τε, Αββακούμ τε, και Σοφονίας, Αγγαίος, είτα Ζαχαρίας, και Μαλαχίας. Μία μεν οίδε6. δευτέρα δ’ Ησαΐας. Έπειθ’ ο κληθείς Ιερεμίας εκ βρέφους. Είτ’ Ιεζεκιήλ, και Δανιήλου7 χάρις. Αρχαίας μεν έθηκα δύω και είκοσι βίβλους, Τοίς των Εβραίων γράμμασιν αντιθέτους.
| |
| − | | |
| − | Ήδη δ’ αρίθμει και νέου μυστηρίου. Ματθαίος μεν έγραψεν Εβραίοις θαύματα Χριστού. Μάρκος δ’ Ιταλίη, Λουκάς Αχαϊάδι. Πάσι δ’ Ιωάννης κήρυξ μέγας, ουρανοφοίτης. Έπειτα πράξεις των σοφών Αποστόλων. Δέκα δε Παύλου τέσσαρες τ’ επιστολαί. Επτά δε καθολικαί. ών, Ιακώβου μία, Δύω δε Πέτρου, τρείς δ’ Ιωάννου πάλιν. Ιούδα δ’ εστίν εβδόμη. πάσας έχεις. Εί τι δε τούτων εκτός, ουκ εν γνησίαις.
| |
| − | | |
| − | ____________
| |
| − | | |
| − | | |
| − | 5. Ράλλη – Ποτλή, τόμ. Δ΄, σελ. 363-364.
| |
| − | | |
| − | 6. Ή, ήδε
| |
| − | | |
| − | 7. Ή, Δανιήλ ός
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Μετάφραση'''
| |
| − | | |
| − | Δια να μη εξαπατάσαι δε διά ξένων βιβλίων,
| |
| − | διότι υπάρχουν πολλαί δολίως γεγραμμέναι κακότητες (κακίαι),
| |
| − | | |
| − | δέχου, ώ φίλε, αυτόν τον ιδικόν μου έγκριτον αριθμόν (των βιβλίων της Αγ. Γραφής).
| |
| − | | |
| − | Ιστορικά μεν υπάρχουν δώδεκα βιβλία, όλα της αρχαιοτέρας εβραϊκής σοφίας (της Παλ. Διαθήκης).
| |
| − | | |
| − | Πρώτη η Γένεσις. έπειτα η Έξοδος, και το Λευϊτικόν.
| |
| − | | |
| − | έπειτα οι Αριθμοί. ύστερα Δευτερονόμιο.
| |
| − | | |
| − | κατόπιν ο Ιησούς (του Ναυή), και οι Κριταί. όγδοον η Ρούθ.
| |
| − | | |
| − | Το ένατον δε και δέκατον βιβλίον, αι Πράξεις των Βασιλέων, και τα Παραλειπόμενα. τελευταίον έχεις τον Έσδραν.
| |
| − | | |
| − | Τα δε στιχηρά (είναι) πέντε, εκ των οποίων πρώτος βεβαίως ο Ιώβ.
| |
| − | | |
| − | Έπειτα (οι Ψαλμοί) του Δαυίδ, κατόπιν τα τρία βιβλία του Σολομώντος, ο Εκκλησιαστής, το Άσμα ασμάτων, και αι Παροιμοίαι. Και πέντε (ακόμη) ομοίως (βιβλία) Προφητικού Πνεύματος.
| |
| − | | |
| − | Εις έν μεν βιβλίον ανήκουν οι δώδεκα (μικροί προφήται), ο Ωσηέ, και ο Αμώς, και τρίτος ο Μιχαίας.
| |
| − | | |
| − | Έπειτα ο Ιωήλ, ύστερον ο Ιωνάς, ο Αβδίας, και ο Ναούμ, και ο Αββακούμ, και ο Σοφονίας,
| |
| − | | |
| − | ο Αγγαίος, έπειτα ο Ζαχαρίας, και ο Μαλαχίας.
| |
| − | | |
| − | Έν μεν (βιβλίον) είναι αυτό εδώ. δεύτερον δε ο Ησαΐας.
| |
| − | | |
| − | Έπειτα ο Ιερεμίας, ο οποίος από βρέφος εκλήθη (ως προφήτης). ύστερον ο Ιεζεκιήλ, και το διά της χάριτος (γραφέν έργον) του Δανιήλ.
| |
| − | | |
| − | Αρχαία μεν βιβλία (της Π. Διαθήκης) συμπεριέλαβα είκοσι δύο, κατ’ αντιστοιχίαν προς τα γράμματα (του αλφαβήτου) των Εβραίων.
| |
| − | | |
| − | Τώρα δε πλέον αρίθμει (μέτρα) και τα βιβλία του νέου μυστηρίου (της Κ. Διαθήκης).
| |
| − | | |
| − | Ο Ματθαίος μεν έγραψεν εις (δια) τους Εβραίους τα θαύματα του Χριστού.
| |
| − | | |
| − | Ο Μάρκος δε εις την Ιταλίαν, ο Λουκάς εις την Αχαΐαν (Ελλάδα). εις (δι’) όλους δε ο μέγας κήρυξ, ο Ιωάννης, ο ουρανοβάμων (ο φοιτητής του ουρανού).
| |
| − | | |
| − | Έπειτα αι Πράξεις των σοφών Αποστόλων. Και αι δεκατέσσαρες δε επιστολαί του Παύλου.
| |
| − | | |
| − | Επτά εξ άλλου καθολικαί. εκ των οποίων, μία του Ιακώβου, δύο δε του Πέτρου, τρείς δε πάλιν (επίσης) του Ιωάννου.
| |
| − | | |
| − | Του Ιούδα δε είναι η εβδόμη. Όλας τας έχεις (αυταί είναι όλαι).
| |
| − | | |
| − | Εάν δε κάτι (είναι) εκτός τούτων, δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των γνησίων (βιβλίων ή επιστολών της Αγ. Γραφής).
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Σχόλια περί τού κανόνος'''
| |
| − | | |
| − | Ο κανόνας αυτός χαρακτηρίζεται: "'''έγκριτος'''", που σημαίνει: "'''άξιος αποδοχής'''". Άρα δεν είναι απόλυτα συγκεκριμένος, και αφήνει ελαστικότητα στα βιβλία τού κανόνος, μια και στην εποχή τού αγίου ακόμα δεν είχε οριστικοποιηθεί ο κανόνας.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Ο Κανόνας του Αγίου Αμφιλοχίου Ικονίου ===
| |
| − | | |
| − | Ο Άγιος Αμφιλόχιος Ικονίου έδωσε έναν κανόνα των Θεοπνεύστων βιβλίων, όμως ανοικτό.
| |
| − | | |
| − | Ακολουθεί το κείμενο τού κανόνος και η Μετάφρασή του:
| |
| − | | |
| − | '''Κείμενο'''
| |
| − | | |
| − | Ή σεμνόν όνομα της Γραφής κεκτημένη.
| |
| − | Εισί γαρ εισίν έσθ’ ότε ψευδώνυμοι.
| |
| − | | |
| − | Βίβλοι, τινές μεν έμμεσοι και γείτονες,
| |
| − | | |
| − | Ώς άν τις είποι, των αληθείας λόγων.
| |
| − | | |
| − | Αι δ’ άρα νόθοι τε και λίαν επισφαλείς,
| |
| − | | |
| − | Ώσπερ παράσημα και νόθα νομίσματα,
| |
| − | | |
| − | Ά βασιλέως μεν την επιγραφήν έχει,
| |
| − | | |
| − | Κίβδηλα δ’ εστί, ταις ύλαις δολούμενα.
| |
| − | | |
| − | Τούτου χάριν σοι των θεοπνεύστων ερώ
| |
| − | | |
| − | Βίβλον εκάστην. Ώς δ’ άν ευκρινώς μάθης,
| |
| − | | |
| − | Τας της Παλαιάς πρώτα Διαθήκης ερώ.
| |
| − | | |
| − | Η Πεντάτευχος την Κτίσιν, είτ’ Έξοδον,
| |
| − | | |
| − | Λευϊτικόν τε την μέσην έχει βίβλον.
| |
| − | | |
| − | μεθ’ ήν Αριθμούς, είτα Δευτερονόμιον.
| |
| − | | |
| − | Τούτοις Ιησούν προστίθει και τους Κριτάς.
| |
| − | | |
| − | Έπειτα την Ρούθ, Βασιλειών τε τέσσαρας Βίβλους.
| |
| − | | |
| − | Παραλειπομένων δε γε δύο βίβλοι.
| |
| − | | |
| − | Έσδρας απ’ αυταίς πρώτος, είθ’ ο δεύτερος.
| |
| − | | |
| − | Εξής στιχηράς πέντε σοι βίβλους ερώ.
| |
| − | | |
| − | Στεφθέντα1 τ’ άθλοις ποικίλων παθών Ιώβ,
| |
| − | | |
| − | Ψαλμών τε βίβλον, εμμελές ψυχών άκος.
| |
| − | | |
| − | Τρείς δ’ αυ Σολομώντος του σοφού. Παροιμοίαι,
| |
| − | | |
| − | Εκκλησιαστής, Άσμα τ’ αυ των ασμάτων.
| |
| − | | |
| − | Ταύταις Προφήτας προστίθει τους δώδεκα.
| |
| − | | |
| − | Ωσηέ πρώτον, είτ’ Αμώς τον δεύτερον,
| |
| − | | |
| − | Μιχαίαν, Ιωήλ, Αβδίαν, και τον τύπον
| |
| − | | |
| − | Ιωνάν αυτού του τριημέρου πάθους.
| |
| − | | |
| − | Ναούμ μετ’ αυτούς. Αββακούμ είτ’ ένατον.
| |
| − | | |
| − | Σοφονίαν, Αγγαίον τε, και Ζαχαρίαν.
| |
| − | | |
| − | Διώνυμόν τε άγγελον Μαλαχίαν.
| |
| − | | |
| − | Μεθ’ ους Προφήτας μάνθανε τους τέσσαρας,
| |
| − | | |
| − | Παρρησιαστήν τον μέγαν Ησαΐαν.
| |
| − | | |
| − | Ιερεμίαν τε συμπαθή, και μυστικόν
| |
| − | | |
| − | Ιεζεκιήλ, έσχατον δε Δανιήλ,
| |
| − | | |
| − | Τον αυτόν έργοις και λόγοις σοφώτατον.
| |
| − | | |
| − | Τούτοις προσεγκρίνουσι την Εσθήρ τινές.
| |
| − | | |
| − | Καινής Διαθήκης ώρα μοι βίβλους λέγειν.
| |
| − | | |
| − | Ευαγγελιστάς τέσσαρας δέχου μόνους, στεφθέντας.
| |
| − | | |
| − | Ματθαίον, είτα Μάρκον, οις1 Λουκάν τρίτον
| |
| − | | |
| − | Προσθείς, αρίθμει τον Ιωάννην χρόνω
| |
| − | | |
| − | Τέταρτον, αλλά πρώτον ύψει δογμάτων.
| |
| − | | |
| − | Βροντής γαρ υιόν εικότως τούτον καλώ,
| |
| − | | |
| − | Μέγιστον ηχήσαντα τω Θεού2 λόγω.
| |
| − | | |
| − | Δέχου δε βίβλον Λουκά και την δευτέραν
| |
| − | | |
| − | Την των καθολικών Πράξεων Αποστόλων.
| |
| − | | |
| − | Το σκεύος εξής προστίθει της εκλογής,
| |
| − | | |
| − | Τον των εθνών κήρυκα, τον Απόστολον
| |
| − | | |
| − | Παύλον, σοφώς γράψαντα ταις εκκλησίαις
| |
| − | | |
| − | Επιστολάς δις επτά. Ρωμαίοις μίαν,
| |
| − | | |
| − | Ή χρη συνάπτειν προς Κορινθίους δύο,
| |
| − | | |
| − | Την προς Γαλάτας, την τε προς Εφεσίους,
| |
| − | | |
| − | Μεθ’ ήν την εν Φιλίπποις, είτα την γεγραμμένην
| |
| − | | |
| − | Κολοσσαεύσι, Θεσσαλονικεύσι δύο,
| |
| − | | |
| − | Δύο Τιμοθέω, Τίτω δε και Φιλήμονι,
| |
| − | | |
| − | Μίαν εκάστω3, και προς Εβραίους μίαν.
| |
| − | | |
| − | Τινές δε φασι την προς Εβραίους νόθον,
| |
| − | | |
| − | Ουκ εύ λόγοντες. γνησία γαρ η χάρις.
| |
| − | | |
| − | Είεν. Τί λοιπόν; Καθολικάς επιστολάς4
| |
| − | | |
| − | Τινές μεν επτά φασιν. οι δε τρείς μόνας
| |
| − | | |
| − | Χρήναι δέχεσθαι, την Ιακώβου μίαν,
| |
| − | | |
| − | Μίαν τε Πέτρου, του τ’ Ιωάννου μίαν.
| |
| − | | |
| − | Τινές δε τας τρείς, και προς αυταίς τας δύο
| |
| − | | |
| − | Πέτρου δέχονται, την Ιούδα δ’ εβδόμην.
| |
| − | | |
| − | Την δ’ Αποκάλυψιν του Ιωάννου πάλιν,
| |
| − | | |
| − | Τινές μεν εγκρίνουσιν. οι πλείους δε γε
| |
| − | | |
| − | Νόθον λέγουσιν. Ούτος αψευδέστατος
| |
| − | | |
| − | Κανών αν ειη των θεοπνεύστων Γραφών.
| |
| − | | |
| − | ____________
| |
| − | | |
| − | 1. Η, ώ.
| |
| − | | |
| − | 2. Ή, Θεώ.
| |
| − | | |
| − | 3. Ή, εκατέρω.
| |
| − | | |
| − | 4. Ή, καθολικών επιστολών.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Μετάφραση:'''
| |
| − | | |
| − | Πλήν όμως πρέπει ακόμα να μάθης (ιδιαιτέρως) προ πάντων τούτο. Δεν είναι όλη η (κάθε) βίβλος ασφαλής, η οποία έχει αποκτήσει (κέκτηται, φέρει) το σεμνόν όνομα της Γραφής. Διότι πράγματι εμφανίζονται (είναι) ενίοτε βιβλία ψευδεπίγραφα (με ψευδές όνομα).
| |
| − | Μερικά μάλιστα είναι παρόμοια και παραπλήσια, όπως θα έλεγε κανείς, (προς εκείνα) των λόγων της αληθείας. τα οποία όμως εν τέλει και νόθα είναι και λίαν επισφαλή, όπως ακριβώς τα παράσημα και τα νόθα νομίσματα, τα οποία έχουν μεν την επιγραφήν του Βασιλέως, είναι όμως κίβδηλα, νοθευμένα δολίως ως προς την ύλην των. Ένεκα τούτου θα σου αναφέρω κάθε έν βιβλίον από τα θεόπνευστα.
| |
| − | | |
| − | Δια να (τα) μάθης δε ευκρινώς, θα απαριθμήσω πρώτον τα της Παλαιάς Διαθήκης:
| |
| − | | |
| − | Η Πεντάτευχος (περιλαμβάνει) την Κτίσιν (=την Γένεσιν), έπειτα την Έξοδον, και το Λευϊτικόν, το οποίον κατέχει το μεσαίον βιβλίον.
| |
| − | | |
| − | Μετά απ’ αυτό τους Αριθμούς, έπειτα το Δευτερονόμιον. Εις αυτά πρόσθετε τον Ιησούν του Ναυή και τους Κριτάς.
| |
| − | | |
| − | Έπειτα την Ρούθ, και των Βασιλειών τέσσαρα βιβλία.
| |
| − | | |
| − | Των Παραλειπομένων δε οπωσδήποτε δύο βιβλία. (αμέσως) μετά από αυτά ο πρώτος Έσδρας, έπειτα ο δεύτερος.
| |
| − | | |
| − | Εν συνεχεία θα σου αναφέρω τα πέντε στιχηρά βιβλία.
| |
| − | | |
| − | Τον Ιώβ, ο οποίος και εστέφθη με τα μεγάλα κατορθώματα των διαφόρων παθημάτων,
| |
| − | | |
| − | και το βιβλίον των Ψαλμών, την έμμετρον ανακούφισιν των ψυχών. Ωσαύτως δε τα τρία (βιβλία) του σοφού Σολομώντος.
| |
| − | | |
| − | Τας Παροιμίας, τον Εκκλησιαστήν, και αμέσως το Άσμα ασμάτων.
| |
| − | | |
| − | Εις αυτά πρόσθετε τους δώδεκα (μικρούς) Προφήτας.
| |
| − | | |
| − | Πρώτον τον Ωσηέ, έπειτα δεύτερον τον Αμώς, τον Μιχαίαν, τον Ιωήλ τον Αβδίαν και τον Ιωνάν, τον τύπον του τριημέρου πάθους (του Κυρίου).
| |
| − | | |
| − | Μετά απ’ αυτούς τον Ναούμ. Έπειτα ένατον τον Αββακούμ. Τον Σοφονίαν, και τον Αγγαίον, και τον Ζαχαρίαν.
| |
| − | | |
| − | Και τον διάσημον (περιώνυμον, ονομαστόν) άγγελον, τον Μαλαχίαν.
| |
| − | | |
| − | Μετά απ’ αυτούς μάθαινε τους τέσσαρας (μεγάλους) προφήτας, τον έχοντα παρρησίαν μέγαν Ησαΐαν.
| |
| − | | |
| − | Και τον συμπαθή Ιερεμίαν, και τον μυστικόν Ιεζεκιήλ, τελευταίον δε τον Δανιήλ, τον σοφώτατον εξ ίσου εις τα έργα και εις τα λόγια.
| |
| − | | |
| − | Εις αυτά προσθέτουν μερικοί και την Εσθήρ.
| |
| − | | |
| − | Καιρός (τώρα) να σου αναφέρω τα βιβλία της Καινής Διαθήκης.
| |
| − | | |
| − | Ευαγγελιστάς να δέχεσαι μόνο τέσσαρας, τον Ματθαίον, έπειτα τον Μάρκον, εις τους οποίους, αφού προσθέσεις τρίτον τον Λουκάν, υπολόγιζε τον Ιωάννην τέταρτον κατά την χρονικήν σειράν (χρονικώς), αλλά πρώτον ως προς το ύψος των δογμάτων.
| |
| − | | |
| − | Διότι υιόν της βροντής τούτον ονομάζω (και εγώ) ευλόγως, διότι εις μέγιστον βαθμόν εβροντοφώναξε περί του λόγου του Θεού.
| |
| − | | |
| − | Να δέχεσαι δε και το δεύτερον βιβλίον του Λουκά, τας καθολικάς Πράξεις των Αποστόλων. Ακολούθως αν προσθέτης το σκεύος της εκλογής, τον κήρυκα των εθνών, τον Απόστολον Παύλον, ο οποίος έγραψε με σοφίαν δεκατέσσαρας επιστολάς προς τας εκκλησίας.
| |
| − | | |
| − | Μίαν προς τους Ρωμαίους, εις την οποίαν είναι ανάγκη να επισυνάπτωμεν δύο προς Κορινθίους, την προς Γαλάτας, και την προς Εφεσίους.
| |
| − | | |
| − | Μετά από αυτήν την προς τους Φιλιππησίους, έπειτα εκείνην που έχει γραφή (απευθύνεται προς τους Κολοσσαείς,
| |
| − | | |
| − | Δύο προς τους Θεσσαλονικείς, δύο προς Τιμόθεον, και ανά μίαν προς τον Τίτον και τον Φιλήμονα, και μίαν προς Εβραίους.
| |
| − | | |
| − | Μερικοί όμως λέγουν, ότι είναι νόθος η προς Εβραίους, χωρίς να έχουν δίκαιον, διότι η (εν αυτή) χάρις είναι γνησία. Άς είναι.
| |
| − | | |
| − | Τί υπολείπεται; (Να αναφέρωμεν πρώτον) τας καθολικάς επιστολάς. Μερικοί μεν λέγουν (ότι είναι) επτά, άλλοι τρείς μόνον. (Λέγουν λοιπόν), ότι πρέπει να δεχώμεθα μίαν την του Ιακώβου, και μίαν του Πέτρου, και μίαν του Ιωάννου.
| |
| − | | |
| − | Μερικοί δε δέχονται τας τρείς (του Ιωάννου) και εκτός τούτων τας δύο του Πέτρου, την του Ιούδα δε (ως) εβδόμην.
| |
| − | | |
| − | Την Αποκάλυψιν δε του Ιωάννου πάλιν, μερικοί μεν εγκρίνουν. οι περισσότεροι όμως λέγουν (την ονομάζουν), (ότι είναι) νόθος.
| |
| − | | |
| − | Αυτός (λοιπόν) θα ήτο (θα ηδύνατο να είναι) αψευδέστατος κανών των θεοπνεύστων Γραφών.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | '''Παρατηρήσεις επί τού κειμένου'''
| |
| − | | |
| − | '''1.''' Αν και ο άγιος μιλάει και αυτός για Θεόπνευστα βιβλία, δεν είναι κλειστός ο κανόνας του. Και αυτό φαίνεται από τη φράση στο τέλος: "Κανών αν ειη των θεοπνεύστων Γραφών". Αυτό σημαίνει: "θα ήταν", άρα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. Άρα δίνει μεν έναν κανόνα, αλλά ανοικτό με τα λόγια αυτά. Αφήνει έτσι περιθώριο για πληρέστερο κανόνα.
| |
| − | | |
| − | '''2.''' Αν και ο κανόνας αυτός είναι μεταγενέστερος τού κανόνος τού αγίου Αθανασίου, δεν είναι τόσο κατηγορηματικός στα βιβλία που περιλαμβάνει, όπως τού αγίου Αθανασίου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα ως τότε δεν είχε γίνει καθολικά αποδεκτός ο κανόνας αυτός, και η συζήτηση συνεχιζόταν ως τότε. Αυτό φαίνεται και από αυτά που γράφει περί τής Αποκαλύψεως. Έτσι έπρεπε να περιμένουν οι Χριστιανοί ως τον 7ο αιώνα, για να κανονισθεί το θέμα οριστικά από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, που καθόρισε τους 6 αυτούς κανόνες ως εγκεκριμένους οδηγούς τών Χριστιανών.
| |
| − | | |
| − | == "Ποιότητες" των βιβλίων της Αγίας Γραφής ==
| |
| − | | |
| − | Το ότι τα βιβλία στους ανωτέρω κανόνες δεν είναι ακριβώς τα ίδια μεταξύ τους, οφείλεται στο ότι κάθε ένας από τους κανόνες αυτούς, ασχολείται με διαφορετικό θέμα. Εφόσον άλλος κανόνας μιλάει για τα «Θεία» και άλλος για τα «Θεόπνευστα» βιβλία της Αγίας Γραφής, δεν μπορούμε να τα συγχέουμε.
| |
| − | | |
| − | Άλλο Θεία, και άλλο Θεόπνευστα. Δεν είναι όλα τα βιβλία της Αγίας Γραφής και Θεία και Θεόπνευστα. Ούτε είναι όλα τα «Σεβάσμια» βιβλία «Θεία». Εμείς οι Χριστιανοί έχουμε λεπτές διακρίσεις στις εκφράσεις μας. Η Αγία Γραφή είναι μεν Θεόπνευστη ως συλλογή βιβλίων, αλλά δεν περιλαμβάνει μόνο Θεόπνευστα βιβλία.
| |
| − | | |
| − | Τα βιβλία της Αγίας Γραφής, αποκαλούνται στις κανονιστικές πηγές είτε ως Θεία, είτε ως Θεόπνευστα, είτε ως Κανονικά, είτε ως Αναγνωστέα, είτε ως Ωφέλιμα, είτε ως Σεβάσμια, είτε ως Κανονιζόμενα. Και οι χαρακτηρισμοί αυτοί δεν είναι τυχαίοι. Υπάρχουν διαφορές και δεν ανήκουν όλα σε όλες τις κατηγορίες. Στην Εκκλησία του Χριστού ακριβολογούμε, και κάνουμε λεπτές διακρίσεις, και όχι τον χονδροειδή διαχωρισμό σε Κανονικά και σε δήθεν «δευτεροκανονικά».
| |
| − | | |
| − | Συνοψίζοντας: Η Αγία Γραφή περιέχει βιβλία (όπως τα τρία των Μακκαβαίων), που είναι απλώς Σεβάσμια, όχι όμως Θεόπνευστα ή Θεία ή Κανονικά. Περιέχει βιβλία (όπως της Ιουδήθ και του Τωβίτ), τα οποία είναι Κανονικά, όχι όμως Θεόπνευστα ή Θεία. Και περιέχει και βιβλία Θεία, (όπως η Σοφία Σολομώντος), που δεν είναι όμως Θεόπνευστα.
| |
| − | | |
| − | Στη συνέχεια θα κάνουμε μερικές απαραίτητες διευκρινίσεις για τις ονομασίες αυτές των βιβλίων της Αγίας Γραφής:
| |
| − | | |
| − | '''Σεβάσμιο''' είναι το βιβλίο που οφείλουν οι Χριστιανοί να σέβονται.
| |
| − | | |
| − | '''Αναγνωστέο''' είναι αυτό που μπορεί να διαβάζεται.
| |
| − | | |
| − | '''Αναγινωσκόμενο στην Εκκλησία''' είναι αυτό που μπορεί να διαβάζεται στην Εκκλησία.
| |
| − | | |
| − | '''Αναγινωσκόμενο από τους προσερχομένους''' είναι το χρήσιμο για τους νεοκατήχητους.
| |
| − | | |
| − | '''Κανονικό''' είναι αυτό που ανήκει στον κανόνα.
| |
| − | | |
| − | '''Κανονιζόμενα''' είναι αυτά που αν και ανήκουν στον κανόνα, ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η επιλογή τους οριστικά ώστε να έχει κλείσει ο κανόνας.
| |
| − | | |
| − | '''Έγκριτος κανόνας''', είναι ο άξιος αποδοχής.
| |
| − | | |
| − | '''Άγιο''' είναι ένα βιβλίο απλώς ωφέλιμο, όχι όμως κατ' ανάγκην αλάθητο ή Θείο ή Θεόπνευστο. Είναι δηλαδή βοηθητικά βιβλία, αλλά όμως δεν μπορούμε μόνο πάνω σε αυτά να στηρίξουμε δογματικές ή κανονικές αλήθειες.
| |
| − | | |
| − | '''Θείο''' είναι το βιβλίο που γράφτηκε με την επιστασία του Αγίου Πνεύματος, πιθανόν και από ανθρώπινη σοφία. Τα Θεία είναι και αλάθητα σε θέματα σωτηρίας, αλλά δεν είναι κατ' ανάγκην Θεόπνευστα.
| |
| − | | |
| − | '''Θεόπνευστο''' είναι το βιβλίο που περιέχει ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ του Αγίου Πνεύματος. Είναι επίσης Θείο και αλάθητο ως προς την αποκάλυψη φυσικά, σε θέματα σωτηρίας.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | == Η ερμηνεία της Αγίας Γραφής ==
| |
| − | | |
| − | Τα κείμενα της Αγίας Γραφής, εν προκειμένω της Καινής Διαθήκης, δεν είναι απλώς κείμενα φιλολογικά. Προ παντός, είναι κείμενα εκκλησιαστικά. Η Εκκλησία συνέγραψε αυτά τα κείμενα και η Εκκλησία μπορεί να τα ερμηνεύσει αυθεντικά.
| |
| − | | |
| − | Εκκλησία είναι οι άγιοι που αποτελούν κοινωνία με την Κεφαλή της, τον Κύριο Ιησού Χριστό. Εκκλησία είναι η ενότητα της Κεφαλής, δηλαδή του Χριστού και των αγίων, τα μέλη του Σώματος Του, σύμφωνα με τη διδασκαλία του απ. Παύλου: «Υμείς δε εστε σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους." (1 Κορινθ. κεφ. 12, Κολοσσ. 1: 18, Εφεσ. κεφ 4) Σύμφωνα με τη διδασκαλία του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, μέλη του Σώματος του Χριστού είναι οι βαπτισμένοι και βεβαιόπιστοι Χριστιανοί, που ζουν οργανικά ενωμένοι με την Κεφαλή. Ως κατοικητήρια του Αγίου Τριαδικού Θεού, οι άγιοι είναι φορείς της Παραδόσεως, της αδιαλείπτου δηλαδή ενέργειας του Παναγίου Πνεύματος, που υπάρχει μέσα στην Εκκλησία και την κατευθύνει «εις πάσαν την αλήθειαν» - Ιω 16: 13, επ. Ιούδα, 3.
| |
| − | | |
| − | Επομένως, η Καινή Διαθήκη και γενικότερα η Αγία Γραφή, ως κείμενο εκκλησιαστικό, φυλάσσεται στους κόλπους της Εκκλησίας και ερμηνεύεται από αυτήν. Βεβαίως, οι διάφορες άλλες γνώσεις (ιστορικές, φιλολογικές, κ.λπ.,) μπορούν να είναι χρήσιμες και βοηθητικές, αλλά πρέπει να τονισθεί ότι μόνον εκείνοι που έχουν το ΄Αγιο Πνεύμα μπορούν να ερμηνεύσουν τη διδασκαλία των Αποστόλων, απλούστατα γιατί αυτοί έχουν την ίδια εμπειρία. Και αυτοί οι πραγματικοί ερμηνευτές των Γραφών μπορεί να είναι αλιείς και αγράμματοι. ΄Όμως, το ΄Αγιο Πνεύμα τους φωτίζει να κατανοήσουν το βάθος του χωρίου.1
| |
| − | | |
| − | «΄Ολη η Αγία Γραφή λέμε ότι διαιρείται σε σάρκα και σε πνεύμα, σαν να είναι ένας πνευματικός άνθρωπος. Και εκείνος που λέει ότι το γράμμα της Γραφής είναι σάρκα και το νόημά του ότι είναι πνεύμα, δηλαδή ψυχή, δεν κάνει λάθος. Και είναι φανερά σοφός εκείνος που άφησε το φθειρόμενο μέρος και δόθηκε ολότελα στο άφθαρτο.
| |
| − | | |
| − | «Σ’ εκείνους που μελετούν με μεγάλη επιμέλεια τις θείες Γραφές, ο Κύριος παρουσιάζεται να έχει δύο μορφές. Η μία είναι κοινή και πιο δημώδης και [όχι] σε λίγους θεατή, και σ’ αυτήν αναφέρεται η φράση: ‘Τον είδαμε και δεν είχε ωραιότητα ούτε κάλλος’. (Ψαλμ. μθ΄ 14, ριε΄ 8) Η άλλη είναι πιο μυστική και λίγοι τη φτάνουν, όσοι έχουν γίνει ήδη όμοιοι με τους αγίους αποστόλους Πέτρο και Ιωάννη, μπροστά στους οποίους μεταμορφώθηκε ο Κύριος με λαμπρότητα που υπερβαίνει την αίσθηση. Με τη μορφή αυτή είναι ‘ωραίος περισσότερο από όλους τους υιούς των ανθρώπων.’ (Ψαλμ. μδ΄ 3)»2
| |
| − | | |
| − | Η αυθεντική λοιπόν ερμηνεία των Γραφών είναι θέμα πνευματικής ζωής. Ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός γράφει: «Και απλώς πάσα γραφή και πας λόγος Θεού ή Αγίου τινός ή των αισθητών ή των νοητών κτισμάτων σκοπόν έχει εν εαυτώ κεκρυμμένον. Ου μόνον δε αλλά και πας ανθρώπινος λόγος. Και ουδείς γινώσκει τον νουν του τυχόντος ρητού, ει μη δι’ αποκαλύψεως.» «… μετά ταπεινώσεως και συμβουλής των εμπείρων, έργω μάλλον ή λόγω μαθείν, τα δε σεσιγημένα υπό των θείων Γραφών μηδ’ όλως ζητείν….Και πως τολμά τις ειπείν ότι γινώσκω τον σκοπόν του Θεού τον εν ταις θείαις Γραφαίς κεκρυμμένον, χωρίς αποκαλύψεως του Υιού αυτού;»3
| |
| − | | |
| − | Όσοι χρησιμοποιούν την κοσμική σοφία και μάθηση λαμβάνουν ένα μικρό μόνο μέρος αυτής της γνώσεως, ενώ όσοι διαθέτουν πνευματική γνώση, έχουν όλη τη γνώση: «Το πηγαδι του Ιακώβ είναι η Γραφή. Το νερό είναι η θεία γνώση που περιέχει η Γραφή. Το βάθος είναι το δυσκολοπλησίαστο νόημα των γραφικών αινιγμάτων….Το δοχείο της αντλήσεως, δηλαδή η μάθηση, παίρνει ένα ελάχιστο μέρος της γνώσεως και αφήνει το όλον που με κανένα λόγο δεν πιάνεται. Ενώ η κατά χάρη γνώση έχει το σύνολο – και μάλιστα χωρίς μελέτη – της δυνατής για ανθρώπους σοφίας, η οποία αναβλύζει ανάλογα με τις ανάγκες.»4
| |
| − | | |
| − | Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επανειλημμένα αναφέρει ότι οι άγιοι Πατέρες είναι οι ασφαλείς θεολόγοι της Εκκλησίας. ΄Οσοι έφτασαν στη θεωρία του ακτίστου Φωτός, ενώθηκαν με Αυτό και απέχτησαν το «θεολογείν ασφαλώς». Γράφει χαρακτηριστικά: «…η προς το υπερφαές φως υπερφυής ένωσις, παρ’ ης μόνης εγγίνεται και το θεολογείν ασφαλώς.»5
| |
| − | | |
| − | Εξηγεί ο καθηγητής π. Ιω. Ρωμανίδης: «Εξ ορθοδόξου επόψεως, εκείνο το οποίον κάμνει το κείμενον θεόπνευστον δεν είναι αι αρχικαί λέξεις καθ’ εαυτάς, αλλά η υπό των θεουμένων ερμηνεία του κειμένου, διότι όσον ακριβές προς το πρωτότυπον και αν είναι το κείμενον, εις χείρας μη θεουμένων και εκτός της κοινωνίας αυτών ευρισκομένων δεν ωφελεί. Και τα ίδια τα υπό προφητών και αποστόλων ιδιοχείρως γραφόμενα και αν είχον αυτοί ίνα διαβάσουν και μελετήσουν, πάλιν κεκρυμμένον από αυτούς θα είναι το μέγα της ευσεβείας μυστήριον. Και τούτο, διότι θεόπνευστον δεν είναι το κείμενον καθ’ εαυτό, αλλά θεόπνευστος είναι ο γράφων αυτό θεούμενος, ή θεόπνευστα τα περί θεουμένου γραφόμενα, αλλά μόνον, όταν υπό θεουμένου ερμηνεύονται.»6
| |
| − | | |
| − | Ωστόσο, οι άγιοι «ου πάντα σκοπόν Θεού περί εκάστου πράγματος ή γραφικού λόγου γινώσκουσιν…», διότι «ο Θεός ακατάληπτός εστι και η σοφία αυτού ουκ έχει πλήρωμα»7. «Ο ούτως ευρεθείς εν θεωρία θεούμενος και θεόπνευστος δεν γίνεται απλανής φιλόσοφος ή επιστήμων, αλλ’ απλανής θεολόγος. Περί Θεού ομιλεί απλανώς, αλλά δεν καθίσταται αλάθητος περί της δομής και των μυστηρίων του σύμπαντος.»8
| |
| − | | |
| − | Συνεπώς, η Αγία Γραφή δεν μπορεί να ερμηνευθεί η να προσεγγισθεί αποκομμένη από την Παράδοση της Εκκλησίας. Όπωσδήποτε δε, δεν αρκεί η διανοητική κατανόηση της, η οποία μπορεί να αποτελεί και διαστροφή του λόγου του Θεού. Ας μη λησμονούμε όσα γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Υπάρχουν μερικοί ακάθαρτοι δαίμονες που μόλις αρχίσει κάποιος τη μελέτη της Αγίας Γραφής, του αποκαλύπτουν την ερμηνεία της. Τούτο ιδιαίτερα αγαπούν να το κάνουν σε καρδιές κενοδόξων ανθρώπων και μάλιστα μορφωμένων με την κατά κόσμον παιδεία. Και αποσκοπούν να τους ρίξουν σε αιρέσεις και βλάσφημες ιδέες, απατώντας τους σιγά – σιγά….»9
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Παραπομπές ===
| |
| − | | |
| − | | |
| − | 1. Βλ. Αρχιμ. Ιεροθ. Βλάχου, ‘Η Αποκάλυψη του Θεού’, εκδ. Ιερ. Μον. Γενεθλίου της Θεοτόκου, 1991, σ 72, 73.
| |
| − | | |
| − | 2. Αγ. Μάξιμου του Ομολογητού, ‘Α΄εκατοντάδα προς Θαλάσσιο’, 91, 97, Φιλοκαλία στη νεολληνική, τομ. 2ος, εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, 1988
| |
| − | | |
| − | 3. ‘Φιλοκαλία’, εκδ. Παπαδημητρίου, τομ. Γ΄, σ. 96, 97.
| |
| − | | |
| − | 4. Αγ. Μαξίμου του Ομολογητού, ‘Δ΄ εκατοντάδα διαφόρων κεφαλαίων’, 29.- Φιλοκαλία στη νεοελληνική, Τομ. 2ος, εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, 1988, σ. 172.
| |
| − | | |
| − | 5. Αγ. Γρηγ. Παλαμά, έργα ΕΠΕ, τομ. 2ος, σ. 182.
| |
| − | | |
| − | 6. Π. Ιω.Ρωμανίδου, ‘ Δογμ. και Συμβολική θεολογία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας’, τομ Α΄ σ. 151.
| |
| − | | |
| − | 7. Οσίου Πέτρου του Δαμασκηνού, ‘Βιβλίο πρώτο’ ,Φιλοκαλία, εκδ. Παπαδημητρίου, τομ. Γ΄ σ. 157.
| |
| − | | |
| − | 8. Π. Ιω. Ρωμανίδης, ‘Κριτική θεώρησις των εφαρμογών της θεολογίας’ εις «Πρακτικά Δευτέρου συνεδρίου Ορθοδόξου Θεολογίας.», σελ. 434.
| |
| − | | |
| − | 9. Ιω. Σιναίτου, ‘Κλίμαξ’, Λόγος ΚΣΤ΄ Περί Διακρίσεως – Β΄ 36, εκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου, 1994 σ. 316.
| |
| − | | |
| − | ==Δικτυακοί τόποι==
| |
| − | *http://www.bibles.gr Αγία Γραγή, κείμενο και μετάφραση
| |
| − | *http://users.otenet.gr/~gmcr το κείμενο της Καινής Διαθήκης
| |
