Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
προσθ.
Ο Χριστιανισμός, ως νέα θεωρία για την ανθρώπινη μοίρα, παρέμεινε εκτός του πεδίου τής φιλοσοφίας επειδή στηριζόταν στην αποκάλυψη. Χρησιμοποίησε ως όχημα διάδοσης του την κυρίαρχη γλώσσα και τις κυρίαρχες μορφές σκέψης του περιβάλλοντος του. Έτσι, χρησιμοποίησε όχι μόνο την ελληνική γλώσσα αλλά και εκλεκτικά, πολλούς από τους συμβολισμούς της αρχαίας σκέψης, καθώς πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας είχαν διαπαιδαγωγηθεί με την αρχαία ελληνική παιδεία. Έτσι στο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζάντιο]] αναπτύχθηκε μία ιδιότυπη φιλοσοφική σκέψη συνδεδεμένη πάντα με τον χριστιανικό στοχασμό και την θεία αποκάλυψη.
Στη Δύση, οι ιστορικές συγκυρίες οδήγησαν σε μια άκαμπτη στάση της θεολογίας. Η ''πολιτεία του Θεού'', έργο του Αυγουστίνου (354-430), αντίδραση προς την πτώση της Ρώμης από τα φύλα των εισβολέων, δημιούργησε ένα πρότυπο αναφοράς για τη διοίκηση της πολιτείας από την εκκλησία. Όταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατέρρευσε από τις βαρβαρικές επιδρομές (5ος αιώνας μ.Χ.) η μόνη εναπομείνασα μορφωμένη τάξη ήταν ο κλήρος ο οποίος δεν περιορίσθηκε μόνο στο καθήκον του να μεταστρέψει στον Χριστιανισμό τους εισβολείς αλλά επιπλέον προμήθευσε τους νέους άρχοντες με εγγραμμάτους υπαλλήλους και ιδιαίτερα νομικούς. Οι Ρωμαίοι θεολόγοι απαιτούσαν ακριβείς φόρμουλες καί λογικά επιχειρήματα, για την εφαρμογή του χριστιανισμού από τους βάρβαρους αυτούς λαούς<ref>Βλ. Runciman Steven, "Ορθοδοξία και ΕΛληνισμός", στο ''Ορθοδοξία - Ελληνισμός, Πορεία στην τρίτη χιλιετία'', τόμ. Α', έκδ. Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου, 2η έκδ., Άγιον Όρος 2002, σελ. 44.</ref>. Έπειτα από τον ''Αυγουστίνο'', οι συγγραφείς του 11ου αιώνα όπως ο Άνσελμος (1033-1109) είχαν εμπνευστεί κυρίως από τον Πλάτωνα, ενώ στην πορεία επικάτησε στον μεσαιωνικό Σχολαστικισμό, η παράδοση του Αριστοτέλη, κυρίως στην επιβλητική φιλοσοφική και θεολογική σύνθεση του ''Θωμά του Ακινάτη'' (1224-1274), ενώ η συνεχής χρήση της διαλεκτικής, έδωσε στον άνθρωπο της Δύσης την συνήθεια της ακρίβειας στις διατυπώσεις των χριστιανικών διδασκαλιών. Η σχολαστική φιλοσοφία ήταν αυτή που είχε αποθεώσει τον λόγο, ο οποίος όμως παρέμενε υπηρέτης της εκκλησιαστικής αυθεντίας και της θεολογίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και η δυτική θεολογία δεν ήταν ταυτόχρονα υποταγμένη στο λόγο<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ιστορία της Φιλοσοφίας'', 7η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 317.</ref>.
===Αναγέννηση===
Η μεγάλη ανάπτυξη των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών η οποία, από την Αναγέννηση, επανήλθε στην ελληνική παράδοση που είχε σχεδόν εγκαταλειφθεί μετά την εποχή του Αρχιμήδη και δημιούργησε νέες συνθήκες για την φιλοσοφία. Έτσι, η φιλοσοφία της Αναγέννησης απομακρύνεται από τον εκκλησιαστικό αριστοτελισμό και στρέφεται προς τα πρωτότυπα κλασσικά κείμενα και ιδιαίτερα τα πλατωνικά, ενώ ταυτόχρονα ανακαλύπτει και την αισθητική αξία του κόσμου. Η μέχρι τότε κατάχρηση της μεθόδου συζήτησης με τα επιχειρήματα υπέρ και κατά, οδήγησε στον Σκεπτικισμό τον οποίο εξέθεσε ο ''Μονταίν'' (1533-1592) στα ''Δοκίμια'' του. Εκεί δέχεται την αδυναμία του ανθρώπινου νου να γνωρίσει το παν με βεβαιότητα αφήνει ωστόσο ανέπαφη τη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει τον εαυτό του, κάτι που εφάρμοσε στην πράξη με υποκείμενο τον ίδιο.
Η επιστήμη ήταν αυτή που αποδείκνυε τη δύναμη του ορθού λόγου ο οποίος φθάνει σε βεβαιότητες, ενώ η φιλοσοφία θέτει το ερώτημα πώς αποκτήθηκαν αυτές οι βεβαιότητες και σε ποιες συνθήκες είναι δυνατόν να επιτευχθούν νέες. Η εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη πρόοδο αρχίζει να εδραιώνεται και η σκέψη στρέφεται προς το μέλλον και στην εξέλιξη. Η λογική του Αριστοτέλη, που έδινε μόνον τους κανόνες τής συζήτησης, δεν επαρκούσε πια. Ο ''Φράνσις Μπέικον'' ή ''Βάκων''<ref>Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon) ή ''Βάκων'', Λονδίνο 1561–1626. Άγγλος φιλόσοφος.</ref> αγωνίστηκε εναντίον της σχολαστικής φιλοσοφίας και της εκκλησιαστικής "αυθεντίας" και υποστήριζε ότι οι αισθήσεις μας και το πείραμα είναι η πραγματική πηγή των γνώσεών. Αναζήτησε τις πειραματικές αποδείξεις με σκοπό να δαμάσει την ίδια τη φύση και να αποσπάσει τα μυστικά της. Ο Άγγλος φιλόσοφος εντυπωσιάζει γράφοντας προφητικά: ''"Σκοπός μας είναι η ανάπτυξη της ανθρώπινης ισχύος έως το σημείο να πραγματοποιούμε όσα βρίσκονται μέσα στα όρια του δυνατού. Θα πετάμε σαν τα πουλιά και θα έχουμε πλοία που θα ταξιδεύουν κάτω από το νερό"''.
Χαρακτηριστική φιλοσοφία της εποχής είναι η πανθεϊστική φιλοσοφία του Μπρούνο<ref>Μπρούνο Τζορντάνο (Giordano Bruno, Νόλα 1548 – Ρώμη 1600).</ref>., στην οποία επανέρχονται ιδέες της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας περί αιωνιότητας του κόσμου, όπου ο κόσμος παρίσταται ως ένας ζωντανός οργανισμός, εμψυχούμενος από μια εσωτερική αρχή, το Θεό.
====Καρτέσιος====
Καρτέσιος είναι εξελληνισμένος τύπος του ονόματος του ''Ρενέ Ντεκάρ''<ref>Ντεκάρ, Ρενέ (Rene Descartes), Λα E, Τουρέν 1596 – Στοκχόλμη 1650. Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός.</ref>. Πιστός καθολικός ήθελε πάντοτε να τα έχει καλά με τους εκκλησιαστικούς ηγέτες και τους Ιησουίτες. Στόχος μιας ακούραστης προσπάθειας του ήταν να πείσει την Εκκλησία να μην αντιδικεί με την επιστήμη. Η φιλοσοφία του, είναι μείγμα μεσαιωνικής αλλά και σύγχρονης σκέψης, ιδεαλιστική, αλλά και υλιστική, με επιστημονικές τεκμηριώσεις αλλά και μεταφυσικές τάσεις. Τέλεια γνώση για τον ''Καρτέσιο'' είναι η μαθηματική γνώση, αφού τα Μαθηματικά έχουν βασικές αρχές, τα αξιώματα, τα οποία χάρη στη σαφήνεια τους επιβάλλονται στο νου. Τα αξιώματα θεμελιώνουν τη λογική του συλλογισμού γιατί δείχνουν πώς περνάμε από το ένα σημείο στο άλλο κατά τρόπο που είναι ολοφάνερος στο νου. Συνεπώς, η Φιλοσοφία, αλλά και κάθε τέλεια γνώση που αφορά το σύμπαν, τη φύση, τον άνθρωπο, πρέπει να διαμορφωθεί με βάση τις επιταγές των Μαθηματικών. Επιστημονική γνώση για τον ''Καρτέσιο'' δεν είναι η περιγραφή του γεγονότος, αλλά η γνώση του γιατί κάτι είναι όπως είναι. Έτσι, η Φιλοσοφία ως επιστημονική και τέλεια γνώση αναζητά την αξιωματική έννοια, την πρώτη αιτία και πρώτη αρχή της φύσης και των πραγμάτων, ώστε να καταδείξει πως παράγονται τα πράγματα μέσα στον κόσμο. Μια τέτοια έννοια για τον ''Καρτέσιο'' είναι ο Θεός, Ον ύψιστο, αιώνιο, άπειρο, αναλλοίωτο, παντογνώστη, παντοδύναμο και δημιουργό όλων των πραγμάτων που είναι έξω από τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο: ''"ακόμα και όταν η ιδέα μιας ουσίας είναι μέσα μου από το γεγονός ότι είναι μια ουσία, δε θα είχα γι’ αυτό την ιδέα μιας άπειρης ουσίας, εγώ που είμαι ένα πεπερασμένο ον, αν αυτή δεν είχε εμφυσηθεί μέσα μου από μια ουσία αληθινά άπειρη"''. Το βασικό περιεχόμενο του καρτεσιανού ορθολογισμού συνίσταται στη συγκρότηση ενός συστήματος όπου όλες οι γνώσεις παράγονται λογικά από μια θεμελιωμένη αρχή, το λόγο. Ακριβώς αυτό είναι το νόημα της φράσης: ''"Cogito ergo sum"'' (''"σκέπτομαι, άρα υπάρχω"''). Δηλαδή, μόνο για ένα πράγμα δεν μπορώ να αμφιβάλλω, για το ότι συλλογίζομαι, για το ότι είμαι ένα ον που σκέφτεται και συλλαμβάνει αρχές, αιτίες, έννοιες για να εξηγήσει τα πράγματα.
===Ο 17ος αιώνας===
Ο 17ος αιώνας στο χώρο της επιστήμης και της φιλοσοφίας παρουσίασε μια δημιουργική πορεία, που έθεσε τις βάσεις του νεώτερου πολιτισμού. Ο λόγος, η τάξη και η επιβολή της τεχνολογίας ετοιμάζονταν να κυριαρχήσουν κατά τρόπο αποκλειστικό σ' όλες τις περαιτέρω εκδηλώσεις. Οι διάδοχοι του ''Καρτέσιου'', φαντάστηκαν το σύμπαν με ορθολογικό υπερβατισμό, τρόπος που ικανοποιεί την ανθρώπινη διάνοια. Το σύμπαν του ''Σπινόζα''<ref>Σπινόζα Μπαρούχ (Spinoza, Άμστερνταμ 1632 - Χάγη 1677), Ολλανδός φιλόσοφος εβραϊκής καταγωγής.</ref> έχει ως αιτία του έναν Θεός που ενυπάρχει στον κόσμο και στα φαινόμενα, ταυτίζεται ουσιαστικά με την ίδια τη φύση. Οι νόμοι της φύσης είναι αποφάσεις αυτού του Θεού, που πηγάζουν από την ανάγκη και από την τελειότητα της ίδιας της φύσης του Θεού. Είναι απρόσβλητες και απαραβίαστες και έτσι αναιρούν το θαύμα αφού ο Θεός δεν μπορεί να ενεργεί εναντίον της ίδιας του της φύσης. Ο Θεός τού ''Μαλμπράνς''<ref>Μαλμπράνς Νικολά (Nicolas de Malebranche, Παρίσι 1638 – 1715), Γάλλος φιλόσοφος και θεολόγος.</ref> (1638-1715) θεωρεί την λογική τάξη του κόσμου ως απώτερο σκοπό των επιθυμιών του ενώ η επιστημονική γνώση βασίζεται στην πίστη σε ένα Θεό που μόνο δημιουργεί τα αποτελέσματα των ανθρώπινων αποφάσεων. Ο Θεός του ''Λάιμπνιτς''<ref>Λάιμπνιτς Γκότφριντ Βίλχελμ (Gotfride Wilhelm Leibniz, Λειψία 1646 – Ανόβερο 1716), Γερμανός φιλόσοφος και μαθηματικός.</ref> δημιουργεί αυτό τον κόσμο επειδή είναι ο καλύτερος δυνατός που μπορεί να δημιουργηθεί. Πίστευε στην κανονική τάξη της φύσης, μέσα στην οποία όλα τα πράγματα, έμψυχα και άψυχα δρουν σύμφωνα με αιώνιους, παγκόσμιους και αυτολειτουργούντες, αυτόματους νόμους. Σε αυτόν τον κόσμο, το κακό υπάρχει καθώς ''"η ευτυχία μας ποτέ δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνίσταται σε πλήρη χαρά, διότι τότε δεν θα είχαμε να επιθυμήσουμε τίποτα αποχαυνώνοντας έτσι το πνεύμα μας..."''<ref>UNESCO, ''Ιστορία της Ανθρωπότητας'', τόμ. 11 (Η Θεμελίωση των Νεώτερων Χρόνων 1300-1775), εκδ. Χ. Τεγόπουλου-Ν. Νίκας & ΣΙΑ Ο.Ε., Αθήνα 1970, σελ. 4026.</ref>. Οι σημαντικοί αυτοί μεταφυσικοί του 17ου αιώνα, συνέλαβαν την τέλεια μέθοδο στα πλαίσια μιας απόλυτης υπερβατικότητας, χωρίς να ακολουθούν τον δρόμο του Καρτέσιου που εννοούσε την μέθοδο όχι ως εκδήλωση της θεϊκής δραστηριότητας, αλλά ως ρυθμιστικό παράγοντα της δραστηριότητας της ανθρώπινης διάνοιας. Η ενότητα αυτής τής διάνοιας, η νοητική ενότητα τού ανθρώπινου είδους, ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος όλων αυτών τών φιλοσοφιών. Η Δύση, από τον 17ο αιώνα και εξής θα προχωρήσει στη δημιουργία του τεχνολογικού πολιτισμού διαμέσου δύο τάσεων, του ορθολογισμού και της εμπειριοκρατίας, παλεύοντας να τις συμφιλιώσει. Την εμπειριοκρατία εκπροσώπησε ο ''Τζον Λοκ''<ref>Λοκ Τζον (John Locke, Ρίνγκτον, Σόμερσετ 1632 – Λονδίνο 1704), Άγγλος φιλόσοφος.</ref>, ο οποίος δεν μπορούσε να δεχτεί ότι υπάρχουν ιδέες στην ανθρώπινη ψυχή χωρίς να έχουν περάσει από τη σκέψη, χωρίς να υπάρχει επίγνωση της ιδέας αυτής που προέρχεται αποκλειστικά από την εμπειρία, από τη δεκτικότητά της ανθρώπινης νόησης έναντι του κόσμου. Ταυτόχρονα πίστευε στο ''φυσικό δίκαιο'' που ρυθμίΖει νομοτελειακά τη ζωή των πολιτισμών, υπαγορεύει ακόμη και οι αιχμάλωτοι πολέμου να γίνονται δούλοι, η εξουσία σε ορισμένα πρόσωπα να δίδεται από το Θεό, μ' ένα βέβαια συμβόλαιο που έχει λαϊκή βάση, και να συντελείται πρόοδος και απ' αυτή την αδικία<ref>Ματσούκας, ''Ιστορία της Φιλοσοφίας'',ό.π., σελ. 325.</ref>.
===Ο 18ος αιώνας===
===Ο 19ος αιώνας===
===Ο 20ος αιώνας===
==Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και Χριστιανισμός==
