Άνοιγμα κυρίως μενού

OrthodoxWiki β

Αλλαγές

Άγγελοι

16.732 bytes προστέθηκαν, 10:09, 13 Φεβρουαρίου 2011
μ
καμία σύνοψη επεξεργασίας
[[Image:Synaxis of the Holy Angels.JPG|200px|right|thumb|Η Σύναξη των Αγίων Ασωμάτων Δυνάμεων]]Οι '''Άγγελοι''' στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] είναι αόρατα, ασώματα, νοερά, αυτεξούσια, κτιστά όντα, που αποτελούν λειτουργικά πνεύματα και εκτελεστές του Θείου θελήματος. Ο λόγος δημιουργίας τους είναι εκστατική αγάπη και αγαθότητα του Θεού, με σκοπό να συμμερισθούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά Του. Δημιουργήθηκαν εξ αρχής αγαθοί με δυνατότητα περεταίρω πνευματικής προκοπής, αλλά και δυνατότητα τροπής προς το [[κακό]], με αποτέλεσμα άλλοι άγγελοι με τη συνεργία του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] να παγιωθούν στο καλό και άλλοι να εκπέσουν της χάριτος ένεκα της υπερηφανείας τους, δημιουργώντας το εκπεσών τάγμα αγγέλων, που πλέον αποκλήθηκαν ''Δαίμονες''. Η αυτεξούσια βουλή τους παρότι ήταν δυσκίνητη προς το κακό παρέμενε δεκτική αυτού, αφού ως δημιουργήματα που προήλθαν από τροπή, δύνατο να αλλοιώσουν την δεκτική μακαριότητα που απολάμβαναν κινούμενα προς το "μη ον" (έλλειψη του αγαθού), με αποτέλεσμα ένα μέρος των δημιουργημάτων αυτών να εκπέσει οριστικώς. [[Image:Synaxis of the Holy Angels.JPG|300px|right|thumb|Η Σύναξη των Αγίων Ασωμάτων Δυνάμεων]]
==Ετυμολογία==
* Τα αόρατα όντα που διαβιβάζουν ειδήσεις ή λειτουργικά πνεύματα
Στην ''Αρχαία Ελλάδα'' η έννοια άγγελος χαρακτήριζε κάποιον ο οποίος μετέδιδε ειδήσεις, πληροφορίες ή αγγελίες. Ο ''Όμηρος'' στα έργα του ήδη εμφανίζει τη λέξη με αυτή την έννοια, ενώ και οι ''Ηρόδοτος''<ref>Ηρόδ. 1, 36</ref>, ''Ξενοφώντας''<ref>Ελληνικά 1,4,2</ref> την χρησιμοποιεί τη χρησιμοποιούν για να περιγράψει περιγράψουν ειδικούς απεσταλμένους μεταφοράς μηνυμάτων ή πληροφοριών. Επίσης οι ''άγγελοι'' χρησιμοποιούνται και σε άλλα καθήκοντα, όπως σύναψη συνθηκών ή είσπραξη χρημάτων. Ως θεϊκή ή υπερβατική παρουσία η έννοια άγγελος εμφανίζεται για πρώτη φορά στο πρόσωπο του ''Ερμή'', ο οποίος προσφωνείται ως άγγελος της ''Περσεφόνης'' από τον ''Όμηρο''<ref>Ομήρου Ιλιάδα Β, 786/7 και Γ 121</ref>. Επίσης κατά τον ''Πλάτωνα''<ref>Πολιτεία, 10, 619β</ref> ο ''Κάτω Κόσμος'' έχει τους αγγέλους του, οι οποίοι καλούνται ''"άγγελοι καταχθόνιοι"''. Στα ''Εβραϊκά'' η αντίστοιχη λέξη ''mal'akh'' χρησιμοποιείται για να δηλώσει είτε θείο είτε ανθρώπινο αγγελιαφόρο. Η ''λατινική'' εκδοχή, εντούτοις, διακρίνει τον θείο ή πνευματικό αγγελιαφόρο από τον άνθρωπο με τις έννοιες ''angelus'' (δάνειο από την ''Ελληνική γλώσσα'') και ''legatus'' ''"απεσταλμένος"''.
Ο Εωσφόρος πριν από την πτώση του ήταν ο σπουδαιότερος, ο πρώτος στην ιεραρχία των αγγέλων. Το όνομά του σήμαινε ''"αυτός που μεταφέρει το φως''". Η μετέπειτα ονομασία του ως ''"Σατανάς"'' προέρχεται από την εβραϊκή λέξη ''σατάν'', η οποία χρησιμοποιήθηκε στην ελληνική [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα]] με τις λέξεις ''"Σατανάς"'' ή ''"[[Διάβολος]]"'' και δηλώνει τον επίβουλο, τον εχθρό.
==Ιεραρχία και αριθμός==
[[Image:Synaxis of the Archangels.jpg|right|thumb|200px|Η σύναξη των αρχαγγέλων]]
Ο αριθμός των ''αγγελικών όντων'' φαίνεται να είναι ανυπολόγιστος και απροσμέτρητος. Ο ίδιος ο [[Ιησούς Χριστός|Ιησούς]] ομιλεί στη ''Γεθσημανή'' για περισσότερες από δώδεκα λεγεώνες αγγέλων, ενώ ο [[Ευαγγελιστής Ιωάννης]] μαρτυρεί ότι είδε και άκουσε σε όραμα που του δόθηκε από τον [[Θεός|Θεό]] γύρω από το ''Θεϊκό θρόνο'' χορωδία από μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων.Ο Μ. Βασίλειος επίσης φαίνεται πως γενικά αποφεύγει να μιλήσει για αριθμό και τάγματα αγγέλων, διότι όπως αναφέρει, είναι αδύνατο να βρεθούν οι ονομασίες των αόρατων φύσεων. Γι αυτό και όποτε το πράττει, αναφέρει πως υπάρχουν και άλλες φύσεις αγγέλων ακατονόμαστες. Έτσι δε συναντάμε τις διακρίσεις που αργότερα εισήγαγε ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης<ref>Δ. Τσάμης, Αγιολογία..., σελ. 97</ref>. Ο Μέγας Βασίλειος λοιπόν αναφέρει πως υπάρχουν: *Αρχαί, εξουσίες, δυνάμεις, θρόνοι, κυριότητες<ref>Περί Αγίου Πνεύματος 16, 38</ref>*Θρόνοι, Κυριότητες, Αρχαί, Εξουσίαι, Δυνάμεις, Αγγέλων στρατιαί, αρχαγγέλλων επιστασίαι<ref>Εις εξαήμερον 1, 5</ref>*Αγγέλων χαροστασίαι, αρχαγγέλων επιστασίαι, Δόξαι κυριοτήτων, προεδρίαι θρόνων, Δυνάμεις, Αρχαί, Εξουσίαι<ref>Περί Πίστεως 1 </ref>
Σύμφωνα με την ''Ορθόδοξη παράδοση''τον [[ψευδο-Διονύσιος Αρεοπαγίτης|Διονύσιο Αρεοπαγίτη]]<ref>Περί της Ουρανίας Ιεραρχίας 6, 1PG 3, 200D-201A και 7, 1 PG 3, 205C</ref>, οι άγγελοι διαχωρίζονται σε ''τάγματα'', ενώ έχουν και ιεραρχία. Με βάση την ιεραρχία τους, διαχωρίζονται σε 3 τάξεις που έκαστος φέρει ''"Τριχώρους"'' ή αλλιώς ''"Ταξιαρχίες"'':
* [[Σεραφείμ]] <ref>Η λέξη πιθανώς προέρχεται από την εβραϊκή λέξη "σαράφι" που σημαίνει καίω. Κατά άλλες προτάσεις προέρχεται από την αιγυπτιακή λέξη "σερεφ", που ήταν οι πτερωτοί σκύλοι που φύλασσαν τάφους για του Αιγύπτιους, ενώ κατά την αραβική και λιγότερη πιθανή εκδοχή που σημαίνει ο ευγενής (ΘΗΕ, τ. 1, σελ. 177)</ref> (''Ησ. 6,2''), [[Χερουβείμ]] <ref>Το όνομα Χερουβίμ, είναι πιθανώς ενικός της εβραϊκής λέξης "χερούβ", με πιθανή ακκαδική καταγωγή της λέξης "χαρίβου" που σημαίνει το λατρεύοντα τον Θεό ή τη Θεά. Δεν είναι λοιπόν αβάσιμο να ισχυριστούμε ότι είναι βαβυλωνιακό δάνειο, του οποίου άλλαξε η έννοια (ΘΗΕ, τ. 1, σελ. 176-177)</ref> (''Εβρ. 9,5''), [[Θρόνους]] (''Κολ. 1,16''),
* [[Κυριότητες]] (''Κολ. 1,16''), [[Δυνάμεις]] (''Εφ. 1,21''), [[Εξουσίες]] (''Κολ. 1,16'') και
* [[Αρχές]] (''Κολ. 1,16''), [[Αρχάγγελους]] (''Α΄ Θεσ''. 4,16) και [[αγγέλους]] (''Μαρκ. 1,13'' κ.ά.).
Ιδίωμα Η πραγματικότητα είναι πως στους πατέρες της εκκλησίας, δεν υπάρχει κάποια ομοφωνία σχετικά με τον αριθμό και την ονομασία των αγγελικών ταγμάτων<ref>Δ. Τσάμης, ενθ.αν., σελ. 97</ref>. Ο ψευδο-Διονύσιος πάντως προχωράει και στις ιδιότητες των αγγελικών τριχώρων. Έτσι ιδίωμα της πρώτης ιεραρχίας είναι η πύρινη σοφία και η γνώση των ουρανίων, ενώ έργο τους ο θεοπρεπής [[Ύμνος του Γελ]]. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι πως Χερουβείμ σημαίνει φωτιά, ενώ Σεραφείμ, έκχυση γνώσεων<ref>Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, σελ. 186</ref>. Η δεύτερη ιεραρχία έχει ως ιδίωμα τη διευθέτηση των μεγάλων πραγμάτων και την διενέργεια των θαυμάτων, ενώ έργο τους είναι ο [[Τρισάγιος Ύμνος]] «'''Άγιος, Άγιος, Άγιος'''». Τέλος ιδίωμα της τρίτης ιεραρχίας είναι να εκτελούν θείες υπηρεσίες και έργο τους αποτελεί ο ύμνος "[[Αλληλούια]]". Από την [[Αγία Γραφή]] γνωρίζουμε και μερικούς αγγέλους ονοματικά. Τον [[Αρχάγγελος Γαβριήλ|Αρχάγγελο Γαβριήλ]], που σημαίνει ''"ήρωας του Θεού"'', από την εμφάνισή του στον [[Προφήτης Δανιήλ|Προφήτη Δανιήλ]], στον [[Προφήτης Ζαχαρίας|Προφήτη Ζαχαρία]] και στη [[Θεοτόκο]]. Γνωρίζουμε το [[Αρχάγγελος Μιχαήλ|Αρχάγγελο Μιχαήλ]], που σημαίνει ''"τις ως ο Θεός ημών"'', ενώ εμφανίζεται πολλές φορές στην [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιά Διαθήκη]]. Ο "Ραφαήλ" είναι ο τρίτος άγγελος που γνωρίζουμε, το όνομά του σημαίνει ''"ο Κύριος θεραπεύει"'' και εμφανίζεται στον [[Τωβίτ]] μεταφέροντας τις ανθρώπινες προσευχές στο θρόνο του Θεού.
==Η περί των Αγγέλων θεολογία==
===Περί Αγγέλων===
====Δημιουργία και τελείωση====
[[Image:Archangel Gabriel fresco.jpg|left|200px|thumb|Τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Γαβριήλ]]
Δημιουργός και ποιητής των ''αγγέλων'' είναι ο [[Θεός]]. Η δημιουργία των αγγέλων έγινε , ο Οποίος τους δημιούργησε [[Κατ' εικόνα|κατ' εικόνα]] του Θεού<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, κεφ. 17</ref> . Το πως η δημιουργία αυτή διενεργήθηκε παραμένει άγνωστο σε εμάς<ref>ΘΗΕ, τ.1, σελ. 181</ref>. Γνωστό όμως είναι πως αποτελούν δημιουργήματα και ως τέτοια είναι ''"ομόδουλοι"'' των ανθρώπων<ref>Μ. Βασιλείου, Εις εξαήμερον 9, 6</ref>, αν και η φύση τους είναι ''ασώματη''σε σχέση με αυτούς. Θεωρείται Δημιουργήθηκαν πριν την ανθρωπότητα<ref>Γρηγόριος Θεολόγου, Ομιλία εις τα Θεοφάνεια, PG 36, 320C</ref> και ως οντότητα ότι κατέχουν φύση ''νοερή'', ''αεικίνητη'', ''αυτεξούσια'', ''ασώματη'',και '' λογική'' και ''τρεπτή κατά τη γνώμη'', που έχει λάβει ''αθανασία'' κατά χάρη, (διότι μόνος φύσει αθάνατος είναι ο Θεός), της δε ουσίας της γνώστης, είναι μόνο ο κτίτωράς της, Θεός<ref>Ιω. Δαμασκηνός, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, Β, 3, 17. Περί Αγγέλων</ref>. Ως ασώματοι και άυλοι βέβαια μπορεί να χαρακτηρισθούν μόνο σε σχέση με την ανθρώπινη φύση, (διότι μόνος πραγματικά ασώματος και άυλος είναι ο Θεός<ref>Ιω. Δαμασκηνός, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, Β, 3, 17. Περί Αγγέλων</ref>), καθώς σε σχέση με το Θεό έχουν φύση παχιά και υλική. Ο Άγγελος επίσης δε δύναται να μετανοήσει πλέον διότι είναι ασώματοςΗ παχύτητα όμως αυτή δεν έχει ανάλογες επιπτώσεις με την ανθρώπινη ύλη, γι αυτό και η φύση τους και η σύστασή τους διατηρείται αμετάβλητη<ref>ΕνθΜ.ανΒασιλείου, Εις 32 Ψαλμόν 4.</ref>, εν αντιθέσει με τον άνθρωπο, που λόγω της σάρκας δύναται. Ταυτόχρονα χαρακτηρίζονται ως δεύτερα φώτα νοερά, που το φωτισμό τους το λαμβάνουν από το πρώτο και άναρχο φως και δε χρειάζονται γλώσσα και ακοή, αλλά χωρίς προφορικό λόγο μπορούν να μεταδώσουν μεταξύ τους τις σκέψεις και τις θελήσεις τους. Οι άγγελοι κτίσθηκαν και τελειώθηκαν από το [[Άγιο Πνεύμα]], μετέχοντας στον φωτισμό και τη χάρη, ανάλογα με την αξία τους και την προκοπή την οποία επέδειξαν.
Ο Άγγελος όμως έχει τρεπτή γνώμη, δηλαδή τρεπτή ηθική κατάσταση. Έτσι η τελείωσή τους νοείται ως κίνηση ή στάση προς το Άγιο Πνεύμα<ref>Μ. Βασίλειος, Περί Αγίου Πνεύματος 16, 38</ref>. Οι άγγελοι επίσης είναι περιγραπτοί Άγγελοι λοιπόν δε δημιουργήθηκαν σε νηπιώδη κατάσταση, ούτε τελειοποιήθηκαν προοδευτικά με την εκγύμναση, αν και δε δύναται να βρίσκονται σε δύο σημεία ταυτόχροναγνωρίζουμε αν δημιουργήθηκαν άπαξ ή σταδιακά<ref>ΘΗΕ, τ.1, αλλά μπορούν ταχύτατα να κινούνται από μία περιοχή στην άλλησελ. 183</ref>. Δεν περιορίζονται Όπως όμως από υλικά πράγματαο άνθρωπος, αφού τα όρια εξ αρχής τους αποδόθηκε σα συστατικό τη φύσης τους δε λογίζονται με βάση την υλική πραγματικότητακατά κάποιο τρόπο η Αγιότητα, δίχως όμως να είναι πραγματικό συστατικό της φύσεως τους<ref>Μ. Βασιλείου, Περί του Αγίου Πνεύματος 16, 38</ref>. Εδώ πρέπει να τονιστεί πως αγιάζονται Γι αυτό και δύσκολα μεταπίπτουν στο κακό, από τη στιγμή μάλιστα που πηγή της πνευματικής τους τροφής είναι το Άγιο Πνεύμαφως του Θεού. Η τελειότητα των Αγγέλων, καθώς είναι δημιουργήματα, προφητεύουν παραμένει σχετική. Σε σχέση με τη χάρη τους ανθρώπους όμως, πάντοτε τονίζεται η υπεροχή της, αν και η ανθρώπινη φύση κατά την τελείωση μπορεί να τους φτάσει, ακόμα και να τους ξεπεράσει, όπως στην περίπτωση της [[ΑποκάλυψηΘεοτόκος|Θεοτόκου]] που τους δίνει ο Θεός <ref>ΘΗΕ, τ.1, σελ. 186</ref>. Γι αυτό και όχι φυσικώς, δεν είναι θνητοί, δεν έχουν φύλλο και δε χρειάζονται το γάμοόπως ειπώθηκε, εκ φύσεως Άγιοι. Αν μεταξύ Προϋπόθεση της μετοχής τους είναι ίσοι κατά την ουσία ή όχιστην Αγιότητα, δεν το γνωρίζουμεόπως και στους ανθρώπους, αλλά σίγουρα μεταξύ τους διαφέρουν κατά είναι το φωτισμό Άγιο Πνεύμα. Έτσι και άγγελοι κτίσθηκαν και τη στάση, έχοντας είτε στάση προς τελειώθηκαν από το φωτισμό[[Άγιο Πνεύμα]], είτε μετέχοντας στον φωτισμόκαι τη χάρη, ενώ φωτίζουν ο ένας τον άλλο κατά ανάλογα με την αξία τους και την προκοπή την υπεροχή οποία επέδειξαν. Εξου και η αγιοσύνη τους δε νοείται σα μία μηχανική διεργασία, αλλά σαν ελεύθερη πρόοδος, που επιτυγχάνεται με τη συνεργία της τάξεως ή της φύσεωςπροσωπικής προσπάθειας<ref>Μ. Βασίλειος, Κατά Ευνομίου 3, 2</ref>. Η συνεργία είναι απαραίτητη, όπως απαραίτητη είναι και η βοήθεια τους Αγίου Πνεύματος, μεταδίδοντας παράλληλα διότι βρίσκονται σε ισόρροπη θέση ανάμεσα στο καλό και γνώσητο κακό<ref>Δ. Τσάμης, Αγιολογία..., σελ. 95</ref>. Η βοήθεια αυτή έγκειται στη στερέωσή τους στο καλό<ref>Μ. Βασίλειος, ο.π., 13, 38</ref>.
Κατά τον [[Απόστολος Παύλος|Απόστολο Παύλο]], σκοπός Το έργο λοιπόν των αγγέλων είναι η εκπλήρωση του θείου θελήματος κατεξοχήν φωτοδοτικό<ref>Νίκος Ματσούκας, Δογματική και η διακονία του έργου της σωτηρίας (''Προς Εβραίους 1Συμβολική θεολογία Β΄, 14'')σελ. Το έργο αυτό το εκτελούν πάντα άμεσα, κινούμενοι με 188</ref> και συνάγεται από την ταχύτητα της φύσεώς τουςθεία πραγματικότητα. Καθήκοντά τους Οι άγγελοι ως κτιστοί δεν είναι να φυλάσσουν τόπουςαυτόφωτοι, να ηγούνται ανθρώπων αλλά παίρνουν το φως τους και εθνών (''Πράξεις 12, 1-15'')τη δύναμή τους μένοντας μέσα στις σωστικές ενέργειες του τριαδικού Θεού. Βρίσκονται πλέον μάλιστα σε μία διαρκή φάση τελείωσης, να βοηθούν τους ανθρώπους όπως το θείο θέλημα προστάζεισε διαρκή αεικινησία. Η φύση τους Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού είναι δεκτική στο καλόη αγγελοφάνεια, αλλά όχι ανεπίδεκτη του κακούνα θεωρείται θεοφάνεια. Χαρακτηρίζεται δε ως δυσκίνητη προς τα κακό. Βλέπουν το Θεό, αλλά δε γνωρίζουν Το χαρακτηριστικότερο όμως σημείο στην κοινωνία των αγγέλων και δε μετέχουν της [[Ουσία|Ουσίας]] Του, και τροφή τους κτίσης είναι ότι ανάμεσα στους αγγέλους έχει ήδη διαδραματιστεί η όρασή Του. Δεν έχουν σωματικά πάθητελειωτική πορεία<ref>Νίκος Ματσούκας, αλλά δεν είναι Δογματική και απαθείςΣυμβολική θεολογία Β΄, διότι μόνο το θείο είναι απαθέςσελ. 188</ref> για την οποία μοχθεί ο άνθρωπος. Γνωρίζουμε πως στο νοητό κόσμο των αγγέλων, ενώ έχουν τη δυνατότητα να μετασχηματίζονται και να παίρνουν τη μορφή που τους επιβάλλει ο Κύριος, με αποτέλεσμα πολλές φορές να φανερώνονται στους ανθρώπους. Η δουλειά τους όταν είναι στον ουρανόαποτελεί ένα οργανικό κομμάτι στη συνολική ζωή της συμπαντικής πραγματικότητας, η κατάσταση της τελειωτικής καταστάσεως είναι να υμνούν το Θεό. Τέλος οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από την κτίσηπαρόν<ref>Γρηγόριος ΘεολόγουΝίκος Ματσούκας, Ομιλία εις τα ΘεοφάνειαΔογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, PG 36, 320Cσελ. 188</ref>. Οι άγγελοι πλέον που έμειναν στο αγαθό, αλλά οι ίδιοι δεν είναι δημιουργοίεδραιώθηκαν μόνιμα σε αυτή την κατάσταση, ούτε συνδημιουργοίενώ όσοι με το αυτεξούσιό τους απομακρύνθηκαν από τη θεία ενέργεια μη επιλέγοντας το δρόμο της μετάνοιας, παρά μόνο δημιουργήματαεξέπεσαν δια παντός.
Το έργο λοιπόν των αγγέλων ====Φύση και ιδιότητες==== Ήδη αναφέρθηκε πως οι άγγελοι κατέχουν ως όντα φύση ''νοερή'', ''αεικίνητη'', ''αυτεξούσια'', ''ασώματη'' και '' λογική'', που έχει λάβει ''αθανασία'' κατά χάρη, ενώ έχουν και τρεπτή γνώμη. Ταυτόχρονα χαρακτηρίζονται ως δεύτερα φώτα νοερά, που το φωτισμό τους το λαμβάνουν από το πρώτο και άναρχο φως. Βλέπουν το Θεό, αλλά δε γνωρίζουν και δε μετέχουν της [[Ουσία|Ουσίας]] Του, συνάμα δε, δε χρειάζονται γλώσσα και ακοή, αλλά χωρίς προφορικό λόγο μπορούν να μεταδώσουν μεταξύ τους τις σκέψεις και τις θελήσεις τους. Είναι περιγραπτοί και δε δύναται να βρίσκονται σε δύο σημεία ταυτόχρονα, αλλά μπορούν ταχύτατα να κινούνται από μία περιοχή στην άλλη. Δεν έχουν σωματικά πάθη, αλλά δεν είναι και απαθείς, διότι μόνο το θείο είναι απαθές, ενώ έχουν τη δυνατότητα να μετασχηματίζονται και να παίρνουν τη μορφή που τους επιβάλλει ο Κύριος, με αποτέλεσμα πολλές φορές να φανερώνονται στους ανθρώπους. Δεν περιορίζονται από υλικά πράγματα, αφού τα όρια τους δε λογίζονται με βάση την υλική πραγματικότητα. Οι δυνάμεις τους είναι κατεξοχήν φωτοδοτικόειρηνικές και συνδυάζουν την ανδρεία με την φιλανθρωπία, κατά τα πρότυπο του Κυρίου<ref>Νίκος ΜατσούκαςΜ. Βασίλειος, Εις 45 Ψαλμόν, Δογματική 7</ref>. Εδώ πρέπει να τονιστεί πως η άποψη του Θωμά Ακινάτη η οποία επικράτησε γενικώς στη Δύση, πως οι Άγγελοι είναι πλήρως άυλα όντα, απορρίπτεται από την Ορθόδοξη θεολογία και Συμβολική θεολογία Β΄δογματική<ref>Δ. Τσάμης, Αγιολογία..., σελ. 18897</ref> . Επ αυτού τονίζει ο [[Βασίλειος Καισαρείας|Μέγας Βασίλειος]], πως υπάρχει πλήρης διάκριση μεταξύ της [[Φύσης|φύσης]] του Αγίου Πνεύματος και συνάγεται των αγγέλων, που είναι μεν αόρατοι αλλά όχι απόλυτα ασώματοι<ref>ο.π.</ref>. Επίσης πρέπει να τονιστεί πως αυτή η "σωματικότητα" τρόπον τινά, προκύπτει ακριβώς επειδή αγιάζονται από το Άγιο Πνεύμα. Έτσι προφητεύουν με τη χάρη και την θεία πραγματικότητα[[Αποκάλυψη]] που τους δίνει ο Θεός και όχι φυσικώς, δεν είναι θνητοί, δεν έχουν φύλλο και δε χρειάζονται το γάμο. Οι άγγελοι ως κτιστοί Αν μεταξύ τους είναι ίσοι κατά την ουσία ή όχι, δεν είναι αυτόφωτοιτο γνωρίζουμε, αλλά παίρνουν σίγουρα μεταξύ τους διαφέρουν κατά το φωτισμό και τη στάση, έχοντας είτε στάση προς το φως φωτισμό, είτε μετέχοντας στον φωτισμό, ενώ φωτίζουν ο ένας τον άλλο κατά την υπεροχή της τάξεως ή της φύσεως, μεταδίδοντας παράλληλα και γνώση. ====Ο σκοπός τους και τη δύναμή το έργο τους μένοντας μέσα στις σωστικές ενέργειες ==== Κατά τον [[Απόστολος Παύλος|Απόστολο Παύλο]], σκοπός των αγγέλων είναι η εκπλήρωση του θείου θελήματος και η διακονία του τριαδικού Θεούέργου της σωτηρίας (''Προς Εβραίους 1, 14''). Βρίσκονται πλέον μάλιστα σε μία διαρκή φάση τελείωσηςΤο έργο αυτό το εκτελούν πάντα άμεσα, σε διαρκή αεικινησίακινούμενοι με την ταχύτητα της φύσεώς τους. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού Καθήκοντά τους είναι η αγγελοφάνειανα φυλάσσουν τόπους, να ηγούνται ανθρώπων και εθνών (''Πράξεις 12, 1-15''), να βοηθούν τους ανθρώπους όπως το θείο θέλημα προστάζει, να φροντίζουν τις ανθρώπινες ψυχές<ref>Μ. Βασιλείου, Εις 1 Ψαλμόν, 2</ref>. Όταν βρίσκονται στον ουρανό, δουλειά τους είναι να θεωρείται θεοφάνειαυμνούν το Θεό. Το χαρακτηριστικότερο Σύμφωνα με απόψεις κάποιων θεολόγων, όπως του [[Ωριγένης|Ωριγένη]], του [[Κλήμης Αλεξανδρείας|Κλήμεντας Αλεξανδρείας]] και του [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανού]], οι άγγελοι υπήρξαν συνδημιουργοί του ανθρώπου. Κάτι τέτοιο όμως σημείο στην κοινωνία των από την εκκλησία αποκλείστηκε, καθώς αποτελούν απλώς δημιουργήματα. Αυτό σημαίνει πως η απόσταση μεταξύ ανθρώπων και αγγέλων και της κτίσης δεν είναι ότι ανάμεσα στους αγεφύρωτη, με αποτέλεσμα ένας άνθρωπος με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος να μπορεί να γίνει ομότιμος με τους αγγέλους έχει ήδη διαδραματιστεί η τελειωτική πορεία<ref>Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄Γρηγόριος Νύσσης, σελ. 188Περί κατασκευής ανθρώπου 18</ref> .  Ο Θεός κατά την πτώση του ανθρώπου αποστέλλει αγγέλους στους ανθρώπους για την οποία μοχθεί να επανορθώσουν τη σαθρή κοινωνία, να ενισχύσουν, να παρηγορήσουν και να αποκαλύψουν τα μέλλοντα. Έτσι ο άνθρωπος. Γνωρίζουμε πως στο νοητό κόσμο των αγγέλωνικανώνεται να επικοινωνεί με τους αγγέλους, κάτι που αποτελεί εξαρτάται από τη διαγωγή του. Έτσι και κάθε άνθρωπος έχει ένα οργανικό κομμάτι στη συνολική ζωή της συμπαντικής πραγματικότητας, η κατάσταση της τελειωτικής καταστάσεως είναι παρόνφύλακα άγγελο για να τον ενισχύει στον αγώνα κατά τις αμαρτίας<ref>Νίκος ΜατσούκαςΜ. Βασίλειος, Εις 33 Ψαλμόν, 5. Επίσης: Ωριγένης, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄Κατά Κέλσου 6, σελ41. 188Χρυσόστομος Εις Ματθαίον ομιλία 4</ref>. Οι άγγελοι πλέον επίσης παρακολουθούν τους αγώνες των πιστών, συμπάσχουν μαζί τους, τους επαινούν όταν επιτελούν το καλό, προστατεύουν την εκκλησία<ref>Μ. Βασίλειος, Εις Ησαΐαν 260</ref>. Είναι δηλαδή οι συμπαραστάτες των ανθρώπων προς την προσπάθεια τελείωσής τους. Κατά το θάνατο των ανθρώπου, τη στιγμή που έμειναν στο αγαθόη [[ψυχή]] αποχωρίζεται το σώμα, εδραιώθηκαν μόνιμα σε αυτή οι πονηρές δυνάμεις επιβουλεύονται την κατάστασηψυχή του ανθρώπου. Οι αγαθοί όμως ανέρχονται προς τον Θεό, ενώ όσοι με το αυτεξούσιό τη συνοδεία του προσωπικού τους απομακρύνθηκαν από τη θεία ενέργεια μη επιλέγοντας αγγέλου<ref>Μ. Βασίλειος, Εις το δρόμο της μετάνοιας, εξέπεσαν δια παντόςάγιον Βάπτισμα 8</ref>.
===Περί Δαιμόνων===
====Ετυμολογία και δαιμονολογία====
 
Το όνομα δαίμων αποτελεί λέξη αμφιβόλου παραγωγής, με πιθανότερη εκδοχή να προέρχεται εκ του "δαίω", "δαίνυμι", που σημαίνει ο διαμοιράζων, αυτός που δίδει<ref>ΘΗΕ, τ. 5, σελ. 883</ref>. Στη χριστιανική γραμματεία, εν αντιθέτως με την ελληνική που σημαίνει τη μικρότερη θεότητα, λαμβάνει αρνητική σημασία. Λαμβάνει την έννοια του επιβουλεύοντος τους ανθρωπους και ταυτίζεται με τα πονηρά πνεύματα. Ηδη η εμφάνιση τους παρατηρείται εξ αρχής στην [[Εδέμ]], με τη μορφή φιδιού. Η έννοια του δαίμονος μάλιστα ως μορφή φιδιού, ιστορικά, απαντάται για πρώτη φορά στην Παλαιοδιαθικική γρμματεία. Γενικά θα λέγαμε πως προ της Βαβυλωνιακής αιχμαλωσίας, η δαιμονολογία δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη όμως παρουσιάζεται σε διάφορα βιβλία όπως του [[Ιωβ]], που είναι ξεκάθαρο πως το έργο του είναι να διαβάλλει τον άνθρωπο, να του δυσκολέψει τη ζωή, να τον φέρει σε περιπέτειες ώστε να κλονιστεί η πίστη του στο Θεό. Στη βαβυλωνιακή και μεταβαβυλωνιακή περίοδο υπάρχει πλέον μία σχετική ανάπτυξη της δαιμονολογίας. Παρόλα αυτά κατά τον Smit δεν υπήρξε δανεισμός ή έστω σοβαρή επιρροή, πέρα εξωτερικών μορφολογικών στοιχείων<ref>ΘΗΕ, τ. 5, σελ. 884</ref>. Στα απόκρυφα κείμενα της Ιουδαϊκής γραμματείας επίσης μπορούμε να βρούμε εκτενέστερα στοιχεία δαιμονολογίας.
 
Ο δαίμων στην Ορθόδοξη Εκκλησία ταυτίζεται με τον πειραστή, αυτόν ο οποίος οδηγεί τον άνθρωπο στο κακό, τον εφευρέτη της αμαρτίας, τον ψεύτη (Ιω. 8, 44). Οι δαίμονες εργάζονται για τον αποκλεισμό της σωτηρία ω ανθρώπων (Β΄ Κορινθίους 2, 10). Είναι επίσης απόλυτα ελεύθεροι να επιλέγουν αυτό που είναι. Οι πατέρες εδώ δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον αντιδιαρχικό χαρακτήρα τη χριστιανικής δαιμονολογίας. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία δε μιλάμε ποτέ για δύο πόλους καλού ή κακού, αλλά μόνο για καλό, καθώς το κακό όπως κι οι δαίμονες αλλοιώνουν το καλό, αστοχούν στο καλό.
 
====Φύση και ιδιότητες====
Ο πρώτιστος άγγελος μεταξύ των ασωμάτων αυτών δυνάμεων, που του αποδόθηκαν οι μεγαλύτερες εξουσίες, με αποτέλεσμα να βρίσκεται κοντά στη γη, να τη φρουρεί και να φέρει το ζωηφόρον φως, ήταν ο ''Εωσφόρος''. Δε δημιουργήθηκε κακός, αλλά αντιθέτως αγαθός, για να πράττει και να οδηγεί στο αγαθό, δίχως να έχει πάρει μέσα του ίχνος κακίας. Ο [[Εωσφόρος]] όμως με αυτεξούσια προαίρεση, αλλοίωσε την αγαθότητα στην οποία και για την οποία δημιουργήθηκε, μη αντέχοντας την τιμή και την αποστολή που ο [[Θεός]] του ανέθεσε, με αποτέλεσμα να τραπεί προς το κακό, το "μη ον". Αλλοιώθηκε κατά τη φύση μάλιστα και από την "κατά φύση" κατάσταση, οδηγήθηκε στην "παρά φύση", θέλοντας να επαναστατήσει και να γίνει πρώτος. Η ενέργειά του αυτή τον οδήγησε στην απομάκρυνση από την πηγή της αγαθότητας και έτσι βρέθηκε στο κακό, που δεν είναι τίποτα άλλο από την έλλειψη του αγαθού Θεού. Το αγαθό ως ''φως νοητό'', εξαλήφθηκε στην περίπτωση του και εισήλθε στο κακό, που είναι η ''νοητή έλλειψη του καλού και του αγαθού''. Τελικά αυτός που άλλοτε ''"έφερε το φως"'' μετατράπηκε στον κατ’ εξοχήν εχθρό του ανθρώπου. Επειδή είχε μεγάλη δόξα, η σοφία του διεφθάρη και η υπερηφάνειά του μετατράπηκε σε αλαζονεία, με αποτέλεσμα να απαιτεί να είναι ίσος με το Θεό. Η αλαζονεία λοιπόν ήταν ένα από τα βασικά αίτια που οδήγησαν τον Εωσφόρο στην πτώση, όπου μαζί του, αποσπάσθηκε και τον ακολούθησε απροσμέτρητο πλήθος ''αγγέλων'', οι οποίοι ήσαν ταγμένοι στην εξουσία του, μετατρεπόμενοι σε δαίμονες, αφού η προαίρεσή τους, από την εκούσια αγαθή θέληση, μετατράπηκε σε κακή.
Ο πρώτιστος άγγελος μεταξύ των ασωμάτων αυτών δυνάμεων====Πως ενεργούν====Οι δαίμονες πράττουν το ακριβώς αντίρροπο έργο από τους αγγέλους<ref>Ιωάννης Ρωμανίδης, Το προπατορικόν Αμάρτημα, που σελ. 60-75</ref>. Αν λοιπόν για τους αγγέλους έργο είναι η σωτηρία του αποδόθηκαν οι μεγαλύτερες εξουσίεςανθρώπου και η δημιουργικότητα, για τους δαίμονες είναι η απώλεια και καταστροφικότητα<ref>Νίκος Ματσούκας, με αποτέλεσμα να βρίσκεται κοντά στη γηενθ.αν., να τη φρουρεί σελ. 189</ref>. Δεν έχουν καμία εξουσία και να φέρει καμία δύναμη εναντίον κανενός, εκτός αν αυτή τους επιτραπεί από το ζωηφόρον φωςΘεό, ήταν ο ''Εωσφόρος''κατά την οικονομία του. Τότε έχουν ακόμα και δύναμη να μεταβάλλονται σε όποιο σχήμα κατά φαντασία του ανθρώπου<ref>Οι δαιμονοφάνειες ποτέ δεν μπορούν να συμβούν κατά τον τύπο των αγγελοφανειών. Ο σατανάς και οι δαίμονες δεν είναι δημιουργοί. Δε δημιουργήθηκε κακόςΈτσι οι άνθρωποι δεχόμενοι τις ισχυρές σατανικές προσβολές κυριαρχούνται από αυτές λίγο ή πολύ, αλλά αντιθέτως αγαθόςαρκετές φορές, για μόνο στη διάσταση της φαντασίας τους. Οι προσβολές βέβαια και η κυριαρχία είναι πραγματικές</ref> επιθυμούν. Οι δαίμονες λοιπόν αδυνατούν να πράττει και παράγουν οτιδήποτε από το μηδέν, ενώ τα μέλλοντα δε δύναται να οδηγεί στο αγαθόπροφητεύσουν, δίχως παρά μόνο να έχει πάρει μέσα του ίχνος κακίαςπρογνώσουν στοχαζόμενοι με βάση τις γνώσεις τους για τα γεγονότα, πολλές φορές μάλιστα ψευδόμενοι. Ο Επίσης για να πλανήσουν τον άνθρωπο γνωρίζουν άριστα τις [[ΕωσφόροςΑγία Γραφή|Γραφές]] όμως με αυτεξούσια προαίρεση, αλλοίωσε την αγαθότητα στην οποία και για την οποία δημιουργήθηκε, μη αντέχοντας την τιμή και την αποστολή που ο . Κάθε [[ΘεόςΚακό|κακία]] του ανέθεσελοιπόν επινοήθηκε από αυτούς, με αποτέλεσμα όπως και τα ακάθαρτα πάθη και τους δίνεται πολλές φορές η δυνατότητα να τραπεί προς το κακό, το "μη ον". Αλλοιώθηκε προσβάλλουν κατά τη φύση μάλιστα και από την "κατά φύση" κατάστασηπαραχώρηση τον άνθρωπο, οδηγήθηκε στην "παρά φύση", θέλοντας χωρίς όμως να επαναστατήσει και μπορούν να γίνει πρώτοςμας εξαναγκάσουν, αφού έχουμε το χάρισμα της αυτεξούσιας βουλήσεως. Η ενέργειά του αυτή τον οδήγησε στην απομάκρυνση από την πηγή της αγαθότητας Για όλο αυτό το ακάθαρτο έργο και έτσι βρέθηκε στο κακό, που δεν είναι τίποτα άλλο από την έλλειψη του καλού. Το αγαθό ως κακία οι ''φως νοητόδαίμονες''θα γευθούν την [[Κόλαση]] αιωνίως. Έτσι για να γίνει πιο αντιληπτό θα πρέπει να πούμε πως ότι για τον άνθρωπο είναι ο [[θάνατος]], εξαλήφθηκε στην περίπτωση του και εισήλθε στο κακό, που είναι η ''νοητή έλλειψη του καλού και του αγαθούπτώση''. Τελικά αυτός που άλλοτε για τους ''"έφερε το φως"δαίμονες'' μετατράπηκε στον κατ’ εξοχήν εχθρό του ανθρώπου. Επειδή είχε μεγάλη δόξα, η σοφία του διεφθάρη αφού και η υπερηφάνειά του μετατράπηκε σε αλαζονεία, με αποτέλεσμα να απαιτεί να είναι ίσος με το Θεό. Η αλαζονεία λοιπόν ήταν ένα από τα βασικά αίτια που οδήγησαν τον Εωσφόρο στην πτώση, όπου μαζί του, αποσπάσθηκε στις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει επιστροφή και τον ακολούθησε απροσμέτρητο πλήθος ''αγγέλων''μετάνοια, οι οποίοι ήσαν ταγμένοι στην εξουσία τουόχι όμως διότι ο Θεός δεν δέχεται τη μετάνοια, μετατρεπόμενοι σε δαίμονες, αφού η προαίρεσή αλλά διότι τελικά τα κτίσματα παγιώνουν το θέλημά τους, από την εκούσια αγαθή θέληση, μετατράπηκε σε κακήστο [[κακό]].
Οι Σύμφωνα με το [[Αντώνιος ο Μέγας|Μέγα Αντώνιο]] οι δαίμονες πράττουν το ακριβώς αντίρροπο έργο από είναι ιδιαίτερα επενεργητικοί όποτε παρουσιάζει ο άνθρωπος συμπτώματα φοβίας. Τότε αυξάνουν τα απατηλά τους τεχνάσματα ώστε να τους φοβίζουν περισσότερο, με αποτέλεσμα στο τέλος να τους αγγέλουςοδηγούν στην ειδωλολατρεία<ref>Ιωάννης ΡωμανίδηςΓ. Φλορόφσκι, Το προπατορικόν ΑμάρτημαΟι Βυζαντινοί Ασκητικοί και Πνευματικοί Πατέρες</ref>, σελδηλαδή να υποκύψουν στη φοβία που τους οδηγούν<ref>Η φοβία για παράδειγμα της έλλειψης χρήματος οδηγεί στην απληστία ή την κλοπή, σε παλιότερες εποχές τη λατρεία της φύσης κ.α. 60-75</ref>. Αν λοιπόν Ο Θεός όμως σύντομα τους επιπλήττει για το τέχνασμά τους αγγέλους έργο είναι και αυτό συμβαίνει όταν πλέον από αυτό έχουν αδραχτεί οι πνευματικοί καρποί για τον πιστό. Δηλαδή ακόμα και τότε η πλάνη του διαβόλου γίνεται όχημα για την σωτηρία του ανθρώπου . Ο Μέγας Αντώνιος όμως συνεχίζει λέγοντάς μας πως οι δαίμονες έχουν ταραγμένη φαντασία και η δημιουργικότητα, για τους δαίμονες είναι η απώλεια πως βρίσκονται σε σύγχυση και καταστροφικότηταταραχή εξ αιτίας της κατάστασης την οποία έχουν περιέλθει<ref>Νίκος ΜατσούκαςΓ. Φλορόφκσι, ενθο.ανπ., σελ. 189182</ref>. Δεν έχουν καμία εξουσία Έτσι και καμία δύναμη εναντίον κανενόςζουν μέσα στο φόβο, εκτός αν αυτή τους επιτραπεί από την ταραχή και το Θεόμίσος ακόμα και τη θλίψη και ιδίως όταν βλέπουν κάποιον να προκόβει στο πνευματικό καλό. Η επιβουλή των δαιμόνων είναι πράγματι πολύ ισχυρή, κατά την οικονομία του. Τότε αλλά στην πραγματικότητα έχουν ακόμα και ελάχιστη δύναμη να μεταβάλλονται σε όποιο σχήμα κατά φαντασία<ref>Οι δαιμονοφάνειες ποτέ δεν μπορούν να συμβούν κατά τον τύπο των αγγελοφανειώνο. Ο σατανάς και οι δαίμονες δεν είναι δημιουργοίπ. Έτσι οι άνθρωποι δεχόμενοι τις ισχυρές σατανικές προσβολές κυριαρχούνται από αυτές λίγο ή πολύ, αρκετές φορές, μόνο στη διάσταση της φαντασίαςσελ. Οι προσβολές βέβαια και η κυριαρχία είναι πραγματικές186</ref> επιθυμούν. Οι δαίμονες λοιπόν αδυνατούν να παράγουν οτιδήποτε από το μηδέν, ενώ τα μέλλοντα δε δύναται να προφητεύσουν, παρά μόνο να προγνώσουν στοχαζόμενοι με βάση τις γνώσεις τους για τα γεγονότα, πολλές φορές μάλιστα ψευδόμενοι. Επίσης για να πλανήσουν τον άνθρωπο γνωρίζουν άριστα τις [[Αγία Γραφή|Γραφές]]. Κάθε [[Κακό|κακία]] λοιπόν επινοήθηκε από αυτούς, όπως και τα ακάθαρτα πάθη και τους δίνεται πολλές φορές η δυνατότητα να προσβάλλουν κατά παραχώρηση τον άνθρωπο, χωρίς όμως να μπορούν να μας εξαναγκάσουν, αφού έχουμε το χάρισμα της αυτεξούσιας βουλήσεως. Για όλο αυτό το ακάθαρτο έργο και την κακία οι ''δαίμονες'' θα γευθούν την [[Κόλαση]] αιωνίως. Έτσι για να γίνει πιο αντιληπτό θα πρέπει να πούμε πως ότι για τον άνθρωπο είναι ο [[θάνατος]], είναι η ''πτώση'' για τους ''δαίμονες'', αφού και στις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει επιστροφή και μετάνοια, όχι όμως διότι ο Θεός δεν δέχεται τη μετάνοια, αλλά διότι τελικά τα κτίσματα παγιώνουν το θέλημά τους στο [[κακό]].
Εδώ όμως πρέπει να γίνει και μία σημαντική διευκρίνηση. Η σατανοφάνεια αποτελεί ερεθισμό και προσβολή της φαντασίας του ανθρώπου, με παθολογική αλλοίωση της λειτουργίας του ορθού λόγου (νου)<ref>Νίκος Ματσούκας, ενθ.αν., σελ. 189</ref>. Η κατάσταση αυτή βεβαίως είναι μια πραγματική κατάσταση και προσβολή. Διαφέρει όμως από την αγγελοφάνεια, η οποία ουσιαστικά αποτελεί αληθινή παρουσία του Θεού δια μέσω των θείων ενεργειών<ref>Νίκος Ματσούκας, ενθ.αν., σελ. 191</ref>. Στην αγγελοφάνεια μάλιστα απαιτείται δύναμη και ικανότητα για την όραση της θείας δόξας<ref>Μέγας Αθανάσιος, Βίος και Πολιτεία του οσίου πατρός ημών Αντωνίου PG 26, 888A</ref>.
* [[Ιωάννης Δαμασκηνός|Ιωάννου Δαμασκηνού]], «''Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως''» (απόδοση-σχόλιο Νίκος Ματσούκας), Εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2007.
* Νίκος Ματσούκας, ''"Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄"'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2007.
* Δημήτριος Τσάμης, ''"Αγιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας"'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
* Γεώργιος Φλορόφσκι, ''"Οι Βυζαντινοί ασκητικοί και πνευματικοί πατέρες"'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
[[Κατηγορία:Θεολογία|A]]
[[en:Angels]]
[[fr:Ange]]
[[mk:Ангели]]
[[ro:Îngeri]]
12.398
επεξεργασίες